­Пси­хо­кор­рек­циялық­әлеу­мет­тік-пси­хо­ло­гия­лық­

13. Пенитенциарлық мекемелердегі психодиагностикалық және ...
325
«Пси хо ло гия лық тре нинг» ұғы мы ғы лым ға өт кен ға сыр дың 
70-жыл да рын да ен ді. Ал отан дық әде биет тер ге жа са ған тал дау-
лар біз дің елі міз де гі пси хо ло гия, пе да го ги ка са ла ла рын да қол да-
ныла бас таған топ тық тре нинг жа ңа тех но ло гия ре тін де қол да ны-
лып, да мып ке ле жат қа нын бай қат ты. 
Ю.Н. Емелья нов тре ни нг ті же ке тұл ға ның оқу ға қа бі ле тін да-
мы ту да не ме се кез кел ген күр де лі іс-әре кет ті, со ның ішін де, қа-
рым-қа ты нас ты мең ге ру құ ра лы, әдіс тер жүйесі деп анық тайды. 
Біз өз зерт теу ле рі міз де әлеу мет тік-пси хо ло гия лық тре ни нг ті жат-
ты ғу лар жүйесі ар қы лы тұл ға ның өзін-өзі тануына, өз гер уіне жә-
не қор ша ған ор та мен жа ғым ды қа рым-қа ты нас ор на ту да ғы оң ды 
пси хо ло гия лық әсер деп пайым дай мыз. 
Әлеу мет тік-пси хо ло гия лық тре ни нг тің мә нін, же ке тұл ға мен 
қа рым-қа ты нас та ғы ма ңыз ды қа сиет тер дің дам уын да ғы ық па лы 
Г.М. Анд реева, Н.Н. Бо го мо ло ва, Ю.Н. Емелья нов жә не т.б. ға-
лым дар дың ең бек те рін де сипат тал ған. 
Тре нинг нә ти же сін де ашық тық, үйір сек тік, тәуел сіз дік, иден-
ти фи ка ция лық, өз-өзі не се нім ді лік қа сиет те рі же ті ле ді; адам ның 
өзі не жә не бас қа ға де ген қа ты на сы өз ге ре ді; өзін-өзі ба ға лауы 
парапар бо ла ды (И.Л. Бли но ва, В.И. На та ров, В.Э. Кос тец кий жә-
не т.б.). Ғы лы ми зерт теу лер де топ тық жұ мыс тың нә ти же сі қа рым-
қа ты нас құ зы рет ті лі гін арт ты ра тын, ма за сыз дық дең гейді тө мен-
де те тін әсе рі бай қал ған (Ю.М. Жу ков, Л.А. Пет ровс кая, П.В. Рас-
тя ни ков жә не т.б.). жә не топ тық тре ни нг ке қа ты су шы лар дың реф-
лек сиялық, эм па тия лық се зім дер дің жо ға ры лап арт уын көр сет кен 
(А.С. Зо лот ня ко ва, Е.В. Куз не цов, Л.И. Но ви ко ва, Г.А. Фи ла то-
ва, т.б.). Тре нинг ар қы лы ком му ни ка тив ті лік дағ ды лар мен құн-
ды лық бағ дар лар дың жүйелі қа лып тас ты ру мүм кін ді гін аш қан
(А.В. Се рый), же ке тұл ға ның тре нинг ба ры сын да вер бальды емес 
ком му ни ка ция мүм кін дік те рі ерек ше жо ға ры лайтыны дә лел ден-
ген (Е.В. Куз не цо ва, В.А. Ла бу нс кая), топ тық тре ни нг те тұл ға ның 
ког ни тив ті, аф фек тив ті жә не тұл ға лық ере ше лік те рі нің ке шен ді 
жақ та рын анық та ған (Г.А. Ко ва лев, Л.А. Пет ровс кая). Сон дай-
ақ Т.С. Яцен ко зерт теу ле рін де тре ни нг ке қа ты су шы сту де нт тер-
дің же ке тұл ға лық құ ры лым да ры оң ды өз ге ріс тер ге тү се тін де рін 

Заң психологиясы
326
бай қат қан, В.С. Мер линг тұл ға ның бір қа сиеті нің өз ге рі сі бас қа 
қа сиет тер ге де әсер ететі нін жә не олар дың да өз гер уіне се беп ші 
бо ла ты нын көр сет кен. Т.И. Крас но ва, В.В. Сто лин жә не т.б. зерт-
теу ле рі әлеу мет тік-пси хо ло гия лық тре нинг ар қы лы тұл ға ның іш-
кі қуа тын бел сен ді пай да ла ну ға, өзін-өзі же тіл дір уіне, қа бі лет ті-
лі гін ар ты ру ға, өзін-өзі да мы ту ға бо ла тын ды ғын дә лел де ген. 
Ба тыс пе ни тен циар лық ме ке ме ле рін де әр түр лі бағ дар ла ма лар: 
ең бек, бі лім бе ру, бос уақы тын ұйым дас ты ру, топ тық пси хо те-
ра пия мен топ тық ке ңес бе ру; рөл дік ойын дар мен со ци од ра ма; 
мі нез-құлық түр ле нуі; диф фе рен циал дан ған жа за ла майт ын әсер; 
геш тальтп си хо ло гия лық жә не кли ни ка лық тұр ғы лар; қауым дық 
те ра пия; қор ша ған ор та шын ды ғы мен әсер ету; тран сак ті лі тал-
дау, т.б. қол да ны ла ды. 

жүктеу/скачать 4.34 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: