ПӘннің ОҚУ-Әдістемелік кешені «глинозем мен силикат материалдардың химиялық технологиясы» 5В072000 – «Бейорганикалық заттардың химиялық технологиясы» мамандығы ушін студентке арналған пән бағдарламасы

Семей

2.1 «Химия» кафедра мәжілісінде

Кафедра меңгерушісі ________ Б.Х Мұсабаева

2.2 Инженерлік-технология факультетінің оқу-әдістемелік бюросының отырысында қарастырылды
« 05 » қыркүйек 2015ж., № 1 хаттама

Төрайымы __________________ С.С. Төлеубекова

3. БЕКІТІЛГЕН

Төрайымы __________________ Г.К.Искакова

4. 13.09.2012 ж. №1 басылым орнына енгізілген

Мазмұны

1	Жалпы ережелер	4
2	Сабақ түрлері бойынша пәннің мазмұны және сағаттарын бөлу	5
3	Пәнді оқу бойынша әдістемелік ұсыныстар	6
4	Курс форматы	6
5	Курс саясаты	6
6	Баға қоюдың саясаты	7
7	Әдебиет	9

1 ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР
1.1 Оқытушы және пән туралы жалпы мәліметтер

Лебаева Жемис Темиргалиевна, аға оқытушысы

Кафедра «Химия»

Байланыс ақпараты – тел: 35-05-90, оқу ғимараты № 9, кабинет № 418

Сабақ өткізу орны – дәрісхана № 416

Берілген пән бойынша кредиттер саны - 3

1.2 Пәннің мазмұнының қысқаша сипаты:

«Глинозем мен силикат материалдардың химиялық технологиясы» курсы глинозем технологиясы, негізгі минералды шикізаттың сипаты және өндіріс қалдықтарын қосымша шикізат түрінде пайдалану ментабиғи шикізатты дайындау, өңдеу. Байланыстырушы материалдар, олардың жіктелуы, ауалы әктас, магнезиалды байланыстырушы, гидравликалық байланыстырушы заттар, портландцемент, барлықтарыны шиказаты, технологиясы. Керамикалық бұйымдар, технологиясы, техникалық керамика, жіктелуі, негізгі түрлері, шикізаты. Шыны, ситалдар және шыныкристаллдық материалдар, шыны бұйымдарының жіктелуінегізгі өндірістері, технологиясы.

Аталмыш курстың мақсаты студенттердің түрлі шикізаттардан өндірістік әдіспен алынған глинозем мен силикат материалдар туралы ой – өрісіні арттыру.

Пәндерді оқып білудің негізгі міндеті - глинозем өндірісінің тарихы мен даму сатыларын, бокситтердің химиялық минералогиялық құрамын оның өңдеу әдістерін, байланыстырушы материалдардың жіктелуін, шыны, ситалдардың керамикалық бұйымдардың және материалдардың технологиясын оқып білу.

Оқып-білудің нәтижесінде студент мыналарды:

- глинозем мен силикат мареалдардың химиялық технологиясы пәнінің негізгі теорияларын, сұрақтарының жауабын, химиялық кәсіпорынға керек білімдерді, табиғи және өндіріс қалдықтарын қолдану жайында білуі тиіс;

- қолайлы тәжірибелік жағдайлар және құрал-жабдықтарды орнатуды, технологиялық тәжірибені дұрыс жоспарлап өткізуды меңгеруі тиіс;

- негізгі заңдылықтары жайында, теорияларды игеруі керек;

- берілген тақырыптарға сай тәжірибелік жұмысты жазып және оны жұмыс жасауға әдістемеліқ нұсқауын сынап және істей алуы керек;

- электротермиялық әдіс пен электрокорундытарды, монокорундтарды және легірленген корундтарды өңдеу технологиясын түсінуі керек;

- кез-келген кәсіборында жұмыс істей алатын қабілет болу керек және осыған білімі сәйкес болуы керек;

- қандай да бір материалдарды, жүйелерды алып, оны әр қарай зерттеп, негізгі теория бойынша салыстырып көрсетіп алуы тиіс.
1.6 Курстың пререквизиттері:

1.6.1 Бейорганикалық химия

1.6.2 Элементтерді табу әдістері

1.6.3 Химиялық сандық анализ

1.6.4 Жалпы химиялық технология.

1.7 Курстың постреквизиттері:

1.7.1 Дипломдық жоба
2 САБАҚ ТҮРЛЕРІ БОЙЫНША ПӘННІҢ МАЗМҰНЫ ЖӘНЕ САҒАТТАРЫН БӨЛУ

№ р/с	Тақырыптардың атауы	Сағаттар саны					Әдебиет тер
		Дәріс	Практ сағат	Лабор сағат	Білім алуш-ң ОӨЖ	Білім алуш-ң ӨЖ
1	2	3	4	5	6	7	8
1	Негізгі терминдер. Табиғи силикатты материалдар, олардың жіктелуі	2	-	1	2	6	7.1.1 7.1.2
2	Минералды шикізаттың негізгі түрлерінің сипаттамасы	6	-	1	4	6	7.1.1 7.1.5
3	Алюминий сульфаты. Коагулянттар өндірісі	4	-	1	2	6	7.1.1 7.1.3
4	Байланыстырушы материалдар, олардың жіктелінуі	2	-	2	2	6	7.1.1 7.1.2
5	Магнезиальды байланыстырушы заттар	2	-	2	2	6	7.1.1 7.1.6
6	Гидравликалық байланыстырушы заттар. Портландцементтің түрлері	2	-	2	2	6	7.1.1 7.1.4
7	Керамикалық материалдың жіктелуі мен құрылысы Межелік бақылау І және ІІ микромодуль бойынша	2	-	1	2	6	7.1.1 7.1.2 7.1.5
8	Керамикалық материалдардың қасиеті	2	-	1	2	6	7.1.1 7.1.7
9	Керамика мен олардан жасалатын бұйымдардың негізгі өндірісі	2	-	1	2	6	7.1.1 7.1.5
10	Шынының құрамы, құрылысы	2	-	1	1	6	7.1.1 7.1.4 7.1.8
11	Шынының химиялық қасиеттері	2	-	1	1	6	7.1.1 7.1.2
12	Шыны өндірісі үшін қолданылатын шикізаттар Межелік бақылау ІІІ және ІҮ микромодуль бойынша	2	-	1	0,5	1,5	7.1.1 7.1.11

Студенттің уақыт мөлшерін анализдеу арқылы ескерілмеген уақыттардың мөлшері бар болуы анықталды. Сондықтан көптеген студенттер өз уақыттарын жоспарлай алмай жүргендеріне шағымданады. Көптеген студенттерде уақытты тиімді пайдалана алмайды, оларда күнделікті жоспарлары жоқ.

1.Оқу материалын берілген пән бойынша өткен материалдың басқа дисциплиналармен байланысын және кезектігін ескерген жөн.

2.Тақырыпқа байланысты сабақтын өту әдісі және талқыланатын сұрақтары жоспарланады. Көптеген пән сұрақтары аланда немесе арнайы клиникалық лабораторияларда түсіндірген кезде оңай қабылданады.

3.Курстық теориялық білімдері лабораториялық – практикалық сабақтардың арқасында негізделеді.
5 ПӘННІҢ САЯСАТЫ
Сабаққа қатысу: Дәріс, практикалық сабақтарға және СОӨЖ студент қатысу міндетті. Әрине, сабақтарды бұлай өткізу студентте анализдеу, салыстыру және ойлау қабілеттері жоғарлайды. Пән аралық жүйе студенттің ғылым негізін және танырлық әрекетін белсендіруге арналған.

Пән аралық жүйені ескере отырып, мұғалім белгілі бір дисциплинаға байланысты студенттің қаншалықты білімін біле отырып, оқу материалын жоспарланған мөлшерден тыс бере алады.

Тәртібі: жүйелі түрде пәннің тәртібін бұзу кезінде студент аудиториядана шығарылады және межелік бақылау кезінде бағасы төмендейді
6 БАҒА ҚОЮДЫҢ САЯСАТЫ
««Глинозем мен силикатты материалдардың химиялық технологиясы»

