Ұлттық идеология. Біз кімбіз, қайдан келдік, қайда барамыз!?
жүктеу/скачать 48.21 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Омар Һаям «Қазақтар өздерінің кім екендіктерін білгенде, бүкіл әлемді жаулап алар еді!» Орыс патшайымы II Екатерина
- Неге жаздым
|
Ұлттық идеология. Біз кімбіз, қайдан келдік, қайда барамыз!? Жүректің түріп құлағын, Ойланып тағы қарашы. Кімсің сен, қайда тұрағың, Енді қайда барасың? Омар Һаям «Қазақтар өздерінің кім екендіктерін білгенде, бүкіл әлемді жаулап алар еді!» Орыс патшайымы II Екатерина Бір мақала − бір ғұмыр. Тепсініп келген толғаныс жазу үстеліне келгенде су сепкендей басыла қалатыны бар, екпіні бәсеңкіреп, тынысы тарылатыны бар. Себебі қинайтын дүние көп, жүктелетін жауапкершілік жоғары. Солардың ең бастысы жауапсыз сұрақтар, санаңды тоқпақтап тұратын тікелей өмірлік мәнге, мағынаға қойылған сұрақтар, нүктесіне, жанды жеріне тиіп, межесін тапқан сұрақтар, білімділер айтатын Сократтық диалогтардағы метафизикалық сұрақтар, мәңгілік сұрақтар, қысқасы қажетті әрі жауапсыз сұрақтар, жауабы табылмаған сұрақтар, тағы да жауапсыз сұрақтар. Бұл қинайтыны болатын, ал жауапкершілік дегеннен шығады, кез келген оқырманын сыйлайтын, оны жоғалтып алмауға тырысатын, оның алдында, оның өзіне бөлінген уақытының алдында кішкене болса да жауапкершілікті сезінетін, түсінетін жазарманға «не жаздым? неге жаздым? қалай және кімге жаздым?» деген сұрақтарға қаншалықты жауап беру қажет етілсе, кез-келген биік табысқа жетем деген, алға жылжимын, қатарға қосыламын деген елге ең алдымен «біз кімбіз? қайдан келдік? қайда барамыз?» деген сұрақтарға да соншалықты жауап беру қажет етілетіні, керек етілетіні бар. Олай болса біздің мақаланың негізгі желісі де осы алты сұрақтың айналасында өрбіп отырмақ. Сонымен «не жаздың, неге жаздың, қалай және кімге жаздың?». Не жаздым? Жазғанымның, жазғандарымның негізгі желісі жоғарыда айтқанымдай жауабы берілмеген, ұлттық идеологияға қатысты сұрақтар. Яғни, ұлтты ұйыстыратын, оның негізгі даму бағыттарын анықтайтын, құндылықтарын танытатын «біз кімбіз?», «қайдан келдік?», «қайда барамыз?» сынды мәңгілік сұрақтары туралы жаздым. Ұлттың кешегі-бүгінгі салт-дәстүрі мен менталитетінің ерекшеліктерін ескеріп, тарихы мен әдебиетін таразылап, ол сұрақтардың концепциялық жауабын ұсынуға тырыстым. Неге жаздым? Қазірде ұлттық идеология туралы екінің бірі жазады. Бірақ жұрт жазып жатыр екен, мен де жазуым керек дегеннен жазғам жоқ, әрине. Оның өзіндік себебі болды. Ол - көзқарас мәселесі. Ең алдымен, қоғамдық ғылым саналатын тарихқа, әдебиетке деген көзқарас мәселесі жайлы айтам. 11 жыл мектепте не оқыдық, не оқытты? Айналдырғанда тәуелсіз ұлттың ұлттық идеологиясын қалыптастыратын негізгі орын саналатын мектепте он бір жыл оқып, ұлттық ерекшелігіміз жайлы орнықты ұстаным, ал, ұлттық құндылықтарымыз, идеалдарымыз жайлы жүйелі көзқарас қалыптастыра алдық па? Алмағанымыз аян, алуға тырыстық па өзі? Одан бөлек, неге жаздымнан туады: «неге қажет бұл өзі?». Жалпы ол жауап қызыл кеңірдек болып талқылағанда бізге не береді өзі? Менмендеу болса да, шатақтау болса да, қисынды сұрақ екеніне дау жоқ. Қисынды дегеніміз талқылау қажет еместігімен келіскеніміз емес, әрине. Себебі, тарих, өз ұлттық ерекшеліктерін танып, сол негізде алдыңғы бағыт бағдарын айқындап, идеалдарын, құндылықтарын қалыптастырған елдердің табысқа біршама ерте жететінін көрсетіп отыр. Оның жарқын мысалы, қазіргі әлемдік держава саналатын, дер кезінде өзінде мекендеген халықтың көп бөлігінің ерекшеліктерін, өмірлік мақсаттарын, құндылықтарын танып сол бағыттағы жүйелі жұмыстарды жүргізе білген, өзіндік «американдық арман», «американдық ерекшелік (исключителность)» сынды концепциялар жасап, халықты сол асқақ идеялар жолында жұмылдыра алған, ортақ құндылықтар қалыптастыра алған Америка Құрама Штаттары бола алады (Әрине Америкада ешқандай ұлт туралы сөз болуы мүмкін емес десеңіз, бұл басқа даудың еншісі екенін де ұмытпағаныңыз жөн. Себебі біз идеологияның жемісі, нәтижелілігі жайлы айтып отырмыз, кімдерді ұлт, кімдерді ұлт емес деп есептеу жайлы емес). Ал, біздің ондай концепцияларды жасай алмағандығымыз бәрімізге аян емес пе? Сондықтан да мен осы мақаланы жазуға бел будым. жүктеу/скачать 48.21 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|