Оңтүстік Қазақстан Мемлекеттік фармацевтика академиясы

• 
  Өз бетімен атқаратын жұмыс (аурулармен атқаратын жұмыс, тәжірибелік дағдыны меңгеру және бекіту, анамнез жинау, клиникалық тексеру және т.б.), диагностика кабинетіндегі жұмыс және т.б.
  
• 
  Оқытушымен бірге атқаратын жұмыс ( жеке немесе топпен; өз бетімен өткізген жұмыс қорытындысын талдау, аурулардың клиникалық талдауы және т.б.).
  
• 
  Негізгі және қорытынды білім деңгейін бақылау (тест, ситуациялық есептер, тәжірибелік дағдылар т.б.).
  

1.Ревматизмнің қазіргі кездегі сипаты:

а) эндокардит, митралдық ақау

б) полисерозит

в) жүрек ырғағының және өткізгіштігінің бұзылысы

г) хорея

а) В және С тобының витаминдері

б) өсімдік клетчаткасы (көкөніс, жеміс-жидек)

в) құрғақ көкөністер (жүзім, өрік)

г) белок және май шектеулі түрде

д) алкоголь дозасы шамалы

а) алтынша стафилококк

б) А тобына жататын гемолитикалық стрептококк

в) сібір күйдіргісі таяқшалары

г) ішек таяқшасы

д) австралиялық антиген (Нвs Аg)

а) тері

в) орталық жүйке жүйесі

г) жүрек-қантамыр жүйесі

д) несеп жүйесі

а) кеңейтіледі

б) кеңейтілмейді

в) жүргізілмейді

г) тоқтатылады

д) қимыл тоқтатылады

а) 1-1,5 ай

б) 1-2 күн

в) 2 сағат

г) 2 апта

д) 1 жыл
7.Ревматизмде жүргізілмейтін алдын алу шарасы:

а) кариозды тістерді санация жасау

б) іріңді ангинаны дер кезінде емдеу

в) созылмалы тонзиллитті емдеу

г) социальды-тұрмыстық жағдайды жақсарту

д) ревматизмге тұқымқуалаушылық анамнез
8.Ревматизмнің екіншілік профилактикасында маңызды емес:

а) жыл бойы бициллин – профилактикасын жүргізу

б) кариесті тістерді санациялау

в) іріңді ангиналарды антибиотиктермен емдеу

г) социальды-тұрмыстық жағдай

д) ревматизмге тұқымқуалаушылық анамнез

а) митралдық

б) аорталдық

в) митралдық-аорталдық

г) өкпе артериясының

д) үшжармалық (трипускидалдық)

а) іштен болған ерте кардит

б) іштен болған кеш кардит

в) жүре пайда болған кардит

г) жүрек ақаулары

д) іштен біткен митралды клапон пролансы

а) экссудаттық мөлшері

б) экссудаттық түрі

в) жүрек шекарасының ұлғаю көлемі

г) баланың жасы

д) жүрек шуы

а) цианоз

б) „Дэвис кеудесі”

в) ЭКГ-да жүректің оң бөлігіне жүктеме артуы

г) ЭКГ-да жүректің сол бөлігіне жүктеме артуы

д) систола-дистолалық дөрекі шу

а) қарыншааралық қатынас

б) сопақша терезе

в) артериалды түтік (Боталл өзегі)

г) Аранций өзегі
12. Фалла тетрадасында ентігу – цианоз ұстамасының емі:

а) кардиамин бұлшықетке

б) дигоксин

в) диуретиктер

г) эуфиллин

д) промедол бұлшықетке

1. 
   Алдын-ала қоятын диагнозды негіздеңіз?
   
2. 
   Науқасты тексерудегі жетіспеушіліктер неде?
   

Гематурия – бұл патологияның зәрлік синдром. Макро және микрогематурия мен сипатталады. Несеп шығару жолдарының патологиясы болып табылады. Физикальды зерттеуде анализ жинағын алып болғаннан кейін дәрігер, зертханалық тесттен, гематуриялық синдромның бүйректік генезін анықтау керек. Аурудың дұрыс диагностикасын қамтып, ары қарай ауруға диспансерлік бақылау мен емдік жоспарын жүргізу.

• 
  бүйрек және МВП зерттеу әдістерін
  
• 
  гематурияға анықтама беру
  
• 
  педиатрияға жиі кездесетін гематурия ағымымен жүретін аурулардың диагностикалық критерийі
  
• 
  гематурия синдромын басқа аурулармен диф.диагностика жүргізу және әртүрлі патологиялық емдеу әдісін білу
  
• 
  бүйрек және 3-ші ж. гематуриялық синдроммен ауыратын ауруларға кеңес беру
  

- зәр шығару жүйесі зақымдалған науқастардан шағымын, анамнезін жинау

- науқастың жалпы жағдайын бағалау

- науқасты физикалық әдіс көмегімен тексеру(жалпы қарау, пальпация, перкуссия, Пастернацкий симптомын анықтау)

- балалардан жалпы анализге, Зимницкий сынамасына зәрін жинау

- диурезді өлшеу

- Макклюр-Олдрич сынамасын жүргізу

- жүйенің зақымдалу белгілерін бағалау, анықтау

- зәр анализін, функциональдық сынамалар және зәр тұнбасын, инструментальды зерттеу нәтижелерін интерпретациялау

- қанның және зәрдің биохимиялық көрсеткіштеріне клиникалық баға беру

1. Бүйректің анатомо-физиологиялық ерекшекліктері.

2. Зәр шығару жолдарының анатомо-физиологиялық ерекшекліктері

3. Бүйректі және зәр шығару жолдарын тексеру тәсілдері.

• 
  Гематурияға түсініктеме
  
• 
  Гематурия синдромының клиникалық суреттеуі нозологияға байланысты
  
• 
  Ауруды стационарда зерттеу
  
• 
  Гематурия синдромының емдеу тактикасын нозологиямен бірге анықтау
  

б) тұқымқуалаушылық кезінде

в) Гудпасчера синдромы кезінде

г) гемалитикоуремиялық синдром кезінде

д) тас ауру кезінде

е) гематуриялық цистит кезінде

ж) гематуриялық пиурия және протеинурия синдромының аралас кезінде
6.Ақпараттық-дидактикалық блок.
Гематурия – бұл патологиялық зәрлік синдром, мұнда көру аймағында 3 эритроциттер жуық болады. Гематурияның толық сипаттамасы – Нечипоренко сынамасы бойынша 1мл несепке 1 мыңнан астам тритрі болуы немесе Аддисо-Коковский әдісі бойынша 1млн-нан астам эритроцитінің болуы.

Гематуриямен бірге зәр шығару трактісінің патологиясында лейкоцитурия және дизурия байқалады. Гипертензия, гематурия және ісіктердің болуы жедел гломерулонефритке тән, рецидивті немесе персистенция гематурия бүйрек биопсиясының жүргізуінің негізгі көрсеткіші.

Зәр синдромының гемоглобинуриялық вариант гематуриялыққа жақын. Ол зәрде бос гемоглобиннің болуымен сипатталады. Зәрде сонымен қатар белок, жоғары мөлшерде эритроцит, цилиндрмен болады. Гемоглобинурияның болуы тамырішілік гемолизге алып келеді. Гемоглобинуриялық ауыр металл тұздары, сульфанитамидтер, ацетилсалицилқышқылы, органикалық, органикалық заттар, жылан тістері, саңырау құлақтармен улану және басқа себептер шақырады, олар ДВС синдромының дамуына алып келеді.

Гематурия ұйындылар түзілуімен сипатталады. Ірі формасыз ұйындылардың болуы қуықтың қанталауына тән, зәр ағарда түзілген ұзын құрт тәрізді ұйындылар бүйрек немесе бүйрек тостағаншаларының қанталауына тән. Кейде құрт тәрізді ұйындылар бүйректегі поликистозды деформациясында, бүйректен тас бөлінеді, ал оларға бүйрек ұстамасы қосылады.

• 
  өз бетімен атқаратын жұмыс (аурулармен атқаратын жұмыс, тәжірибелік дағдыны меңгеру және бекіту, анамнез жинау, клиникалық тексеру және т.б.), диагностика кабинетіндегі жұмыс және т.б.
  
• 
  Оқытушымен бірге атқаратын жұмыс ( жеке немесе топпен; өз бетімен өткізген жұмыс қорытындысын талдау, аурулардың клиникалық талдауы және т.б.).
  
• 
  Негізгі және қорытынды білім деңгейін бақылау (тест, ситуациялық есептер, тәжірибелік дағдылар т.б.).
  

а) пиелопатия

б) гломерулопатия

в) цистопатия

а) жоқ

в) 5-ке дейін

3. Гематурияның толық диагностикасы сынамалар арқылы жүргізіледі:

а) Роберг сынамасы

б) Родис-Каковский сынамасы

в) Нечипоренко сынамасы

г) Амбург сынамасы

д) Зимницкий сынамасы

а) анемия

б) тромбоцитоз

в) тромбоцитопения

г) азотемия

д) су-электрлік өзгертулер

а) гипотоксикация

б) гипотония

в) гипертония

г) абдоминальды синдром

д) несептік синдромды анықтау

а) ақуыз

в) көмірсулар

г) тұз
7. Барлық гломерулонефрике тән емес.

а) гематурия

б) гипертензия

в) протеинурия

г) ісіктер

д) кристанурия

а) гематурия

б) протинурия

в) дизэмбриогенез стигмы

г) кристаллургия

д) жанұядағы нефропатия

е) циурия
9. Каогулопатияға тән келетін синдромға жатпайды.

а) гематурия

б) кристаллургия

в) терілік геморрагиялар

г) қан кету
10. Каогулопатияға тән келетін синдромға жатпайды.

а) микрогематурия

б) дизурия

в) кристаллургия

г) абдоминальды синдром

д) лейкоцитурия

Қарағанда: бала әлсіз, терісі бозғылт, температурасы 37,5^ос, АҚ 125/80 мм.с.б.б,асцит, бет, балтыр, бел аймағының айқын ісінулері, соңғы 6 сағатта зәрі шықпаған.

Зәр анализі: тығыздығы анықталмаған, зәрі аз, белок-16,5%, Л-3-5 к/ал, Э-1-2 к/ал, гиалинді цилиндр-0-2 к/ал.

Анамнезінен баланың ангинамен жиі ауырғандығы, бұрын зәрде өзгерістер болмағандығы анықталды.

Сұрақ: 1. Толық диагноз койыңыз?

2. Ем тағайындаңыз.

3. Тексеру жоспары.
Есеп№2. Ғалия С. 2ж 6ай, стационарға ем алуға жатқан. Бала қалыпты жүктіліктен, сау ата-аналардан. 6айда ОРВИ, 7айда 1-АКДС кейін тырысу, температура 40^ос дейін жоғарылаған. Зәрде өзгерістер алғаш рет 2 5айда анықталған. Балада бет ісіну, асцит пайда болған, АҚ 160/100 мм.с.б.б. холестерин-34,8мг/л, зәрде белок-18%, Э-100 дейін к/ал, Л-30 к/ал, цилиндр-10 к/ал.

Сұрақ: 1. Негізгі синдромдарын ажыратыңыз.

2. Клиникалық диагнозды койыңыз.

1. Тақырыбы: Балалардағы жедел пневмонияның диагностикасы және ажырату диагностикасы. Емдеу қағидалары.

2. Оқу сағат саны: - 7сағ.20 минут

3. Тақырып өзектілігі:

Жалпы ауру көрсеткіштерінің ішінде тыныс алу мүшелерінің аурулары алғашқы орында. Тыныс алу мүшелерінің инфекциясы әр жаста ерекше өтеді. Бұл өзгерістер тек өкпедегі патологияға ғана емес, организмнің инфекцияға жалпы реакциясының ерекшелігіне негізделген.

Ауруханаішілік пневмония антибиотикте тұрақты микроорганизмнен шақырылады және деструктивті процесстердің қосарлануынан болады. Дұрыс емдеудің нәтижесінде толық жазылады. Кейбір ауруларда сегментарлық пневмосклероз, созылмалы пневмония туындайды.

4. Сабақтың мақсаты:

- Дәрігер-интерн білуге тиіс.

-Пневмония – анықтамасың, кездесу жиілігін.

-Пневмония этиологиясын

-Әр түрлі жастағы балалардағы пневмонияның клиникасын.

-Фондық аурулары бар балалардағы пневмония ағымының ерекшеліктерін.

-Балалардағы пневмонияның диагностикасын.

-Мерзімінде туылған және шала туылған балалардағы пнемонияның ағымдарының ерекшеліктерін.
- Дәрігер-интерн істей алуға тиіс:

-Бронх-өкпе аурулары бар сырқаттардан анамнезді жинау.

-Тыныс алу патологиясына ерекше көңіл бөле отырып курацияға алынған ауру балаларда клиникалық зерттеулерді жүргізу.

-Лабораторлық, рентгенологиялық зерттеу нәтижелерін бағалау.

-Нәрестелердегі пневмонияның, алдын-алу жоспарын құру.

-Тыныс алу жетіспеушілігінде дәрігерге дейінгі реанимациялық көмек көрсету.

.-Балалардағы тыныс алу органдарының анатомо-физиологиялық ерекшеліктері.

-Балалардағы тыныс алу органдарын зерттеу ерекшеліктері.

-Әр түрлі жастағы балалардағы тыныс алу жүйесінің функциональды көрсеткіштері.

-Пневмония – анықтамасы, жіктелуі.

-Пневмония дамуына алып келетін факторлар.

-Балалардағы пневмонияның клиникасы. Фондық аурулары бар ерте жастағы балалардағы аурудың ағымының ерекшеліктері.

-Нәрестелердегі пневмония. Мерзімінде және шала туылған балалардағы ағым ерекшеліктері.

-Балалардағы пневмонияның диагностикасы.

-Балалардағы пневмонияның емі.

6. 
   Ақпараттық – дидактикалық блок.
   

Пневмониямен аурушаңдық жиілігі 1 жасқа дейінгі 100 балаға 10-15, ал 3 жастан асқан 1000 балаға 5-6 аурудан келеді.

Ауыр пневмониялар, әдетте, аралас—бактерия-бактериалды, вирустық-бактериалдық, вирустық-микоплазмалық т.б.

Сәбилерде пневмония өрбуіне бейімдеуші жағдайларға ауыр перинаталдық дерттер (құрсақішілік гипоксия, асфиксия, туу кезіндегі ми мен жұлын зақымдары, пневмопатиялар т.б.), аспирациялық синдром, гипотрофиялар, іштен болатын жүрек ақаулары, өкпенің даму ақаулары, тұқым қуалайтын иммундық кемістік, гиповитаминоздар жатады.

Мектеп жасындағы балаларды пневмонияға бейімдеуші жағдайларға созылмалы ЛОР аурулары, инфекция ошақтары, рецидивті бронхиттер, темекі шегу жатады.

1. 
   Морфологиялық формасына қарай:
   

• 
  ошақтық,
  

- ошақты-өзара қосылған

- крупоздық,

- интерстициалдық.

2. 
   Жұқтыру жайына қарай:
   

• 
  ауруханадан тыс,
  
• 
  ауруханаішілік,
  
• 
  перинаталдық жұқтыру бойынша,
  
• 
  иммунтапшылықты ауруларда.
  

