Пму ұС 18. 2/05 Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министірлігі

жүктеу/скачать 80.48 Kb.

Дата	01.07.2016
өлшемі	80.48 Kb.
	#169207

Әдістемелік нұсқау

Нысан

ПМУ ҰС 7.18.2/05

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министірлігі

С. Торайгыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті

Биология және экология кафедрасы

050608 Экология мамандығының студенттеріне арналған

Өнеркәсіптік экология пәні бойынша

ПӘНДІ ОҚЫТУҒА АРНАЛҒАН

ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУЛАРЫ

Павлодар

Әдістемелік нұсқаудың бекіту парағы

Нысан

ПМУ ҰС 7.18.1/05

«БЕКІТЕМІН»

Химиялық технологиялар және жаратылыстану факультетінің деканы

_______________ Қ.Қ. Ахметов

“____”_____________200_ж.

Құрастырушы: б.ғ.к., доцент Оспанова А.К. _________

Биология және экология кафедрасы

Студенттің пәнді оқытуға арналған әдістемелік нұсқаулары

Өнеркәсіптік экология пәні бойынша

050608 Экология мамандығы бойынша оқитын студенттерге арналған

Кафедра мәжілісінде ұсынылды «___» _______200_ж. , № __ хаттамасы

Кафедра меңгерушісі _____________ Ж.М. Исимбеков
Химиялық технологиялар және жаратылыстану факультетінің оқу-әдістемелік кеңесінде мақұлданды
“___” ______ 200_ж., № ___ хаттамасы

ОӘК төрайымы ______________ Ұ.Д. Буркитбаева

Дәрістік сабақтардың мазмұны
1 Тақырып Адам және табиғат

Табиғат адамзаттың материалдық және рухани қажеттіліктерін қамтамасыз ететін бірден-бір ошақ көзі. «адамзат-қоғам-табиғи орта». Қазақстан Республикасының табиғи ресурстары және олардың өндіріс көздерін дамытудағы маңызы. Ғылыми-технологиялық прогресс. Ғылыми-теххникалық прогресстің екі жақты сипаты.

2 Тақырып Табиғи жүйелердің ресурстары

Ресурстарды пайдаланудың аумақтылығын анықтайтын негізгі факторлар. Табиғи ресурстардың топтамасы (классификациясы) қоршаған орта ресурстарымен болатын қарым-қатынас ерекшеліктері. Гидросфера, литосфера, ресурстарын пайдалану мүмкінділіктері. Атмосфера ресурстары және күн сәулелері.

3 Тақырып Табиғи ортаның сапалылығы

Су, жер ресурстары, атмосфералық ауа. Радиоактивті ластану. Шу, тербеліс және электромагниттік әсерлер. Табиғи ортаның түрлі, өте қауіпті ластаушы заттармен ластануы.

4 Тақырып Қоршаған ортаның ласташылары. Өндіріс көздері

Отынды-энергетикалық комплекс. Металлургиялық өндіріс. Химиялық және мұнай-химиялық комплекс. Жол-транспорттық комплекс. Атомдық электростанциялар. Пайдалы қазбалар өндірісі. Машина жасау. Ауылшаруашылық өнірісі. Коммуналдық-тұрмыстық шаруашылық. Техногендік авариялар, апаттар – олардың экологиялық зардаптары. Ластаушы затар топтамасы: газ тәріздес, сұйық және қатты түрлері. Таралу көздері.

5 Тақырып Қоршаған ортаға тиетін әсер-ықпалды бағалау

Қоршаған орта – барлық тіршілік иелерінің негізгі мекені. Халық денсаулығының жай-күйі мен мекен ортасының өзгерістерін бағалауды критерийлері. Табиғи ортаның өзгерістерінен болатын зардаптарды бағалау. өндіріс көздерінің экологиялық критерийлері және қоршаған ортанын анықтаушылық (айқындаушылық) маңызы. Шикізатты қазып шығарып алудың жаңа әдіс-амалдары және жаңа энергия түрлері.

