Пән бойынша оқыту бағдарламасының (Syllabus)

Көлік құрылысы және кәсіби оқыту кафедрасы

5В074500 - "Көліктік құрылыс" мамандығының сырттай оқу нысанының студенттеріне арналған

пәні бойынша оқыту бағдарламасы (Syllabus)

Бағдарлама 2011 ж. «___»_________ бекітілген жұмыс оқу бағдарламасының негізінде әзірленді.

Кафедра меңгерушісі _____________ Қ.Т. Сақанов 2011 ж. «___»_______

2011 ж. «___»__________ №___ Хаттама

Шахаев Төлеуғазы Құрманбекұлы, доценті

“Көлік құрылысы және кәсіби оқыту” кафедрасы Б1 корпусында (Ш.Шөкин к-сі), 222 аудиторияда орналасқан. Байланысу телефоны (8-7182) 67-36-23 (12-06 қосымша).
2 Пән туралы мәлімет:

«Метрология, стандарттау және сапаны басқару» пәнінің жұмыс бағдарламасы 5В074500 - "Көліктік құрылыс" мамандығының жұмыс оқу жоспары және мамандықтың элективті пәндер каталогы негізінде әзірленді.

Осы пәнді меңгеру нәтижесінде студенттердің:

- метрология, стандарттау және сапа басқару бойынша заңнамалық және нормативтік актілерді, әдістемелік материалдарды;

- физикалық шама бірліктерін алу және олардың өлшемдерін беру теориясын;

- өнімнің сертификаттау технологиясын және ұйымдастыруын, өнімді қабылдау және сынақ өткізу ережелерін;

- өлшеу әдістерін білуі керек;

- стандарттау және метрология бойынша әртүрлі инженерлік есептерді шығаруды;

- өндірілетін өнімдердің сапасын жақсартуға және құрылыс саласындағы негіздердің сапасын жақсарту, мәселелерді шешуді;

- нормативтік-техникалық құжаттардың процестерін негіздеуді, реттеуді және басқаруды;

- негізгі техникалық құралдарды, аспаптарды және қондырғыларды таңдауда экономикалық негіздеуді;

- қазіргі заманға лайық әртүрлі схемаларды және сынау әдістерді қолданудың тиімділік бағасын белгілеуді;

- ғылыми-техникалық мәліметтерді табуды және қолдануды істей білуі керек.

- мамандық бойынша жаңа стандарттарды;

- стандарттау жән метрология бойынша негізгі әдістер мен принциптерін;

- стандарттау және метрология негіздерін меңгеруі керек.

6 Пререквизиттер

7 Постреквизиттер

8 Тақырыптық жоспар

9 Пәннің қысқаша сипаттамасы

Осы пәнде метрология, стандарттау және сапаны басқару бойынша заңнамалық және нормативтік актілерді, әдістемелік материалдарды; физикалық шама бірліктерін алу және олардың өлшемдерін беру теориясын; өнімнің сертификаттау технологиясын және ұйымдастыруын, өнімді қабылдау және сынақ өткізу ережелерінөлшеу әдістерін қарастырады. Өндірілетін өнімдердің сапасын жақсартуға және құрылыс саласындағы негіздердің сапасын жақсарту, мәселелерді шешу оқылады.
10 Курстың компоненттері
10.1 Пәннің тақырыптарының мазмұны

1 тақырып. Кіріспе.

Стандарттау және метрологияны дамытудың негізгі кезеңдері, олардың өнімді сапалы басқарудағы және өндірістегі, ғылыми зерттеулеріндегі ролі. Пән міндеті мен мақсаты. Метрология және оның мәні.

2 тақырып. Метрология.

Негізгі метрологиялық түсінік және терминдер. Физикалық көлемдер. Көлемнің мөлшері және маңызы.

Өлшеу құралдары. Өлшеу түрлері. Өлшемдер. Ағаттық. Өлшеу дәлсіздігі. Бірлік жүйесі. Негізгі және қосымша бірлік.

Халықаралық ХЖ (СИ) бірлік жүйесі. Туынды, дүркін, бөлшектік жүйеден тыс бірліктер.

Эталондар. Саралау. Түрлері. Мемлекеттік эталондар. Халықаралық ХЖ жүйесіндегі эталондар.

Өлшеу құралдары. Өлшеу құралдарының түрлері. Өлшеудің үлгілік және жұмыс құралдары. Өлшегіш құралдар. Өлшегіш қондырғылар. Өлшегіш қайта өзгертулер.

Өлшеу құралдарының метрологиялық сипаттамалары. Сипаттамалар тобы. Метрологиялық аттестация. Метрологиялық сипаттамаларды нормалау.

Өлшеу құралдарының дәлдік кластары. Приборлардың шкал түрлері. Электр өлшегіш приборлардың түрлері. Дәлдік класының анықтамасы.

Өлшеу құралдарының метрологиялық беріктілігі. Беріктік көрсеткіштері. Метрологиялық бас тартулар. Тексерім интервалы.

Өлшеу теориясының негізі. Метрология жорамалы. Математикалық модель. Гистограмма. Полигон.

Өлшеу бірлігін қамтамасыз ету. Құқықтық негіз. Кепілдік. Техникалық база. Нормативтік-құқықтық регламентация.

3 тақырып. Стандарттау

Стандарттау міндеті мен мақсаты. Стандарттаудың мемлекеттік жүйесі. Категориялар және стандарт түрлері.

Стандарттау қызметі мен органдары. Сала аралық стандарттау. Стандарттың жалпы сипаттамасы: ЕСКД, ЕСТД, ГСИ, ЕСПД.

Стандарттаудың теориялық негіздері. Стандарттаудың әдістері мен принциптері. Стандарттаудың ғылыми-әдістемелік негіздері.

Құрылыстағы стандарттау. Стандарттау жұмыстарын ұйымдастыру. Құрылыстағы стандарттау нысандары. Құрылыстағы стандарттау жұмыстарының жүйелері мен стандарттау нысандарын анықтау және олардың негізгі принциптері.

4 тақырып. Сертификация.

Сертификаттаудың негізгі түсінігі және маңызы. Сертификаттаудың мақсаты, принциптері. Сертификаттау түрлері. Қызмет көрсету, өнім сертификаттауының схемасы.

5 тақырып. Сапа менеджментінің негіздері

Сапа түсінігі. Өнім сапасына әсер ететін факторлар мен жағдайлар. Өнім сапасының көрсеткіштері. Сапаны басқару. Басқару нысаны сияқты сапа.

Сапаны басқарудағы халықаралық тәжірибе. Сапа менеджментінің жүйесі 9000 серия ИСО стандарты талаптарына сәйкес.

1) 2-тақырып. Өлшем құралдары және олардың метрологиялық сипаттамалары.

2) 2-тақырып. Өлшеу қателіктері және оларды анықтау жолдары.

3) 3-тақырып. Басым сандар жүйесін әзірлеу. Параметрлік қатарлар.

4) 3-тақырып.Стандарттау әдістері.

5). 4-тақырып. Өнімдерді сертификациялау жүйесін ұйымдастырудың құрылымы. Сертификациялаудың ережелері мен схемалары.

6) 5-тақырып. Сапа менеджментінің жүйесі 9000 серия ИСО стандарты талаптарын оқу.
10.3 Студенттің өздік жұмысының мазмұны
10.3.1 СӨЖ құрылымы және жалпы мазмұны

Кесте 1 – СӨЖ мазмұны

10.3.2 Студенттердің өздігінен оқуына бөлінген тақырыптардың тізімі.

1) 2 тақырып. Негізгі метрологиялық түсінік және терминдер. Физикалық көлемдер. Көлемнің мөлшері және маңызы.

2) 2 тақырып. Өлшеу құралдары. Өлшеу түрлері. Өлшемдер. Ағаттық. Өлшеу дәлсіздігі. Бірлік жүйесі. Негізгі және қосымша бірлік.

3) 2 тақырып. Халықаралық ХЖ (СИ) бірлік жүйесі. Туынды, дүркін, бөлшектік жүйеден тыс бірліктер.

4) 2 тақырып. Эталондар. Саралау. Түрлері. Мемлекеттік эталондар. Халықаралық ХЖ жүйесіндегі эталондар.

5) 2 тақырып. Өлшеу құралдары. Өлшеу құралдарының түрлері. Өлшеудің үлгілік және жұмыс құралдары. Өлшегіш құралдар. Өлшегіш қондырғылар. Өлшегіш қайта өзгертулер.

6) 2 тақырып. Өлшеу құралдарының метрологиялық сипаттамалары. Сипаттамалар тобы. Метрологиялық аттестация. Метрологиялық сипаттамаларды нормалау.

7) 2 тақырып. Өлшеу құралдарының дәлдік кластары. Приборлардың шкал түрлері. Электр өлшегіш приборлардың түрлері. Дәлдік класының анықтамасы.

8) 2 тақырып. Өлшеу құралдарының метрологиялық беріктілігі. Беріктік көрсеткіштері. Метрологиялық бас тартулар. Тексерім интервалы.

9) 2 тақырып. Өлшеу теориясының негізі. Метрология жорамалы. Математикалық модель. Гистограмма. Полигон.

10) 2 тақырып. Өлшеу бірлігін қамтамасыз ету. Құқықтық негіз. Кепілдік. Техникалық база. Нормативтік-құқықтық регламентация.

Ұсынылатын әдебиет: [4, 13 – 188; 252 – 293 б.], [11, 141 – 184 б.].

11) 3 тақырып. Стандарттау міндеті мен мақсаты. Стандарттаудың мемлекеттік жүйесі. Категориялар және стандарт түрлері.

12) 3 тақырып. Стандарттау қызметі мен органдары. Сала аралық стандарттау. Стандарттың жалпы сипаттамасы: ЕСКД, ЕСТД, ГСИ, ЕСПД.

13) 3 тақырып. Стандарттаудың теориялық негіздері. Стандарттаудың әдістері мен принциптері. Стандарттаудың ғылыми-әдістемелік негіздері.

14) 3 тақырып. Құрылыстағы стандарттау. Стандарттау жұмыстарын ұйымдастыру. Құрылыстағы стандарттау нысандары. Құрылыстағы стандарттау жұмыстарының жүйелері мен стандарттау нысандарын анықтау және олардың негізгі принциптері.

Ұсынылатын әдебиет: [4, 188 – 252 б.], [11, 185 – 210 б.].

15) 4 тақырып. Міндетті және ерікті сертификациялау. Сертификациялау-дың ережелері мен схемасы.

Ұсынылатын әдебиет: [11, 211 – 228 б.].

16) 5 тақырып. Сапаны басқарудағы халықаралық тәжірибе. Сапа менеджментінің жүйесі 9000 серия ИСО стандарты талаптарына сәйкес.

Ұсынылатын әдебиет: [4, 293– 312 б.], [11, 229 – 256 б.].

10.3.3 Семестрлік тапсырма тақырыптары

1) ҚР өлшеу бірлігін қамтамасыз ететін мемлекеттік жүйе.

2) ТМД-да мемлекетаралық стандарттау.

3) “Техникалық реттелуі жөніндегі” ҚР Заңы.

4) ҚР халықаралық, аймақтық, шетелдерінің ұлттық стандарттарын пайдаланудың тәртібі.

5) ҚР стандарттаудың мемлекеттік жүйесі.

6) ҚР сертификациясының мемлекеттік жүйесі.

7) Менеджмент сапасының қазіргі концепциялары.

8) ҚР сапа жүйесінің сертификациясы.

9) Салыстыру қызметінен ҚР өлшеу бірлігін қамтамасыз ету қызметіне дейінгі метрологияны дамыту.

10.4 Ағымдағы үлгерім мен қорытынды бақылау түрлері бойынша салмақ үлестерінің таратылуы

№	Қорытынды бақылау түрі	Бақылау түрі	Салмақ үлестері
1	Емтихан	Емтихан	0,4
		Ағымдағы үлгерімді бақылау	0,6

10.5 Күнделікті оқу үлгерімін бақылау шараларының күнтізбелік графигі

СӨЖ түрі	Максималды балл		Тапсырманы беру мерзімі	Тапсыру мерзімі	Бақылау түрі
	1-сабақта	барлығы
Дәріске қатысу және дайындалу	2	12	1-сабақта	кесте бойынша	қатысу
Практикалық сабақтарға қатысу және дайындалу	4	24	1-сабақта	кесте бойынша	қатысу
Зертханалық жұмыстарға қатысу және дайындалу	-	-	-	-	-
Зертханалық жұмысты ресімдеу және қорғау	-	-	-	-	-
Бақылау жұмысын орындау		10	келесі сессияда оқылады	1 қарашаға дейін	қорғау
Семестрлік жұмысты орындау:		54	келесі сессияда оқылады	СОӨЖ кесте бойынша
1-бөлім				1 қазан	қорғау
2-бөлім				15 қазан	қорғау
3-бөлім				1 желтоқсан	қорғау
4-бөлім				15 желтоқсан	қорғау
		100

11 Курстың саясаты

11.1 Бақылау шараларын бағалау және өткізу формалары

Студенттің сабаққа қатысуын бақылауды оқутышы жүргізеді. Егер студент сабаққа қатысып, бірақ практикалық сабақтың тапсырмасын орындамасы, онда сабақ үшін максималды балдың жартысы қойылады.

Дәріс конспектілерін жүргізу міндетті.

Кезекті практикалық сабаққа дайындалу тапсырмасын оқытушы алдыңғы сабақта береді.

