Педагогика және психология бакалавр

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі

С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті

Филология, журналистика және өнер факультеті

Психолоия және педагогика кафедрасы

мамандық студенттеріне арналған

Павлодар

Пәні бойынша оқыту бағдарламасын (Syllabus) бекіту парағы

Нысан ПМУ ҰС Н 7.18.3/38

БЕКІТЕМІН ФЖжӨФ деканы ___________Ж.Т.Сарбалаев 20__ж. «___»____________

Құрастырушы: аға оқытушы А.Р.Жунусова______________

Психология және педагогика кафедрасы

050103-педагогика және психология бакалавр мамандығының

күндізгі оқу нысанындағы студенттеріне арналған

Факультет оқу-әдістемелік кеңесімен құпталған_____________________________ 20 _ж. «_____»____________№____ хаттама

КЕЛІСІЛГЕН

Психология және педагогика кафедрасының аға оқытушы Жунусова Айгүл Райымбекқызы, А-149 аудиторияда орналасқан. Байланысу телефоны 673677, 673685 (вн.1139).

«Этнопсихология» курсы қазіргі кездегі студенттердің психологиялық білім құрылымындагы маңызды аспектілердің бірін қүрайды. Этнопсихологиялық феномендердің көрінісі мен оның қызметінід механизмдерін білу студентгерге эртүрлі этностық қоғамдастықтардың мэдениетіне деген толеранттыгын қалыптастыруға ықпал етеді. «Этнопсихология» курсы философиямен, мэдениеттанумен, жалпы лсихологиямен, психология тарихымен, элеумеггік психологиямен, жас ерекшелік психологиясымен, этнопедагогикамен тыгыз байланысты.

студенттердің қазіргі заманғы психология құрылымындагы этнопсихологияның орнын түсіну және омірдің барлық салаларында тұрақты этносаралық өзара іс-эрекет жагдайында кэсіптік қызметке дайындық процесінде этнопсихологиялық білімнің рөлін түсіну болыи табылады

• 
  этнопсихологияның теориялық негіздерінің мазмұнын апгу;
  
• 
  этнопсихология мәселелеріне студенттердің қызығушылыктарын арттыру;
  
• 
  студенттердің бойында ұздіксіз өзін-өзі жетілдіруге ұмтылысын ояту;
  
• 
  студенттердің өзіндік тэжірибесінде этнопсихология негіздері туралы білімдерін қолдануға ұмтылдыру.
  

«Этнопсихология» курсын оқу процесінде студенттер меңгеруі қажет:

• 
  этнопсихологияның әдіснамалық негіздерін білуі;
  
• 
  отандық және шетелдік этнопсихологияның теориялық негіздерін білу;
  
• 
  этнопсихологияның негізгі зерттеу эдістерін білу;
  
• 
  этнопсихологияның аса танымал әдістемелерінің моделі мен нарадигмаларын білу
  

• 
  эртұрлі халықтардың үлттық-лсихологиялық ерекшеліктері туралы тусінігінің болуы;
  
• 
  этнопсихологиялық білімнің казіргі жағдайының ерекшеліктерін білу;
  
• 
  алынган білімді іс жүзінде қолдана білу;
  
• 
  этнопсихологиялық білімнің дамуының қазіргі замангы агымдарын бағдарға алу.
  

Курстың мазмүны дэрістерде ашылып, семинар және лабораториялық сабактарды бекітіледі. Курстың негізгі тарауларына, арнайы эдебиеттерді конспектілеу мен реферат жазуға багытталган студенттердің өзіндік жұмыстары қарастырылған. Студенттердің білімін тексеру қорытынды тест түрінде жүргізіледі.

