микроорганизмдерге түрліше әсер етеді.
Мәселен, ішінде шірітуші бактериялары барсуға
алдын ала пептон заты бар шыны капилляр
түтікті малса, бірнеше секундтан кейін осы араға
бактериялардың барлығы жиналады. Мұндай
құбылысты
оң хемотаксис деп атайды. Бұдан
басқа
теріс хемотаксис болуы мүмкін. Мұнда
керісінше, бактериялар жаңағы зат толтырылған
капилляр түтігі малынған жерден қашықтап
кетеді. Пептон,
минерал тұздар және фосфор
қышқылы тұздары ортада өте аз мөлшерде
болса, әдетте оң хемотаксис реакциясын
көрсетеді. Ал сілтілер мен спирттердің әсерінен
көп бактериялар теріс хемотаксис реакциясын
көрсетеді.
Микроорганизмдер белгілі дәрежедегі қышқыл немесе
сілтілі
ортада көбейіп, дами алады. Көптеген
бактериялар үшін ең қолайлы орта - нейтралды немесе
шамалы сілтілі, ал зең саңырауқұлақтары
мен ашытқы
саңырауқұлақтары үшін - шамалы қышқылды орта
қолайлы болып есептеледі. Орта реакциясы рН
таңбасымен белгіленеді. рН
жетіге жетпегенде
қышқылды, алодан артқанда сілтілі болады.
Егер орта реакциясы оптималь болмаса,
бактериялардың тіршілігі тежеледі. Мәселен, сүрлемдегі
сүт қышқылы бактериялары ашу барысында ортаны
қышқылдандырады. Бұл
кезде шіріту бактериялары
тіршілік ете алмай, қырылып қалады. Бұдан кейін
ортадағы рН көрсеткіші одан әрі
төмендегенде алдымен
сүт қышқылы стрептококктар, кейін таяқша тәрізді
бактериялар қырылады.
Кейде ортаның реакциясын
өзгерту арқылы ашу процесінің бағытын да өзгертуге
болады.