Өсіңкілік (динамикалық) қатарлар Өсіңкілік қатарлар туралы ұғым және олардың түрлері
Өсіңкілік қатарлардың талдаулық көрсеткіштері
Жоспар:
Уақыт аралықты өсіңкілік қатарлар деп – құбылыс мөлшерінің белгілі бір уақыт (тәулік, ай, тоқсан, жыл) ішінде қандай шамада болғанын сипаттайтын көрсеткіштерді айтады.
Құбылыстар мен процестер болып өткен уақытының мерзіміне қарай, өсіңкілік қатарлар бір мезгілді жәнеуақыт аралықты болып екі түрге бөлінеді.
Бір мезгілді өсіңкілік қатардың нақты сандық шамалары құбылыстың белгілі бір сәттегі, яғни тәуліктің, айдың, жылдың басында немесе аяғында болған жағдайын сипаттайды.
Өсіңкілік қатарлар деп – статистикалық көрсеткіштердің, яғни құбылыстардың, процестердің уақытқа қарай өзгеруін сипаттайтын сандық мәндер тізбегін айтады. Өсіңкілік қатарлар негізгі екі бөліктен (элементтен) тұрады: біріншісі – қатардың дәрежесі, екіншісі – уақыт көрсеткіші, белгісі.
Экономикалық құбылыстардың өзгеру процестерін зерттеу, талдау және есептеу кезінде бірнеше статистикалық көрсеткіштер қолданылады.
Бұл көрсеткіштер нақты (абсолютті), қатысты және орташа шамалармен сипатталады. Осыған орай өсіңкілік қатарлар да,
нақты
қатысты
орташа шамалар
Нақты шамалар өсіңкілік қатарлардың дәрежесі ретінде әрбір уақыт мерзіміне байланысты оның қалай өзгергендігін көрсетеді:
Нақты шамалар өсіңкілік қатарлардың дәрежесі ретінде әрбір уақыт мерзіміне байланысты оның қалай өзгергендігін көрсетеді: