Психиканың деңсаулықпен байлынысы 1.Психика мен дененің өзара байланысы жəне өзара ықпалы Адам психикасының саулығын білдіретін үш деңгей бар: - -психофизиологиясының саулық деңгейі (орталық жүйке жүйесінің қызметімен, жағдайымен анықталады);
- -жеке психологиясының саулық деңгейі (психикалық іс-əрекетінің жағдайымен, қызметімен анықталады);
- -тұлғасының саулық деңгейі (адам қажеттіліктері мен əлеуметтік орта талаптары, мүмкіншіліктері арасындағы қатынаспен анықталады);
Психологиялық денсаулықтың негізгі өлшемдері қамтиды: - 1. Өзгелермен қарым-қатынас жасау қабілеті.
- 2. Қажеттілік жəне еңбекке қабілеттілік.
- 3. «Ойнауға» қабілеті.
- 4. Автономия. Дені сау адам қаламаған нəрсені жасамайды.
- 5. Этикалық нормаларды түсіну.
- 6. Эмоционалдық тұрақтылық.
- 7. Қорғану механизмдерін қолданудың икемділігі.
- 8. Хабардар болу, басқаша айтқанда, ақылдылық.
- 9. Ойлану қабілеті.
- 10. Тиісті өзін-өзі бағалау.
2.Аурулардың пайда болуы мен денсаулықты нығайтудың психологиялық факторлары - «Психологиялық астары бар аурулар» ерлерде, егде жастағы адамдарда жиі кездеседі. Балалар мен жастар көп ауыра бермейді. Егде жастағы адамдар денсаулығына байланысты мəселелер мен аурулардан аулақ болуға тырысуы керек. Кейбір егде жастағы адамдар денсаулығын күтуді тоқтатады, денсаулығымен айналыспайды, жиі ауырады.
3. Психикалық белсенді заттарды қолдану мен зиянды əдеттер денсаулықты əлсіретуші фактор ретінде Аурулардың халықаралық жіктемесі бойынша (АХЖ - 10) осы үлкен топқа кіреді: - маскүнемдік (жіті улану, созылмалы маскүнемдік, тұрмыстық ішкіштік)
- нашақорлық (опий тобы, каннабиоидтар, спайстар, кокаин, амфетаминдер жəне т. б.)
- уытқұмарлық (желім, газ, бензин, ұшпа еріткіштер жəне т. б.) - темекіні пайдалану (насыбай, темекі, «көк темекі», вэйптар, қорқор)
- прекурстарды пайдалану (дəрігердің тағайындауынсыз қатты əсер ететін дəрілік құралдарды пайдалану)
4. Салауатты өмір салтын қалыптастырудың негізгі бағытгары: -дене шынықтыру, гиподинамиямен күрес; -ағзаны жаратылыс-табиғи факторлармен- су, ауа, күн жарығымен жəне т.б. шынықтыру; - күн тəртібін тиімді пайдалану;
- -дұрыс жəне уақтылы тамақтану;
- тəн ауруларынан сақтану;
- жарақаттанудан, уланудан, т.б. сақтану;
- зиянды əдеттерден (темекі, алкоголь, есірткілік улы заттар) сақтану;
- жыныс гигиенасы;
- психопрофилактика жəне психогигиена; - конфликт жəне денсаулық;
- экология жəне денсаулық.
Достарыңызбен бөлісу: |