ОҢТҮстік қазақстан мемлекеттік фармацевтика академиясы жұқпалы аурулар және дерматовенерология кафедрасы студенттің Өзіндік жұмысына арналған әдістемелік өҢдеу

• 
  эпидемиологиялық жіктелудің қағидалары мен көзқарасы;
  

• 
  Б.Л.Черкасскийдің әлеуметтік-экологиялық концепцияся;
  
• 
  паразитарлы жүйе туралы түсінік;
  
• 
  жұқпалы аурулардың табиғи ошақтары туралы ілім;
  
• 
  В.И.Покровский, Ю.П.Солодовниковтың теориясы, қоздырғыштың
  

• 
  жұқпалы аурулардың экологиялық-эпидемиологиялық жіктелуі (И.И.Елкин, Ю.В.Литвин, Э.Н.Шляхов бойынша);
  

• 
  жұқпалы аурулардың қоздырғыштарының филогенетикалық және такномиялық жақындықтарына байланысты жіктелуі (В.Д.Беляков бойынша);
  
• 
  жұқпалы аурулардың қоздығыштарының организмде орналасуы бойынша жіктелуі (Л.В.Громашевский бойынша);
  
• 
  жұқпалы аурулардың эпидемиологиялық жіктелуі (Черкасский Б.Л., 1993г).
  

• 
  Реферат, презентация дайындау
  
• 
  Есептер құру
  

• 
  Реферат, презентация дайындау сапасын бағалау: заманауи әдебиеттерді, электронды тасымалдағыштар (ғаламтор), бұқаралық ақпарат құралдарын пайдалана отырып, тақырыптың басты сәттерін көрсете білу.
  
• 
  Клиникалық тапсырма құрастыруда теориялық білімін қолдана білу
  
• 
  Әріпті баллды рейтингілік жүйе бойынша
  

• 
  2 апта.
  

1. Әміреев С.Ә., Темірбеков Ж.Т. – Эпидемиология. Т.1. – Жалпы

эпидемиология. – Алматы: Ғылым, 2000. -551 б.

2. Әміреев С.Ә., Момынов Т.Ә., Черкасский Б.Л., Оспанов К.С. –

Жұқпалы аурулардың стандарттық анықтамасы және атқарылатын

шаралар алгоритмдері. 1 т. Алматы, 2009.

1. Жалпы дезинфекция негіздері. Оқу-әдістемелік құрал. Нәбенов Қ.Н.,2006.

2. Әміреев С.Ә., Жаханов А., Құдайбергенұлы Қ. – Медициналық

паразитология Алматы: «Кітап» баспасы, 2005. -422 б.

1. 6,7 кестесін пайдалана отырып аталған инфекцияларды (тұмау, желшешек, иерсиниоз, жалғантуберкулез, лептоспироз, қызамық, педикулёз, бруцеллёз, орнитоз, Ку қызбасы, сіреспе, тырысқақ, менингококкты инфекция, дифтерия, гепатит В, АИТВ-инфекциясының) таралуы мен қоздырғыштарының негізгі қоры бойынша бөліңіз (экологиялық-эпидемиологиялық жіктелу). Нәтижесі 8-9 кестеден қараңыз. (Оқулық. Эпидемиология, Н.А.Ирсимбетова, Г.Н.Абуова, З.Т.Тулепова, Шымкент, 2012, 39-45б)

2. Эпидемиологиялық жағдайдың, нашарлауына, яғни инфекцияларға әсер ететін негізгі әлеуметтік және табиғи атаңыз:

а) ішек инфекцияларына;

б) тыныс алу жолдары инфекцияларына;

в) зооноздарда.

3. Эпидемиялық процесс –бұл…

4. 
   Паразитарлы жүйенің категориясының сәйкестігін анықтаңыз:
   

2) эжартылай жабық;

3) ашық;

және паразитизм микроорганизмдерінің типі:

а) кездейсоқ;

б) факультативті;

в) облигатты.

5. Паразитарлық жүйенің сырқы ортаға әсерінің төзімділігін қамтамасыз етеді:

а) қоздырғыштардың әртүрлі иелерді пайдалану тәсілі;

б) паразит популяциясының гетерогендігі;

в) ие популяциясының гетерогендігі.

