Қабылдау, субъектінің практикалық қызметін бағыттай отырып

МАЗМҰНЫ
Кіріспе......................................................................................................................3
1. Қабылдау туралы жалпы түсінік.....................................................................4
2. Қабылдау мен қызметтің дамуы......................................................................5
3. Ес туралы жалпы ұғым......................................................................................6
4. Ес түрлері.............................................................................................................8
Қорытынды............................................................................................................10
Пайдаланған әдебиеттер.......................................................................................11
2

Кіріспе 
Қабылдау, субъектінің практикалық қызметін бағыттай отырып,
сонымен бірге өз дамуында осы қызметтің жағдайлары мен сипатына тәуелді.
Ж. Пиаже айтқандай генезисті, перцептивті процестердің құрылымы мен
функцияларын зерттеуде проблеманы “праксеологиялық” тәсілдемемен
қараудың мәні маңызды. 
Қабылдау мен қызметтің өзара байланысы психологияда ұзақ уақыт
еленбеді және де немесе қабылдау практикалық қызметтің сыртында
(субъективті менталистік психологияның әр түрлі бағыттары) зерттелді,
немесе қызмет қабылдауға тәуелсіз (қатаң бихевиористер) қарастырылды. 
Тек соңғы он жылдықта олардың арасындағы генетикалық және
функционалдық байланыстар психологиялық зерттеу пәні бола бастады.
Диалектикалық материализмнің қоршаған шындықты танудағы практиканың
роліне қатысты белгілі философиялық ережелерге сүйене отырып отызыншы
жылдардың басында кеңестік психологтар (Б.Г. Ананьев, П.Я. Гальперин,
А.Н. Леонтьев, А.Р. Лурия, Б.М. Теплов және т.б.) қабылдаудың субъекті
қызметінің сипатына байланыстылығын зерттеуге кірісті. Біздің
қызметкерлермен бірге психология Институты мен ПҒА мектепке дейінгі
тәрбие Институтында жүргізген қабылдауды онтогенетикалық зерттеулеріміз
осы бағытта жүрді. 
Қабылдау - аса көп талдап, біріктіру қызметін керек ететін құрылымды
әрі бслсенді психикалық әрекет. Бұл күрделілік пен белсенділік келесі
жәйттерден көрінеді. Бұл алдымен, ақпарат ағымы - бұл сезім мүшелері жәй
іркенушінің нәтижесінде қозулардың шеткі қабылдау лелердем миға жетуі
ғана смсс. Қабылдау қызметіне қозғалыс әрекеттері де қосылады (мәнді
тетіктерін байқастыру үшін заттарды түртіп көру мен көзбен шолып шығу;
дауыс ағымындағы мәнді ерекшеліктерді анықтау мақсатында тиісті
құбылыстарды әуендеп не күбірлей қайталау). Сондықтан да, психикалық
қабылдау процесін субъектінің затты тануға ұмтылған тікелсй іс-әрекеті деп
қарастырған
жөн.
Балалардың практикалық қызметінің ерекшеліктері және оның жастық
өзгерістері адам қабылдауы онтогенезіне айтарлықтай әсер ететін сияқты.
Бүтіндей қызмет сияқты, сондай-ақ оның құрамына кіретін перцептивті
процесстердің дамуы спонтанды емес жүреді. Ол өмір мен үйрету
жағдайларымен анықталады, оның барысында Л.С. Выготский атап өткендей,
бала бұдан бұрынғы буындармен жиналған қоғамдық тәжірибені игереді