3. 
   Ағымы бойынша:
   

• 
  жедел,
  
• 
  созылыңқы.
  

4. 
   Асқынулары бойынша:
   

• 
  синпневмониялық плеврит,
  
• 
  метапневмониялық плеврит,
  
• 
  өкпе деструкциясы,
  
• 
  пневмоторакс,
  
• 
  пиопневмоторакс.
  

• 
  инфекциялық токсикалық шок
  
• 
  жалпылама қантамырішілік ұю синдромы,
  
• 
  жүрек- қантамыр жетіспеушілігі,
  
• 
  респираторлық дистресс синдромның үлкендердегі типі.
  

Бактериялар пневмония туғызу үшін, әдетте, мұрын, кеңірдек арқылы шырышқа түседі, шырыш бронхтардан бөлінетін бактериостатикалық және бактериоцидтік әсері бар секреттен қорғайды, сөйтіп олардың өсіп-өнуіне қолайлы жағдай жасалады.

Пневмония кезінде өкпедегі алғашқы қабыну өзгерістері респираторлық бронхиолдарда басым болады. Инфекция респираторлық бронхиолдардан әрі қарай таралып, өкпе паренхимасында қабыну үдерісін, яғни пневмония дамытады.

Клиникасы. Балаларда ошақтық пневмонияның клиникасы «өкпелік» шағымдар мен интоксикация белгілері, тыныс тапшылығы көріністері жәнелокалдық өзгерістерден құралады.

Ауру біртіндеп басталып, айқын белгілері бірінші аптаның соңында шығады, немесе кенет көрініп, алғашқы үш күнде-ақ дамып болады.Баланың қызуы көтеріледі, басы ауырады, хал-жағдайы, тәбеті төмендейді, енжарлық немесе мазасыздық, ұйқының бұзылуы, тахикардия байқалады. «Өкпелік» шағымдар көбейе түседі, ылғалды жөтел пайда болады немесе күшейеді: ентігу, кейде кеудеде ауырсыну сезімі байқалады. Ентігу салмақ түскенде, мазасызданғанда, кейде баланың тыныш кезінде де көрінуі мүмкін. Тері түсі қуқылданып, ерін-ауыз төңірегінде цианоз, ал тыныс алуда қосымша еттердің қатысы байқалады: мұрын желбезегі кеңейеді, бұғанаүсті, қабырғааралық ойыстар ішке қарай кіреді.

Перкуссияда қабыну ошағы үстінен перкуторлық дыбыстың қысқаруы (тұйықтығы) байқалады. Аускультацияда: қатаң дыбыс, тұрақты ұсақ көпіршікті ылғалды және крепитациялық сырылдар есітіледі.

Жалпы қан сынағында: лейкоцитоз, лейкоцитарлық формуланың солға ығысуы, ЭТЖ- ның жоғарылауы байқалады.

Рентген түсіргенде ошақты және инфильтратты көлеңкелер өкпенің бір жағынан көрінеді.

Ошақты пневмонияның ағымы әдетте сәтті, антибиотиктер жақсы әсер береді. Клиникалық және рентгендік айығу мерзімі 3-4 апта.

Тамақтану. Емізу санын 1-2 ретке көбейткен жөн. Балаларда лоқсу, құсу болғанда, іші өткенде 12 сағатқа оралит беріледі. Қанға сұйықтық құю тек эксикозда ғана қолданылады (тәуліктік мөлшері 1/3-2/3 есебінен).5-10% глюкозаны, Рингер ерітіндісін зәр айдайтын дәрі қосып, қанға жібереді.

Тыныс тапшылығының негізі орайлы микроклимат құру және тыныс жолдарының ашылуына мүмкіндік туғызу. Демек, таза, оттегіне бай, ылғалды ауамен қамтамасыз ету, бронхолитиктер мен антисептиктер қолдану. Екінші не одан жоғары тыныс тапшылығын емдеуге—оксигендік емнің түрлі тәсілдері жүргізіледі.

Қақырық шығару мақсатында натрий гидрокарбонат, натрий хлоридінің изотоникалық ерітінділерімен, сілтілі, сілтілі-тұзды ингаляция жасалады, протеолитикалық ферменттермен де ингаляция жасалады.

Ауыр пневмонияларда гиповитаминоздарға байланысты тіндердің оттегіні сіңіруі кемиді.Сондықтан витаминдер паоентералдық жолмен енгізілуі керек. Токсикалық пневмонияда витаминдер қанға глюкозды-витаминді-энергетикалық комплекс түрінде тағайындалады:10-20% глюкоза С витаминімен—5-10мл, ККБ—50-100мг.

Антибиотиктермен емдеу—емнің еі негізгісі. Препаратты қоздырушы бактерия түріне қарай таңдап, төмендегі тәртіпке арқа сүйеген жөн:

1. 
   үйде ауырған, асқынулары жоқ, 6 айдан асқан балаларға пенициллин тәуліктік мөлшері 100-150м.б./кг есебінен тағайындалады.
   
2. 
   Пенициллинге аллергиясы бар не оны жақында алған балаларға цефалоспориндер не макролид берілгені жөн.
   
3. 
   Үйде және бірінші рет ауырған 6 айға дейінгі сәбилерді емдеуді ампиокс не цефалоспориндерден бастаған жөн.
   

пневмонияның емін ампициллин не ампиоксты гентамицинмен

қатар беріп жүргізеді.

4. 
   көлемді инфильтраттар, «іріңді аурулар», деструктивті өзгерістер болса кемінде 2 антибиотик тағайындалуы тиіс. Антибактериалдық курстың ұзақтығы шамамен 10 күн.
   

• 
  ¤з бетімен атқаратын жұмыс (аурулармен атқаратын жұмыс, тәжірибелік дағдыны меңгеру және бекіту, анамнез жинау, клиникалық тексеру және т.б.), диагностика кабинетіндегі жұмыс және т.б.
  
• 
  Оқытушымен бірге атқаратын жұмыс ( жеке немесе топпен; өз бетімен өткізген жұмыс қорытындысын талдау, аурулардың клиникалық талдауы және т.б.).
  
• 
  Негізгі және қорытынды білім деңгейін бақылау (тест, ситуациялық есептер, тәжірибелік дағдылар т.б.).
  

а) вирустар

б) пневмококк

в) стафилококк және грамтеріс флора

г) хламидия

д) микоплазма

а) крепитация

б) локальды, ылғалды сырылдар

в) қатаң немесе әлсіреген тыныс

г) бронхиальды тыныс, майдакөпіршікті сырыл

д) везикулярлы тыныс алу

а) ерекше вирулентті флора

б) сегментарлы процесстер

в) пневмонияның ауыр ағымы

г) пневмонияның асқынуы

д) катаральды ангина

а) интоксикация симптомдары

б) тыныс жетіспеушілігі симптомдары

в) орта жүйке жүйесінің тежелуі

г) апноэ ұстамасы

д) айқын қызба

а) 3 ай

в) 12 ай

д) 2 апта

а) бронхогенды

б) гематогенды

в) лимфогенды

г) ішек арқылы

д) нейрогенды

а) лейкопения

б) эозинопения

в) нейтрофильді лейкоцитоз, ЭТЖ жоғарылауы

г) моноцитоз

д) эозинофилия

а) ошақты

б) сегментарлы

в) интерстициальды

г) крупозды

д) облитерирлеуші

а) 6 аптадан 8 айға дейін

б) 1 аптадан 1 айға дейін

в) 2 аптадан 1,5 айға дейін

г) 10 күннен 20 күнге дейін

д) 9 айдан 10айға дейін

а) нашар сору

б) әлсіздік

в) дене қызуының жоғарылауы

г) тыныс алудың бұзылуы

д) дене салмағын жоғалту

а) антибактериалдық емді күшейту

б) дезинтоксикациялық ем

в) жасанды тыныс еміне ауыстыру

г) емдік пукция жасау

д) операция жасау

а) метапневмониялық

б) синпневмониялық

в) сероздық

г) аллергиялық

д) іріңді

13.Пневмония кезінде дамитын плеврит:

а) аллергиалық

б) серозды

в) синпневмониялық

г) іріңді

д) метапневмониялық

а) микоплазма

б) легионелла

в) пневмоциста

г) клебсиелла

д) псевдомонас

2.Қосымша зерттеу әдістерінен бірінші кезекте не жүргізу қажет?

Анамнезінде: 6 күн ауырып жатыр. Соңғы күні ентігу қосылған. Өмір анамнезінде: 6 айға дейін жиі суықтап ауырған, псевдофурункулез. Қарағанда: жағдайы ауыр, айқын бозару, дене температурасы 38,5°С. Тыныс жиілігі – минутына 56 рет. Тыныс актысында кеуде клеткасының сол жағы қалынқы, перкуссияда – сол жақ жауырын асты аймағында дыбыс тұйықталған, бронхофония және дыбыс дірілі күшейген.

2.Зерттеу жоспары?

Өкпенің оң жақ төменгі бөлімінде ұсақ көпіршікті сырылдар, крепитация естіледі, перкуссияда – перкуторлы дыбыс аздап туйықталған, тыныс жиілігі- минутына 64 рет, жүрек соғу жиілігі – 160, бауыр қабырға доғасының жиегінен 2,0-1,5 см шығады. Көздің екі жақты зақымдануы байқалады – іріңді бөлінділер, қабағының ісінуі, конъюктивның гиперемиясы.

2.Зерттеу жоспары?

Өкпенің оң жақ төменгі бөлімінде ұсақ көпіршікті сырылдар, крепитация естіледі, перкуссияда – перкуторлы дыбыс аздап тұйықталған, тыныс жиілігі – мин-а 64 рет, жүрек соғу жиілігі – 160, бауыр қабырға доғасының жиегінен 2,0-1,5 см шығады. Көздің екі жақты зақымдануы – іріңді бөлінділер, қабағының ісінуі, конъюктиваның гиперемиясы байқалады.

ЖҚА: Нв-90 г/л, эритроциттер-4х10¹²/л, лейкоциттер – 14х10⁹/л, сегмент ядролы-56%, таяқша ядролы-6%, лимфоцит-26%.

Кеуде клеткасының рентгенографиясы – оң жақта ұсақ ошақты инфильтраттар.

Көздің бөліндісі – хламидиялар өскен.

Серологиялық зерттеу – хламидиялық антидене титрі 2 есе жоғарылаған.

2.Емдеу жоспары?

3.Берілген ауруға әкелген себептер?

4.Профилактика (алдын-алу шаралар).

Көп жағдайда созылмалы бронхты өкпелік аурулар (созылмалы бронхит, созылмалы бронхиолит, созылмалы пневмония) балалық шақта басталып, көп жағдайда бір бірімен жиі байлынысқан және өзінің негізінде бронхтар деформациясы мен пневмосклероз түріндегі морфологиялық өзгерістерге ие. Созылмалы бронхит (СБ) және созылмалы пневмония (СП) таралуы көп емес (0,5-0,7 1000 балалар санына шаққанда) және барлық қайталанушы созылмалы бронхты өкпелік аурулардың тек 8 пайызын құрайды (К.Ф.Ширяева). Бірақ бұл аурулар жиі өршіп, ауыр асқынулар береді, амилоидоз, өкпе жүрек жетімсіздігі т.б. туындауымен болады, ол егде жасына еңбекке жарамдылықтың шектелуі мен мүгедектік себепшісі болып табылады. Жоғарыда айтылғандар осы мәселенің жоғары өзектілігін білдереді.

Дәрігер- интерн білуге тиіс:

• 
  анықтамасын, таралуын, жіктелуін;
  
• 
  этиологиясын және бейімдеуші факторын;
  
• 
  балалардағы СБ және СП-ң негізгі симптомдары,
  
• 
  балалардағы СП мен СБ, мен клиникалық көрініс ерекшеліктерін, жіктелуі;
  
• 
  балалардағы СП мен СБ диагностикасы мен ажырату диагностикасын;
  
• 
  емдік және алдын алу шаралары жоспарын құрастыруын;
  
• 
  диспансерлік бақылауды;
  

• 
  созылмалы бронхит, созылыңқы және созылмалы пневмониялардың патологиялық симптомдарын осы симптомдардын пайда болуын табу және интерпретациялау;
  
• 
  созылмалы бронхты-өкпелік аурулардағы лабораториялық анализ қорытындыларын, өкпенің рентгенограммасын интерпретациялау;
  
• 
  емдік және алдын алу шараларының жоспарын құру;
  
• 
  жалпы дәрігерлік манипуляцияларды орындау;
  
• 
  СП,СБ бар науқас балаға комплексті ем жүргізу.
  

1. 
   Балалардағы тыныс алу мүшелерінің АФЕ;
   
2. 
   Жасына сәйкес тынысалу жүйесінің функциональдық көріністері;
   
3. 
   Өкпенің салыстырмалы перкуссиясы, өзгерістер семиотикасы;
   
4. 
   Өкпедегі аускультативті өзгерістер, патологиялық өзгерістер;
   
5. 
   Тыныс алу мүшелерінің негізгі зақымданулар сипаттамасы;
   
6. 
   Тыныс жетімсіздігі синдромының клиникасы;
   

1. 
   Анықтамасы мен жіктелуі;
   
2. 
   Этиологиялық және бейімдеуші факторлары;
   
3. 
   Созылмалы бронхит, созылыңқы және созылмалы пневмонияның негізгі симптомдары мен клиникалық көрінісінің ерекшеліктері;
   
4. 
   Диагнозы және ажырату диагнозы;
   
5. 
   Диспансерлік бақылау. алдын алу;
   
6. 
   Диагностика, сыртқы тынысты бағалау;
   
7. 
   СБ,СП емдеу, базисті терапия.
   

Осыған сай, созылмалы пневмонияда қан және лимфа тамырлары да зақымданады. Созылмалы пневмонияны біріншілік және екіншілік деп бөледі. Біріншілік пневмонияның таралуы--1000 баланың 0,6-0,7-сі. Екіншілік созылмалы пневмония іштен біткен және тұқым қуалайтын дертке қосарлана шығады, біріншілік түріне қарағанда жиі кездеседі.

Біріншілік созылмалы пневмонияға бейімдеуші факторлар:

құрсақішілік кезең потологиясы мен тұқым қуалаушылық. Бейімділіктің ауруға айналуына экологиялық фкторлар, тамақтану кемістігі, өмір сүру салты—наркотәуелдік, токсикомания, белсенді және пассивті темекі тарту т.б. әсері жатады.

Біріншілік созылмалы пневмонияның жоғары қауіпті факторлары:

-рецидивті аспирациялық синдром,

-өкпенің ауыр деструкциясы,

-ұзақ сақталған ателектаздар, бөгде заттар,

-сегментарлық пневмониялар, әсіресе орта бөліктегілер,

-өкпе микоздары,

-екіншілік иммунотапшылықтар.

Екіншілік созылмалы пневмонияның дамуына ыңғайлы факторлар:

-өкпе дамуының ақаулары,

-өкпенің тұқым қуалайтын кеселдері,

-тұқым қуалайтын иммунды тапшылықтар,

-перинаталды дерттер (энцефалопатиялар, бронх-өкпелік дисплазия).

Патогенезі. Созылмалы пневмонияның морфологиялық негізі:

• 
  пневмосклероз және өкпе тінінің карнификациясы,
  
• 
  қап тәрізді не цилиндрлік бронхоэктаздар.
  

