Модуль 4. БАНК ҚЫЗМЕТТЕРІН ТИІМДІ ҰЙЫМДАСТЫРУ ЖӘНЕ БАСҚАРУ
Тақырып 24. Банктік менеджмент және банктік маркетинг
Банктік менеджмент туралы түсінік – оның жалпы мағынада және жеке мағынада алып қарағандағы мазмұны:
-
Банктік бизнестің тиімділігін қамтамасыз ету мақсатында жүргізілетін іс-әрекеттерді ұйымдастырудың әдістері мен тәсілдерінің және оларды іске асыру құралдарының ғылыми дәлелденген жүйесі;
-
Белгілі бір басқару шешімдерін пайдалана отырып, алға қойылған мақсатқа жету үшін атқарылатын ұйымдастыру қызметтері.
Банктік менеджменттің ерекшеліктері, негізгі бағыттары, мақсаты, сандық және сапалы көрсеткіштері. Банктің экономикалық саясаты. Басшылық типтері: жеке басшылық – автократиялық, диктаторлық, монархиялық стильдер, демократиялық басшылықтың либералдық типі, материалдық ынталандыру және тәртіпті талап ету әдістері. Корпоративтік рух және жүддегерлік сезім: қарама-қарсы қайшылығы және банк секторындағы зияны.
Банкті басқару сапасына байланысты банктік менджменттің негізгі типтері: техникалық менеджмент, косметикалық менджмент (банкті басқару ісіндегі көз бояушылық), жанталас басқару. Банкті дұрыс басқара алмаудың негізгі факторлары және оларды топтау. Техникалық менеджменттің банкті басқару ісінде орын алу себептері:
-
Банк жаңадан құрылып, мамандар тағайындау ісінде қойылатын талаптар төмендесе;
-
Банктегі бақылау жауапкершілігі басқа біреудің қолына өткенде;
-
Банк қызметінде оның нәтижелі жұмыс жүргізуіне кері ықпал ететін төтенше, объективтік жағдайлар пайда болғанда;
-
Тәуекелді болжай алмау және несиелеу кезіндегі сыбайластық.
Косметикалық басқарудың белгілері: жалған мәліметтермен банктің теріс нәтижелерін жасыру.
Жанталас басқару ісіндегі авантюрим. Жылпостық.
Банктің кадрлар (мамандар) саясаты және оның құрамдас бөліктері:
-
Маман қызметтерін тиімді ұйымдастыру – банк бөлімшелерінің қызметтері нәтижелерінің идентификациясы (нақты сынға төтеп бере алатын тиімді нәтижелер үлгісі);
-
Банкте атқарылатын қызметтердің маманның кәсіпкерлік деңгейіне сәйкес келуі;
-
Еңбек мәдениеті;
-
Мотивация.
Банк мамандарының кәсіпкерлік деңгейін және мәдениетін жетілдіру. Штат кестесі, квалификациялық мінездеме, лауазымдық нұсқаулар, атестация. Банктік операцияларды жүргізуге қажетті мамандардың санын анықтау әдістері. Банк мамандарының мінез-құлқы, мәдениеті, сауаттылығы, тәрбиелілігі: сауатты сөйлей және жаза білу; кәсіпкерлік сұхбаттасу деңгейі; жан-жақтылығы, тіл қату мәнері; банк басшыларының ұжым мүшелерімен кәсіпкерлік қарым-қатынастарының түрлері. Еңбек мотивациясы.
Банктік маркетингтің мазмұны және мәні, банктік менджменттің функциясы. Банктік маркетингтің принциптері және мақсаты, банктегі маркетингалық қызметтің негізгі бағыттары, жалпы мазмұны, банктік маркетингтің бес концепциясы: бағаны тұтынушылардың сұранысына бейімдеп белгілеу, қызметтер түрлерінің сапасы жоғары болу, коммерциялық қимыл іс-әректтерді қарқынды жүргізу, сұранысты тиімді тәсілдермен қанағаттандыру, әлеуметтік-этикалық концепция. Банктік қызметтердің ерекшелігі. Банктің іштей мүмкіндіктерін талдау. Маркетингалық ақпараттар жүйесі, банк қызметтерінің көтерме және блшек сауда нарығы. Маркетингалық жоспарлау жүйесі. Банк қызметтері нарығын сегменттеу.
