Өтінім
гранттық қаржыландыру конкурсына қатысуға
ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық жобалар
1. Аннотация
"Жыныстық зорлық-зомбылық кезінде жыныс мүшелерінің микробиомасының өзгеруін сот-медициналық бағалау"
Жобаның мақсаты: Қылмыстың мән-жайларының ерекшелігін ескере отырып, оны объективті бағалау және сот-медициналық сараптама жүргізу кезінде дәлелдемелік базаны қалыптастыру үшін жыныстық зорлық-зомбылық кезінде адамдарды куәландырудың сараланған сот-медициналық өлшемшарттарын әзірлеу.
Азаматтық қоғамның маңызды және даусыз жетістігі оларды қамтамасыз етудің тиімді тетіктерінің болуымен ұштастыра отырып, әрбір адамның құқықтары мен бостандықтарын тану, білу, қорғау кепілдіктері болып табылады. Жыныстық зорлық-зомбылық-бұл адам құқықтарының бұзылуы және әлемдік денсаулық пен дамуға елеулі салдары бар қоғамдық денсаулық сақтау мәселесі. ДДҰ мәліметтері бойынша, әлемдегі әрбір 3 әйел жыныстық немесе физикалық зорлық-зомбылыққа ұшыраған. Қазақстан сексуалдық зорлық-зомбылық құрбандарының саны бойынша ТМД елдері арасында 1-ші орында, бұл ретте сексуалдық зорлық-зомбылық туралы істер ашудың, жариялылықтың, сот қудалауының және сотталудың төмен деңгейімен сипатталады. Жыныстық қылмыстарды тергеу қағидалары ДДҰ-ның RESPECT тұжырымдамасы аясында қоғамдағы жыныстық зорлық-зомбылықтың алдын алу шараларын біріктіретін ғылыми негізделген нұсқаулыққа негізделген. Дегенмен, жыныстық зорлық-зомбылықты дәлелдеуде айтарлықтай олқылықтар бар: биологиялық дәлелдер кейде жыныстық қатынасты дәлелдеудің және қылмыскерді анықтаудың жалғыз жолы болып табылады. Тарихи тұрғыдан зорлаудың дәлелі ретінде сперматозоидтарды анықтауға үлкен мән беріледі. Бұл саладағы бір қадам биоматериал арқылы зорлаушыны анықтауға мүмкіндік беретін ДНҚ талдауы болды. Алайда, зорлау жағдайларының жартысында ұрықты анықтау мүмкін емес. Сперматозоидты анықтауға әсер ететін көптеген факторлар бар: уақыт, азооспермияның болуы, вазэктомия, жыныстық дисфункция және т. б. бұл жағдайда сперматозоидты анықтамау жыныстық енудің жоқтығын білдірмейді.
Сот-медициналық зерттеулердің спектрін кеңейтуге мүмкіндік беретін әдістемелерді жетілдірмей және жаңаларын жасамай, жыныстық қылмыстармен күресу тәжірибесін оңтайландыру мәселелерін сәтті шешу мүмкін емес. Дамудың ықтимал жолдарының бірі-жәбірленуші мен күдіктілердің зорлық-зомбылық жыныстық қатынас нәтижесінде микробиоманың сәйкестігі мен арақатынасын талдау. Қынаптық жыныстық қатынас төменгі зәр шығару жолдарының микробиотасындағы түрлердің байлығы мен әртүрлілігінің өзгеруіне әкеледі. Бұл тенденцияларды сот-медициналық зерттеу зорлауға қатысушылар арасындағы төменгі зәр шығару жолдарының микробиотасының құрамы мен әртүрлілігінің айырмашылығын зерттеуге бағытталған. Еркектің жыныс мүшесі микробиомасының жыныстық серіктестердің қынап микробиомасымен үйлесімділігі жыныстық қатынас фактісін ғылыми негізделген түрде растауға мүмкіндік береді. Тағы бір бағдарлық мүмкіндік жыныстық қылмыс кезінде мүшеқапты қолданғанын растау. Соңғы жылдары жыныстық қудалау немесе зорлау істерінде мүшеқаптарды қылмыс оқиғаларын қайта құру кезінде дәлел ретінде жиі кездеседі. Вагинальды жағындыдан алынған жұғынды іздері жыныстық қатынас кезінде мүшеқапты қолданғанын және осылайша тараптардың айыптауларын растайды немесе жоққа шығарады.
Жыныстық қол сұғушылықтың өсуін дәлелдеудің неғұрлым тиімді қылмыстық іс жүргізу тетігін қолдану қажеттілігін тудырады, оның жетістігі көбінесе сот-медициналық сараптаманың қорытындыларына байланысты. Осыған байланысты, сперматозоидтар болмаған кезде соңғы жыныстық қатынастың сезімтал индикаторы бола алатын кәсіби бағытталған мәтіндерді әзірлеу жыныстық қылмыстың сенімді дәлелді базасын қалыптастырудағы өте маңызды қадам болып табылады. Жыныстық қатынас фактісін объективті сот-медициналық бағалау үшін дәлелденбеген жыныстық қылмыстардың санын 1/3 төмендетуге, олардың ашылуын арттыруға, сол арқылы оларды жасағаны үшін жазасыздықты азайтуға мүмкіндік беретін алгоритм мен әдістемелер әзірленетін болады.
Основные подходы к проведению исследований: на основании качественно-количественных изменений и соостветствия состава микробиома женщин и мужчин, произошедших в результате сексуального контакта, или обнаружения следов презерватива во влагалище будут разработаны дополнительные критерии, использование которых позволит научно-обосновано подтвердить факт полового контакта, увеличить раскрываемость половых преступлений и обосновать профилактические программы по снижению их количества в РК.
Ожидаемый результат: Оценка изменений в составе микробиома, соотношений микробиоценоза потерпевших и подозреваемых позволит разработать эффективный алгоритм, который в зависимости от обстоятельств дела дополнит традиционный формат судебно-медицинской оценки освидетельствования лиц после сексуального насилия. Формирование альтернативных критериев, подтверждающих факт полового контакта, позволит обосновать и усилить доказательную базу следственно-судебных органов при представленнии сексуальных преступлений в суде.
Ожидаемый социальный и экономический эффект определен ростом доказанности половых преступлений в РК, способствуя снижению количества действий сексуального характера за счет предотвращения повторных инциндентов, практическая значимость – формирование научно-обоснованной доказательной базы, подтверждающей факт состоявшегося сексуального контакта. Проект создает предпосылки для внедрения протеономических технологий в судебно-медицинскую практику на территории РК. Заинтересованность в результатах проекта проявляют МВД и МЮ РК.
Достарыңызбен бөлісу: |