Қонуни ҷУМҲурии тоҷикистон Дар бораи идоракунии молияви ва назорати дохилй дар бахши давлати

Дар Қонуни мазкур мафҳумҳои асосии зерин истифода мешаванд:

- идоракунии молиявӣ - маҷмӯи ӯхдадориҳои идоракунӣ дойр ба иҷрои вазифаҳое, ки ба зиммаи тақсимкунандаи асосӣ, тақсимкунанда ва маблағгирандаи давлатие, ки бо мақсади таъмини риояи талаботи санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ, ки ба истифодаи самараноку натиҷабахши маблагҳои мавҷуда вогузошта шудаанд;

- идоракунии устувори молиявӣ - маҷмӯи қарорҳо, тадбирҳо ва чорабиниҳое, ки ба истифодаи маблағҳои мавҷуда тибқи конунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва ба таври сарфакоронаю самаранок ва натиҷабахш идора намудани онҳо равона шудаанд;

- назорати дохилӣ - тамоми низоми назорати молиявӣ ва воситаҳои дигари назорат дар ташкилоти бахши давлатӣ бо назардошти сохтори ташкилӣ, усулҳо, тартиб ва аудити дохилй, ки аз тарафи роҳбарият бо мақсади мусоидат ба фаъолияти қонунию самаранок ва натиҷабахш, инчунин барои ноил гардидан ба мақсадҳои ташкилот, созмон дода шудаанд;

- низоми назорати дохилӣ - низоми чораҳо ва расмиёти иҷрои онҳо, ки аз тарафи роҳбарияти ташкилоти бахши давлати барои ноил гардидан ба идоракунии натиҷабахш, сарфакорона ва самараноки маблагҳои давлатӣ анҷом дода мешаванд, бо назардошти баҳисобгирии муҳосибавй, ҳисоботи молиявй, риояи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, таъмини нигоҳдории дороиҳо, пешгирй ка ошкор намудани амалҳои гайриқонунӣ, саҳеҳию дурустӣ ва мувофиқати ҳисоботи молиявию идоракунй, иттилоот, инчунин таҳия намудани онҳо;

Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи идоракунии молиявй ва назорати дохилй дар бахши давлатӣ ба Конститутсияи (Сарқонуни) Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни мазкур, дигар санадхои меъёрии. ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф намудааст, иборат мебошад.

1. Ташкил намудани низоми назорати дохилй дар ташкилотҳои бахши давлатй ӯҳдадории роҳбари ташкилот буда, барои анҷом додани идоракунии молиявй дар ҳамаи сохторҳо, барномаҳо, намуди фаъолият ва амалиёт, рохбарии онҳо мувофиқи принсипҳои қонуният, идоракунии устувори молиявй ва шаффофият равона карда мешавад.

2. Низоми назорати дохилй дар ташкилотҳои бахши давлатй барои ноил гардидан ба мақсаддои зерин ташкил карда мешавад:

- дурустй ва мукаммалии иттилооти молиявй ва идоракунй;

- фаъолияти натиҷабахшу сарфакорона ва самараноки мақомоти давлатӣ ва ташкилотхои бахши давлатй;

- нигоҳдории дороиҳо;

- риоя намудани қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон.
БОБИ 2. МАҚОМОТИ ВАКОЛАТДОРИ ДАВЛАТӢ ДАР СОҲАИ

ИДОРАКУНИИ МОЛИЯВЙ ВА НАЗОРАТИ ДОХИЛЙ

ДАР БАХШИ ДАВЛАТИ
Моддаи 4. Мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи

идоракунии молиявй ва назорати дохилй

дар ташкилотҳои бахши давлатӣ

1. Мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи идоракунии молиявй ва назорати дохилй дар ташкилотҳои бахши давлатӣ Вазорати молияи Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошад.

