Мақсаты: Оқушыларды тері өңдеу әдісімен таныстырып,дайын теріден бұйым жасап үйрет

Ою-өрнектерді жапсырмалаудың технологиясы

І.Ұйымдастыру кезеңі (2 мин)

ІІ.Қайталау (5-7 мин)

ІІІ.Жаңа сабақ (15-20 мин)

ІV.Кіріспе инструктажы (10 мин)

V.Сарамандық жұмыс (40-45 мин)

VІ.Жаңа сабақты бекіту (5 мин)

VІІ.Сабақты қорытындылау, бағалау (2-3 мин)

VІІІ.Үйге тапсырма (2 мин)

ІХ.Жұмыс орнын жинау (2мин)

Әр топқа сұрақтар таратылады (осы сұрақтардың жауаптары тақтадағы сөзжұмбақтың шешуі болады, ондағы ерекшеленіп көрсетілген сөз бүгінгі өтетін тақырыпқа сәйкес болады) .

Оқушыларды сөзжұмбақ арқылы жаңа тақырыппен таныстыру. Оқушылар сабақтың мақсатымен таныстырылады. Жаңа тақырыпқа байланысты Берікбол Береке «Тері өңдеу» тақырыбына реферат оқиды.

Тері деп мал мен аң, құстан сойылып алынған шылғи теріні айтса, былғары – сол теріні өңдеу арқылы тұрмыстық қажеттілікке жаратуға дайындаған тері.

Иленген теріден айырмашылығы былғарының жүнін жидітіп, тазалап алып тастайды.

Теріні қазір тері илейтін заводтарда арнаулы техниканың көмегімен химиялық қоспалар арқылы илесе, атамыз қазақ бұрындары қолмен-ақ илеген.

Тері 2 әдіспен иленеді:

Иі сіңген теріні талқыға салып жұмсартады.Сонан соң қылышпен қырып өңдеп, уқалайды. Терінің түсі ақшыл болуы үшін бор, ұнның кебегін жағып отыру керек.Талқы айыр бұтақтан жасалынған теріні созуға арналған құрал.

Ал былғары жасау үшін жас теріні жылы түтінге ұстау, әк жағып орап қою, не иге артық мөлшермен ұстау арқылы жүнін жидітіп, қырып тазалап, иге салып илейді.Илеу әдісі тері илегенмен бірдей.

Тері бояудың екі мақсаты бар:

Теріні бояғанда ағаш қабығын, рауғаш тамырын, жер қынасын, шеңгел мен көктікеннің бүрлерін пайдаланады.Бояуға пайдаланатын шикізатты ұнтақтап суға салып қайнатып бояуын шығарып 2-3 сағат бүктеп қояды.Жылыжерде кептіріп тері бырыспас үшін тобарси бастаған теріні уқалап созғылайды.

Ал енді бүгінгі сабақта жасайтын жұмысымызды орындау үшін біз ескі киімдердің қалдық былғарыларыны пайдаланып торсық жасаймыз.

Торсық бұл ежелден келе жатқан қолөнер туындысы.Ата-бабамыз мал баққан көшпелі қоныс аударып жүретін халық болған, сондықтан торсықты ыдыс ретін де пайдаланып қымыз, айран, шұбат сусындарын құйып пайдаланған.Торсықтың сол кезде тиімділігі ішіндегі сусын ашымаған және сынбайтын ыдыс болған.

Торсық жасаудың негізгі шикізаты- ешкі немесе жылқы терілері.Тері тұздалмаған жақсы өңделген болу керек.

Біз бұл торсықты дайын былғарыдан жасаймыз.

Технологиялық карта таратылып, жұмыспен оқушылар таныстырылады.

ІV.Кіріспе инструктажы

Жаңа сабақ түсінікті ме? Түсінбеген жерлерің болса сұраңдар.

1.Күнді және тақырыпты жазғызу

2.Тері илеу әдістерін жазғызу.

3.Теріні бояудың мақсаттарын жазғызу.

Сарамандық жұмысқа кіріспес бұрын қауіпсіздік ережесін еске түсірейік.

1.Инені ауызға салма.

2.Қайшыны екінші кісіге сабы жағымен ұсын.

3.Қайшыны жаныдағы адамға қарай сермеме

4.Денеңді тік ұстап, басыңды тым еңкейтпе.

V.Сарамандық жұмыс

Оқушылардың алдарындағы артық заттарды партаның шетіне қойғызып,жұмыс орнын дайындап, құралдарын тексеремін де, қауіпсіздік ережесін ескере отырып, технологиялық карта бойынша былғарыдан торсық тігу жұмысын орындауға кірісеміз, қателіктері болса түзетіп, білмеген жерлерін үйретемін .

1.Терінің былғарыдан айырмашылығы неде?

2.Тері илеудің неше әдісі бар?

3.Теріні қандай мақсатпен бояйды?

1.Теріден жасалған бұйымдардың суреттерін әкелу.