1
|
Тақырып 25. Коммерциялық банктің өтімділігін және төлем қабілетін басқару
Банктің өтімділігі туралы түсінік және оны анықтаудың көрсеткіштері.
Банктердің активтерін өтімділік дәрежесіне қарай топтау. Банктің өтімділігіне ықпал ететін факторлар: активтер құрылымы, ресурстар тарту және орналастыру мерзімінің сәйкес келуі, пассивтер құрылымы, менеджменттің сапасы. Банктің өтімділігін басқару теориялары. Коммерциялық қарыз теориясы, орын ауыстыру теориясы, келешек табыс теориясы, пассивтерді басқару теориясы.
Автивтерді басқару және пассивтерді басқару әдістері: гэп, жалпы қор, конверсиялық әдістер, активтер арқылы пассивтерді басқару, пассивтер арқылы активтерді басқару.
Банк өтімділігінің жалпы экономика өтімділігінің туынды көрсеткіші ретіндегі маңызы банк өтімділігін макро- және микроэкономикалық деңгейде басқару проблемалары. Банктік тәуекелдер және оларды макро- және микродеңгейде басқару.
|
1
|
Тақырып 26.Банктің қаржылық нәтижелерін талдау.
Банктің шығысы мен кірісін талдау.
Банктің қаржылық нәтижелерінің көрсеткіштері, банктің табысы мен шығысы, маржа туралы түсінік, операциялық шығындар, проценттік шығындар, операциялық табыс, процентік табыс, банктің таза табысы, пайдасы, банктің рентабельділігі және оның көрсеткіштерін есептеу.
|
1
|
Тақырып 27. Банктік қадағалау
Банктік қадағалауды ұйымдастырудың принциптері және банктік қадағалауды жүзеге асырудың құқықтық, нормативтік негіздері. Банктік қадағалаудың мақсаты: салымшылардың, клиенттердің, банк кредиторларының экономикалық мүдделерін қорғау. Банк операцияларын лицензиялау тәртібін бұзбау.
Құрылтайшылар құжаттарының дұрыстығы және банктің жарғы капиталын құраудың заңға сәйкес келуі. Коммерциялық банктердің пруденциальдық нормативтерді орындау тәртібі және есеп шоттарды ашу мен олар бойынша операцияларды жүргізудің заңдылығы. Банктік қадағалауды жүзеге асырудың қажетті алғы шарттары:
-
Заңдардың болуы;
-
Белгіленген стандарт жүйесі және есеп беру;
-
Дербес аудиттің қызметі;
-
Банктік бухгалтерлік және статистикалық есептің жариялылығы.
Банктік қадағалаудың негізгі элементтері:
-
Банктерге операциялармен заң жүзінде айналысуға берілген ресми рұқсат;
-
Өтімді активтермен және капиталмен жеткілікті қамтамасыз етілудің жалпы ережесі;
-
Несиелік тәуекелдерді шектеу талабы;
-
Банк қызметтеріне ағымдағы бақылау орнату, қашықтықтан қадағалау;
-
Жылдық балансына бақылау.
Банктік қадағалауды ұйымдастырып, жүзеге асырушы органдар және олардың коммерциялық банктерге ықпал ету тәсілдері:
-
Тәртіпке шақыру;
-
Тыйым салу;
-
Санация (сауықтыру);
-
Лицензияны қайтарып алу;
-
Консервация.
|
1
|
Барлығы
|
30
|
Практикалық сабақтар
|
Модуль 1. Коммерциялық банктерді макро және микроэкономикалық деңгейде басқару.
Тақырып 1. Коммерциялық банктер және олардың бүгінгі тандағы экономикалық жағдайы
1.Коммерциялық банктер туралы түсінік, олардың ұйымдастырушылық қүрылымы.