Тесттер:

1.Л.В.Громашевскийдің жұқпа қоздырғышының берілу механизмі бойынша жіктелуі:

|трансмиссивті

|ауа-шаң

|тағам арқылы

|су арқылы

2. Л.В.Громашевскийдің жұқпа қоздырғышының берілу механизмі бойынша жіктелуі:

|аэрозольді

|тұрмыстық жанасу

|алиментарлы

|су арқылы

|вертикальді

3. Л.В Громашевский ұсынған жұқпалы аурулардың жіктелуі негізделген:

|ағзадағы қоздырғыштың орналасуына

|жұқпа қоздырғыш көзінің сипаттамасына

|қоздырғыштың экологиялық және филогенетикалық жақындасуына

|жұқпа қоздырғышының экологиясына

|қоздырғыштың таксономиялығына

4. Е.Н.Павловскийдің табиғи ошақтылық теориясы қолданылады:

|зооноздарда

|антропоноздарда

|сапроноздарда

|биогельминтоздарда

|геогельминтоздарда

5. Сапрофиттер дегеніміз:

|жанауарлар мен өсімдіктердің өлі ағзасымен қоретенетін микроорганизмдер

|тек жануарлар ағзасында қоректенетін микроорганизмдер

| тек адамдар ағзасында қоректенетін микроорганизмдер

|тірі ағзада қоректену көзі ретінде қолданатын микроорганизмдер

| тек буынаяқтылар ағзасында қоректенетін микроорганизмдер

6. Б.Л.Черкасскийдің эпидемиологиялық жіктелуі бойынша ішек жұқпаларына жататындар:

|тырысқақ

|токсоплазмоз

|бруцеллез

|анкилостомидоз

|трихомониаз

7. Эпидемиологиялық жіктелуі бойынша қан антропоноздарына жататындар:

|безгек

|энтеробиоз

|орнитоз

8. Эпидемиологиялық жіктелуі бойынша ішек зооноздарына жататындар:

|аусыл

|лямблиоз

|іш сүзегі

|орнитоз

9. Б.Л.Черкасскийдің эпидемиологиялық жіктелуі бойынша қан зооноздарына жататындар:

|оба

|бруцеллез

|газды гангрена

|сіреспе

10. Эпидемиологиялық жіктелуі бойынша тері қабат жабындылар зооноздарына жататындар:

|сібір жарасы

|оба

|газды гангрена

|сіреспе

11. Эпидемиологиялық жіктелуі бойынша тері қабат жабындылар сапроноздарына жататындар:

|газды гангрена

|оба

|бруцеллез

|сіреспе

|сіреспе
1. Тақырыбы №2: Жұқпалы аурулар ошақтарындағы эпидемияға қарсы шаралардың құқықтық негіздері. Жұқпалы аурулардың нозологиялық түрлері және эпидемиологиялық ерекшеліктеріне байланысты ошақтарды эпидемиологиялық тексеру. Эпидемиялық ошақты тексеру кезіндегі құжаттарды толтыруға көзқарас және қағидалары. МДБМ-індегі эпидемияға қарсы тәртіп. Оңашалау, тәртіпті-шектеу шараларының мазмұны және ұйымдастырылуы.

• 
  эпидемияға қарсы қызметтің жалпы сұрақтары;
  
• 
  ошақтағы эпидемияға қарсы жұмыстардың алгоритмі;
  
• 
  жұқпалы аурулардың нозологиялық түрлері және эпидемиологиялық ерекшеліктеріне байланысты ошақтарды эпидемиологиялық тексеру әдістерін меңгеру;
  
• 
  эпидемиялық ошақты тексеру кезіндегі құжаттарды толтыруға көзқарас және қағидаларын меңгеру;
  
• 
  әртүрлі мекемелердег эпидемияға қарсы шаралар және жұқпалы ауруларды оңашалау қағидаларын меңгеру;
  
• 
  студенттер құрастырған жағдайлық есептерін шешу, ошақта эпидемияға қарсы шараларды жоспарлау, эпидемиологиялық анамнез жинау;
  
• 
  студенттер теориялық білімдерін қолдана отырыпіш эпидемияға қарсы шараларды ұйымдастырудың жоспарларын құру.
  