пәні бойынша ұпайдың таралымы

3 кесте

Апта	Бақылау түрі	Ұпайлардың барлығы	Ескерту
1	2	3	4
	1-7 апта аралығында дәріс сабақтарына қатысу мен дайындалу	30	Оқытушы сабақта студенттің жок екенін белгілейді
1	ЗС орындау «Саздың сөзылмалдылығын анықтау». Конспект, есеп, бақылау сұрақтары		ЗС
2	ЗС орындау «Силикат материалдарын күйдіргендегі массасының жоғалуы мен ылғалдылығын анықтау». Конспект, есеп, бақылау сұрақтары	20	ЗС
3	ЗС орындау «Саздың сулы суспензиясындағы сутек иондарының концентрациясын анықтау». Конспект, есеп, бақылау сұрақтары БӨЖ тақырыбы: 1Өндіріс қалдықтары және оларды екінші реттік минералды ресурс ретінде қолдану. Табиғи шикізатты алу және дайындау. Сақтау, сұрыптау, тасымалдау, ұсату, тазарту. Алюминий күкірт қышқыл өндірісінің жылу балансын есептеу. 2. Каолиннен және нефелинды кендерден, саздан және бокситтерден тазартылған және тазартылмаған алюминий күкіртқышқылы. Ашудастар өндірісі. Боксит агломераттар өндірісінің технологиясы, салкындату және тайтұяқтарды (слитки) сындыру ерекшеліктері. Монокорундылардың электротермиясы. Алюминий күкірт қышқылының өндірісінің материалды балансын есептеу. 3. Ежелгі Мысыр, Қытай және т.б. елдерде әктас пен гипс өндірісі мен қолдануының дамуы. Италлия, Англия, Россияда гидравликалық байланыстырушы материалдардың дамуы мен қолдануы. Байланыстырушы заттардың заманауи күйі және болашақта дамуы. Глинозем өндірісінің жылу балансын есептеу.	20 40	ЗС СРО 1 ЗС
4	ЗС орындау «Формалау ылғалдылығын анықтау». Конспект, есеп, бақылау сұрақтары	20	ЗС
5	ЗС орындау «Кремнеземның шынайы тығыздығын анықтау». Конспект, есеп, бақылау сұрақтары	20	ЗС
6	ЗС орындау «Ауалы әктас алу және оның сөндірілу жылдамдығын анықтау». Конспект, есеп, бақылау сұрақтары БӨЖ тақырыбы: 1. Жаңа байланыстырушы заттардың түрі. СНГ мен Қазақстанда әктас, гипс, цемент, шыны, керамика өндірісі. Заманауи құрылыс саласында Қазақстан зауыттарының орны мен ролі. Коагулянт өндірісінің материалды ағынын есептеу. 2. Өнеркәсіб қалдықтарын шикізат материалдар ретінде: фосфогипс, борогипс және т.б. қолдану. Гипсты байланыстырушы материалдардың қасиеттері. Өндірістің жаңа технологиясының негізі мен қолдану салалары. 3. Әктас өндірісінің технологиясының негізі. Негізгі қасиеттері және қолдану салалары. Әктасты сөндіру. Коагулянт өндірісінің жылу ағынын есептеу. Затворительдер. Магнезиалды байланыстырушы заттардың қатаюы. Алюмокалийлы ашытқылар өндірінің материалды ағынын есептеу.	20 40	ЗС СРО 2 ЗС
7	Қорытынды сабақ Межелік бақылау 1 – 1-7 аптаның дәрісі бойынша тестілік бақылау	90	ЗС
Итого баллов по результатам обучения с 1 по 7 неделю		300
	Посещение всех видов аудиторных занятий с 8 по 15 неделю	30	Преподаватель отмечает факт отсутствия обучающегося на занятиях
8	ЗС орындау «Кальций карбонатын күйдіру арқылы актас алу». Конспект, есеп, бақылау сұрақтары	15	ЗС
9	ЗС орындау «Цемент құрамындағы ерімейтін заттың сандық мөлшерін анықтау». Конспект, есеп, бақылау сұрақтары БӨЖ тақырыбы: 1. МЕСТ 10178-85 цементке қойылатын талаптары. Негізгі шикізат материалдары, шикізатты алу және зауытқа тасымалдауы. Алюмокалийлы ашытқылар өндірінің жылу ағынын есептеу. 2. Керамикалық материалдар-құрылыс кірпіш және ыдыстар пайда болуы, дамуы және өндірісі. Фарфорды Қытай және Европада жасауы. Өтқа төзімді бұйымдардың өндірілу бастамасы, технологиясының дамуы. Цемент клинкерін алу үшін екі-, үшкомпоненты шикізат қоспалардың құрамын есептеу. 3. Техникалық керамика, қолдануы. Керамикалық материалдардың технологиясының заманауи күйі. Керамикалық материалдардың жіктелуі. Жасанды саңылаулы толтырғыштар, өндіріс технологиясының негізі. Аглопорит технологиясының негізі. Нормалды, хромды, электрокрунд, монокорунд алу үшін құрамдарын есептеу.	15 40	ЗС СРО 3 ЗС
10	ЗС орындау «Керамикалық материалдардың сілтіге төзімділігін анықтау». Конспект, есеп, бақылау сұрақтары	15	ЗС
11	ЗС орындау «Керамикалық материалдардың жоғарғы температурада күйдіру кезінде жоғалған массаны анықтау». Конспект, есеп, бақылау сұрақтары	15	ЗС
12	ЗС орындау «Керамикалық материалдардың қышқылға төзімділікті анықтау әдісі». Конспект, есеп, бақылау сұрақтары	10	ЗС
13	ЗС орындау «Шыны алу». Конспект, есеп, бақылау сұрақтары БӨЖ тақырыбы: 1. Портланд цемент өндірісі үшін шикізат материалдарын есептеу арқылы дәлелдеу. Шыны өндірісінің даму тарихы. Қазақстанда, СНГ және жер шары бойынша шыны өндірісінің болашағы және күйі. Шыны өндірісінің жаңа бағыты. Үшкомпоненты шикізат қоспасын жанармайдың күл присадкасымен есептеу. 2. Шыны өндірісінде бейорганикалық, полимерлы қосылыстарды қолдану. Клинкердің берілген минералогиялық құрамы бойынша шикізат қоспасын есптеу. 3. Шыныталшықтар, шыныкөбіктер, архитектуралы-көркемдеу шыны мен буйымдардың өндірісінің негізі. Портландцементты клинкер өндіріс тәсілінің дәлелдеуі. Оптикалық шыны өндірісінің негізі. Негізгі қасиеттері мен қолдану салалары. Жеңіл саңылаулы толтырғыштардың өндіріс тәсілінің дәлелдеуі.	15 40	ЗС СРО 4 ЗС
14	ЗС орындау «Шынының суға төзімділігін 98ºС температурада анықтау әдістері. Шынының термиялық тұрақтылығын анықтау әдістері». Конспект, есеп, бақылау сұрақтары	15	ЗС
15	Қорытынды сабақ Межелік бақылау 2 – 8-15 аптаның дәрісі бойынша тестілік бақылау	90	ЗС
8-15 апта аралығындағы нәтиже бойынша қорытынды балл саны		300
Емтихан қорытынды балл саны		400
Академиялық мерзімінің қорытынды балл саны		1000