2.Коммерциялық банктер қызметінің функциялары, принциптері.
3.Банктер типтері.
|
0,5
|
Тақырып 2. Қазақстан Республикасында коммерциялық банкті құру, оның қызметтерін ұйымдастыру және басқару құрылымы.
1.Банктің филиалдарын, өкілеттігін ашу тәртібі, еншілес (шет ел капиталының қатысумен) банктерді құру.
2.Коммерциялық банктердің қызметтерін ұйымдастыру және басқару құрылымы. 3.Коммерциялық банктер құрылымының екі түрлі ұйымдастыру формасы
|
0,5
|
Тақырып 3. ҚР Ұлттық банктің банкті ашуға рұқсат беру және банктік операцияларды лицензиялау тәртібі. Банктерді тарату.
1.Қазақстан Республикасында банкті ашуға рұқсат және лизенция беруші ресми орган – ҚР Ұлттық банкі
2.Мемлекеттік тексеру және банктің заңды тұлаға ретіндегі мәртебесінің ресімделіну тәртібі.
3.ҚР ҰБ банктің операциялары мен айналысуға лицензия беретін өкілетті мемлекеттік орган.
4. ҚР ҰБ банктті ашуға рұқсат беруден және банктің операциялары мен айналысуға лицензия беруден бас тартуы.
|
0,5
|
Тақырып 4. Коммерциялық банктер қызметін макроэкономикалық деңгейде реттеудің мазмұны
1.Банк қызметін реттеу себептері.
2.Ақша-несие саясаты, сипаты мен әдістеі.
3.Ақша-несие саясатының инструменттері.
4 Кәзіргі жағдайда ҚР ҰБ ақша - несие саясаты
|
0,5
|
Тақырып 5. Коммерциялық банктер қызметтерін реттеу үшін қолданылатын пруденциалдық нормативтер.
1.Базельдік келісім, банктердің пруденциалдық нормативтерін ұйымдастыру принциптерін реттеу қажеттілігі мен мәні.
2.Пруденциалдық реттеу принциптері.
3.ҚР пруденциалдық нормативтер жүйесі.
|
0,5
|
Модуль2. Банктік ресурстарды басқару.
Тақырып 6. Банктік ресурстарды құрау көздері. Пассивтік операциялар.
1.Банктік ресурстар және олардың қалыптасуының қайнар көздері
2.Пассивтік операциялар тцралы түсінік және оларға анықтама
3.Банкттік міндеттемелері және «міннддеттемелер портфелі» туралы түсінік.
4.Пассивтік операциялардың жүзеге асу формалары.
|
0,5
|
Тақырып 7. Банктің меншікті капиталы басқару.
1.Банктің меншік капиталы. Оладың қызметтері және мәні
2. Бактік резервтер
3. Жарғылық капитал және акционерлік капитал
4. Акционерлік капитал туралы ұғым, оны басқарудың құқықтық негізі
|
0,5
|
Тақырып 8. Коммерциялық банктердің депозиттік портфелі, оны қалыптастыру және басқару.
1. Депозиттік операциаларр және олардың түрі
2. Жинақтық жедел салымдар және олардың мінездемесі
3.Қазақстанда депозиттік нарықтың дамуы
4. Коммерциалық банктің несиелік потенциалы, оның құрлымы
|
0,5
|
Тақырып 9. Қазақстанда депозиттерді сақтандыру жүйесі. Оның құрылуы мен дамуы.
1.Депозиттерді сақтандыру жүйесі және оның банктердегі жеке тұлғалардың салымдары бойынша міндттемелерін қамсыздандырудағы рөлі
2.Депозиттерді сақтандыру жүйесі және клиенттердің банктің қаржылық жағдайына деген сенімінің артуы
3.Депозиттерді ерікті сақтандыру
4. Депозиттік сыйақының шекті мөлшері және «қордың» ұжымдық сақтандыру кепілдігі.
|
0,5
|
Тақырып 10. Банктік ресурстардың депозитке жатпайтын көздері және банкаралық несиелік ресурстар.
1. Коммерциялық банктердің депозитке жатпайтын қаражаттарды тарту мақсаты және ондай қаражаттардың банк өтімділігін қамтамасыз етудегі рөлі.
2.Депозитке жатпайтын ресурстарды іздеуге банктерді итермелейтін экономикалық факторлар.
3. Банктік ресурстардың депозитке жатпайтын көздері және олардың түрлері.
|
0,5
|
Модуль 3. Банк активтерін басқару
Тақырып 11. Активтер және коммерциялық банктің активтік операциялары мен активтер портфелі.
1. Активтер және активтік операциялар туралы түсінік.
2.Банктің «активтер портфелі» туралы ұғым және «активтер портфелін» қалыптастырудағы активтік операцияларды ұйымдастырудың принциптері.
3. Активтік операциялардың негізгі бағыттары
|
0,5
|
Тақырып 12. Банктік несиелеу жүйесі және оның элементтері.
1. Банктік несиелерді жіктелеу
2. Банктік несиелеудің принциптеррі
3. Банктік несиелеңдірудің жүйесі және оның негізгі элементтері
|
1
|
Тақырып 13. Заңды тұлғаларға несие беруді ұйымдастыру.
1.Несиелік қабілет – несиелік қатынастардың пайда болуының негізі.
2.Қарыз алушының несиелік қабілетін бағалаудың экономикалық көрсеткіштері.
3.Клиенттердің несиелік қабілетін анықтау әдістері.
|
1
|
Тақырып 14. Кепіл – несиенің қайтарылуын материалдық қамсыздандырудың формасы. Кепіл болушылық кепілдік.
1.Берілген несиені клиенттер тарапынан уақытында қайтарылуын қамтамасыз етудің қаржы көздері.
2.Банктен алған несие бойынша қарызды мерзімінде қайтарып, проценттік өсім ақыны төлеудің бірінші реттегі қаржы көздері.
|
0,5
|
Тақырып 15. Шағын және орта бизнесті несиелеудің ерекшеліктері
1.Орта және шағын кәсіпкерлерді несиелеуді объектілері мен субъектілері
2.Қазақстан Респбуликасының ауылшаруашылық саласында коммерциялық несиені қолдану тәжірибесі.
|
0,5
|
Тақырып 16. Тұтыну несиесі және ипотекалық несие
1. Тұтынушылық несие және оның экономикасындағы мәні
2. Ипотеканың маңызы мен түрлері
|
0,5
|
Тақырып 17. Сыртқы экономикалық қатынастар саласында несиелеуді ұйымдастыру
1.Банктердің экспорттық және импорттық операцияларды несиелеу тәртібі. 2.Сыртқы экономикалық қатынастар саласында банктік несиенің түрлері.
3.Сыртқы экономикалық қызметтерді несиелеу тәртібі.
|
0,5
|
Тақырып 18. Несиелік портфельді және несиелік тәуекелдерді басқару
1. Мәселелі ссудалардың мәні мен қалыптасу мәселелері
2. Мәселелі ссудалардың қалыптасу профилактикасының әдістері
3. ҚР-ның банктеріңдегі мәселелі несиелермен жұмыс
|
0,5
|
Тақырып 19. Коммерциялық банктердің бағалы қағаздар нарығындағы операциялары.
1.Коммерциалық банктерді бағалы қағаздармен операциаларының экономикалық мәні.
2. Бағалы қағаздар нарығыңдағы қазақстандық банкте жұмысының бағыттары.
3. Репо операциалары қажеттіліғі, мәні.
|
0,5
|
Тақырып 20. Банктің лизинг, траст, факторинг және форфейтинг операциялары
1. Факторингтің мәні мен қызмет ету принциптері
2. Траст операциаларының мәні мен түрлері
3.Лизингтік операциалар және лизинг түрлерінің классификациясы
4.Форфейтинг операциялары
|
1
|
Тақырып 21. Банктің есеп айырысу операциялары, кассалық және комиссиялық қызметтері
1. Есеп айырысу формалары және инструменттері
2. Есеп айырысу операцияларын классификациялау критерийі.
