Публицистикалық шығармашылық негіздері

“Лениншіл жастың” 80-ші жылдардың алғашқы бес жылындағы жарияланымдардың көбі саяси шеңбер ауқымынан шыға алмаған. Газет беті комсомол тұрмысы, түрлі фествильдар, орыс басылымдарынан аударылып басылған социалистік қоғамды көкке көтеретін, империализмді жер-жебіріне жете айыптайтын мақалаларға, бейбітшілікті қолдау туралы жалынды сөздерге толы. Оқырмандар, комсомол басшылары, механизаторлар мен шопандар атынан қолдан ұйымдастырылған бір-біріне ұқсас материалдарда жасандылық көзге ұрып тұр. “Ленин және жастар”, “Бейбітшілік. Достық. Ынтымақтастық”, “Москвадан! Фестивальдан!”, “Мазасыз маусым, мазмұнды жұмыс”, “Қарбалас шақта”, “Еңбек. Ізденіс. Романтика”, “Ұйым екеу болғанмен, мақсат біреу”, “Жарқын істерге жаршымыз”, “Екпінді вахтада – жас мұнайшылар”, тағы басқа тақырыптардың өзінен Кеңестік кезеңге тән жансыз, сұрқай, жалған есеп берушілік көрініп тұр. Бұл осы жылдардағы баспасөздің бәріне тән ортақ кемшілік. Публицистика да сол кеңестік саясаттың сойылына айналды. Құрғақ факті, қарбайыр ұраншылдыққа жол берілді. Сол кездегі заман талабы, цензура қыспағы да осыған алып келді. Публицистер де сол тар ауқымнан шыға алмай қалды. Ол үшін ешкімді де кінәлауға болмайды. Оған сол кездегі саясат, кеңестік тоталитарлық режим кінәлі еді. Очерктердің де көркемдік, сапалық деңгейі түсіп кеткен. Белгілі бір комсомолдық қалыпқа салынған, біріне-бірі ұқсас бастау, ұқсас тақырып, оқиғаның да ұқсастығы, тіпті табиғат көріністерін суреттеудегі таптаурындық – бәрі-бәрі жалықтырып жібереді. 1-бет әдетте одақтық саяси мәселелерге арналады, 2-бетте комсомол тұрмысына қатысты жарияланымдар беріледі. 3-бет те көбінесе саясиландырылады. Шет ел жаңалықтары осында көрініс табады. Ал 4-бетте спорт хабарлары мен шағын репортаждар беріледі. Сөйтіп жалпы газеттен 60-шы, 70-ші жылдардағы сияқты жаңалықтарды, оқырманды қызықтыратын материалдарды аз кездестірдік. Бұл газет айдарларынан да бірден аңғарылады: “Маңдай тердің майданы”, “Астықты алқаптың жас қаһармандары”, “Саяси әңгіме”, “Телетайп лентасында”, “Есеп беру мен сайлау”, “Құрлықтар”, “Спорт”, “Сүдігер алқабында”, “Күріш”, “Жүгері”, “Элеватор – молшылық қоймасы”, “Комсомол хроникасы”, “Жұмысшы – мәртебелі мамандық”, “Қырманда”, “Күріштікте” “Бесжылдық жүктеріне – жасыл көше”, “Еңбегіне қарай – құрмет пен даңқ!”, тағы басқа. Айдарлардың өзі осындай болған соң мақала тақырыптары да соншалықты жұтаң болып келеді. Ал оның ішкі мазмұны да сол шеңберден шықпайды. Жанрлық, пішіндік тұрғыдан қарасақ та, жаңалық мардымсыз. Негізінен заметка, есеп, репортаж, сұхбат, корреспонденция, мақала, шолу, рецензия, очерк жанрларын-дағы жағымды фактілерге жазылған материалдар жиі кезде-седі. Сонылық соқпақтары, ізденіс іздері сирек көрініс тапқан. Композициялық, стильдік, мазмұндық жағынан да қайталау көп.