7 ӘДЕБИЕТТЕР

7.1 Негізгі әдебиеттер

7.1.1 Сулименко Л.М. Общая технология силикатов.-М.: ИНФРА-М, 2004.-336 с.

7.1.2 Товароведение и экспертиза древесно-мебельных и силикатно-строительных товаров.-Ростов н/Д: Феникс, 2002.-389 с.

7.1.3 Гаршин А.П. и др. Абразивные материалы. –Л.: Машиностроение, 1983, 231 с.

7.1.4 Бобкова И.М., Дятлова П.М., Куницкая Г.С. Общая технология силикатов.-Минск. Высшая школа. 1987, 288 с.

7.1.5 Дудеров И.Г., Матвеев Г.М., Суханова В.Б. Общая технология силикатов.-М.: Стройиздат. 1987.-560 с.

7.1.6 Таймасов Б.Т. и др. Технология производства портландцемента.-Шымкент, ЮКГУ,2004.-293 с.

7.1.7 Сулименко Л.М. Технология минеральных вяжущих материалов и изделий на их основе.-М.:Высшая школа, 2000.-320 с.
7.2 Қосымша әдебиеттер

7.2.1Лебедева Д.И. Создатель русского фарфора.-Л.:Наука.1978.-240 с.

7.2.2 Будников П.П. Химическая технология керамики и огнеупоров.-М.: Стройиздат. 1985.-464 с.

7.2.3 Химическая технология стекла и ситаллов./Под ред. М.М. Павлушкина.-М.:Стройиздат,1983.-426 с.

7.2.4 Строительные материалы. Справочник./Под общей редакцией А.С. Болдырева, П.П. Золотова.-М.:Стройиздат,1989.-567 с.

7.2.5 Горчаков Г.И. Құрылыс материалдары. Аударған Темірқұлов Т.Т.-Алматы.2000.-397 б.

7.2.6 Бутт Ю.М., Сычев В.В., Тимашев В.В. Химическая технология вяжущих материалов.-М.:Высшая школа,1980.-472 с.

7.2.7 Пащенко А.А., Сербии В.В., Старчевская Е.А. Вяжущие материалы.-Киев, Высшая школа, 1985.-440 с.

7.2.7 Волженский А.В., Буров Ю.С., Колокольников В.С. Минеральные вяжущие вещества.-М.: Стройиздат, 1979.-476 с.

7.2.8 Еремин Н.И., Наумчик А.Н., Казаков В.Г. Процессы и аппараты глиноземного производства.-М.: «Металлургия», 1980.-360 с.

7.2.9 Монастырев А.В. Производство извести.-М.: ВШ, 1971.-272 с.

7.2.10 Тетеревков А.И., Печковский В.В. Оборудование заводов неорганических веществ и основы проектирования.-Мн.: ВШ, 1981.-335 с.