• 
  Реферат, презентация дайындау
  
• 
  Тапсырма құру
  

• 
  Реферат, презентация дайындау сапасын бағалау: заманауи әдебиеттерді, электронды тасымалдағыштар (ғаламтор), бұқаралық ақпарат құралдарын пайдалана отырып, тақырыптың басты сәттерін көрсете білу.
  
• 
  Клиникалық тапсырма құрастыруда теориялық білімін қолдана білу
  
• 
  Әріпті баллды рейтингілік жүйе бойынша
  

• 
  3 апта.
  

1. Әміреев С.Ә., Темірбеков Ж.Т. – Эпидемиология. Т.1. – Жалпы

эпидемиология. – Алматы: Ғылым, 2000. -551 б.

2. Әміреев С.Ә., Момынов Т.Ә., Черкасский Б.Л., Оспанов К.С. –

Жұқпалы аурулардың стандарттық анықтамасы және атқарылатын

шаралар алгоритмдері. 1 т. Алматы, 2009.

1. Жалпы дезинфекция негіздері. Оқу-әдістемелік құрал. Нәбенов Қ.Н.,2006.

2. Әміреев С.Ә., Жаханов А., Құдайбергенұлы Қ. – Медициналық

паразитология Алматы: «Кітап» баспасы, 2005. -422 б.

1. Жұқпалы ауруларды кең ауқымды масштабта жою:

|қоздырғышты биологиялық түр ретінді жою

|берілу механизмінің таралуының болмауын

|ауру жағдайының тіркелмегендігін

|қоздырғыш қорының толық болмауын

|қабылдаушылықтың болмауын

2. 
   Ошақты тексеру сатысына жатпайтындар:
   

|сау адамдар мен науқастардан сұрау және тексеру

|қоршаған ортана тексеру және көзбен шолуды бағалау

|ошақта сырқаттылқтың құрылымы мен динамикасын талдау

|табиғи ошақты болжау және оны жою шараларын негіздеу

3. Эпидемиялық ошақтың шекараларын анықтайды:

|дәрігер-эпидемиолог

|емдеуші дәрігер

|санитарлық дәрігер

|диагноз қойған дәрігер

|дәрігер-инфекционист

4. Эпидемиялық ошақ сақталады:

|науқасты ауруханаға жатқызғанға дейін

|ошақта қорытынды дезинфекция жүргізгенге дейін

|амбулаторлы ем алған науқас жазылғанға дейін

| науқаспен жанасқандар максимальді жасырын кезеңінде

|сақталмайды

5. СЭҚБ-да жұқпалы ауруларды есепке алуын тіркейтін нысана:

|060 СЭС

|085 СЭС

|045 СЭС

6. Жұқпалы аурулар ошағының пайда болу уақыты байланысты:

|жұқпаның максимальді жасырын кезеңіне

|этиотпропты ем тағайындау мерзіміне

|қоздырғыш кқзін уақтылы оқшаулауға

|аурудың клиникалық көріністеріне

|дезинфекциялық шаралардың жүргізілгеніне

7. Ошақты эпидемиологиялық тексеруді жүргізеді:

|дәрігер-эпидемиолог

|санитарлық дәрігердің көмекшісі

|участкелік дәрігер

|дәрігер-лаборант

|дәрігер-бактериолог

8. №058/у нысанасын жолдайды:

|диагноз қойған дәрігер

|участкелік терапевт

|емхана инфекционисті

|аурухананың бас дәрігері

|аурухананың жұқпалы бөлімінің меңгерушісі

9. Ошақты эпидемиологиялық тексеру әдісін таңдаңыз:

|клиникалық қарау

| медициналық құжаттарды зерделеу

|ошақты санитарлық қарау

|сұрау

10. Жұқпалы аурудың ошағының мерзімі неге байланысты?

|дезинфекциялық шараларды жүргізу уақытына

|этиотропты емдеуді тағайындау уақытына

|қоздырғыш көзін уақтысында оңашалауға

|аурудың клиникалық көрінуне

| инфекцияның жасырын кезеңінің максимальді уақтысына

11. Кто проводит Ошақты эпидемиологиялық тексеруді кім жүргізеді?

