О каугабай p65

2
УДК 821.512.122
ББК 84 Ћаз 7-44
Ћ 50
Кiтап «Мќдени мџра» баѕдарламасы аясында
Алматы облысыныѓ ќкiмi
А.Т.Мџсахановтыѓ ћолдауымен жарыћ к%рдi
Ћауѕабай О.
Таѓѕажайып Ћонаев: Роман-эссе. – Алматы:
«Тоѕанай Т» баспасы, 2011. – .... + 16 бет жапсырма.
ISBN 978-601-7007-67-6
Дiнмџхамед Ахметџлы Ћонаев! Осы бiр есiм ауызѕа
алынса, елеѓ етпейтiн ћџлаћ жоћ. Тек ћазаћтар ѕана емес,
басћа џлт #кiлдерi де асћан ћимастыћпен еске алады. Џлы
тџлѕа туралы ћай ќѓгiме де таѕылымды жќне ешуаћытта
мќнiн жоймайды. Ал, ол кiсi арамыздан мќѓгiлiкке кеткелi
ћаншама жылдар #ттi. Бiраћ бiлетiн кiм-кiмнiѓ де
жљрегiнде. Халћына ћалтћысыз ћызмет еткен адамдар
тiршiлiгiнде жасаѕан iсiмен де, айтћан с#зiмен де мќѓгiлiк
жасай беретiнiне ћолыѓыздаѕы «Таѓѕажайып Ћонаев»
роман-эссесi айћын дќлел. Оѕан еѓген дљниелердiѓ бќрi
дерлiк мерзiмдiк басылымдарды жарияланып, ел-жџрттан
жаћсы баѕасын алѕан. Мiне, сондыћтан кiтап жер-жердегi
оћырмандардыѓ ыћылас-ниетiне орай жаѓа тараулармен
толыћтырылып, 100 жылдыћ мерейтойына байланысты
ћайта басылып отыр.
Кiтап к#пшiлiк оћырманѕа арналѕан.
УДК 821.512.122
ББК 84 Ћаз 7-44
© «Ћазыѕџрт»., 2008
© «Тоѕанай Т»., 2011
© Ћауѕабай О., 2011
Ћ 50
ISBN 978-601-7007-67-6

3
АЛЅЫ С,З ОРНЫНА
Белгiлi мемлекет жќне ћоѕам ћайраткерi, халыћ к#зiнiѓ
тiрiсiнде Пайѕамбар атаѕан Дiнмџхамед Ахметџлыныѓ
#мiрi мен #негесi жќне бойындаѕы тылсым ћасиеттер
ж#нiнде жазушы-журналист Ораз Ћауѕабай оншаћты
жылдан берi ћалам тербеп келедi. Димекеѓ бойындаѕы
кемеѓгерлiк, к#регендiк, бекзаттыћ жќне сќуегейлiк
ћасиеттер туралы жазѕан «мџѕжиза-эссе» романы 2008
жылы «Ћазыѕџрт» баспасынан жарыћћа шыћћан едi.
Тарихи тџлѕаныѓ беймќлiм #мiрi мен «тылсым ѕџмыры»
жайында жаѓа кiтап жарыћћа шыћћаныда авторѕа жан-
жаћтан телефон соѕушылар толастамады. ;йткенi
халыћтыѓ Димекеѓе деген ћџрметi мен сљйiспеншiлiгiнде
шек жоћ едi. Алматы облысы бойынша аз таралымымен
шыћћан кiтап дљкенде тџрмай тез таралып кеттi.
Кiтапханаларѕа тљскен кiтапты оћырман кезекке тџрып
оћыды. Мысалы, Алматы облысы, Шеѓгелдi ауылында
Ћонаев дќуiрiнде еѓбек еткен ардагерлер кiтапты
кезектесiп оћыды. ;йткенi кiтапханаѕа жалѕыз кiтап тљскен
едi. Талѕар ћаласындаѕы аудандыћ кiтапханада
«Таѓѕажайып Ћонаев» кiтабыныѓ бар екенiн естiген
Оѓтљстiк Ћазаћстан облысы, Ћазыѕџрт ауданында тџратын
бiр кiтапћџмар оћырман танысы арћылы осы кiтапты
алыстан арнайы алдырып оћиды. Маѓѕыстау облысынан
Алматыѕа демалуѕа келген бџрынѕы партия ћызметкерi
ардагерлердiѓ #тiнiшi бойынша ћаламгермен кездесiп,
«еѓбегiѓнiѓ #теуi болсын» деп оншаћты кiтап сатып алады.
Маѓѕыстау облысы Димекеѓ кезiнде ашылып, шалѕай
#лкедегi халыћћа жаћсы жаѕдай жасалѕан едi. Кiтап
жайында естiген Астана, Ћостанай жќне Шыѕыс Ћазаћстан
облыстарындаѕы Димекеѓдi џлыћтаушылар авторѕа алѕыс
айтып, кiтапты ћайдан алуѕа болатыны жайында жиi
сџрады. ;кiнiштiсi, бар болѕаны мыѓ данамен шыћћан кiтап
кiмге жетсiн. Жазушы сол кездегi Мќдениет министрлiгiне
оћырман тiлегi бойынша екiншi кiтапты шыѕаруды #тiнiп
хат жазды. Бiраћ нќтиже болмады. Ћаламгер Ћонаев
жайында жазѕан «эссе-мџѕжизаларын» газет-журналдарѕа
жариялаумен ѕана шектелдi. ;йткенi ќлдећашан ќулиеге