Созылмалы пневмонияның қайталауы (өршуі) жылына 1-2 рет қана болса, жедел ағымды пневмонияға сай келеді.

Қақырықты микроскопия жасағанда лейкоциттер, саңырауқұлақтар, эритроциттер, шырыш, май қышқылдарының кристалдары, эластик тіндер, фибриндер табылады.

Ауруды байқап қарағанда тері боздығы, беттің аздап көгеріп ісінуі, кейде токсикалық дерматит байқалады. Тіндер тургорының өзгерістері, арықтау, тез шаршау, ентігу болады. Кеуде деформациясы байқалады.

Іштен болатын бронхоэктаздар басқа даму ақуларымен қабаттасуы мүмкін. Ересек балаларда қол-аяқ саусақтарының «барабан таяқшасы»на ұқсауы тән.

Бронхоэктаздың рентгендік бейнесі өзгеше, жүзік тектес көлеңкелермен ерекшеленеді, кейде кеуде ағзалары, диафрагма, кеңірдектің бір жаққа ығысқаны көрінеді. Дорба тәріздес бронхоэктаздар болса, өкпенің шектеулі аумағы «бал арасының ұясына» ұқсауы тән.

Бронхоэктаздардың түпкілікті диагнозы тек бронхография көмегімен қойылуы мүмкін. Бронхографияда бронхоэктаздардың орналасуы, олардың түрі анықталады.

Созылмалы пневмониямен ауырған балалар нерв-психикалық дамудан артта қалуы мүмкін, кейде оларда тырысу, түнде зәрді ұстамауы, ас қорыту жүйесінің дискинезиялары, бронхоспастикалық синдром, ал қыздарда етеккірдің тоқталуы байқалады.

Диагнозы анамнезіне, клиника-рентгендік көрсеткіштеріне, бронхография, компьютерлік томография көрсеткіштеріне негізденіп қойылады.

Муколитиктер ішке және аэрозольтүрінде қолданылады.

Физиоем—ем құрамының міндетті бөлігі. УВЧ, микротолқынды ем, платифиллин, дионин, никотин қышқылы, кальций ерітінділерімен электрофорез тағайындалады, емдік физкультура тағайындалады.

Организмнің қорғаныс күштерін белсендіру үшін пентоксил, метацил, дибазол, жень-шень, апилак т.б. курстарын жүргізеді.

Заттек алмасуын орнына келтіру, тіндердің оттегі қабылдауын жақсарту, антибиотиктер әсерін көтеру үшін витамин емі қолданылады (С, В тобы, А).

Фитоем жүргізіледі. Шайқурай, өгейшешек, атқұрай, қазанак, киікоты өсімдіктерінің тұнбалары тағайындалады.

Инфекция ошақтары мұқият зерттеліп, кезінде сауықтандырылуы қажет.

Локальді, консервативтік емге көнбейтін, іріңді процесс кезінде оперативтік ем жасалады.

-Өз бетімен атқаратын жұмыс (аурулармен атқаратын жұмыс, тәжірибелік дағдыны меңгеру және бекіту, анамнез жинау, клиникалық тексеру және т.б.), диагностика кабинетіндегі жұмыс және т.б.

-Оқытушымен бірге атқаратын жұмыс ( жеке немесе топпен; өз бетімен өткізген жұмыс қорытындысын талдау, аурулардың клиникалық талдауы және т.б.).

-Негізгі және қорытынды білім деңгейін бақылау (тест, ситуациялық есептер, тәжірибелік дағдылар т.б.).

а) бөгде денелермен аспирациясы

б) туа п.б. ателектаз

в) катаральды баспа

г) созылыңқы сегментарлы пневмониялар

д) ерекше вирусті флорамен шақырылатын өкпенің жедел деструкциялары

а) қанды биохимиялық зерттеу

б) жалпы қан анализі

в) ЭКГ

д) жалпы қарау

барлығы анықталады,:

а) қақырықпен және қақырықсыз тұрақты жөтел

б) тұракты ылғалды сырылдар (жылына 2 айдан көп)

в) бронх деформациясы және пневмосклероздың болуы

г) тұрақты ылғалды және құрғақ сырылдар (3 ай)

д) рентентгенде - өкпенің бір сегментіндей жоғары мөлдіршілік
4.Созылмалы пневмонияның жіктелуінде барлық көріністер тән, мынадан басқасы:

а) бронхтардың сипатының өзгеруі

б) зақымданудың локализациясы және көлемі

в) ауру кезеңі

г) тыныс алу жетіспеушілігі

д)аурудың этиологиясы

а) жалпы реактивтілікті стимуляциялау

б) жергілікті реактивтілікті стимуляциялау

в) инфекциямен күресу және органдардың дренажды қызметін жақсарту

г) витаминотерапия

д) инфекция ошақтарын тазалау (санация)

а) рахит

в) ошақты пневмонияның созылыңқы ағымы

г) рецедивті бронхит
7.Созылмалы пневмонияда хирургиялық емнің негізгі көрсеткіші:

а) өкпелік жүрек қалыптасуы

б) СП-ның ауыр ағымы

в) жиі рецидивті іріңді локалды процесс

г) 2,3 сегмент бұзылысы

д) 2,3 сегменттен көп бұзылыс

а) массаж

б) тыныс гимнастикасы

в) адаптоген дер қолдану

г) емдік фізкультура

д) аталғанның барлығы

а) өршу, операцияға дайындау кезеңі

б) өршудің алдан алу

в) физикалық дамудан арата қалу

г) ЖРВИ-мен ауырғанда

д) баспамен ауырғанда

а) антибиотиктер

б) сульфаниламидтер

в) потдуралдық дренаж бен вибрациялық массаж, ЕФК

г) муколитиктер

б) ингаляция.

Сұрақ: 1.Сіздің алғашқы болжам диагнозыңыз?

2.Тексеру жоспары.
Есеп № 2. Саша 2 жас 6 ай, ауруханаға түскен кездегі анасының шағымдары: дымқыл жөтел, ентігу, тәбеттің төмендеуі, температурасының 38,5 дейін көтерілуі. 1,5 жасқа дейін жақсы өсіп дамыған.1 жас 6 айында, көктемде бірінші рет пневмониямен ауырған. Ауруханада 20 күн емделген, ауруханадан шыққанда жөтел сақталған.ЭТЖ жоғары, рентген бақылау жүргізілмеген. 4 айдан кейін, күзде 2-ші рет пневмониямен ауырған. 3-ай емделіп шыққаннан соң да жөтелі қоймаған, тәбеті төмендеген. Клиникаға келерден 1 апта бұрын жөтел қосылып, температурасы 37,8-38,0-ге дейін көтерілген, мазасызданып, тәбеті төмендеген.

Объективті: салмағы-11кг, бойы-81см.Бозарған, 11дәрежелі рахиттің көріністеріқолдарынан анықталады, пулс 120 р/мин ТАЖ 40 р/мин.Перкуторлы: оң жақтан төменгі бөлікаймағында перкуторлы дыбыс қысқарған. Аускултацияда: осы аймақта әлсіз тыныс алуы және дем шығаруының ұзаруы, әртүрлі калибрлі дымкыл және құрғақ сырылдар естіледі.

Сұрак; Сіздің болжамалы диагнозыңыз?

1. Тақырыбы: Қант диабеттің диагностикасы, асқынулар. Комада жедел көмек көрсету. 2.Оқу сағат саны – 7сағат 20минут

3.Тақырып өзектілігі.

Қант диабеті – қанда қант көлемінің жоғарылауы, зәрде қанттың пайда болуы, ағзада ұйқы безі гормоны-инсулиннің жетімсіздігінен барлық алмасу процесстердің бұзылуымен сипатталатын ауру. Диабет барлық елде көп таралған ауру. Қант диабетінің 2 типпін ажыратады: І – инсулин тәуелді, ІІ – инсулин тәуелсіз. Инсулин тәуелді типінде - 90% ұйқы безі клеткалары вирусты немесе аутоиммунды зақымдану нәтижесінде жойылып – инсулин шығарылмайды. Жиі жас балалар ауырады. Ауру тұқымқуалаушы сипатта дамиды.

Қант диабетімен ауыратын балаларға ерте диагностика жасап, емдеу, көмек көрсету өте маңызды.

Қант диабеті бар науқастар күтімінде қатаң тәртіп сақтау маңызды. Ол диабеттік және гипогликемиялық кома сияқты асқынудың алдын алу үшін жасалады. Сонымен қатар дұрыс тамақтану, патогенетикалық ем және инсулин инъекцияларын дұрыс жасау маңызды.

- ұйқы безінің анатомо-физиологиялық ерекшеліктері;

- балаларда қалыпты және патологиялық қандағы қант мөлшері;

- балаларда қант диабетіне алып келуші факторлар;

- балаларда қант диабетінің клиникалық көрінісі;

- балаларда қант диабетін емдеу принциптері;

- балаларда қант диабетінің асқынуы;

- қант диабеті асқынуының алдын-алу шаралары;

- балаларда қант диабетінің біріншілік алдын-алу;

Дәрігер-интерн істей алуға тиіс:

- науқас баланың ауырлық дәрежесін анықтау;

- баланы лабораториялық тексеруге дайындау;

- қант диабеті бар балаларды күту;

- қант диабетінде диета тағайындау;

- науқаста қандағы қант мөлшерінің патологиялық деңгейін анықтау;

- қомада жедел көмек көрсету.
5.Сабаққа дайындалу сұрақтары.

-Негізгі білім бойынша:

1. 
   Қант диабетінің (ҚД) 1-ші типін нақтылау.
   
2. 
   Баладағы ҚД дер кезінде анықтау.
   
3. 
   Балалардағы ҚД даму сатысы.
   
4. 
   Балалардағы ҚД патогенезі. 1-ші түрдегі ҚД патогенезі.
   

1. 
   Ажырату диагностикасы. Емі.
   
2. 
   1-ші түрдегі ҚД клинико-диагностикалық критериилері.
   
3. 
   Коматозды жағдайда кезек күттірмейтін көмек.
   
4. 
   ҚД ерте және кешасқынулары.
   
5. 
   Болжамы.
   

1. 
   Тұқым қуалайтын доменантты және рециссивті типте болуы мүмкін.
   
2. 
   аутоиммунды процесс (клетка және гуморальды иммунитет қатысуы болады).
   
3. 
   Психикалық және физикалық инфекциялар.
   
4. 
   Қорқу.
   
5. 
   Грипп және басқа инфекциялар.
   
6. 
   Жоспарлы егулер.
   
7. 
   Тағамдық улану.
   
8. 
   Тағамданудың артықтылығы.
   

Қант диабетінің ең басты ролі, асқазан астындағы бездің инсулярлы аппаратын бұзылуында алып бетта клетканың бұзылуының қант диабетіне алып келеді. Онда инсулинді бөледі. Инсулин клетка тканьдарында көмір суды қояды.

Клетка мембранасына глюкозаның өткізіліп жетіспеушілігінің бұзылуы болады. Бауырда гликогеннің дамуы төмендейді, гликогенолиздің жоғарылау болады. Бұлшықет және бауырда гликогеннің артықтылығы жоғалады да, организмде май мен белоктың кетонденесі дамып, организмде азотпен зәр қалдығының қосылуына алып келеді. Осының нәтижесінен гипергликемия, гиперлипидемия, гиперамиацидоемия пайда болады.

Клиника:

ҚД-нің продромальды, ұзақ кезеңі болады және дамуының бірнеше сатысы бар. Клинико-биохимия диагностикасы деструкция инсулярлы аппараттың этапы байқалмайды, сол себептен бала аурудың манифесты симптомдарынан жылдам және ауыр ағымды (бурное). ҚД ауыр формасы практикада кездеспейді. Дәрігерге ҚД-нің дабитін комасы жиі кездеспейді (әсіресе, ертежастағы балалар).

ҚД-ті балаларда тез болады: полидипсия,полиурия, полифолия, азғындық, терісінің құрғауы, теріде және кілегей қабаттардың қышты (зуд), гипергликемия, глюкозурия, шөлдеу байқаусыз, кейінірек тез жоғарылайды (тәулігіне 6литр су ішеді оған полируия мен нистурия қосылады, ол кезде углеводты алмасуының бұзылуын ойлауы тиіс).

• 
  жоғарғы анализатордың өзгеруі (ауыр қуысының кебір және дәм сезуінің бұзылуы).
  
• 
  Глюкозурия. Зәрде қант құрамы нормада – 1 тәулігіне, ҚД бір неге дейін көтеріледі, ал декомпенсация негізінде 300г/тәул.
  
• 
  Гипергликемия, қанттың жоғарылауы 12,8-16,6ммол/л-ге дейін болуы мүмкін. Кома және комаалды кезінде 50-60ммоль/л дейін өседі.
  
• 
  Кетоенмия және ацидоз дамиды. (кетон,дисесі қалыпты жағдайда 344-851ммол/л). ҚД кезінде 860-5000мкмоль/л-ге дейін жоғарылайды.
  
• 
  Қанда щелочтың резерврасытөмендейді. 40пайызға дейін жеңілдейді. СО2-ацидоз 30-ацидоз айқын. 30пайыз төмен ауыр. Диабеттің кома кезінде резервті щелочтың бірдестені төмендейді.
  
• 
  Қанда холестерин мөлшері жоғарылайды (май алмасудың бұзылуы).
  
• 
  Гипоальбуминемия.
  
• 
  Қан сары суында альфа-глобулині жоғарылайды.
  
• 
  Нейропротеинннің бетта-фракциясы жоғарылайды (5-8пайызға дейін), қан май.
  
• 
  Қанда азот қалдығының жоғарылауы (белок, аммиак,мочевина, аминқышқылдың ерімеуінен болады).
  

Диабетті кома ол инсулин қабылдаған науқастарда дамиды.

3 сатыға бөлінеді: потенциальды (немесе диабетке жақын) латентті және манифопты: потенциальды диабет ұсынады:

1. Біртұқымды егіздер диабеті.

2. Баланың ата-анасының біреуі ғана ауырады.

3. Әйел туу кезінде, тірі немесе баланың салмағы 4,5кг және жоғары.

Жіктелуі:

А.Қд-ның клиникалық классы.

Инсулин тәуелді түрі І түрі.

Инсулин тәуелді түрі ІІ түрі.

а) дене салмағы қалыпты адамдарда.

б) семіз адамдарда

в) толеранттың глюкозаға бұзылуы байқанда байланысты және синдромдармен жүктілік кезііндегі диабет.

В. Риск классы бойынша (глюкозаға толерантасы қалыпты адамдарда бірақ диабетітң тез дамуы рискінің жағарылауынан).

Толерантының глюкозаға бұрылып, толеранттық глюкозаның потенциальды бұзылуы.

1. ҚД-ның диагностикасында глюкозаның толеранттылығын анықтау. ВОЗ-дың критериясы бойынша глюкотолеранты тесін жасайды.

2. ҚД-нің радиоиммунды әдіс диагностикада бар. Инсулин мынадай әдіс пен иммунореактивті инсулин ИРН.

3. Инсулин гликемия жүргізеді. Гипер және гипоинсулинемиялық қисықтың болуы мүмкін. Инсулин гиперсекрециясын ерте диагностикасының белгілерін диабеттің клиника алды фозасында байқалды.

4. балалардағы инсулиннің антителасын анықтайды, анасы диабет ауруымен ауырады.

1.ЖҚТ зақымдауы ЭКГ-бұзылуы, миокардоз, миокардтың қысқаруының бұзылуы, қантамырлардың ангиопатиямен (төменгі аяқ бөлігіне).

2. Көру органдарының зақымдануы. ҚД-ның ауыр ретиапатиясы асқынуы. Диабеттік катаракта. Катрактының нәтижесінде жылдам көз көрмеуіне әкеп соғады. Катаракт хрусталикте жиналып соның нәтижесінде пайда болады.

3. Нерв-систоласының зақымдалуы. Аяқтың төменгі бөліктерінде полинейропатия д.п. Аурудың бірдестен п.б. әсіресе түнгі уақыттарында рефлекстердің төмендеуі байқалады, ауыру болады. Полиолв нервнің зақымдалуынан. Полинервтің емі комплекст. Бұл жерде зат алмасудың бұзылу себебінен.

4. Бүйректік зақымдалуы.

Протеинурия, микрогематурия, цилиндурия, гипостенурия, протеинурия жоғарлау себебінің базальді мембрананың өткізгіштігінің жоғарылауынан, клубочка капиларында белоктың проксимальды канальцитерді.

5. 
   Бауырдың зақымдалуы.
   

6. 
   Терінің некрозды. Балалардағы ҚД-нің ауыр түрдегі. Мориарка синдромы (1-6 жаста). Гепатомегалия әсерінен бойдың өсуінің тежелуі (нанизм), физиологиялық және жыныс мүшелерінің дамуы деп аталды. ҚД-нің ең ауыр түрі синдром Кориарка деп аталды.
   

Емдік тамақтану. Тамақтандырудың ішінде белок құрамы жасына сай болу керек. Егерде салмағы жоғары болса, онда май мен көмірсуды шектеу керек, бірақ белок құрамы жеткілікті жағдайда ғана. Жануар құрамының белок 96пайыз, жалпы белок, азық-түлік: сүт, ірімшік, майлы емес ет, балық.

Көмірсу: В норма, ВЖУ тең болу керек. 1:1:4. Ауруларға ҚД-мен 1:0, 76:3:3, 0-3, 3,5. май: алдын алу үшін бауырдың функциясы бұзылмау үшін, құрамында липтропты бар азық-түліктерді тағайындау керек.

Кетоацидозға әселді шай қасықпен 3-4 рет, емін барлық кезеңінде себебі кетоацидозға ұстап тұру үшін. Фруктозаданы тағайындағандағы 0,5г/кг күніне мерзімі.

Аурудың алғашқы кезеңінде нақты инсулин дозасты. әсер ететін препараттардың инсулин, моносулин. Егерде стационарға бала қант диабетінен кейін түссе, бірақ кетоацидоз, гликемия аз мөлшерде 13,9ммольл, әр тәулікте көп мөлшерде тамақ алдында тағайындайды, тау өртеу, түскі, кейін тамақ алдында 2-6ЕД инсулин бермеді. Кетоацидозбен ауыратындарға 4-5 инсулинмен тез әсер ететін уақтысы азанғы, түскі, кейінгі тамақ алдында 23мл 6сағ. Ең соңғы екі дозасы минимальды болу керек. Зәр құрамындағы қантты анықтау 9-12-ге дейін, 12с-15с-дейін, 15с-18с, 18с-21дейін, 21с-24, 24-3с, 3с-6с, 6с-9с дейін.

Инсулинотерапиялық асқынулары.

1.Гипогликемия және гипогликемиялық кома.

2. Инсулинорезистенттің

3.Инсулиннің созылмалы передозировкасы феномен.

4. Липодистрофия.

5. Инсулинге аллергиясы.

Диабеттік кетоацидоз. Кетоацидоздың шығу нәтижесі, ол кислоттың бұрылу себебі қалда кетонды жоғары болады. Кетонды дегиден көбіне толенді ветта-майны қан құрамында көбісін бірдестен диабеттік комаға әкеліп соғады. Ең үлкен себебі, диабетің кетоацидозға және комаға әкеп соғатын, туғанда гипергликемия, гипогликемия, гипофосфатемия натримен хлоридінің төмендеуі. Көмірсу қышқылының ісінуінің айрылуына әкеп соғады. Гипогликемия өсуінен бұлшықет жүйесінен әлсірейді және жоғарғы тыныс жүйесінің параличке әкеп соғады.

Коматоз алды жағдайына тән компенсациясының бұзылуы, шөлдеген және диурез жоғарылау, ауруыәлсіз тән: көңілі болмайды, мазасыз, бас ауру, тәбеттің төмендеуі, аяқ ысығанда, құсу және көңіл үрек айнуы.

Диабеттік кетоанемия комасы:

• 
  жиі тамыр соғуы.
  
• 
  Токсикалық тыныс алу.
  
• 
  Құсу.
  
• 
  Дегидратация, симптомдары (тері құрғауы және кілегей қабаттарында) дене салмағының төмендеуі.
  
• 
  Диабеттік румянец шекесінде, бетінде, қан айналасында.
  
• 
  Ауыз қуысынан ацетон иісінің шығуы. Рефлекстердің төмендеуі. Кей кезде псевдоперитонсольді жағдай іштің тез ауырсынуы, кездесу, жүрек айну, бауыр ұлғаюы, тахикардия, жүрек тондарының тұйықталып, систолалық шу, коллапс туындайды. Инсулин.
  
• 
  Гипергликемия жағдайынан осмоляры қан бірдестен жоғарылайды (110ммоль/л дейін гипренотрисмил 150ммоль/л жоғары кетоацидозсыз).
  

1. 
   Балалардың алғашқы алынған инсулин дозасы құрайды. 0,5-1ЕД және салмағына. Бірінші инъекция мектеп алды балаларға 10-20ЕД мектеп жасындағы балаларға 20-30ЕД.
   
2. 
   Диабеттік команың ІІІ сатысында тез арада әсер ету үшін инсулин 1/3 және ½ бірінші дозасы қан тамырға. Екіншіден соң ½-2/3. үшінші инъекциясы инсулин 3-4с кейін соң1/2-1/2 екінші дозасының жалғасы. Науқасты қадағалап әр 4сағат сайын қант құрамын өлшейді. 5-6 инъекция инсулиннің 4-6ЕД.
   

1.В/в200-400мм изоптин, р-р хлорида натрия содан соң тамшылатып, балаларға ерте жастағы балаларға 1000мл/тәулігіне мектеп жасындағы балаларға 1800-2л/тәулігіне.

Бірінші 6сағат. 5пайыз р-р глюкоза (2:1)а дальшее соотношение 1:1.

3. 
   Айқын ацидозда 4пайыз гидрокарбонат натриясын расчет 0,2г/дене салмағына құйыңыз, қадағалап рН тексеріп тұрамыз.
   
4. 
   ЖҚ –де жүрек гликозидтерін тағайындаңыз.
   
5. 
   Витаминді терапия В1, В2, С.
   

• 
  ¤з бетімен атқаратын жұмыс (аурулармен атқаратын жұмыс, тәжірибелік дағдыны меңгеру және бекіту, анамнез жинау, клиникалық тексеру және т.б.), диагностика кабинетіндегі жұмыс және т.б.
  
• 
  Оқытушымен бірге атқаратын жұмыс ( жеке немесе топпен; өз бетімен өткізген жұмыс қорытындысын талдау, аурулардың клиникалық талдауы және т.б.).
  
• 
  Негізгі және қорытынды білім деңгейін бақылау (тест, ситуациялық есептер, тәжірибелік дағдылар т.б.).
  

1. Қант диабетіне тән:

а) құрғақтық, шөлдеу, зәрдің салыстырмалы салмағының төмендеуі

б) құрғақтық, шөлдеу, полидипсия, полиурия, глюкозурия

в) зәрдің құрамында кетонның пайда болуы, азуы, зәрдің жиі бөлінуі

г) азуы, терісінің құрғақтығы, брадикардия

д) тілдің ісінуі, психо-моторлы дамудың тежелуі
2. Диабеттік комаға тән емес:

а) болу , бастау

б) сусыздану симптомы

в) аузынан зустынын иісінің шығуы

г) бұлшықеттердің, көз алмасының гипотониясы

д) шайнау бұлшықеттердің тризмі

а) зәрдің құрамында кетонның болуы

б) біртіндеп басталуы

в) азғындық

г) глюкоаурияның пайда болуы

д) ЖРВИ әсерінің жедел басталуы

а) зәрдің концентрациясының тұрақсыздығы

б) энурез

в) полиурия

г) полидипсия

д) дене салмағын жоғалту

а) ретинопатия, катаракта

б) спленомегалия

в) полиневрит, перифнериялық нерв

г) Киммельштиль-Вильсон синдромы

д) инфекцияға бейімділік

а) диетотерапия

б) инслинді терапия

в) физикалық ауырлық

г) аурудың ағымына өзіндік қадағалау

д) барлық аталғандар

а) тері ылғалды

б) артерия қысымы төмен

в) ауызда ацетон иісі жоқ

г) ашығу, құрысу, аяқ-қол треморы

д) ауызда ацетон иісі

а) преднизолон

б) тироксин

в) инсулин

г) панангин

д) глюкоза

а) инсулин

б) панангин

в) глюкоза

г) оттегі

д) витаминдер

а) инсулин

б) панангин

в) глюкоза

г) оттегі

д) витаминдер

Балада жалпы ісіну байқалады.

Сұрақ: 1.Бала мен анада нені тексеру қажет?

2.Бұл жағдайда қандай патология жайлы ойлауға болады?

Сұрақ: 1.Балада қандай ауру дамиды?

2.Балада қандай асқыну болады?

3.Қандай жедел көмек көрсету қажет?

Сұрақ: 1.Науқаста қандай асқыну болды?

2.Асқыну не себептен қайда болды?

3.Науқасқа қандай көмек көрсету керек?

Сарғаю, гипербилирубинемияның сырттай клиникалық көрінісі. Үлкендерде оның деңгейі 34 микромоль/л-ден, жетіліп туылғандарда-85 микромоль/л, шала туылғандарда 120 микромоль/л – ден асқанда. Физиологиялық сарғаюдан айырмашылығы, патологиялық гипербилирубинемия, лабораториялық зерттеулер мен терапияны қажет ететін, бір немесе бірнеше клиникалық өзіне ғана тән бейнесі бар зардап. Атап айту керек:

1. Физиологиялық сарғаю- патологиялық сарғаюды теріске шығарғаннан кейін ғана.

2.Балаларда патологиялық сарғаю деген дұрыс диагнозды тек клинико-анамнезіне қарап10-15% жағдайда қоюға болады. Дәрігер, диагнозды, қарапайым және еркін қолдануға болатын әдістер мен диагностикаларды, диагностикалық критерийлерді, қолдана отырып, емдеу алгоритмдерін түйіндеп барып, қою қажет.

1.Сарғаюдың классификациясы.

2.Сарғаюдың патогенезі

3.Сарғаюдың клиникалық түрлер»

4.Сарғаюдың дифференциальды диагностикасы

5.Сарғаюдың емі.
Дәрігер –интерн жасай алуға тиіс

1. Ауру баланы көріп, диагностикалау

2.Қандағы билирубинді анықтау

3. Қан құю

4. Қан алмастыру операциясына қатысу

5. Қанның тобын, резус-факторын анықтау

7. Гормнотерапияның схемасы.

-гемоглобиннің ажырау жобасы

-бағытталған анамнез жинау

-объективті тексеру

-мағлұматтарды қортындылау

-Осы сабақ тақырыбы бойынша:

1.Сарғаюдың классификациясы.

2.Сарғаюдың патогенезі

3.Сарғаюдың клиникалық түрлер»

4.Сарғаюдың дифференциальды диагностикасы

5.Сарғаюдың емі.
6.Информациялы-дидактикалықблок.

Қәзіргі кезеңде сарғаюдың 40-қа жуық типтері бар. Олар 4 топқа бөлінеді:

I . Коньюгациялық

II. Гемолитикалық

III. Бауырлық

IY.Механикалық

I. Коньюгациялық сарғаюдыың көпшілігі коньюгация процессінің бұзылуы, қанда бос билирубиннің болуы, эритроциттер мен гемоглобиннің қалыпты құрамымен, парнехиматозды органдар мен зәр, нәжістің түсінің өзгеруімен сипатталады.

1. 
   Физиологиялық сарғаю.
   
2. 
   Жетілмеген балалардағы сарғаю.
   
3. 
   Жаңа туылғандардағы транзиторлы гемолитикалық емес гипербилирубинемия.
   
4. 
   Криглер-найяр синдромы.
   
5. 
   Жильберта- мейленграхт синдромы.
   
6. 
   Гипотиреоз кезіндегі сарғаю.
   
7. 
   Қант диабетімен анасының баласының сарғаю
   
8. 
   Пилоростенозбен немесе ішектің бітелуінен баланың сарғаюы.
   

Жетілген балаларға қарағанда жетілмеген балаларда сарғаюлар жиі кездеседі, жедел басталады және ұзақ сақталады(1 айға дейін).

Нақты мәліметтер бойынша қандағы билирубин концентрациясы 139-205 ммоль/л-ге дейін жеткенде билирубинді интосикация дамуы мүмкін. Нәрестелердегі транзиторлы гемолитикалық емес гипербилирубинемияда, балалардың анасының қан сары суында эсторогеннің жоғары сақталуымен байланысты. Глюкоуронилтрансфераза жүйесінде ингибирлеуші әсер көрсетеді.

Емі: ана сүтін донарлық сүтке ауыстру қажет. Тамырға 5-10% глюкоза ерітіндісін жіберіледі.күндізгі сәулелік ем 430-450 км, ішке фенобарбитал. өт айдаушы препараттар.

Ядролы сарғаюмен жаңа туғандардағы гемолитикалық емес гипербилирубинемия (Клигир-Найяр синдромы). Сарғаю 1-3 күннен кейін пайда болады. Қан құрамында тікелей емес билирубин 209-765 ммоль/л-ге дейін жоғарылайды. Өтте тікелей билирубин қосылады, бауырды функциялуы тексеруелер қалыпты. Бала көбінесе емізулі кезеңде өледі.

Бауыр дисфункциясының конститутциясы (Жильберт-Мейленграхт синдромы).

Жүрі паайда болған ауру, себебі билирубин глюкоран қышқылымен коньюгияцияланбаған, тікелей емес билирубин немесе қосылмаған болып табылады.

Гипотериоздағы сарғаю. Балалардағы 50-70% қалқанша безінің жетіспеуші кезеңі және гипотериоз симптомымен бірігуі тән.(ткандердің ісінуі,дауыстың жоғарлауы, терінің құрғауы, шаштың қатаюы,қандағы холестерин денгейінің жоғарылауы, сүйектену процессінің тежелуі және тағы басқа). Сарғаюдың негізі гипотериоз кезінде 2-3ші күндері болуы мүмкін. Ұзақтығы 3-12 апта кейде 4-5 айға дейін. Ұзақ сарғаю қалқанша безінің жетіспеушілігінде ғана емес глюкуронилтрансфереза ферментінің пісіп жетілуіне гормон әсер етуінде. Бірақ, гипотериозда, билирубин балалар терісінде сақталып қалады. Тиреоидинді тағайындау, қандағы холестеринді және билирубин деңгейін қалыпқа келтіреді және сарғаюды төмендетеді.