Студенттің өздік жұмысы (СӨЖ) бойынша тапсырманы оқытушы бірінші тәжірибелік сабақта береді. СӨЖ-дің орындалуын оқытушы тәжірибелік сабақтарда және консультацияларда күнтізбелік кестеге және консультация кестесіне сәйкес байқау түрінде бақылайды. Себепсіз уақытында орындалмаған жұмысқа балдары 50% дейін төмендетіліп қойылады. Себепті дәлелдейтін құжаттар болған кезде СӨЖ –на баға келесі сабақтар мен консультацияларда қойылады.

Студенттің өзі оқитын курстың тақырыптары бойынша жұмысын бағалау, студенттің жауабы және дайындаған қысқаша конспект негізінде оқытушы жүргізеді.

Курс бойынша білімді қорытынды бақылау түрі емтихан болады. Емтихан жазба түрінде өткізіледі. Емтихан парағында үш сұрақ беріледі, оның әрқайсысы максималды 33... 34 балмен бағаланады. Әрбір сұраққа жазбаша жауаптың толықтық дәрежесі және балдар саны оқытушымен бағаланады.

11.2 Студенттердің оқу тәртібін бақылау

Студенттер оқу процесіне белсенді қатысу, сабақтарға қатысу, топтың жұмысында және талқылауда белсенді болу қажет

Сабақтағы кез-келген тәртіп бұзушылық жазаланады, аудиториядан шығарып жіберуге дейін, ал белсенді жұмыс қолдаушылық табады. Сабаққа кешігуге және сабақты босатуға болмайды.

11.3 Босатқан сабақтарды өтеу

Cтудент практикалық сабақты кешірімді себеппен босатқан болса және ол құжатпен расталса, онда сол сабақты оқытушының орнатқан уақытында өтей алады. Бұл кезде жұмыс нәтижесі максималды орнатылған баллдан 1 балға төмен бағаланады.

2 Әдебиеттер тізімі
Негізгі

1) Основы стандартизации, метрологии, сертификации и менеджмента качества. / Под рук. Мырзабая М.М., Ивлева О.П. Учебное пособие. Алматы, Казахская ассоциация маркетинга, 2003, 564 с.

2) Лифиц И.М. Стандартизация, метрология, сертификация.-М.: Юрайт-Издат. 2002, 296 с.

3) Г.О. Аубакиров. Практикум по метрологии, стандартизации и управлению качеством. – Алматы: Рауан. 1992, 95 с.

4) Шишкин И.Ф. Метрология, стандартизация и управление качеством. М.: издательство стандартов. 1990г., 343 с.
Қосымша

5) Аскаров Е.С. Стандартизация, метрология и сертификация. Учебное пособие. – Алматы. 2007, 321 с. 3 изд.

6) Гончаров А.А. Метрология, стандартизация и сертификация: Учебное пособие для студ. высш. учеб. заведений / А.А. Гончаров, В.Д. Копылов. – 2-е изд., стер. – М.: Издательский центр «Академия», 2005. – 240 с.

7) Закон РК «О стандартизации» от 16 июня 1999г с изменениями от 10 июня 2003 г.

8) Закон РК «Об обеспечении единства измерений».

9) Закон РК «О сертификации» от 16 июня 1999 г. с изменениями от 15 января 2001г., от 11 июля 2001г., от 15 декабря 2001г., от 10 июня 2003г.

10) Крылова Г.Д. Основы стандартизации, сертификации и метрологии.
Учебник для вузов. 2-е издание. – М.: ЮНИТИ, 2000.

11) Өзара ауыстырымдылық, стандарттау, сертификаттау негіздері және техникалық өлшеу. Сапа менеджменті. М. Самсаев, И. Самсаев, Б. Жүнісбаев, ж.б. – Алматы: «Бастау» баспасы, 2008. – 262 б

12) Сергеев А.Г., Латышев М.В. Сертификация. Москва.: Логос, 2000.

13) СТ РК 1.0-2000 «ГСС РК. Основные положения».

14) СТ РК 1.1-2000 «ГСС РК. Стандартизация и смежные виды деятельности. Термины и определения».

15) СТ РК 1.2-2002 «ГСС РК. Порядок разработки государственных стандартов».

16) СТ РК 1.4-1999 «ГСС РК. Стандарты фирмы. Основные положения».

17) СТ РК 2.1-2000 «ГСС РК. Термины и определения».

18) СТ РК 2.3-1997 «ГСС РК. Эталоны единиц физических величин. Основные положения».

19) СТ РК 2.18-2001 «ГСИ РК. Методика выполнения измерений. Порядок разработки, аттестации и применения».

20) СТ РК ИСО 9001-2001 «СМК. Требования».

жүктеу/скачать 184 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: