Құрастырушы: аға оқытушы Жумадилова А. С

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым Министрлігі

С. Торайғыров ат. Павлодар мемлекеттік университеті

Павлодар

Пән бойынша оқыту бағдарламасын (Syllabus) бекіту парағы

Нысан ПМУ ҰС Н 7.18.3/38

050719 Радиотехника, электроника және телекоммуникациялар мамандығының күндізгі оқу студенттеріне арналған

Кафедра отырысында ұсынылды 20_ж. «___»____________№_____ Хаттама

Энергетикалық факультетінің оқу-әдістемелік кеңесімен мақұлданды

20_ж. «_____»____________ №____ Хаттама

ОӘК төрағасы _____________ Кабдуалиева М.М. 20_ж. «_____»___________

1. 
   Оқытушылар туралы мәліметтер және байланысу ақпараттары
   

Жумадилова Айгерим Сериковна – аға оқытушы.

РТжТК кафедрасы А корпусында (Ломов көшесі 64), 425-ші аудиторияда орналасқан, байланыс телефоны 673674, ішкі 1325.

2. 
   Пән туралы мәліметтер
   

«Радиоэлектронды жүйелердің автоматтық құрылғылары» курсы 050719 Радиотехника, электроника және телкоммуникация мамандығының оқу жоспарына кәсіптік пәннің циклін таңдау бойынша компоненттік пәндер қаратына енеді.

«Радиоэлектронды жүйелердің автоматтық құрылғылары» пәнінің мақсаты – автоматтты басқарудың сызықты және сызықты емес жүйелерін оқып білу, авоматтты нашықтау жүйесін, автоматты реттеу жүйесін, дабылдардың фазалық алғышебін автоматты басқару, автоматты басқарудың импульстік және цифрлік жүйесін оқып білу.
Пәнді оқытудың міндеті

Пәннің негізгі міндеттерін оқып білу:

- автоматты басқару теориясының негізі;

- автоматты басқару сызықты және сызықты емес бір контурды және екі сақиналы жүйелердің талдау әдістерін;

- автоматты реттеудің экстрималды жүйенің құру қағидасы, автоматты басқарудың импульстік және цифрлік жүйелерін;
Пререквизиттер
Пәнді меңгеру үшін студент келесі пәндерді меңгеру керек:

1. Мамандыққа кіріспе.

2. Радиотехника, электроника және телекоммуникация негіздері.

3. Электр байланыс теориясы.

4. Сымсыз байланыс технологиясы.

5. Цифрлік байланыс технологиясы.

6. Ақпарат тарату жүйелері.

Пәннің материалдары басқа профильдік пәндерді оқығанда, курстық және дипломдық жобалау кезінде қолданылады.

Осыдан басқа, практикалық сабақтардағы жұмыстың нәтижелі болуы үшін студент жақсы деңгейде жеке компьютердеің жұмысын және Microsoft Word, Microsoft Excel, Paint, Electronics Workbench 4.12 және 5.12, SPLAN 4 және басқа да мамандандырылған бағдарламаларда жұмыс істей білуі тиіс.

Постреквизиты

Коммутация жүйелері мен байланыс тораптары,

Электрмагниттік сәйкестік.

3 Пәннің тақырыптық жоспары
3.1 Күндізгі оқу студенттері үшін

Пәннің тақырыптық жоспары
№ п/п	Тақырыптардың аты	Сағаттар саны
		Дәр.	Тәж	Зер.	СӨЖ
	Кіріспе	0,5	-	-	1
1.	Автоматты басқарудың негізгі ережелерінің теориясы	3	2	-	8
2.	Сызықты динамикалық жүйелер	3	1	-	12
3.	Автоматты басқару жүйелердің буындары	6	4	-	14
4.	Автоматты басқару жүйелердің құрылымдық сұлбасы	3	2	-	12
5.	Автоматты басқару жүйелерге бөгекілдің ықпалы	3	-	-	8
6.	Радиоэлектр жүйелердің автоматты басқару жүйесі	6	4	-	18
7.	Автоматты реттеу жүйелермен басқару	5	2	-	16
	Қорытынды	0,5	-	-	1
	БАРЛЫҒЫ	30	15	-	90

4 Теориялық курстың мазмұны
4.1 Дәріс сабақтары

4.1.1 Кіріспе

«Радиоэлектронды жүйелердің автоматтық құрылғылары» пәннің мақсаты, міндеті мен мазмұны. Радиожүйелердің жіктелуі. Ақпаратты ауыстыру радиожүйелер (радиобайланыс жүйесі). Ақпаратты алудың радиожүйелер. Ақпаратты күйзелту жүйесі. Радиобасқару жүйесі.

Дабылдарды және олардың бір түрін анықтау. Дабылдардың негізгі сипаттамасы. Дабылдардың спектрлік тығыздықтың функциясы. Дабылдардың энергетикалық спектрі. Автокорреляцияның функциясы. Дабыл спектрінің тиімді ені. Дабылдар параметрі. Автокорреляцияның функциясы және тік бұрышты дабылдардың энергетикалық спектрі.

Дабылды табудың ықтималдық сипаттамасы. Дабылдарды ең тиімді табылудың және ажыратудың критерийлары. Шындыққа жататын максимум критерийі. Байес критерийі. Пейман–Пирсон критерийі. Детерминдеу дабылдардың ең тиімді табылуы (когерентті қабылдау). Оптималдық табылуларда келістірілген сүзгілу. Оптималдық табылуда сапалық көрсеткіштері.

Белсенді емес тыныспен дабылдарды қабылдау. Квазикогерентті қабылдау. Когерентсіз қабылдау. Тыну мен көпсәулелік шартта дабылдарды қабылдау. Импульстер бумасы түрінде дабылдарды табу. Радиоимпульстерді бума қабылдауында қалыптастыру. Радиоимпульстердің когерентті бумасын табу. Радиоимпульстердің когерентсіз бумасын табу.

Ақпараттың сандың өлшемі. Энтропия. Байланыстың дискреттік арнасының өткізу қабілеті.

Жалпы ереже. Кодтардың параметрлары мен олардың жіктелуі. Бөгеуілге орнықты кодтаудың қағидасы. Сызықты екілік блоктық кодтар. Циклдік кодтар. Циклдік кодтың қалыптастыруы. Декодтық құрылғы.

Аналогты модуляциясы бар радиобайланыс жүйелері. Амплитудты модуляциясы бар радиобайланыс жүйелері. Бұрыштық модуляциясы бар радиобайланыс жүйелері Импульстық модуляциясы бар радиобайланыс жүйелері.

Үздіксіз хабарламаның цифрлық әдісінің тасымалдауы. Импульсті-коды модуляциясы бар радиожүйелер. Болжамды кодтауды қолданатын радиожүйелер.

4.1.8 Автоматты реттеу жүйелермен басқару

Арналардың тығыздау мен бөліну әдістері. Арналардың жиілікті бөліктеу радиожүйесі. (ЧРК) Арналардың жиілікті бөліктеу қағидасы. ЧРК радиожүйенің топтық күре жолында бұрмаланудың негізгі түрлері. ВРК Арналардың уақыттық бөліну радиожүйелері. Арналардың уақыттық бөліну қағидасы. ВРК көпарналы радиожүйеде бөгеуіл мен бұрмалану ЧРК мен ВРК жүйелерінің салыстырмалы баға. Ақпарат тасымалдаудың цифрлық көпарналық радиожүйелері. ИКМ радиожүйелері және (ИКМ-ВРК) арналардың уақыт бойынша бөлінуі. ИКМ радиожүйелері және арналардың жиілік бойынша бөлінуі (ИКМ-ЧРК). УФК түрі бойынша арналардың тығыздалуы. Цифрлық көпарналық жүйелерде синхрондау. Комбинациялық тығыздық туралы ұғым.

Ақпаратты тасымалдау радиожүйелердің тәсіл мен әдістерін шолу. Қолданулы аймағы. Басымдылық пен кемшіліктер.

«Радиоэлектронды жүйелердің автоматтық құрылғылары» пәні бойынша тәжірибе сабақтар методикалық нұсқаулар бойынша жүргізіледі. Сабақтарды орындауда электр тізбектерін модельдеу бағдарламасы және Electronics Workbench 4.12 және 5.12 электр құрылғылары т.б. бағдарламалар қолданылады.

Тәжірибелік тапсырмалар көлемі берілгендер мен шарттардың түрлілігіне сай арта түседі. Өздік жұмыс барысында үй тапсырмасы ретінде және тәжірибелік сабақтарда орындауға арналған тапсырмалардың тақырыптары тәжірибелік тапсырмалар студенттердің өздік жұмыстарында оқытушы басшылығымен орындалады.

4.2.1. Байланыс арананың құрылымдық сұлбасы

4.2.2. Дабылдарды түрлендіру.

4.2.3. Кері байланыс элементінің теориясы.

4.2.4. Дифференциалдайтын буындар.

4.2.5. Интегралдайтын буындар.

4.2.6. Автоматтық басқарудың бірконтурлық жүйесі.
5 Оқу-әдістемелік қамсыздандыру
Негізгі әдебиет

1. Каганов В.И. Радиоэлектронные системы автоматического управления. Компьютеризированный курс: Учебное пособие для вузов. – М.: Горячая линия-Телеком, 2009.

2. Абрамов В.М. Электронные элементы устройств автоматического управления. – М.: Академкнига. 2006.

3. Информационные технологии в радиотехнических системах. – М.: Изд-во МГТУ им. Н.Э. Баумана, 2003.

4. Основы цифровой обработки сигналов. / А.И. Соломина, Д.А. Улахович, С.М. Арбузов и др. – СПб: БХБ-Петербург, 2003.
Қосымша әдебиет

1. Айфичер Э.С., Джерфис Б.У. Цифровая обработка сигналов. Пер. с англ. – М.: Издательский дом «Вильямс», 2004.

2. Дорф Р., Бишоп Р. Современные системы управления. – М.: Лаборатория базовых данных. 2002.

3. Каганов В.И. Колебания и волны в природе и технике. – М.: горячая линия-Телеком, 2008.

4. Каганов В.И. Радиотехнические цепи и сигналы. Компьютеризованный курс. – М.: Форум: ИНФРА-М, 2005.

5. Каганов В.И. Компьютерные вычисления в средах Excel и Madcad. – М.: Горячая линия-Телеком. 2003.

6. Фрайден Дж. Современные датчики: Справочник. – М.: Техносфера, 2006.

7. Черных И.В. SIMULINK: среда для создания инженерных приложений. – М.: Диалог-МИФИ, 2003.

6. 
   СӨЖ мазмұны
   

Өздік жұмыс ретінде күндізгі оқу студенті орындалған жаттығулардың және оқытушының әр сабақта берген тапсырмасы бойынша нақты жаттығуларды орындап, үй тапсырмасын орындауы қажет.

1. Автоматтық басқару теориясының бамтапқы қалпы. Автоматтық басқарудың аппаратура ішіндегі радиоэлектрондық жүйелері. Автоматтық басқарудың радиоэлектрондық жүйелерінің жіктелуі мен құрылымы.

Міндеттердің бес түрі: модельдеу, талдау, оңтайландыру, бейімделу және синтездеу. Автоматтық басқару жүйесінің математикалық модельдері.

2. Сызықты динамикалық жүйелер. Сызықты буындардың параметрлері мен сипатттамалары және олардың қосылуы, Сызықты буындардың талдау әдісі және олардың қосылуы. Динамикалық жүйенің орнықтылығы.

3.Автобасқару жүйелерінің буындары. Сигналдарды интегралдау және дифференциалдауды орындайтын буындар.

Төменгі жиіліктердің сүзгісі. Белсенді сүзгілер. Нысанды басқаратын буындар. Кідірту буын мен кідіріс жолы.

4. Автобасқару жүйелердің құрылымдық сұлбасы. Бірконтурлы автобасқару жүйенің құрылымдық сұлбасы.

Сызықты емес бірклнтурлы автобасқару жүйесін талдау. Сигналдың кідіруімен бірконтурлық жүйесі.

5. Автобасқару жүйелеріне бөгеуілдің ықпалы.Бөгеуілдің түрлері мен оларды бағалау крийтерилері. Автобасқару жүйеге ішкі бөгеуілдің ықпалы.

Автобасқару жүйеге сыртқы бөгеуілдің ықпалы.

6. Радиоэлектрондық жүйелердің автобасқару жүйелері. Автогенераторлардың жиілікті автонақыштау жүйелері. Жиілікті автонақыштау жүйесіне бөгеуілдің ықпалы.

7. Автофазалық синхрондаудың жүйелері

8.Автореттеу жүйесінің көмегімен сызықты емес құрылғылардың сызықтауыштығы.

Пән бойынша қорытынды бақылау (Е) емтихан мен (АБ) ағымдағы бақылаудан тұрады. Үлестері 1 кестеде келтірілген.

АҒ балдары ағымдағы бақылау мен рубеждік бақылау (РБ) арасында бөлінеді және де оқу жоспарына сәйкес сабақтар түрлері бойынша орындалады (кесте 2).

АҮ қорытындылары үшін суммалық баллдар сабақтарға қатысқан үшін, сабақтарға дайындалған үшін жиналған әр межелік бақылау (Р₁,Р₂) балдарынан тұрады.

Сабақтарда тәртіп ережелерін сақтамағандықтан студенттер балдардан айырылады. Бұл университеттің ішкі тәртібін бұзу болып саналады.

Сабақтарды босатқан үшін келесі айыппұл санкциялары белгіленген:

• 
  лекциялық сабақтарға себепсіз болмаған үшін – осы бақылау түріне жоспарланған максималды балдан айыру;
  
• 
  университеттің ұйымдық жұмысына қатысу себебінен сабақта болмауы туралы оқытушыға алдын ала айту керек.
  
• 
  Университетте жүргізілетін шаралар себептерінен оқытушыны сабақта болмауы туралы алдын ала ескертудің мүмкіндігі болмаған жағдайда шараларды жүргізетін жетекші жазба-анықтама студентке жазып беру керек.
  

Межелік бақылау компьютерлік тестілеу әдісімен жүргізіледі. Межелік бақылаудың бағалау рейтингісі 4 кестеде көрсетілген.

Егер белгілі себептермен межелік бақылауға қатыса алмаған жағдайлар болса, Сізге оны белгілі уақытта өту мүмкідігі беріледі.

Білімдеріңіздің бақылаудың барлық түрлері, атап айтқанда МБ және Е, тест түрінде дербес компьютерде жүргізіледі.

7.6. Қорытыныды бақылау

Пән бойынша қорытынды бақылаудың баллдар түріндегі рейтингі келесі формула көмегімен анықталады:

Пән бойынша баллдар түріндегі қорытыныды рейтинг 5-ші кестеге сәйкес сандық эквивалентке, әріптік және дәстүрлі бағаға аударылады және де студенттің сынақ кітапшасына және ведомостьқа енгізіледі, сондай-ақ «Студенттердің оқу жетістіктері журналына» жазылады. Ағымдағы бақылаудың жұма бойынша баллдардың бөлінуі 3-ші кестеде көрсетілген.

Егер студент емтиханда F бағасын алса, онда оның пән бойынша қорытынды рейтинг анықталмайды, және де ведомосьтта «қанағатсыз» бағасы қойылады.