2. Бо мақсади мутобиқсозй ва ҳамоҳангсозии идоракунии молиявй ва назорати дохилй дар ташкилотхои бахши давлатй, мақоми ваколатдори давлатӣ корҳои зеринро анҷом медщад:

- сиё'сати назорати дохилии молиявиро тибқи меъёрҳои байналмилалй ва қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон таҳия ва амалй менамояд;

- ҳар сол оид ба фаъолияти ҳамаи воҳқ ,ои сохтори аудити дохилии мақомоти давлатй ва ташкилотҳои бахши давлатй хулосаи таҳлилй медиҳад;

- барои гузаронидани мушоҳидаи идоракунии молиявӣ ва назорат фармонҳо интишор менамояд, ки иҷрои он дар ҳамаи мақомоти давлатй ва ташкилотхои бахши давлатй ҳатмӣ мебошад;

- ҳисоботи солонаро оид ба ҳолати назорати дохилй дар ташкилотҳои бахши давлатй ҳар сол то 1 май ба Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод мекунад;

- барои такмили ихтисос ва бозомӯзии мутахассисони мақомоти молия доир ба масъалаҳои идоракунии молияви ва назорати дохилй дар ташкилотҳои бахши давлатй мусоидат менамояд, инчунин ҳамоҳангсозии корҳоро дар ин соҳа анҷом медиҳад;

- ваколатҳои дигареро, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар намудааст, амалӣ менамояд.
БОБИ 3. ҲИСОБОТ ВА МАСЪУЛИЯТИ ВДОРАКУНЙ
Моддаи 5. Ҳисоботи идоракунй дар ташкилотҳои бахши давлатй

1. Ҳисоботи идоракунй - ин вазифаи роҳбари ташкилоти бахши давлатй доир ба пешниҳод намудани иттилоот оид ба риояи талаботи идораи устувори молияви мебошад, ки ба мақомоти болой ва ваколатдори давлатй пешниҳод менамояд, ки дар асоси маълумоти аник ва натиҷаҳои таҳлили низоми назорати дохилй тартиб дода шудааст.

2. Риояи талабот оид ба ташкил намудани хисоботи идоракунй барои шаффофият, муқоисаи маълумот дар бораи ҳолати молиявии ташкилотҳои бахши давлатй, инчунин даромаду харочоти онҳо, ки барои истифодабарандагони ин ҳисобот зарур аст, хизмат менамояд.
Моддаи 6. Пешниҳод намудани хисобот

1. Роҳбарони аввали ташкилотҳои бахши давлатй на дертар аз 1 апрели соли равон ба Вазорати молияи Ҷумҳурии Тоҷикистон хисоботи худро бо фарогирии иттилоот оид ба фаъолият, мувофиқат, самараноки ва натиҷабахшии низоми идоракунии молияви ва назорати дохилй дар соли сипаришуда пешниход менамоянд.

2. Шакл ва тартиби пешниҳоди чунин ҳисобот дар дастурхои методии мақомоти ваколатдори давлатй муқаррар карда мешаванд.

Моддаи 7. Вазифаҳои роҳбари аввали ташкилотҳои бахши

давлатй ва ташкилотҳои дигаре, ки ба низоми сохавии

идоракунй шомиланд

Вазифаҳои роҳбарони аввали ташкилотҳои бахши давлатй ва ташкилотхои дигаре, ки ба низоми сохавии идоракунй шомиланд, аз инҳо иборатанд:

- муайян намудани мақсаду вазифаҳои ташкилотҳое, ки ба онҳо рохбарй менамоянд, таҳия ва иҷрои накшаҳои дарозмуддат (нақшаҳои

стратеги, лақшаҳои фаъолият ва барномаҳое, ки ба амали намудани мақсадҳо ва иҷрои вазифаҳо равона гардидаанд;

- мушаххаскунию баҳодиҳй ва идора намудани таваккале, ки ба амалй гардондани мақсаду вазифаҳои ташкилот таҳдид менамояд;

-банақшагирӣ, идоракунй ва баҳисобгирии маблағҳои давлатй бо мақсади расидан ба ҳадаф ва вазифаҳои ташкилот;

- риояи принсипҳои қонуният, устувории идоракунй ва шаффофияти истифодаи маблағҳои давлатй, инчунин идора ва харҷ намудани онҳо тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- роҳбарии самараноки кормандон ва ба сатҳи зарурй бардоштани маҳорати касбии онҳо;

- таъмини нигоҳдории дороиҳо ва иттилоот, инчунин ҳифзи боэътимоди онҳо аз гумшавй ва дастрасии ғайриконунй ба иттилоот ва дороихо;

-ташкил намудани сохтори маъмурии *муносиб барои самаранок анҷом додани вазифаҳо;

- тақсими соҳаҳои масъулият дар раванди қабули қарорҳо, назорат ва анҷом додани фаъолият;

- таъмини хисоботи пурраго саҳеҳ, дақиқу саривақтй аз анҷом додани ҳама гуна амалиёт;

- мушоҳида ва таҷдиди системаи идоракунии молияви ва назорати қабули чораҳое, ки барои такмил додани он равона шудаанд, аз руи тавсияхои аудити дохилй ва дигар санҷишҳо;

- ҳуччатикунонии ҳама амалиёт ва корҳо, инчунин таъмини имконияти назорати раванди онҳо дар ташкилот;

- ҷорй намудани расмиёти зиддикоррупсионй;

- ҳисоботдиҳй ва дар ҳуччатҳо инъикос намудани ҳолати низоми идоракунии молияви ва назорат.

1. Низоми идоракунии молияви ва назорати дохилй дар бахши давлатй бо истифодаи унсурҳои зерин муайян карда мешавад:

- муҳити назорати;

- идоракунии таваккал;

- амалй намудани чорабиниҳои гуногун№назорати дохилӣ;

- иттилоот ва коммуникатсия;

- мониторинг.

2. Роҳбарони ташкилотхои бахши давлатй вобаста ба хусусиятҳои ҷойдошта, ташкил, амалиёт ва инкишофи унсурҳои идоракунии молияви ва назоратро таъмин менамоянд.)

2. Муҳити назорати аз масъалаҳои зерин иборат аст:

- одоби корбарии роҳбарият ва кормандони ташкилот;

- усули идоракунии фаъолият;

- сохтори ташкилие, ки тақсими ӯхдадориҳо, соҳаи масъулият ва принсипҳои тартиб додани' ҳисобот оид ба иҷрои корҳоро таъмин менамояд;

- сиёсату таҷриба дар соҳаи идора намудани кормандон;

- салоҳиятнокии кормандон.
Моддаи 10. Идоракунии имконпазирии таваккал

1. Идоракунии таваккал аз мушаххаскунию баҳодиҳӣ ва назорати рафти ҳодисаҳо ва ҳояатҳои имконпазире иборат мебошад, ки ба амалй гардидани мақсадҳои ташкилот таъсири манфй мерасонанд.

2. Рохбарони ташкилотҳои бахши давлатй бояд барномаи идоракунии таваккалро тасдик намоянд, ки он дар муддати 3 сол як бор тачдиди назар карда мешавад.

3. Маҷмуи чораҳои назоратие, ки ба пешгирии таваккал равона гардидаанд, ҳар сол бояд мавриди таҳлил қарор дода шавад.

Моддаи 11. Амалй намудани чорахои назорати

1. Роҳбарони ташкилотҳои бахши давлатй маҷмӯи чораҳои назоратиеро муқаррар ва амалй менамоянд, ки аз тасдиқи қоидаҳои фаъолияти соҳавй ва молияви, тафтиш ва пешниҳоди ҳисобот, тартиб додани ҳуҷҷатҳо оид ба анҷоми амалиёти молиявӣ ва амалҳои дигари ба фаъолияти хоҷагиву молиявӣ алоқаманд мебошанд.

2. Чорабиниҳои назорати дар шаклҳои зерин амалй карда мешаванд:

- назорати пешакии амалиёти молияви аз тарафи сармуҳосиб;

- назорати ҷории амалиёти ҳисоббаробаркунӣ дар дохили ташкилот ва аз тарафи мақомоти хазинадорй;

- назорати минбаъда аз тарафи мақомоти ваколатдори давлатй.

3. Амалигардонии чораҳои назорати бояд ба хусусияти таваккали амалиёти молияви мувофиқ бошад.
Моддаи 12. Ваколагхои назоратии роҳбари аввали ташкилоти бахши давлатй

1. Ваколатҳои назоратии роҳбари аввали ташкилоти бахши давлатй аз инҳо иборатанд:

- расмиёти додани иҷозат ва тасдиқ;

- тақсими уҳдадориҳо бояд тавре гузарад, ки як хизматчи ҳамзамон барои тасдиқ, иҷро, пешниҳоди ҳисобот ва назорат барои иҷрои кор ҷавобгар набошад;