3. Есеп айырысудың әдістері мен тәсілдері
4. Банкаралық есеп айырысу (клиринг).
|
0,5
|
Тақырып 22. Валюталық операциялар және валюталық тәуекелдерді басқару
1. ҚР-ғы валюталық операциаларды жүгізу тәртібі
2. Валюталық операциялар жалпы сипаттамасы
3.Валюталық тәуекелдерді басқару
4. ҚР валюталық нарығының қалыптасуы
|
0,5
|
Тақырып 23. Банктердің баланстан тыс операциялары
1. Банктердің баланстан тыс операциялары: шартты және мүмкін талаптары
2. Қазақстан Республикасында коммерциялық банктердің шет елдік несиелік желіге қызметі, баланстан тыс операциялардың түрлері: шарт жасасу арқылы жүргізілетін, шартты түрде жүргізілетін және комиссиялық операциялар.
|
0,5
|
Модуль4. Банк қызметтерін тиімді ұйымдастыру және басқару.
Тақырып 24. Банктік менеджмент және банктік маркетинг
1. Банктік менеджменттің принциптері мен мақсаты
2.Банктік менеджменттің бағыттары
3. Банктік маркетингінің мәні мен қажеттілігі
4. Банктік маркетингтің анықтамасы, принциптері, мақсаттары мен міндеттері
5.Банк маркетингінің қызметінің түрі мен әдістері
|
0,5
|
Тақырып 25. Коммерциялық банктің өтімділігін және төлем қабілетін басқару
1. Банк өтімділігі және оларды анықтаушы факторлары
2. Банк балансының өтімділік көрсеткіштері
3. Өтімділікті басқару әдістері
|
0,5
|
Тақырып 26. Банктің қаржылық нәтижелерін талдау.
Банктің шығысы мен кірісін талдау.
1. Банктің қаржылық нәтижелерінің көрсеткіштері
2. Банктің табысы мен шығысы
3. Маржа туралы түсінік
4.Операциялық табыс
|
0,5
|
Тақырып 27. Банктік қадағалау
1. Банктік қадағалаудың мәні, мақсаты мен міндеттері
2.Банктік қадағалаудың түлері,әдістері
3. Банктік қадағалаудың фомалары
|
0,5
|
Барлығы
|
15
|
5. ОҚУШЫЛАРДЫҢ ӨЗДІК ЖҰМЫСТАРЫНА АРНАЛҒАН ТАҚЫРЫПТАР ТІЗІМІ
1.ҚР банкті ашуға рұқсат және лизенция беруші ресми орган – ҚР Ұлттық банкі
2. Коммерциялық банктер қызметін макроэкономикалық деңгейде реттеудің мазмұны
3. Қазақстандағы қысқа мерзімді несиенің перспективалары мен қазіргі мәселелері
4. Қазақстандық банктердегі маркетинг ерекшеліктері мен мәселелері
5. Коммерциялық банктердің ҚР Ұлттық банкпен өзара қарым-қатынасы
6. Қазақстанда депозиттік нарықтың дамуы
7. Шағын және орта бизнесті несиелеудің ерекшеліктері
8. Банктердегі қазіргі кезеңдік кадрлық менеджмент аспектілері
9.Банктің филиалдарын, өкілеттігін ашу тәртібі, еншілес (шет ел капиталының қатысумен) банктерді құру
10. Пассивтік операциялардың жүзеге асу формалары
11. ҚР тұтынушылық несиенің мәселелері мен дамуы
12. Банктік технологиялар және интернет: қызметтер сыныптамасы және даму перспективалары
13. Кәзіргі жағдайда ҚР ҰБ ақша несие саясаты
14. Депозиттерді сақтандыру жүйесі және оның банктердегі жеке тұлғалардың салымдары бойынша міндттемелерін қамсыздандырудағы рөлі
15. Ипотекалық несиелеу үлгілері және оларды ҚР-да қолдану перспективалары
16. Қазақстандағы "карточкалық бизнесті" енгізу мәселелері мен перспективалары
17. Банк қызметін реттеу себептері
18. Акционерлік капитал туралы ұғым, оны басқарудың құқықтық негізі
19. ҚР банктеріндегі проблемалық несиелермен жұмыс
20. ҚР II деңгейлі банктеріндегі лизингтік операциялардың даму мәселелері мен перспективалары
21. Пруденциалдық номативтерді сақтауды тексеру және оны бұзушы банктерге қолданылатын шаралар
22. Депозиттік мультипликатор
23. Несиелеуді жүзеге асыруда вексельдерді пайдалану мәселелері мен перспективалары
24. ҚР - сы экономикасының дамуындағы халықаралық несиелер мәні.
6. ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК ӘДЕБИЕТТЕРМЕН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТIЛУ КАРТАСЫ
Кесте 3 - Оқу-әдістемелік әдебиеттермен қамтамасыз етiлу картасы
№
п/п
|
Әдебиеттер атауы
Авторлар, шығару жылы
|
Кітапханадағы саны
|
Оқушылардың саны
|
% көлемі
|
1
|
Деньги, кредит, банки
Под ред. Лаврушина М, , 2008 г.
|
18
|
7
|
100
|
2
|
Деньги, кредит, банки
ред. Жукова Е.М, 2007 г.
|
11
|
7
|
100
|
3
|
Финансы, денежное обращение, кредит Сенчагова А., М: 2007 г.
|
9
|
7
|
100
|
4
|
Финансы, денежное обращение кредит Чернова В.Э.СПб, 2009 г.
|
20
|
7
|
100
|
5
|
Банковская деятельность: регулирование и надзор Родзинский Ю.Л.,СПб-2007 г.
|
10
|
7
|
100
|
6
|
Банковское дело Сейткасимов Г.С., 2010
|
50
|
7
|
100
|
7
|
Бух. учет и отчетность в коммерческих банках Сейткасимов Г.С., 2007 г.
|
25
|
7
|
100
|
8
|
Ақша, несие, банктер Сейтқасымов Ғ.С., Алматы, 2010
|
27
|
7
|
100
|
9
|
Банковское дело Хамитов Н.Н.: Курс лекций, Алматы, 2005 г.
|
5
|
7
|
71
|
10
|
Банк ісі Хамитов Н.Н.: Курс лекций, Алматы, 2006 г.
|
15
|
7
|
100
|
7. ӘДЕБИЕТТЕР
7.1 Қазақстан Республикасының зандылық және нормативтік актілер
7.1.1. Указ Президента Республики Казахстан от 12 ноября 1993 г. № 1399 “О введении национальной валюты Республики Казахстан”.
7.1.2. Закон Республики Казахстан от 13 декабря 1993 г. № 2591-XII “О денежной системе Республики Казахстан”
7.1.3. Указ Президента Республики Казахстан Имеющий силу Закона от 30 марта 1995 года № 2155 “О национальном Банке Республики Казахстан” (внесены изменения и дополнения в соответствии с Указом Президента РК. имеющим силу Закона от 20.07.95 № 2370, от 02.08.95 № 2396, от 5.12.95 г № 2672; от 27.01.96 г. № 2830; Законами РК от 03.07.96 г № 18-1, от 07.12.96 № 50-1, от 11.07.97 г. № 154-1; № 200-1 от 08.12.97 г., от 29.06.98 г. № 236-1)
7.1.4. Указ Президента имеющий силу Закона “О банках и банковской деятельности в Республике Казахстан” от 31 августа 1995 года (с учетом изменений и дополнений от 6 марта 1996 года, 7 декабря 1996 года и 11 июля 1997 года).
7.1.5. Указ Президента Республики Казахстан от 20 июля 1995 года № 2372 имеющий силу Закона “О государственном регулировании отношений, связанных с драгоценными металлами и драгоценными камнями” (с изменениями, внесенными в соответствии с Законом РК от 03.07.1996 г.)
Достарыңызбен бөлісу: |