Материали

 
 
 
 
 
 
 
 
МАТЕРИАЛИ 
XX МЕЖДУНАРОДНА НАУЧНА ПРАКТИЧНА 
КОНФЕРЕНЦИЯ 
 
НАЙНОВИТЕ НАУЧНИ 
ПОСТИЖЕНИЯ - 2023 
17 - 25 март, 2023 
Volume 9
София 
«Бял ГРАД-БГ ОДД» 
2023 

Найновите научни постижения - 2023 ★ Volume 9 
2 
То публикува«Бял ГРАД-БГ» ООД , Република България, 
гр.София,район «Триадиц», бул.« Витоша» №4, ет.5 
Редактор: Милко Тодоров Петков 
Мениджър: Надя Атанасова Александрова 
Технически работник: Татяна Стефанова Тодорова 
Материали за XX международна научна практична конференция, 
Найновите научни постижения - 2023 , 17 - 25 март, 2023: София.« Бял 
ГРАД-БГ » - 187 c. 
 
За ученици, работници на проучвания. 
Цена 10 BGLV 
ISSN 1561-6908 
© Колектив на автори , 2023 
©«Бял ГРАД-БГ » OOД, 2023 
 
 
 
 

МАТЕРИАЛИ ЗА XX МЕЖДУНАРОДНА НАУЧНА ПРАКТИЧНА КОНФЕРЕНЦИЯ ★ 17 - 25 март, 2023 
3 
 
ИКОНОМИКИ 
Икономиката на предприятието 
*298110* 
Алтаева Куралай Шархановна 
Қорқыт Ата атындағы Қызылорда университетінің
Экономика білім беру бағдарламасының магистранты 
Ерниязова Жанат Нурахметовна 
ғылыми жетекші, э.ғ.к 
 
ҚАЗАҚСТАН ЭКОНОМИКАСЫНДАҒЫ МҰНАЙ-ГАЗ ӨНЕРКӘСІБІНІҢ 
РӨЛІ 
Қазақстандағы мұнай-газ өнеркәсібі дәстүрлі түрде елдегі экономиканың 
дамуы мен өсуінің негізгі трендтерін айқындайтын және қазақстандықтардың әл-
ауқатына барынша әсер ететін жетекші қызмет түрі болып саналады. Бұл жағдай 
Қазақстанда мұнай мен газдың үлкен қорларының болуымен, елде шикізаттың 
осы түрлерін өндірудің жоғары деңгейімен және экспорттың тиісті көлемімен 
түсіндіріледі. Мәселен, әртүрлі бағалаулар бойынша Қазақстан аумағында мұнай 
мен газдың жалпы қоры 11-12 млрд тоннаға бағаланады, бұл ретте 1997-2019 
жылдар аралығында елімізде мұнай мен газ конденсатын өндірудің тәуліктік 
көлемі 0,52 млн баррельден (әлемдік ұсыныстың 0,7%) 1,97 млн баррельге 
(әлемдік ұсыныстың 1,9%) дейін өсті. Сонымен қатар, 1999-2018 жылдар 
аралығында қазақстандық мұнай мен газ конденсаты экспортының көлемі 47,1 
млн-нан 69,8 млн тоннаға дейін өсті. 
Өңірлік бөліністе, өздеріңіз білетіндей, елдің батыс аймағы Қазақстандағы 
көмірсутек шикізатының негізгі "жеткізушілері" болып табылады. "Батыс емес" 
өңірлер арасында, әрине, Қызылорда облысы сөзсіз көшбасшы болып табылады 
(1990-2018 жылдары өндірістің 12% – ы, 2018 жылы-7%). Егер Қазақстанның 
батысындағы мұнай өндіру құрылымының серпіні туралы айтатын болсақ, қазір 
үлкен үлес Атырау облысына тиесілі (2018 жылы елдегі барлық өндірістің 52%), 
бұл Қашаған кен орнының іске қосылуына байланысты. Сонымен қатар, 
тәуелсіздік таңында Мұнай өндірудегі алақан Маңғыстау облысына тиесілі 
болды (1990-1991 жылдары ел бойынша өндірудің 53-62% - ы), қазір бұл облыс 
елдік мұнай жеткізуді небәрі 20% - ға қамтамасыз етеді. 
Қазақстандағы мұнай-газ саласы басқа қызмет түрлері арасында өндірістің 
ең жоғары рентабельділігіне ие бола отырып, елге тартылатын тікелей шетелдік