|помощник дәрігер-эпидемиолог көмекшісі

|санитарлық дәрігер көмекшісі

|участкелік дәрігер

|дәрігер - эпидемиолог

|дәрігер бактериолог

12. Жұқпалы ауру туралы “Шұғыл хабарлама” жіберіледі:

|денсаулық сақтау басқармасына

|аудандық бактериологиялық зертханасына

|аумақтық СЭҚБна

|дезинфекциялық станцияға

|емханаға

1. Тақырыбы №3: Эпидемиялық процестің факторлары (биологиялық, әлеуметтік, табиғи). Эпидемиялық процестің сырқаттанушылықтың деңгейі, уақыты, тұрғындардың әр түрлі топтары арасында және аймақ бойынша бөлінуінің қазіргі кездегі сипаттамасы. Эпидемиологиялық зерттеу әдістерінің анықтамасы және құрылымы. Жазба-бағалау эпидемиологиялық әдістері (дескриптивті эпидемиология). Сандық эпидемиология.

2. Мақсаты: студенттерде зерттеудің эпидемиологиялық әдістерінің құрылымын, әрбір эпидемиологиялық зерттеу әдістері және эпидемиология ғылымының дамуында отандық ғалымдардың ролі тұрғысында білімдерін, сандық эпидемиологияны қалыптастыру.

Эпидемиялық процестің сырқаттанушылықтың деңгейі, уақыты, тұрғындардың әр түрлі топтары арасында және аймақ бойынша көрінуінің қазіргі кездегі сипаттамасын қалыптастыру.

• 
  факторы эпидемиялық процестің факторлары;
  
• 
  эпидемиялық процестің көрінуін зерделеу: эпидемиологиялық категориясын, характеризующие интенсивность эпидемиялық процесті сипаттайтын интинсивтілікті және аумақ бойынша эпидемиялық процестің көрінісін;
  
• 
  жұқпалы аурулардың әртүрлі топтардағы эпидемиялық процесінің арнайы дамуын зерделеу;
  

• 
  жазба бағалау зерттеулері;
  
• 
  жазба бағалау зерттеулерінің жалпы қасиеттері;
  
• 
  тұрғындардың аурушаңдығын бақылау;
  
• 
  мүмкіндік, преваленс, инциденс;
  
• 
  тұрғындар саулығының көрсеткіштері;
  
• 
  стандартты көрсеткіштер;
  
• 
  стандарттау әдістері;
  
• 
  студентпен берілген тақырыптағы эпидемиологиялық зерттелердің негізгі сауалнамалар мен есептерді құрастыру және шешу.
  

• 
  Реферат, презентация дайындау
  
• 
  Есептер құру
  

• 
  Реферат, презентация дайындау сапасын бағалау: заманауи әдебиеттерді, электронды тасымалдағыштар (ғаламтор), бұқаралық ақпарат құралдарын пайдалана отырып, тақырыптың басты сәттерін көрсете білу.
  
• 
  Клиникалық тапсырма құрастыруда теориялық білімін қолдана білу
  
• 
  Әріпті баллды рейтингілік жүйе бойынша
  

• 
  3 – 4 апта.
  

1. Әміреев С.Ә., Темірбеков Ж.Т. – Эпидемиология. Т.1. – Жалпы

эпидемиология. – Алматы: Ғылым, 2000. -551 б.

2. Әміреев С.Ә., Момынов Т.Ә., Черкасский Б.Л., Оспанов К.С. –

Жұқпалы аурулардың стандарттық анықтамасы және атқарылатын

шаралар алгоритмдері. 1 т. Алматы, 2009.

1. Жалпы дезинфекция негіздері. Оқу-әдістемелік құрал. Нәбенов Қ.Н.

2006.

2. Әміреев С.Ә., Жаханов А., Құдайбергенұлы Қ. – Медициналық

1. Елімізде 200 млн астам тұрғындардың ішінен жылына оба сырқаттанушылығымен 50 жағдай тіркелген, оның ішінен 3-уі өлген.

Есептеңіз:

а) обамен сырқаттанушылықты;

б) обамен летальділігкті;

в) обадан өлімділікті.

1. Ошаққа шараларды ұйымдастырады және жүргізеді:

а) участкелік педиатр

б) участкелік терапевт

в) дәрігер-бактериолог

г) дәрігер-инфекционист

д) дәрігер-эпидемиолог

е) дәрігер-гигиенист;

ж) персонал дезинфекциялық қызмет қызметкері

2. Қан құйылған кезде вирусты жұқпаларды жұқтыру 5%-ды құрайды. Егер де субъект бір жылда 3 рет инфузия алса, сонда жұқтыру 2 жылда болады:

а) 30%;

в) 15%;

д) 96,3%.

3. Демографиялық фактормен берілетін жұқпалы аурулар:

А) дифтерия

Б) дизентерия

В) сальмонеллез

Г) іш сүзегі

Д) венерологиялық аурулар

4. Санитарлық-коммуналдық жайландыру ретінде әлеуметтік факторлардың

әсерінен берілетін жұқпалы аурулар:

а) ВГА, ВГЕ

б) ВГВ, ВГД

в) тұмау г) ауруханаішілік аурулар

д) ВГС, ВГG

5. Әлеуметтік факторлардың әсерінен берілетін жұқпалы аурулар:

а) АИВ-жұқпасы

б) ішек жұқпалары

в ) тыныс алу жұқпалары

г)гельминтоздар

д) протозойлы инвазиялар

6. Тұрғындардың иммунологиялық құрылымы ретінде биологиялық факторлардың әсерінен берілетін жұқпалы аурулар:

а)балалар жұқпалары

б)қан жұқпалары

в)кілегей және сыртқы қабат жұқпалары

г)ішек жұқпалары

д)зооноздар

7. Табиғи топырақ факторлары арқылы берілетін жұқпалы аурулар:

а)сіреспе

б)туляремия

в)биогельминтоздар

г)листериоз

д)лептоспироз

Қоздырғыштың қорына (инфекция қоздырғышының көзі) бағытталған шаралар: клиникалық-диагностикалық, оңашалау, антропоноздардағы емдеу және тәртіпті-шектеу шаралары.

• 
  эпидемияға қарсы шаралар;
  
• 
  алдын алу шаралары;
  
• 
  инфекция ошағындағы негізгі эпидемияға қарсы шаралар;
  
• 
  инфекция көзіне бағытталған шаралар;
  
• 
  инфекцияның берілу жолдарына бағытталған шаралар;
  
• 
  қабылдағыш ағзаға бағытталған шаралар;
  
• 
  ошақтағы эпидемияға қарсы жұмыстардың алгоритмін оқып білу;
  
• 
  эпидемиологиялық анамнезін айқындай отырып, ошақта эпидемиологиялық зерттеу құрылымы бойынша студенттің құрастырған нақты есебін шешу.
  

• 
  Реферат дайындау
  

• 
  Тестік сұрақтар құру
  
• 
  Алгоритмдер.
  

• 
  Реферат, презентация дайындау сапасын бағалау: заманауи әдебиеттерді, электронды тасымалдағыштар (ғаламтор), бұқаралық ақпарат құралдарын пайдалана отырып, тақырыптың басты сәттерін көрсете білу.
  
• 
  Клиникалық тапсырма құрастыруда теориялық білімін қолдана білу
  
• 
  Әріпті баллды рейтингілік жүйе бойынша
  

• 
  4 – 5 апта.
  

1. Әміреев С.Ә., Темірбеков Ж.Т. – Эпидемиология. Т.1. – Жалпы

эпидемиология. – Алматы: Ғылым, 2000. -551 б.

2. Әміреев С.Ә., Момынов Т.Ә., Черкасский Б.Л., Оспанов К.С. –

Жұқпалы аурулардың стандарттық анықтамасы және атқарылатын

шаралар алгоритмдері. 1 т. Алматы, 2009.

1. Жалпы дезинфекция негіздері. Оқу-әдістемелік құрал. Нәбенов Қ.Н., 2006.

2. Әміреев С.Ә., Жаханов А., Құдайбергенұлы Қ. – Медициналық

паразитология Алматы: «Кітап» баспасы, 2005. -422 б.

7. Бақылау ( тесттер, есептер ):

1. 
   Алдын алу шараларын жүргізеді:
   

б) жұқпалы аурулардың санаулы жағдайында

в) жұқпалы аурулардың көптеген жағдайында

2. 
   Эпидемияға қарсы заттарға жатады...
   

б) бактериофаг;

в) эритроцитарлы диагностикум;

г) ратицидтер.

3. 
   Медициналық емес күштердің жүргізетін эпидемияға қарсы шаралар...
   

б) жануарларды вакцинациялау;

в) ас суды залалдау;

г) шұғыл профилактика;

д) санитарлы тазалау населенных мест

4. 
   Медициналық емес күштер жүргізетін эпидемияға қарсы шаралар:
   

б) бактерия тасымалдаушыларды анықтау;

в) қадағалаусыз жүрген жануарларды ұстау;

г) радиоактивті қалдықтарды көму;

д) халықты вакцинациялау.

5. 
   Инфекция көзін белсенді түрде анықтауға жатады...
   

б) жұмысқа түсерде дәрігерлерді, кіші және орта медперсоналды медициналық зерттеуден өткізу;

в) шақыруға байланысты науқасты үйде қарау;

г) жоспарлы госпитализация алдында антигентасымалдаушылық және бактериятасымалдаушылық анықталған жағдайда.

6. 
   Антропоноздар кезіндегі инфекция көзіне бағытталған шаралар:
   

б) науқастарды изоляциялау;

в) жұқпалы науқастың төсегі мен киімін дезинфекциялау;

г) кеміргіштерді жою;

д) микробтық залалдануға сыртқы ортаны тексеру.

7. 
   Зооноздар кезіндегі инфекция көзіне бағытталған шаралар:
   

б) ет өнімдерін ветеринарлы-санитарлы экспертизалау;

в) жануарлар өнімдерін залалсыздандыру;

г) табиғи ошақта кеміргіштерді жою;

д) ауру жануарларды мәжбүрлі түрде сою.

8. 
   Жұқпалы науқастарды госпитализациялауға эпидемиологиялық көрсеткіштер:
   

б) аурудың ауыр түрімен;

в) гигиеналық қолайсыз жерде тұрушылар;

г) декреттелген топтар.

9. 
   Жұқпалы науқастарды клиникалық көрсеткіштеріне қарап госпитализациялау:
   

б) аурудың ауыр түрімен;

в) гигиеналық қолайсыз жерде тұрушылар;

г) декреттелген топтар.

10. 
    Антропонозды инфекциялардың берілу механизміне бағытталған шаралар:
    

б) науқастың заттарын және бөлмесін дезинфекциялау;

в) науқаспен қатынаста болғандарға шұғыл түрде алдын алу шараларын жүргізу;

г) жұқпалы аурулардың қоздырғыштарын тасымалдаушылардың санының азаюы.

Жалпы білім бері мектеп-интернатта этиологиясы анықталмаған ішек инфекциясының эпидемиялық бұрқ етпесі болды. Мектеп асханасын 2 аптадан бері жөндеу жүргізілуде. Тамақты қалалық мектеп тағам комбинатынан әкелінеді.Комбинат бірнеше мектептерді және мамандандырылған техникалық училищені де тағамдармен қамтамасыз етеді, бұнда да ауырғандар анықталған.

1. Ұжымдарда оқушыларда жұқпалы аурулардың пайда болуына комбинатта қандай тағамдық бұзылыстар әкелді.?

2. Эпидемияға қарсы шаралар жоспарын құрыңыз.

Әр түрлі топ инфекцияларындағы дезинфекцияның ерекшеліктері.

Дезинфекцияның әдістері: механикалық, физикалық, химиялық. Дезинфекциялық заттар ретінде қолданылатын химиялық заттардың негізгі топтары. Камералық дезинфекция. Камералық дезинфекцияның сапасын бақылау. Стерилизация ұйымдастырылуы.Стерилизацияның тиімділігін бақылау әдістері. Емдеу-профилактикалық мекемелеріндегі дезинфекция және стерилизация.