6 Тақырып Өндіріс көздерінің табиғи ортаға тигізетін қауіпті әсерлер деңгейін азайтып, төмендету мүмкіндіктері

Кері әсерлер деңгейін төмендетудің негізгі бағыттары. Қалдықсыз өндіріс концепциялары. Қалдықсыз және жартылай қалдықсыз технологиялардың негізгі бағыттары. Қалдық, шайынды сулар бөлініп шықпайтын өндіріс көздері. Өнірістік шайынды суларды тазалау. Өндіріс көздерінің ластаушы газ тәріздес, сұйық, қатты заттар түрлерінің мөлшерін азайту, жою шаралары, сонымен қатар автотранспорттан бөлінетін зиянды заттарды төмендету жолдары. Рекультивациялық жолдар (тау-техникалық және биологиялық рекультивация).

7 Тақырып Экологизация принциптері

Өндіріс көздерін экологизациялаудың негізгі бағыттары мен міндеттері. Өндірістік технологиялардың экологиялық жағдайын сараптау тұрғысынан қарастыратын принциптер. Өндіріс көздерін жақсартатын ресурстарды пайдалану арқылы экологизациялау. Ресурстарды пайдалануды қалыпты деңгейлерге келтіру (оптималдау).

8 Тақырып Қоршаған ортаны комплексті сараптау

Қоршаған табиғи орта мониторингісі, қоршаған орта мониторингісінің ғылыми негіздері. Қоршаған ортаны қорғау аймағындағы білім мен зерттеулердің ұйымдастыру, оларды біріктіру, белгілеу және бағыттау жағдайларын жақсартатын өзекті деген мәселелерді шешу.

9 Тақырып Қоршаған ортаны қорғаудың құқықтык нормалары

Қоршаған табиғи ортаны қорғаудың құқықтық негіздері. Қоршаған ортаны қорғаудың міндеттері мен маңызы. Жер қойнауын, жер қабатын, атмосферлік ауаны және су жүйелерін қорғайтын заңдар мен заңдылықтар. Мұхит, теңіз суларының ластану деңгейлеріне бақылау жүргізу. Өсімдіктер мен жануарлар дүниесін қорғау жолдары. Қоршаған ортаны қорғаудың халықаралық құқықтық негіздері.

Зертханалық сабақ мазмұны
1 Тақырып Қоршаған ортаның ласташылары. Өндіріс көздері

2 Тақырып Қоршаған ортаға тиетін әсер-ықпалды бағалау

3 Тақырып Өндіріс көздерінің табиғи ортаға тигізетін қауіпті әсерлер деңгейін

4 Тақырып Қоршаған ортаны комплексті сараптау

Әдебиет: [1], [2], [3], [4], [5], [7], [8]

