Министерство здравоохранения рк

ҚР ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ МИНИСТРЛІГІ С.Д.АСФЕНДИЯРОВ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ

МИНИСТЕРСТВО ЗДРАВООХРАНЕНИЯ РК КАЗАХСКИЙ НАЦИОНАЛЬНЫЙ МЕДИЦИНСКИЙ УНИВЕРСИТЕТ ИМЕНИ С.Д.АСФЕНДИЯРОВА

Қалқанша безі, бүйрек үсті безі, ұйқы безі қызметі бұзылыстарының патофизиологиялық даму тетіктерін түсінуге үйрету.

№ 1 Тақырып. «Эндокринопатиялардың жалпы этиологиясы мен патогенезі. Гипо- және гипергликемия, гипо- және гипертиреоз, гипо-және гиперкортицизмдердің патофизиологиялық тетіктері»

1. 
   Гипо және гипертиреоз, гипо және гиперкортицизм, гипергликемия және гипогликемия синдромдары кезіндегі организмдегі бұзылыстардың этиологиясын, патогенезін меңгеру.
   

Берілген тақырыпты меңгерген студент орындай алады:

• 
  Эндокринопатиялар дамуының негізгі тетіктерін сипаттауды
  
• 
  Қалқанша безінің және бүйрек үсті бездерінің гипо- және гиперфункциясының этиологиялық жайттарын білуді
  
• 
  Қалқанша безінің және бүйрек үсті бездерінің гипо- және гиперфункциясының негізгі өзгерістерінің патогенезін түсіндіруді
  
• 
  Қантты диабеттің I және II түрінің және диабеттік синдромның негізгі әйгіленімдерінің патогенезін түсіндіруді
  
• 
  Гипогликемиялық команы үлгілеуді және қорытындылауды
  
• 
  Балалық шақтағы эндокринопатиялардың ерекшеліктерін талдауды
  
• 
  Әртүрлі эндокринопатиялардың патогенездік сызбанұсқасын құрастыруды
  
• 
  Ситуациялық есептерге қорытынды жасауды
  

1. 
   Ішкі сөлденіс бездері қызметінің орталық реттелу тетіктерінің бұзылыстары (транс- және парагипофиздік реттелу), себептері, даму тетіктері. Кері байланыс тетігінің бұзылысы.
   
2. 
   Ішкі сөлденіс бездері қызметінің бұзылыстарына әкелетін дерттік үрдістер.
   
3. 
   Гормондар белсенділігінің бұзылуының шеткері (безден тыс) тетіктері.
   
4. 
   Қалқанша безі қызметінің бұзылуы. Гипотиреоз, этиологиясы, негізгі көріністерінің патогенезі.
   
5. 
   Гипертиреоз, этиологиясы, негізгі көріністерінің патогенезі.
   
6. 
   Бүйрек үсті бездерінің жіті және созылмалы жеткіліксіздігінің этиологиясы, негізгі көріністерінің патогенезі .
   
7. 
   Гиперкортицизм, этиологиясы, негізгі көрністерінің патогенезі.
   
8. 
   Инсулиннің бездік және безден тыс жеткіліксіздігі, даму тетіктері.
   
9. 
   Қантты диабеттің I және II түрінің этиологиясы мен патогенезі
   
10. 
    Гипергликемиялық және гипогликемиялық команың патогенезі.
    

Ауызша сұрау, сынама беру, шағын топта жұмыс жасау: ситуациялық есептерді шешу, сөзжұмбақты шешу.

№ 1 тапсырма. Тышқандарда гипогликемиялық команың үлгісін алып, оның дамуын

№ 1 есеп

Қалқанша безі ауруы бар науқас радиоиммунды талдау әдісімен зерттелген, қан сарысуында тироксин (Т₄), трийодтиронин (Т₃) және тиреотропты гормон (ТТГ) деңгейлері анықталды. Т₄ және Т₃-ң қандағы мөлшері азайған, ТТГ-ң өзіндік деңгейі жоғарылаған.

1. Алынған мәліметтер қалқанша безінің гипо және гиперфункциясынан хабар бере ма?

2. Дерттік үрдіс қай жерде орналасуы мүмкін?
№ 2 есеп

Иттің бүйрек үсті бездерінің екеуі де алынып тасталған. Адреналэктомиядан 1 күннен кейін онда дерттік өзгерістер дамиды (әлсіздік, бұлшықет тонусы төмендеген, анорексия, құсу, анурия). Операциядан кейін 3 тәуліктен соң жануар өліп қалды.

1. 
   Ит неден өлді?
   
2. 
   Бүйрек үсті безінің қандай гормонын енгізу арқылы иттің өмірін ұстап тұруға болады және не себептен?
   

№ 3 есеп

Клиникаға мұрт, сақал өсуіне, етеккір оралымының бұзылысына, жалпы әлсіздік, бас ауыруы, арқасы мен аяқ-қолдарында ауыру сезіміне шағымданып, 25 жасар науқас Н. түсті. Тексергенде:

• 
  Терісі жұқа, құрғақ, іші және сан терісінде қою қызыл түсті жолақтар.
  
• 
  Бет, мойын, іші, кеудесінде майлардың айқын жиналуы
  
• 
  Артериялық қысым 150/105 мм сын.бағ.
  
• 
  Жамбас сүйегінің рентгенограммасында – айқын остеопороз
  
• 
  Гипернатриемия, гипокалиемия, гипергликемия – 9,5 ммоль/л, глюкозурия
  
• 
  Кортизол деңгейі жоғарылағандығы анықталды
  
  1. 
     Бұл белгілер қандай бездің зақымданғанын көрсетеді?
     
  2. 
     Гипофиз немесе бүйрек үсті бездерінің дертімен байланысты екенін білу үшін қандай қосымша зерттеу әдістері қажет?
     
  3. 
     Бұл көріністердің патогенезі қандай?
     

№ 4 есеп

Ауруханаға әлсіздіктің үдеуіне, еңбекке қабілеттілігінің төмендеуіне, ұйқысыздыққа, тәбетінің жоғалуына, арықтауына шағымданып, 27 жасар науқас түсті. Науқасты тексергенде:

• 
  Іштің ақ сызығы аймағының терісінде, шынтақтың бүгетін жерінде, қолтық асты ойысында, ауыз қуысының шырышты қабатында, тілінде сұр - қоңыр түсті нілдену байқалады.
  
• 
  Артериялық қан қысымы 80/60 сын. бағ.б.
  
• 
  Бұлшықет межеқуатының төмендеуі
  
• 
  Гипокалиемия, гипернатриемия, қанда қант мөлшері – 3,3 ммоль/л
  
• 
  Қанда кортизол, зәрде кортикостероидтар деңгейі төмендегендігі анықталды.
  
  1. 
     Қандай бездің зақымдануы осы көріністерді береді?
     
  2. 
     Ауру қалай аталады?
     
  3. 
     Байқалған өзгерістердің патогенезі қандай?
     

№ 3 тапсырма. Сөзжұмбақты шешу