1 БӨЛІМ. ЭТНОПСИХОЛОГИЯ - ПСИХОЛОГИЯНЫЦ БІР САЛАСЫ РЕТІНДЕ

7. 
   такырып. М.Херсковицтің «мэдени релятивизм» теориясына қосқан үлесі. Ф.Хсю - психологиялық антропологияның негізін қалаушы. Этнопсихологиядагы мәдени-орталыктандырылган тэсілдер (М.Мид, Р.Бенедикт) және бөлу мен реттеудің ерекше әдісінің ұлттық сипаты туралы. Үлттық сипаттагы зерттеулердегі тұлғалық-орталыктандырылган тэсіл (А.Инкелес, Д.Левенсон). «Әлем суреті» түжырымдамасы. Когнитивті антропологияның пайда болуы. Қүрылымдық этнопсихология туралы түсінік.
   
8. 
   тақырып. Шетелдік этнолсихологияның қазіргі жагдайы. Ф.Бок және оның «Психологиялық антропологиядагы негізгі мектептер мен тэсілдердегі» классификациясы. АҚІЛ-тағы этнопсихологиялық жаңа орталықтардың пайда болуы.
   

16. 
    тақырып. Этностық үқсастыктын қалыптасу кезецдері. Әлеуметтік контекстінің этностық ұқсастықтың қалыптасуына ықпалы. Этностық үқсастыкты қолдау стратегиясы.
    
17. 
    тақырып. Этносаралық қарым-қатынастагы топаралық қабылдаудың механизмдері. Этнопсихологиядагы этноцентрлік туралы түсінік. Этностық стереотиптер - зерттеу тарихы, негізгі қасиетгері, турлері.
    

1. Лаоцззы VI ғ.б.э.д. психиканың обьектінің физикалық өсеріне тэуелділігі, адам табиғилығы туралы.

2. Конфуций 551-479 б.э.д. адам табиғатының рухани-тәндік бір түтастығы туралы.

3. Практикалық медицина мен жаратылыстану шеңберіндегі психикалық туралы табиғи-ғылыми көзқарастар.

1. 
   Демокрит пен езге атомистердің психологиялык танымның кейінгі дамуына ықпалы.
   
2. 
   Аристотельдің 384-322 б.э.д. жан мен оның қүрылымы туралы ілімі. Аристотельдің психологиялык кезқарастарының биологиялық бағдары.
   
3. 
   Грек жене Рим дәргерлерінің сезім мүшелері: ми, қабылдау, темпераментті зерттеудегі ғылыми жетістіктері. (Гален, Гиппократ).
   
4. 
   Антикалық кезеңдегі психология дамуының нәтижесі.
   

1. 
   Ибн-эл-Хайсам Альгазен көру түйсіктері туралы.
   
2. 
   Ортағасырлык дәргерлер, анатомдар зерттеулерінің психология үшін маңызы.
   
3. 
   Авиценна, Мигель, Сервет, Андрей Везалий.
   
4. 
   Ғылым дамуының қоғам тарихымен материалдық жоне рухани мәдениеттермен, іргелес ғылымдармен байланысы.
   

1. 
   Б.Спиноза (1632-1677). Ойлайтын тән туралы түсінік.
   
2. 
   Аффектілер туралы ілім. Таным мен қабілеттілік туралы ілім. Т.Гоббас (1588-1679) бойынша психиканың жалпы түсінігі.
   
3. 
   Таным процестері мен аффектілер, ерік пен қабілеттілік туралы ілім. Дж.Локк (1632-1704).
   
4. 
   Эмпирикалық психологияның бастауы. Локктың туа біткен идеяларға қарсы болуы. Г.Лейбниц (1646-1716). Апперцепция туралы ілімі. Лейбництің психология дамуына әсері.
   
5. 
   Санасыз психикалық қүбылыстар турапы түсінік. Эмперизмді сынау.
   

1. 
   Д.Дидроның психологиялық көзқарастары. К.А.Гельвецийдің психологиялык кезкарасы.
   
2. 
   Неміс классикалық философиясындағы психологиялық идеялардың психология ғылымы дамуындагы моні мен маңызы.
   
3. 
   И.Кант, И.Г.Фихте, Г.Гегель, Л.Фейербах.
   
4. 
   Жүйелі, дәйекті материализм, сезімдік жөне рационалдык таным, қабілеттер.
   

1. 
   Г.Спенсердің эволюциялық ассоцианизмі жэне оның психологиялык ғылымга ықпалы.
   
2. 
   К.Д.Ушинский психолог ретінде. К.Д.Ушинскийдің педагогикалық антропологиясының қазіргі психология үшін моні.
   
3. 
   М.И.Владиславлев, Н.Я.Грот, И.А.Сикорский, М.М.Троцкийлердің психологиялық зерттеулері мен түжырымдамалары.
   
4. 
   XIX гасырдағы қазақ ағартушылары: Шоқан Уалиханов, Ы.Алтынсарин, А.Құнанбаевтардың шығармаларындағы психологиялык идеялар.
   

1. 
   И.М.Сеченов психолог ретінде. Сеченовтың психологияны дамыту бағдарламасы.
   
2. 
   "Бас миының рефлекстері" еңбегінің орыс жөне дүние жүзілік психологияның кейінгі дамуы үшін мөні мен маңызы.
   
3. 
   Алғашқы психологиялык лабараториялар: Германияда, (Лейпцик), Ресейде (Қазан-1885), АҚШ-та.
   
4. 
   Алғашқы психологияльгқ журналдар, конгрестер, Ғылыми қоғамдар мен мектептер. Психологияны оқыту.
   

1. 
   В.Джемс. Психиканы бейімделу механизімі, сананы психикалык автоматизмдер туралы теориялық көзқарастар.
   
2. 
   Т.Рибоның психологиялык теориясы.
   
3. 
   В.М.Бехтеровтың обьективті психологияны рефлексологияны жасау өрекеті.
   
4. 
   Н.Н.Лангенің эксперименттік психологиялык зерттеулері мен теориялык түжырымдамалары.
   

1. 
   Колумбия университетіндегі Д.М.Кэттельдің психологиялык лабораториясындағы даралық ерекшеліктер, оқу дағдылары, психофизика.ассоциация салаларындағы зерттеулері.
   
2. 
   Жануарлар сараптау психологиясы. (Э.Торндайк, В.Смолл) Ф.Гальтонның сараптау дифференциалдық психологиясы.
   
3. 
   Тестерді ойлап табу. Ч.Спирмен қабілеттілік туралы факторлық талдауды жасау.
   
4. 
   А.Ф.Лазурский тұлға психологиясына қосқан үлесі.
   

1. 
   К.Левиннің зерттеулері.
   
2. 
   З.Фрейдтің психоанализі. Фрейд бойынша психиканың дамуы.
   
3. 
   А.Адлердің даралық психологиясы. Ағза мен мүшелердің психикалық кемістігі мотивациялық фактор ретіндегі ілім.
   
4. 
   К.Юнгтің аналитикалық психологиясы. Ассоциативті сараптау.
   

1. 
   И.П.Павлов, А.А.Ухтомский, Н.А.Бернштейн, П.К.Анохинніц мінез-қүлық пен психикалық іс-өрекеттің физиологиялық механизмдерін зерттеуі.
   
2. 
   Кеңес психологиясының 20-30 жылдардагы жалпы психология саласындағы жетістіктері. Б.Г.Ананьев, Л.С.Выготский, А.Н.Леонтьев.С.Л.Рубинштейн.
   
3. 
   С.Л.Рубиншгейннің "Психология негіздері" 1935ж. кітабы кеңес психологиясының соғысқа дейінгі даму нәтижесін қортуы.
   

1. 
   КСРО психологтар Қоғамының "Вопрос психологии" журналын үйымдастыру.
   
2. 
   Кеңес психологиясыньщ өлемдік ғылыми ақпараттық кеңістікке шығуы.
   
3. 
   КСРО психологтары Қоғамының сЪездері: 1959, 1963, 1968, 1971, 1977, 1983, 1989.
   
4. 
   О.К.Тихомировтың, М.Мүқановтың, Б.Ф.Зейгарниктің зерттеуі.
   
5. 
   Психологиялык ғылымдардың жетілуі: әлеуметтік, заң, саясат, этностық, инженерлік, ғарыш, еңбек, спорт, өнер т.б. психологиялардьщ дамып жетілуі.
   

1. 
   Кибернетика мен ақпарат теорияларының психологияға өсері.
   
2. 
   Когнетивтік психология. Әлеуметтік когнетивтік психология.
   
3. 
   Неофрейдизм Г.Салливен, К.Хорни, необихевиоризмдегі А.Бандура түлга теориялары, гуманистік психология Ш.Бюллер, А.Маслоу, Г.Олпорт, К.Роджерс.
   
4. 
   Жаңа психопрактиктердің таралуы. Батыстың психологиялык ғалымдары мен практикасына өсері.
   
5. 
   Психологияның математика, физика, нейрофизиология, социология,саясаттану ғылымдары мен пән аралык байланыстарының дамуы.
   

1. 
   Жарықбаев Қ.Б. «Қазақстандағы этнопсихологияның негізгі мәселелері және қазіргі ждағдайы» А., 1996ж. оқулығына конспект жазу.
   
2. 
   Этнопсихологияның әдіснамалық мәселелері бойынша психологиялық эдебиеттерді зерттеу және тұжырым жасау (Крысько В.Г., Деркач А.А., «Этнопсихология», М:, 1996; Мұканов М.М., Өмір сүру салты және интеллектуальды іс-әрекеттің этнопсихологиясы» М., 1980;).
   
3. 
   Жандильдин Н. «Ұлттық психологияның табигаты» А., 1971. еңбегіне конспект жазу.
   
4. 
   Токарев С.Л. «История зарубежной этнографии». М, 1978 еңбегіне конспект жазу.
   

1. 
   ОӘК зерттеу және талдау.
   
2. 
   Этнопсихология бойынша терминдерге арналған сездік жүргізу.
   

8. Солдатова Г.У. «Психология межэтнической напряженности». М., 1998. еңбегіне конспект жазу.

Шартты белгілеулер: 1 ДҮТ – №1 дәрісті дайындау үшін берілетін үй тапсырмасы; Қ – оқу үрдісіне қатысу; ПҮТ 1 – №1 практикалық сабақтарға дайындалу үшін үй тапсырмасы; 1 зертхҮТ – №1 зертханалық сабаққа дайындалу үшін үй тапсырмасы; Д – рұқсат қағазы; Е – есеп; 1ЗҚ – №1 зертханалық жұмысты қорғау; КЖБ 1– курстық жұмыстың №1 бөлімі; Т – тексеру; ӨОҮТ1 – материалды өздігінен оқуға №1 үй тапсырмасы; К – коллоквиум; 1Т –№1 тест.

Оқытушы мен студенттердің академиялық этикасының саясаты университеттің ішкі тәртібінің ережелеріне сәйкес болуы тиіс. Оқу үдерісіне белсенді түрде қатысуы қажет. Оқу материалы бойынша сұрақтар қою, тиянақты жауаптар беру және өзіндік көзқарастарды таныту өте маңызды. Оқытушы мен курстастарды сыйлау керек. Оқытушы сөйлегенде, дауыстап әңгімелесуге болмайды, екінші ескертуден соң студент аудиториядан шығарылады. Сабақтарды орынды себепсіз босатуға тыйым салынады. Әрбір себеп анықтамамен расталуы қажет. Студент босатқан сабақтарының орнын оқытушының анықтаған уақытында толықтырылуы тиіс. 10 минуттан артық кешіккен студент сабаққа жіберілмейді. Сабаққа кешігудің немесе келмеудің себептерін алдын-ала ескерген жөн. Үй тапсырмасын және басқа жазба жұмыстарды дерт кезінде тапсыру қажет. Бақылау жұмысын, тестті емтиханды тапсыруда көшіруге жол берілмейді. Оқытушының консультациясына қатысуы міндетті. Сабақ барысында ұялы телефондар сөндірілген қалыпта болуы талап етіледі. Сағыс шайнауға, дөрекілік пен мәдениетсіздіктің белгісі ретінде қатаң тыйым салынады.

Оқу процесіне қатысу дегеніміз – сабаққа қатысу, пікірталаста және топ жұмысында белсенділік көрсету, топтастарының оқуына әсер ету.

Сабаққа 100 пайыз қатысып, берілген тапсырмаларды уақытымен және дұрыс орындаса – ең жоғарғы 100 балл қойылады. Курсты меңгеру барысында төмендегідей баллдары қойылады:

- дәріске қатысу – 1 балл, конспектің бар болуы – 1 балл

- тәжірибелік сабаққа қатысу – 1 балл, тәжірибелік жұмысты орындау – 5 балл (оның ішінде үй тапсырмасын орындау – 3 балл, сұраққа жауап беру, жаттығу жұмыстарын орындау, тақырып бойынша талдау жасау – 2 балл)

Айып балы білімді бағалаудың жүйесіне орай белгіленеді

Мәселен, дәрісті орынды себепсіз босату үшін 2 балл шегеріледі (-2); дәрістің шала конспектіленгені үшін жарты балл кемітіледі (-0,5); тәжірибелік сабақтарда белсенділік танытпай, немқұрайды қатынасу ең кем дегенде жарты баллды шегеруімен (-0,5) жазаланады.

мұндағы Р₁, Р₂, АҮ– бірінші, екінші рейтингтің, ағымды үлгерімнің балдары;

Толық дұрыс жауап 100 балмен бағаланады, оның ішінде:

100-90 балл – тиянақты, дәйекті, байланысты, толыққанды жауап; балдардың шегерілуі жауаптың мәнін және дұрыстығын бұзбайтын кемшіліктердің кездесуімен байланысты;

89-75 балл - материалды толық игергендігі, мәселе бойынша әдебиеттерді білетіндігі көрінетін және қосымша сұрақтардың қажеттігінсіз берілген жауапқа қойылады;

74-50 балл – студент тек негізгі материалды біледі, мәселе бойынша әдебиеттерді шатастырады, қойылған қосымша сұрақтарға жеткіліксіз жауаптар қайырады;

49-0 балл – студент толық және дұрыс жауап беруге қауқарсыз, қосымша сұрақтар оған көмектеспейді, мәселе бойынша әдебиеттер қарастырылмаған.

Егер студент емтиханда Ғ деген баға алса, оның қорытынды рейтингі анықталмайды. Ведомосқа «қанағаттанарлықсыз» деген баға қойылады.

1. 
   Жарықбаев, Озғанбаев Ө. Жантану кіріспе; Оқу құралы Алматы, 2000
   
2. 
   Жарықбаев Қ. Б. Психология негіздері. Оқу құралы, 2005
   
3. 
   Аймаганбетова О.Х.Основы этнопсихологии. - А., 2003.
   
4. 
   Галустова О. В. Этнопсихология:конспект лекции /О. В. Галустова.-М.:Приор-издат,2005.-157 с.-(Конспкет лекций. В помощь студенту)
   
5. 
   Крысько В.Г. Этническая психология. - М., 2002.
   
6. 
   Платонов, Ю. П. Основы этнической психологии: учеб. Пособие / Ю. П. Платонов.- СПб. :Речь,2003.-452 с.- (Мастерская психологии)
   

СӨЖ тапсырмаларын орындау және тапсыру жөніндегі және «Психология тарихы» пәні бойынша 5В010300 – Педагогика және психология бакалавриат мамандығы бойынша сырттай оқу нысанындағы студенттерге арналған

20__ж. «___»__________№___хаттамамен кафедра отырысында ұсынылды.