4
айналып, Тќѓiрдей табындырушы «тылсым ќлем» - Ћонаев
#мiрi мен рухы #неге тќлiмiнен тџрады.
Жазушы, ЋР Мќдениет ћайраткерi, Ћонаев
университетiнiѓ ћџрметтi профессоры Ораз Ћауѕабайдыѓ
аталѕан кiтабына байланысты жќне оћырман
ћызыѕушылыѕына ћатысты тосын бiр оћиѕаны айтуѕа
мќжбљрмiз. Димекеѓнiѓ жерлесi, дќрiгер, профессор
Амангелдi Жаћанов биыл дљниежљзiнен демалушылар
келетiн Чехиядаѕы атаћты Карловы Варыѕа барып
демалады. Ћџдай ћолына тосын тљсiрген «Таѓѕажайып
Ћонаев» кiтабын онда асыћпай, рахаттана оћу љшiн #зiмен
бiрге алып кетедi. Барѕан соѓ сонда жатып, бас алмай
кiтапты оћиды.
Димекеѓнiѓ #негелi #мiрi мен таѓѕажайып ћасиеттерi
«мџѕжиза ой», «тылсым дљние» болып суреттелген кiтаптан
алѕан ќсерi соншалыћ - Ћонаевтыѓ сенiмдi серiктерiнiѓ бiрi,
ћоѕам ћайраткерi (осында демалып жатћан) Кеѓес
Аухадиевке жолыѕып, алѕан ќсерi ж#нiнде айтады. Кiтап
алѕаш шыћћанда автордыѓ #зi ћолтаѓба жазып берген
«сљйiншi данасын» оћыѕан Кќкеѓ Ќбекеѓе ћонаевтанушы
жазѕан кiтаптыѓ ћџндылыѕы жайында ќѓгiмелеп, Европада
демалушылар Димекеѓдi еске алады. Атаћты демалыс
орнына Астанадан да демалушылар келген екен. Солардыѓ
бiрi профессор Амангелдiден жалѕыз кiтапты аттай ћалап,
оћуѕа сџрап алады.
Дiнге шек ћойылѕан кеѓестiк дќуiрде молда, сопылар
жайында жазып, аттары тарихтан #шкен жетi дiндарды
жарыћћа шыѕарѕан жазушы Ораз Ћауѕабайдыѓ Ћонаев
бойындаѕы тылсым, киелi ћасиеттердi зерттеп жазып
жљргенiне бiраз болды. Автор Димекеѓ рухындаѕы
мџѕжиза ќрi таѓѕажайып ћасиеттерге байланысты алѕашћы
кiтап атын «Таѓѕажайып Ћонаев» деп ћойѕан. Дiннiѓ ћайта
оралуына байланысты Димекеѓнiѓ дiндарлыћ ћасиеттерi
де кiтапта айырыћша айтылады. Кiтапћа деген оћырман
ћызыѕушылыѕы мен ынтасын арттырып отырѕан тылсым
кљш – ол Алла Таѕаланыѓ ћолдауы болса керек. ;йткенi
Ћонаев Кеѓестiк дќуiрде к#зiнiѓ тiрiсiнде текке пайѕамбар
атанѕан жоћ. Сондыћтан кiтап оћырман тiлек-#тiнiшi
бойынша жаѓа тараулармен толыћтырылып бџл жолы
«Тоѕанай Т» баспасынан екiншi рет жарыћ к#рiп отыр.

5