- расмиёти имзои дунафара, ки имкон намедиҳад амалиёти молияви ва ё пардохт бе имзои роҳбари ташкилоти бахши давлатй ва корманди масъули сабти муҳосибот анчом ёбанд;

- ҳуқуқ ба дастрасии дороиҳо ва иттилоот;

- назорати пешакии асоснокии муомилоти банақшагирифташуда, ки метавонад корманди махсус ваколатдоршуда ё шахси дигари аз ҷониби роҳбари ташкилот таъиншуда онро амалй намояд;

- муқаррар намудани тартиб барои мураттаб сохтани ҳисоботи саривақтии пурраю дуруст ва дақик оид ба анҷоми ҳамаи амалиёт;

- тафтиш ва пешниҳоди ҳисобот дар бораи амалҳои анчомёфта; - баҳодихии самаранокӣ ва натиҷабахшии амалиёт;

- расмиёти мониторинг;

- қоидаҳои идораи захираи кадрҳо;

- қоидаҳои тартиб додани ҳуҷҷатҳо оид ба анҷоми ҳамаи амалиёт ва намудҳои фаъолияте, ки ба фаъолияти ташкилот алоқаманд мебошанд.

2. Шартҳо ва тартиби назорати пешакй аз тарафи роҳбари ташкилоти бахши давлатй тибқи дастурҳои методии мақоми ваколатдори давлатӣ тасдиқ карда мешаванд.

Моддаи 13. Иттилоот ва коммуникатсия

Роҳбарони аввали ташкилотҳои бахши давлатй фаъолияти зарурии бахши иттилоотии низоми идоракунии молиявиро бо роҳҳои зерин таъмин менамоянд:

- мушаххас, чамъ ва паҳн намудани маълумоти саҳех тибқи шакл ва мӯҳлатҳои дахлдор, ки ба ҳар шахси мансабдор имкон медиҳад масъулияти муайянеро ба зиммаи худ гирад;

- самаранокии уфуқй ва амудии иерархи дар ташкилот, ки ба шахсони мансабдор барои ба таври дахлдор иҷро намудани ӯҳдадориҳояшон имконият медиҳад;

- рушди низоми муносиби иттилоотии идоракунии ташкилот, ки барои ирсоли фармоишу нишондодҳои дақиқу возеҳ ба кормандон ва зерсохторҳо, ки ба фаъолияту масъулияти онхо дар доираи назорату идора намудани молия алоқаманд мебошанд;

- чорй намудани низоми ҳучҷатгузорӣ ва гардиши ҳуччатхо, ки қоидаҳои таҳия намудан, ба расмият даровардан, ирсол, истифода намудан ва ба бойгонй супоридани онҳо;

- ҳуччатикунонии ҳамаи амалиёт, раванд ва транзаксияҳо бо максади таъмини нақшаи муайян барои кори аудиторй, ки имконияти таҳқиқ ва пешбурди мушоҳидаро фароҳам меорад;

- ташкил додани низоми самараноки таҳияи саривақтии ҳисобот, оид ба дараҷа ва мӯҳлати таҳияи ҳисобот, намудҳои ҳисобот ва маърӯзаҳое, ки ба баррасии роҳбарият пешниҳод карда мешаванд, шаклимаърӯзаҳо дар ҳолати ошкор намудани хатоҳо, .изоми нодурусти фаъолият, суиистеъмол, қаллобй ва ғайриқонунй аз худ кардани маблағхо.

1. Дар ҳамаи ташкилотҳои бахши давлатӣ ба таври ҳатмӣ низоми муосири мониторинга идоракунии молиявй ва назорат ҷорй карда мешавад, ки арзёбии муносибии фаъолияти он ва дар ҳолати тағйир ёфтани шароит азнавсозии низоми идораро таъмин менамояд.

2. Мониторинг бояд дар асоси назорати фаврии шахсии роҳбари ташкилоти бахши давлатй, худбаҳодиҳии роҳбар ва натиҷаҳои аудити дохилӣ амалӣ карда шавад.
БОБИ 5. МУҚАРРАРОТИ ХОТИМАВЙ
Моддаи 15. Ҷавобгарӣ барои риоя накардани Қонуни мазкур

Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқие, ки муқаррароти Қонуни мазкурро риоя намекунанд, тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарй кашида мешаванд.

Қонуни мазкур пас аз интишори расмӣ мавриди амал қарор дода шавад.