Тәжірибелік сабақ мазмұны

№	Тақырыбы	Мазмұны	Әдебиет
1	Табиғи жүйелердің ресурстары	Ресурстарды пайдаланудың аумақтылығын анықтайтын негізгі факторлар. Табиғи ресурстардың топтамасы (классификациясы) қоршаған орта ресурстарымен болатын қарым-қатынас ерекшеліктері. Гидросфера, литосфера, ресурстарын пайдалану мүмкінділіктері. Атмосфера ресурстары және күн сәулелері.	[1], [2], [5], [6]
2	Табиғи ортаның сапалылығы	Су, жер ресурстары, атмосфералық ауа. Радиоактивті ластану. Шу, тербеліс және электромагниттік әсерлер. Табиғи ортаның түрлі, өте қауіпті ластаушы заттармен ластануы.	[1], [3], [5], [6], [8]
3	Қоршаған ортаның ласташылары. Өндіріс көздері	Отынды-энергетикалық комплекс. Металлургиялық өндіріс. Химиялық және мұнай-химиялық комплекс. Жол-транспорттық комплекс. Атомдық электростанциялар. Пайдалы қазбалар өндірісі. Машина жасау. Ауылшаруашылық өнірісі. Коммуналдық-тұрмыстық шаруашылық. Техногендік авариялар, апаттар – олардың экологиялық зардаптары. Ластаушы затар топтамасы: газ тәріздес, сұйық және қатты түрлері. Таралу көздері.	[1], [2], [3], [4], [7]
4	Қоршаған ортаға тиетін әсер-ықпалды бағалау	Қоршаған орта – барлық тіршілік иелерінің негізгі мекені. Халық денсаулығының жай-күйі мен мекен ортасының өзгерістерін бағалауды критерийлері. Табиғи ортаның өзгерістерінен болатын зардаптарды бағалау. Өндіріс көздерінің экологиялық критерийлері және қоршаған ортанын анықтаушылық (айқындаушылық) маңызы. Шикізатты қазып шығарып алудың жаңа әдіс-амалдары және жаңа энергия түрлері.	[1], [2], [3], [4], [7], [8]
5	Өндіріс көздерінің табиғи ортаға тигізетін қауіпті әсерлер деңгейн азайтып, төмендеу мүмкіндіктері	Кері әсерлер деңгейін төмендетудің негізгі бағыттары. Қалдықсыз өндіріс концепциялары. Қалдықсыз және жартылай қалдықсыз технологиялардың негізгі бағыттары. Қалдық, шайынды сулар бөлініп шықпайтын өндіріс көздері. Өнірістік шайынды суларды тазалау. Өндіріс көздерінің ластаушы газ тәріздес, сұйық, қатты заттар түрлерінің мөлшерін азайту, жою шаралары, сонымен қатар автотранспорттан бөлінетін зиянды заттарды төмендету жолдары. Рекультивациялық жолдар (тау-техникалық және биологиялық рекультивация).	[1], [2], [3], [4], [7]
6	Экологизация принциптері	Өндіріс көздерін экологизациялаудың негізгі бағыттары мен міндеттері. Өндірістік технологиялардың экологиялық жағдайын сараптау тұрғысынан қарастыратын принциптер. Өндіріс көздерін жақсартатын ресурстарды пайдалану арқылы экологизациялау. Ресурстарды пайдалануды қалыпты деңгейлерге келтіру (оптималдау).	[1], [2], [3], [5], [7]
7	Қоршаған ортаны комплексті сараптау	Қоршаған табиғи орта мониторингісі, қоршаған орта мониторингісінің ғылыми негіздері. Қоршаған ортаны қорғау аймағындағы білім мен зерттеулердің ұйымдастыру, оларды біріктіру, белгілеу және бағыттау жағдайларын жақсартатын өзекті деген мәселелерді шешу	[1], [2], [3], [4], [7], [8]
8	Қоршаған ортаны қорғауды құқықтық нормалары	Қоршаған табиғи ортаны қорғаудың құқықтық негіздері. Қоршаған ортаны қорғаудың міндеттері мен маңызы. Жер қойнауын, жер қабатын, атмосферлік ауаны және су жүйелерін қорғайтын заңдар мен заңдылықтар. Мұхит, теңіз суларының ластану деңгейлеріне бақылау жүргізу. Өсімдіктер мен жануарлар дүниесін қорғау жолдары. Қоршаған ортаны қорғаудың халықаралық құқықтық негіздері.	[1], [2], [3], [4], [7]

ӘДЕБИЕТ

Негізгі әдебиет

Проблемы взаимодействия общества и природы. М. 1978
Фазылов С.Д., Нухұлы А., Ғазалиев А.М. Экология. Павлодар, 2005 – 240 бет.
Шилов И.А. Экология. М., Высшая школа, 2001.

Қосымша әдебиет

Богдановский Т.А. Химическая экология. М., МГУ, 1994.
Вронский В.A. Прикладная экология, М., 1996.
Загрязнение атмосферного воздуха, природных вод и почвы. м. 1990.
Петров К.М. Общая экология: взаимодействие общества и природы. Учебное пособие для вузов, 2 изд., С-П., Химия, 1998
Фурсов В.И. Экологические проблемы ОС. Алма-Ата: Кітап, 1991.

жүктеу/скачать 80.48 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: