Сабақ барысында берілген ақпараттарды белсенді қабылдау
-апта. Тест Ландшафттану пәніне кіріспе
жүктеу/скачать 1.07 Mb.
|
1-апта. ТестЛандшафттану пәніне кіріспе1. Тау жыныстары, ауа, су, топыраќ, µсiмдiк жєне жануарлар д‰ниесi бiр-бiрiне тєуелдi жєне µзара тыѓыз байланысты болып келетiн аймаќтыќ кешен. а) ландшафт ә) изотерма б) биосфера в) атмосфера г) стратосфера 2. Терењдiгi 2500-ден 6000 м-ге дейiнгi м±хит т‰бi. а) Абиссольды белдеу ә) Климат б) Баталит в) Бедленд г) Гомада 3. Ењ iрi табиѓат комплексi. а) Географиялыќ ќабыќ ә) Тропикалыќ орман б) М±хиттар в) Сахара шµлi г) Еуразия материгi 4. Антропогендiк табиѓат шешiмi. а) Бµген, парктер ә) Кµл б) Өзен ањѓары в) Орман г) Шµл
а) Агрокешен ә) Грабен б) Экваторлыќ в) Тропиктiк г) Ањѓарлар
а) Автотрофты аѓзалар ә) Бионика б) Абисольды белдеу в) Б±ќтырма г) Темiр жол 7. Ауаныњ горизонталь баѓыттаѓы ауысуына байланысты болатын т±ман т‰су, найзаѓай жарќылдау, ‰сiк ±ру ќ±былыстары. а) Адвекциялыќ процесс ә) Агрокешен б) Геохимия в) Биоценоз г) Гидрофизикалыќ 8. Су, жел т.б. єсрiмен єр т‰рлi бос жатќан минерал шµгiндiлерi мен органикалыќ т±нбалардыњ бiрi жерге жиналуы, ‰йiлуi. а) Аккумуляциялыќ процесс ә) Адвекциялыќ процесс б) Абиссальды белдеу в) Агрокешен г) Ауа цикуляциясы 9. Атмосферада, гидросферада жєне ќ±рлыќ бетiнде к‰н сєулесiнiњ таралуын, т‰рленуiн есептейтiн геофизикалыќ ќ±рал а) Актинометр ә) Баталит б) Бедленд в) Антициклон г) Борыќты сор 10. Жер ќыртысыныњ жолы дєуiрiмен осы кезге дейiнгi тауларды жаратушы ќозѓалысы. а) Альпiлiк тектогенез ә) Алювит б) Ижалеция в) Зооценоз г) Гравитациялыќ процесс 11. Үйiндi жыныстардыњ µзен суымен шайылып, µзен арналарына жиналатын шµгiндi. а) Аллювий ә) Гамада б) Биоценоз в) Батолит г) Бедленд 12. Жер бетiнiњ к‰н сєулесiн шаѓылыстыруы ќабiлетiн сипаттайтын фотометриялыќ шама а) Альбедо ә) Опырым б) Мортмасса в) Моласса г) Ареал
а) Антициклон ә) Ареал
б) Мисоляция в) Синехмиза г) Прерий
а) Антропогендi єрекет ә) Биоценез б) Гиосикхминаль в) Терраса г) Продуцент Номенклатура 2-апта. Бағалау балы -2,0 Тақырыбы: Ландшафттану территориялық табиғат кешені туралы ілім
2-апта. Тест. Ландшафттану территориялық табиғат кешені туралы ілім 1. Жердiњ геологиялыќ тарихыныњ ќазiргi µтiп жатќан кезењi, б±дан 1 млн. жыл басталѓан деп шамаланады а) Антропоген дєуiрi ә) Антропогендiк фактор б) Экологиялыќ фактор в) Гимидтi процесс г) Палеоген дєуiрi 2.Адам єрекетiмен т‰леп ќайта т‰зiлген ландшафт а) Антропогендi ландшафт ә) Гумидтi ландшафт б) Коксервативтi ландшафт в) Биоценоз г) Абиссальды белдеу 3. Ландшафтылардыњ пайда болуындаѓы адам єрекетi а) Антропогендi фактор ә) Экологиялыќ фактор б) Цирктi ойыс в) Триас дєуiрi г) Экологиялыќ жаѓдай 4. Жер бетiнiњ жануарлар мен µсiмдiктердiњ белгiлi бiр т‰рлерi тiршiлiк ететiн бµлiгi а) Ареал ә) Аллювий б) Антициклон в) Альбедо г) Бедленд 5. Жер ќыртысыныњ беткi ќабатына ќатќан интрузивтi жыныс. а) Баталит ә) Бионика б) Биофизика в) Гамада г) Биоценоз 6. Жер бетiндегi ауаныњ єр т‰рлi ќызуы жєне ондаѓы ќысым айырмашылыѓы салдарынан пайда болатын ауа. а) Аѓыстарыныњ ж‰йесi ә) Ауа циркуляциясы б) Экологиялыќ фактор в) Шашыранды радиация г) Турбуленттiк ќозѓалыс е) Тiк радиация
а) Аэротермикалыќ градиент ә) Автотрофты аѓзалар б) Борыќты сор в) Геодезия г) Геомасса 8. Эрозияныњ єрекетi нєтижесiндегi ќ±рѓаќ климат жаѓдайында пайда болѓан аласа таулы жер бедерiнiњ к‰рделi т‰рi. а) Бедленд ә) Баталит б) Гамада в) Биоценоз г) Гербицид 9. Территориялыќ табиѓат кешендерiнiњ топыраќ жамылѓысы, µсiмдiктер мен жануарлар д‰ниесi а) Биогендi кешен ә) Агрокешен б) Геодезия в) Борыќты сор г) Гидрофизика 10. Жер ќыртысыныњ неоген дєуiрiнен осы кезге дейiнгi тауларды жаратушы ќозѓалысы а) Альпiлiк тектогенез ә) Бионика б) Вегетация в) Цикл г) Ген
а) Альбедо ә) Вулкандар б) Геном в) Гелифилдер г) Вирустар
а) Атмосфералыќ максимум ә) Арелдар б) Геном
в) Биотоп г) Биоценоз 13. Жылы жєне суыќ ауа арасындаѓы меже. Жылы ауаны суыќ ауа басќанда суыќ, суыќ ауаны жылы ауа басќанда жылы болып келедi а) Ауа фронттары ә) Инсоляция б) Зоомасса в) Зооценоз г) Плакор 14. Аэросуреттер, космосуреттер арќылы жер бетiн µлшеп бiлу а) Аэро-космофотометрия ә) Гамада б) Гумус
в) Абиссаль г) Агрегация 15. Атмосфералыќ физикалыќ ќ±былыстарды зерттейтiн ѓылым а) Аэрофизика ә) Адаптация б) Агрономия в) Агрегация г) Агроценоз 16. Аэросуреттер бойынша µлшенетiн топографиялыќ µлшемдер а) Аэрофотогеодезиялыќ µлшемдер ә) Аменсализм б) Климат в) АнтиБиоз г) Антибиотиктер 17. Жер ќыртысыныњ беткi ќабатына ќатќан интрузивтi а) Батолиттер ә) Бенталь б) Бетнос в) Батиаль г) Афиллия 18. Беткейдiњ горизонт жаќтарына жайѓасуы а) Беткей экспозициясы ә) Биогеоценоз б) Биоиндикатор в) Биоиндикация г) Биокостыќ заттар 19. Белгiлi бiр климатпен ‰йлесiп жатќан биоценоздардыњ жай к‰йi а) Биоклиматтыќ белгiлер ә) Биологиялыќ айналым б) Биом
в) Биомасса г) Биосфера 20 Ландшафттардыњ топыраќ жамылѓысы, µсiмдiктер мен жануарлар д‰ниесi а) Биокомпоненттер ә) Биото б) Биотоп в) Биоценоз г) Виргация 21. Тiрi организмдердiњ ќ±рылымдыќ жєне тiршiлiк єрекеттерiн талдау негiзiнде инженерлiк мєселелердi шешетiн ѓылым а) Бионика ә) Вермицид б) Генерация в) Генотип г) Климат 22. Өсiмдiктiњ µсiп дамуы а) Вегетация ә) Вермицид б) Виргация в) Вирустар г) Вулкандар Коллоквиум 3-апта. Бағалау балы -2,0
Территориялық табиғат кешендері туралы ілім.
3-апта. Тест Ландшафт территориялық кешенінің құрылымы 1. Вулканды жыныстардан т‰зiлген жер ќыртысы а) Вулканогендi жер ќыртысы ә) Вулкандар б) Вегетациялыќ кезењ в) Вермицид г) Гелиофилдер 2. К‰н ж‰йесi енетiн ж±лдыздар єлемi а) Галактика ә) Геохимия б) Компонент в) Инверсия г) Корелляция 3. Субтропикалыќ белдеудегi ылѓалы артыќ µлшемдегi орман зоналылыѓы. а) Гемигилея ә) Гелиофиттер б) Гелиофилдер в) Инверсия г) Компонент 4. Жердегi литосфера, гидросфера, атмосфера жєне биосфера ќабаттарыныњ бiр-бiрiмен єрекеттесетiн қабыќ. а) Географиялыќ ќабыќ ә) Геофиттер б) Генофонд в) Генотип г) Гидросфера 5. Жердiњ iшкi жєне сыртќы к‰ш єрекеттерiнен пайда болатын рельеф бiрлiгi а) Геоморфологиялыќ комплекс ә) Глобальдыќ экология б) Галактика в) Гидросфера г) Гербицидтер 6. Ењ iрi табиѓат комплексi а) Географиялыќ ќабыќ ә) Тропикалыќ орман б) М±хиттар в) Сахара шµлi г) Еуразия материгi 7. Антропогендiк табиѓат кешенi а) Бµген, парктер ә) Өзен ањѓары б) Орман
в) Кµл г) Шµл
8. Физикалыќ ‰гiлу неге тєуелдi? а) Жауын-шашынныњ жылдыќ режимi ә) Температураныњ тєуелдiк жєне едєуiр ‰лкен жылдыќ амплитудасына б) Жылдаѓы к‰н шуаѓыныњ ±заќтыѓына в) Жануарлар мен µсiмдiктер єлемiнiњ єрекеттестiгiне г) Судыњ жєне топыраќтыњ жоѓарѓы бетiндегi 9. Жердiњ даму тарихында ењ алѓаш пайда болѓан: а) Литосфера ә) Гидросфера б) Атмосфера в) Биосфера г) Барлыќ ќабыќ бiрдей, бiр мезгiлде пайда болѓан 10. Қазаќстанныњ ќай бµлiгi сейсмикалыќ белдеуге жатады? а) Оњт‰стiк, оњт‰стiк-шыѓыс бµлiгi ә) Солт‰стiк, солт‰стiк-шыѓыс бµлiгi б) Сейсмикалыќ белдеу жоќ в) Бетпаќ дала г) Қазаќтыњ ±саќ шоќысы 11. Қазаќстанда ауыл шаруашылыѓын д±рыс ±йымдастырмаудыњ нєтижесiнде ќандай экологиялыќ проблемалар туындайды? а) Барлыѓыныњ єсерi бар ә) Ауаныњ ластануы б) Орман кµлемi азаяды в) Топыраќ эрозиясы, су заќымдануыныњ артуы г) Адам денсаулыѓыныњ заќымдануыныњ артуы 12. Екi жарылу аралыѓында жер бетiнiњ тµмен т‰суiнде не ќалыптасады? а). Қазан ш±њќыр ә) Мульда б) Горст
в) Опырмалы ойыс г) Ш±њѓыма 13. Жер шарыныњ iрi жазыѓы ќай жерде орналасќан? а) Платформада ә) Қалќанда б) Тау алдында в) Биiк таулар аралыѓыда г) Плитада 14. Таулар ќандай к‰штердiњ єсерiмен б±зылады? а) Сыртќы к‰ш єсерiмен ә) Антропогендiк єрекеттен б) Тектомикалыќ єрекеттен в) Жердiњ iшкi к‰шiнен г) Ішкi жєне сыртќы к‰ш єсерiнен 15. Кµрсетiлген ресурстардыњ ќайсысы таусылмайтын табиѓи ресурстарѓа жатады? а) К‰н сєулесiнiњ жєне желдiњ к‰шi ә) Ондай ресурстар болмайды б) Жануарлар єлемi ресурстары в) Отын ресурстары г) Жылу гейзерi Картамен жұмыс 4-апта. Бағалау балы -2,0 Тақырыбы: Ландшафт компоненттері және ландшафтты қалыптастырушы факторлар.
4-апта. Тест Ландшафт компоненттері және ландшафт қалыптастырушы факторлар 1. Қ±рлыќта табиѓат зоналарыныњ ќ±рылуыныњ алѓы шарттары а) Климат немесе жылу мен ылѓалдыњ µзара байланысты ара ќатынасы ә) Жануарлар мен µсiмдiктердiњ арасындаѓы µзара байланысты ара ќатынасы б) Жазыќ жєне таулы территориялардыњ байланысы в) Далалы территориялардыњ игерiлуi г) Ёлемдiк м±хиттаѓы беткi суыныњ жай-к‰йi 2. Қай табиѓат зонасында жыл мезгiлдерiнiњ ауысуы аныќ байќалмайды? а) Экваторлыќ орманда ә) Дала зонасында б) Тундрада в) Орманды тундрада г) Тайгада 3. Қазаќстан ќадай климаттыќ белдеуде орналасќан? а) Қоњыржай белдеуде ә) Қоњыржай тењiздiкте б) Тропиктiк в) Субтропиктiк г) Арктикалыќ 4. Қазаќстанныњ ќай аудандарында ылѓалдылыќ коэффициентi ењ тµмен? а) Үстiрттерде, мойынќ±мда ә) Батыс Сiбiр жазыќтыѓында, батыс Алтайда б) Қазаќстанныњ барлыќ аудандарында ылѓалдылыќ коэффициенттерi бiрдей в) Қаратауда, ќазаќтыњ ±саќ шоќыларында г) Іле Алатауында, Жоњѓар Алатауында 5. Жер бетiнiњ кµрiнiсi ќалай аталады? а) Жер бедерi ә) Қыраттар б) Таулар жєне ќ±здар в) Таулар г) Т‰зу еместiк 6. Д‰ние ж‰зiнде т±щы суды ењ кµп т±тынушы шаруашылыќ саласы а) Барлыѓы бiрдей ә) Ауыл µнерєсiбi б) Коммуналдыќ-т±рмыстыќ кєсiпорындар в) Жењiл µнеркєсiп г) Ауыл шаруашылыѓы 7. Табиѓат кешендерiнiњ компоненттерiне не жатады? а) Тау жынысы, ылѓал, топыраќ, биологиялыќ компоненттер ә) Топыраќ, орман, жауын-шашын б) Батпаќ, тау, µзен в) Өсiмдiк, жануарлар г) Тау жынысы, температура, ылѓал 8. География ѓылымында экологиялыќ баѓытта ењбек еткен ѓалым кiм? а) Л.С. Берг ә) И.А. Северцов б) Н.П. Семенов в) И.В. Мушкетов г) С.С. Неуструев. 9. Өзендегi жыл бойѓы су шыѓыны а) Жылдыќ аѓын ә) Қатты аѓын б) Баяу аѓын в) Су шыѓыны г) Межень (саба) 10. Қазаќстан орман ресурсыныњ басым аѓаш т‰рi а) Қайыњ
ә) Қараѓай б) Сексеуiл в) Самырсыќ г) Кµктерек 11. Д‰ние ж‰зiлiк м±хит табиѓат кешенiне жата ма? а) Жатпайды ә) Жатады б) Тек iшкi тењiздер ѓана жатады в) Тек оныњ жеке бµлiктерi жатады г) Аралдар тобы ѓана жатады 12. Қорыќ дегенiмiз не? а) Тек ѓылыми ж±мыс ж‰ргiзуге р±ќсат етiлген, мемлекеттiк ќорѓауѓа алынѓан аймаќ ә) Емдiк маќсатќа арналѓан, ќорѓауѓа алынѓан аймаќ б) Жартылай шаруашылыќ єрекетiне р±ќсат етiлген мемлекеттiк ќорѓауѓа алынѓан аймаќ в) Туристтерге р±ќсат етiлген, мемлекеттiк ќорѓауѓа алынѓан аймаќ г) Дем алуѓа арналѓан, мемлекеттiк ќорѓауѓа алынѓанаймаќ 13. Жердiњ iшкi ќабыѓы а) Литосфера, ядро, мантия ә) Мантия, гидросфера, литосфера б) Атмосфера, ядро, биосфера в) Атмосфера, гидросфера, биосфера г) Литосфера, биосфера, атмосфера 14. Үгiлу дегенiмiз не? а) Тау жыныстарыныњ к‰йреуi ә) Жыныстардыњ жиналуы барысында отыруы б) Циклонныњ єсерi в) Қатты жыныстары жел арќылы ауыстыруы г) Жел ж±мысы 15. Атмосферадаѓы су буы т±тастай орналасќан ќабат а) Тропосфера ә) Атмосфераныњ жоѓарѓы ќабаты б) Стратосфера в) Мезосфера г) Ионосфера 16. Табиѓат компонентiнiњ ењ осал жерiн аныќтањыз а) Жануарлар єлемi ә) Климат б) Топыраќ в) Рельеф г) Сулар
17 Географиялыќ ќабыќтыњ ќ±рамы ќанша бµлiктен т±рады? а) 4
ә) 5 б) 3
в) 6 г)2
Номенклатура Тақырыбы: Ландшафт геохимиясы 5-апта. Бағалау балы -2,0 1.Ландшафтының химиялық элементтері негізгі және қосалқы элементтер топтары 2. Ландшафтының химиялық элементтері белсенділігіне қарай екі топқа жіктелуі 3.Ландшафтыдағы химиялық элементтердің орын ауыстыру әрекеттері көптеген факторларға байланыстылығы. 4. Химиялық элементтердің биогендік орын ауыстыруы екі түрлі процесі. 5. Фотосинтез бен хемосиптез нәтижесінде түзілген органикалық заттар 6. Ландшафтының жетімсіз элементтері 7. Ландшафтының артық өлшемді элементтері 8. Суға тез еріп орын алмасатыратын элементтер 9. Суға нашар еріп орын алмасатындар тобы 10. Ландшафтыны қоршаған ауа қабатындағы орын ауыстыратындар. 5-апта. Тест Ландшафт геохимиясы 1. Географиялыќ ќабыќта химиялыќ элементтердiњ ќайсысы кµбiрек кездеседi? а) Оттегi, темiр, кремний, аллюминий, кальций, азот ә) Сутегi, молибден, мышьяк, йод б) Шашыранды элементтер в) Кµмiртегi, фтор, к‰кiрт, вольфрам г) Натрий, калий, магний, сутегi 2.Ландшафттанудың жетімсіз элементер тобына жататын элементтер. а) Mg, Cu, Ca, I, Mo ә) Na, K, S, C, In. б) O, Si, P, Cl, H. в) In, Mn, Cu, Co, Na. г) Mg, K, Cl, H, Mn. 3. Ландшафттың химиялық негізгі элементтер тобына жататын элементер. а) O, Si, Al, Fe, Ca, Na ә) O, Si, Al, N, Zn, Un б) P, K, Ca, Mg, Cl, F, In, Mo7 в) Cl, I, Co, F, In, Mo, г) C, H, N, S, P, In7 4. Жердiњ ќ±рамын, элементтердiњ кµшу не таралу зањдылыќтарын, атомдардыњ табиѓи процестер кезiндегi орналасу мен шешу тєсiлдерiн зерттейтiн ѓылым а) Геохимия ә) Органикалыќ химия б) Бейорганикалыќ химия в) Химия г) Галактика 5.Ландшафттың артық өлшемді элементтер тобына жататын элементтер. а) Cl, Na, Cu, Ni, Fe. ә) O, N, P,Ca, Mo. б) Zn, Mn, Mo, I, Co. в) Si, H, Cl, C, Al.
а) Zn, V, Cr, Mo, Ni, Ca ә) O, H, C, N, Z, Co. б) Cu, V, Cr, Al, Mg, K. в) S, Na, Cu, Ni, Fe, F. г) Al, N, Ca, Mg, Co, In. 7.Қ±рамында кµмiр ќышќылыныњ ќоспалары бар жыныстар а) Карбонатты шµгiндiлер ә) Терригендi жыныс б) Прерий в) Неогендi дєуiрi г) Мортмасса 8.Арам шµптердi жою ‰шiн ќолданылатын химиялыќ ќосылыстар а) Гербицидтер ә) Ландшафт геохимиясы б) Ландшафт экологиясы в) Геогендi фактор г) Биогендi фактор 9.Ландшафты қоршаған ауа қабатындағы орын ауыстырғандарға кіретін элементтер тобы. а) O, H, C, N, I. ә) Al, V,Ti, Co, Ca. б) N, Co, Ca, Zn, V. в) W, Cl, Cu, Fe, Mg. г) O, N, P, K, Cu, 10.Органикалыќ заттармен ќоректенушi тiрi организмдер а) Консументтер ә) Цикл б) Тiк радиакция в) Фотосинтез г) Шыќ н‰ктесi 11. Құмдарда қайсысы элементтер көп кездеседі. а) Si.
ә) Fe. б) Ni.
в) Cu. г) Al.
12 Органикалыќ жолмен таралѓан тау жыныстары а) Органогендi шµгiндiлер ә) Цикл б) Шыќ н‰ктесi в) Фотоценоз г) Экология 13. Жер ќыртысы ќойнауындаѓы магмалы жыныстар а) Интрузиялар ә) Жоѓарѓы мантия б) Аллювий в) Актинометр г) Геосинкминаль 14. Кембрий, ордовик, енлур дєуiрлерiндегi ќатпарлыќ а) Каледондыќ тектогенез б) Ауа циркуляциясы в) Бедленд г) Наноплакат 15. Газ, сұйық, қатты заттардан тұратын териториялық табиғат кешенінің жеке бөліктері. а) Құрамдас бөлік ә) Табиғат кешені б) Қоныс в)Жергілікті жер г) Фация
а) Продуценттер ә) Прерий б) Жоѓарѓы мантил в) Денудациялыќ процесс г) Тектоникалыќ режим
6-апта. Тест Ландшафт геофизикасы 1. Жер табиѓатыныњ алуан т‰рлiлiгiнiњ адамзат ‰шiн толыѓымен ашылуы ... кезден басталады а) Космосты игере бастаѓан ә) Атом м±зжарѓыщ пайда болѓан б) Желкендi кемелер пайда болѓан в) Ұшаќтармен ±ша бастаѓан г) Әр т‰рлi жерлерге экспедиция ±йымдастыру 2.Б‰тiндей жер шарыныњ жєне оныњ жеке бµлiктерiнiњ ќасиеттерi мен iшкi ќ±рылысын зерттейтiн ѓылым а) Геофизика ә) Гидросфера б) Зооценоз в) Интразоналыќ фактор г) Галактика 3.Заттардыњ салмаќ к‰шi єсерiнен орын ауысулары а) Гравитациялыќ ќозѓалыстар ә) Геоморфологиялыќ комплекс б) Гемишемия в) Корелляция г) Лербицидтер 4.Заттардыњ салмаќ к‰шi єсерiнен беткейлердiњ опырылып ќ±лауы, жылжуы т.б. а) Гравитациялыќ процесс ә) Галактика б) Гидрологиялыќ процесс в) Гидрохимиялыќ процесс г) Эрозиялыќ процесс 5.Табиѓат ќ±былыстарыныњ жайсыз-байланысты жануарлардыњ ауып кетуi. а) Жануарлардыњ миграциясы ә) Инсоляциялыќ беткей б) Гербицидтер в) Вулконогендi жер ќыртысы г) Герберотофты тiрi аѓзалар 6. Жер бетi жыныстары мен ауаныњ тµменгi ќабатыныњ зат алмасулары а) Жер бетi жыныстарыныњ аэроциясы ә) Денудациялыќ процестер б) Гравитациялыќ процстер в) Гидрометеостанциялар г) Гетеротрофты тiрi организмдер 7. Жердiњ iшкi ќ±рылымыныњ 900 км-ге дейiнгi бµлiгi а) Жоѓарѓы мантия ә) Литогендi б) Консументтер в) Манорельеф г) Микрорельеф 8. Биоценоз ќ±рамындаѓы жануарлар тобы а) Зооценоз ә) Инверция б) Гербицид в) Геомасса г) Гамада 9. Ландшафт белдеулерiнiњ таралу ќатарыныњ б±зылуы а) Инверция ә) Гербицид б) Геомасса в) Гамада г) Зооценоз 10. Зоналыќ ландшафттардан оѓан тєн емес ландшафттардыњ ќайда болуына єрекет етушi факторлар а) Интразоналыќ фактор ә) Биотикалыќ фактор б) Антропогнедi фактор в) Экологиялыќ фактор г) Фотосинтез 11. Жер ќыртысы ќойнауындаѓы магмалы жыныстар а) Интрузиялар ә) Жоѓарѓы мантия б) Аллювий в) Актинометр г) Геосинкминаль 12. Кембрий, ордовик, енлур дєуiрлерiндегi ќатпарлыќ а) Каледондыќ тектогенез ә) Альпiлiк тектогенез б) Ауа циркуляциясы в) Бедленд г) Наноплакат 13.Ландшафттыњ дамуындаѓы шарыќтау шегi а) Климакс н‰ктесi ә) Цирктi ойыс б) Шашыранды радиация в) Синеклиза г) Радиациялыќ жылу 14. Ландшафты ќ±райтын заттар мен энергия кµздерi а) Компонент ә) Интрузия б) Дренаж в) Депрессия г) Цикл
а) Консвервативтiк ландшафттар ә) Полярлыќ ассиметрия б) Неотехникалыќ ќозѓалыс в) Гумидтi ландшафт г) Гравитациялыќ энергия
а) Корелляция ә) Педомасса б) Инсоляция в) Агрокешен г) Батолит 17. К‰ннiњ т‰рлi ќабаттарында байќалатын ќ±былыстардыњ жиынтыѓы а) к‰н активтiлiгi ә) термокрасталы ойыс б) сапрофаг в) опырыќ г) наноплакат 18. К‰ннен жер бетiне тiк т‰сетiн сєуле а) К‰ннiњ тiк радиациясы ә) Шашыранды радиация б) К‰н активтлiгi в) Сапрофаг г) Полярлыќ ассиметрия 19. Шартты белгiлермен кµрсетiлетiн ландшафттыќ мазм±н а) Ландшафт карталарыныњ легендалары ә) Мемалдар б) Орќаш тау в) Морфом‰сiн г) Қатќыл 20. Жер бетi жыныстары мен ауаныњ тµменгi ќабатыныњ зат алмасулары а) Жер бетi жыныстарыныњ аэроциясы ә) Денудациялыќ процестер б) Гравитациялыќ процстер в) Гидрометеостанциялар г) Гетеротрофты тiрi организмдер 21. Климаты ќ±рѓаќ жердегi ландшафттар а) Аридтыќ ландшафттар ә) Бионика б) Вегетация в) Антициклон г) Ареалдар 22. Жер ќыртысыныњ енi мен ±зындыѓы ондаѓан, ж‰здеген, мыњдаѓан километрлiк ойыстары а) Геосинклиналь ә) Гидросфера б) Биосфера в) Трофосфера г) Литосфера 23. Ландшафттардыњ ќ±нарсызданулары а) Дигрессиялыќ ландшафт µзгерiстерi ә) Денудациялыќ процесстер б) Консервативтiк ландшафттар в) Денудациялыќ процесс г) Антропогендi єрекет 24. Табиѓат ќ±былыстарыныњ жайсыз-байланысты жануарлардыњ ауып кетуi. а) Жануарлардыњ миграциясы ә) Инсоляциялыќ беткей б) Гербицидтер в) Вулконогендi жер ќыртысы г) Герберотофты тiрi аѓзалар 25. Биоценоз ќ±рамындаѓы жануарлар тобы а) Зооценоз ә) Инверция б) Гербицид в) Геомасса г) Гамада 26. Зоналыќ ландшафттардан оѓан тєн емес ландшафттардыњ ќайда болуына єрекет етушi факторлар а) Интразоналыќ фактор ә) Биотикалыќ фактор б) Антропогнедi фактор в) Экологиялыќ фактор г) Фотосинтез 27.Ландшафттыњ жыныс ќабаттары а) Литогендi негiз ә) Қатќыл б) Зоомасса в) Депрессия г) Мисоляция 28. Үлкен-‰лкен рельеф пiшiнi а) Макрорельеф ә) Гимидтi процесс б) Гидрофизика в) Депрессия г) Бионика 29. Тасты жынысты жерлердегi тектоникалыќ жарыќшалардыњ iзiне жиналѓан ‰гiндiлер а) Малта тасты моламасса ә) Опырыќ б) Морфоќ±рылым в) Митогендi негiз г) Плиталы жазыќ 30. Орташа мµлшердегi рельеф пiшiнi а) Мезорельеф ә) Макрорельеф б) Консументтер в) К‰н активтiлiгi г) Педамасса 31. Қ±рылыќтыќ жєне м±хиттыњ жер ќыртысы бµлiктерiнiњ орын ауысулары туралы теория а) Мобилистердiњ плиталар теориясы ә) Тектоникалыќ режим б) Температуралыќ инверсия в) Су буыныњ сублимациялануы г) Редуцент 32. Сыртќы к‰штер єрекеттерiмен пайда болатын рельеф бiрлiктерi а) Морфоскульптура ә) Регрессия б) Морфоструктура в) Лимандар г) Макрорельеф 33. Территориялық табиғат кешенінің литогенді құрлымын қалыптастырушы құрамдас бөлік. а) Жердің ішкі энергиясы. ә) Жер ядросы. б) Күн энергиясы. в) Жел энергиясы. г) топырақ сулары. Үй жұмысы 7 апта Бағалау балы -30 Тақырыбы: Ландшафт экологиясы. Жоспары:
1.Экологиялық факторлар. 2. Жоғары және төменгі рангыдағы территориялық табиғат кешендерінің экологиялық жағдайы. Ландшафт экологиясы ландшафттану ғылымындағы онша жақсы танылмаған проблемелардың қатарына жатады. Осы күнге деін оның мазмұны толық анықталмаған. ТТК, олардың құралмыдық өзара байланысын, географиялық құрамдас бөліктерінің өзара әсерін зерттейтін ілімді ландашфт экологиясы деп атайды. Ландшафт экологиясы ұдайы өзгеріп тұрады. Бұл өзгеріс табиғи жолмен де, адам әрекеті нәтижесмінде де орын алады. Жалпы ттк әсер ететін құбылыс пен процесті э к о л о г и я л ы қ фапктор дейді. Ол табиғи ерекшелігі мен әрекетіне қарай үш топқа: геогендік, биогендік және антропогендік факторларға жіктеледі. Г е о г е н д і к факторға ттк литогендік негізінжер бедері пішінінің түзілу жағдайын, ауа, су температуцрасын, қысымын, жел күші мен бағытын, грунттың, топырақтың, өзен, көл суының тұздылығының, т.б. жағдайларын, ттк ауа, су топырақ, өсімдік, т.б. құрамдас бөліктерінің нитраттық, нитриттік, пестицидтік көрсеткіштерін, радиоактивтілік фондарын жатқызады. Б и о г е н д і факторға микроорганизмдердің, өсімдіктер мен жануарлардың басқа жақтан кеуіне, немесе ауып кетуіне байланысты дамитын әрекеттер жатады. А н т р о п о г е н д і к факторға адамның аң аулауы, мал өсіруі, егін салуы, кен өндіруі, өнеркәсіп пен жол қатынасын дамытуы, ауылдық, қалалық, демалыс мекен- жайлар тұрғызуы сияқты әрекеттері арқылы ттк құрамдық, құрылымдық бөліктерінің өзгеруі жатады. Геогендік және биогендік факторларға қарағанда анторопогендік факторлардың әрекеті күн сайын өсуде. Олардың қарқының артуына ғылыми- техникалық революция үлкен әсер етіп отыр. Бұл аталған экологиялық факторлар ландшафт экологиясына бір кезде әсер ететін құбылыстар мен процестер. Бірақ, дәрежесі мен қарқыны жергілікті жер жағдайына байланысты әртүрлі болып келеді де, ттк тепе- теңдігін бұзып, ландшафт экологиясын өзгертеді. Мысалы, Қазақстанда жиі болатын жұт жылдарында аңызақ желдің әсері артады. Осыған орай жылу мен ылғал қатынасының көпжылдық тепе- теңдігі бұзылады, ылғалдың жетімсіздігі байқалады, жайылым және шабындыққа шөп шақпай қалады, өрісті малдың қоректік тізбек байланысы нашарлайды, қоректік заттар мен ауыз су қоры жетіспегендіктен мало шығынға ұшырайды. Көптеген зерттеулерге қарағанда, жоғарғы рангыдағы ттк экологиялық жағдайы баяу өзгереді де, төменгі рангыдағы ттк тез өзгереді. Бұл заңдылықты В.В. Докучаев өткен ғасырда ашқан болатын. Оның зерттеуіне қарағанда, осы кездегі қара топырақты дала зонасы ХVІІІғасырға дейін орманды дала зонасы болған екен. ТТК түзіліс жолының тарихына, жергілікті жер жағдайына, құрылымдық, энедиялық, реликтік екрекшелігіне байланысты болатын экологиялық жағдайдың өзгеруі баяу сипатта болып эволюциялық жолмен дамиды, негізінен ол табиғи құбылыстар мен процестердің нәтижесінде болады. Жалпы алғанда, ландшафт экологиясының табиғи даму барысында ттк өзін- өзі тазалап, өздігінен даму қабілеті артады. Мұндай экологиялық жағдай атмосфералық жауын- шашын көп түсетін, шіру процесі тез жүретін, химиялық элементтердің орын ауысуы мен биологиялық зат айналымы қарқынды түрде дмитын аймақта, атап айтқанда, тауда жиі кездеседі. Ландшафт экологиясын жақсартып, ттк, олардың түзіліс жолдары мен даму бағыттарын танып білу арқылы байлықтарын тиімді пайдалануды, қажетіне қарай қорғауды, еселеп өсіруді, жаңа сапа туындатуды оптималдандыру деп атайды. Ол үшін ттк құрамдық бөліктерін экологиялық тұрғыда жан- жақты салалап зерттеу, географиялық кешеннің нақтылы моделін жасау керек. Бақылау сұрақтары.
7-апта. Тест Ландшафт экологиясы 1.Териториялық табиғат кешенін, олардың құрылымдық өзара байланысын, географиялық құрамдас бөліктерінің өзара әсерін зерттейтін ілім. а) Ландшафт экологиясы ә) Ландшафт геофизикасы б) Ландт геохимиясы в) Ландт экономикасы г) Ландт бионикасы. 2. Казаќстанныњ ауа бассейнiн ластаушы не? а) Барлыѓы ә) Ауылшаруашылыѓы б) Қалдыќ заттар ‰йiндiлерi в) Өнеркєсiп г) Автомобильдерден бµлiнетiн улы зат 3. Экологиялыќ жаѓдайы бiршама ќалыпты аудан а) Орманды дала ә) Ядролыќ полигон ауданы б) Орманды дала в) Дала г) Ауыл шаруашылыќ ауданы 4.Тірі ағзалардың жағдайының өзгерісіне байланысты дамып жетілуі. а) Эволюциялық даму. ә) Эволюциялық өсу. б) Эволюциялық атру. в) Жетілу. г) Дағдарыс. 5. Климаты ылѓалды жердегi ландшафттар а) Гимидтiк ландшафт тар ә) Аридтыќ ландшафттар б) Антропогендiк ландшафттар в) Гравитациялыќ процесс г) Гравитациялыќ энергия 6. Өзен саѓаларындаѓы кµлшiктер а) Лимандар ә) Корбанатты шµгiндi б) Интрузия в) Коррелляция г) К‰н активтiлiгi 7. Iшкi жєне сыртќы, єсiресе iшкi к‰штердiњ басым єрекет етулерiнен пайда болатын рельеф бiрлiктерi. а) Мезорельеф ә) Морфоструктура б) Микрорельеф в) Редуценттер г) Период 8. Биiктiк айырмалары сантиметрлiк ќана айырма жасайтын рельеф пiшiндерi а) Нанорельеф ә) Мезорельеф б) Микрорельеф в) Консументтер г) Фотосинтез 9. Неоген, антропоген дєуiрлерiндегi жер ќыртысы ќозѓалысы а) Неотектоникалыќ ќозѓалыс ә) Прерий б) Радиоактивтiк заттар в) Шыќ н‰ктесi г) Фитоценоз 10. Таулардаѓы омбы ќар басќан белдеу а) Нивальдыќ белдеу ә) Экологиялыќ жаѓдай б) Турбуленттi ќозѓалыс в) Трансформациялану г) Фенология 11. Рельефтiњ формасы, биiктiктерi, енi, ±зындыѓы, орналасу баѓыты а) Орфографиялыќ белдеулер ә) Органогендi шµгiндiлер б) Неотектоникалыќ ќозѓалыс в) Морфоструктура г) К‰н активтiлiгi 12. Еуразияныњ Гималай тауларыныњ солт‰стiгiнде жатќан бµлiгi а) Палеоарктикалыќ биографиялыќ облыс ә) Абиссольды белдеу б) Антропогендi єрекет в) Гербицид г) Палеозой эрасы 13. . Үткен геологиялыќ дєуiрiндегi жер бетiнiњ жаратылыс жаѓдайлары а) Палеографиялыќ жаѓдайлар ә) Орфографиялыќ белгi б) Органендi шµгiндi в) К‰ннiњ тiк радиациясы г) мисолляция 14. Т±раќты шамамен µлшенетiн табиѓат ќ±былысыныњ ырѓаѓы а) Период ә) Космофизика б) Пенеплен в) Депрессия г) Геохимия 15. Шµгiндiлi жамылѓысы ќалыњ жазыќтар а) Плиталыќ жазыќтар ә) Антропогендiк дєуiрi б) Биогендi кешен в) Гербицид г) Гравитациялыќ энергия 16. Солт‰стiк полярлыќ белдеудегi табиѓат жаѓдайыныњ ±ќсас болып келмеуi а) Полярлыќ ассиметрия ә) Ареал б) Консументтер в) Плакор г) Прерий 17. Солт‰стiк Америкадаѓы дала не саванна µсiмдiгiне ±ќсас, шµбi биiк, жазыќ жер а) Прерий ә) Капиллярлыќ су б) Зоомасса в) Депрессия г) Плиталы жазыќ 18. Ландшафтыњ µнiмдiлiк ќабiлетiн арттыру баѓытындаѓы т‰рленуi а) Прогрестiк ландшафт µзгеруi ә) Педомасса б) Полярлыќ ассиметрия в) Тектоникалыќ режим г) Инверсия 19. Белгілі бір территорияға күнен келетін жылу мөлшерінің ортақ таралуына байланысты бөлінетін ландшафттық жүйесі. а) Географиялық белдеу ә) Азоналық ландт б) Географмиялық ғана в) Жер бедері г) Физикалық географияны аудандастыру. 20. Жер бедерінің жеке дара бетінде қалыптасқан қоныстар тізбегінің қрылымдық, динамикалық бірлігі. а) Жергілікті жер. ә) Жер бедері б) Топырақ в) Фация г) Қоныс
21. Ауа райының көп жылдық режимі. а) Климат. ә) Жердің ішкі энергиясы. б) Өсімдік в) Топырақ. г) Жауын-шашын. 22. Арктика, Антаритика және биік таулы белдеуді адам қоныстанбаған жерлер. а) Адам аяағы баспаған табиғи ландшафт ә) Адам әрекетімен көп өзгермеген ландшафт. б) Адам әрекетімен бұзылған ландшафт. в) Адам әрекетімен түлеп пайдаа болған ландшафт. г) Өзін-өзі реттеуші ландшафт. 23. Тундра, тайга, шөлді аймақ ландашфттың қай тобына келеді. а) Адам әрекетімен көп жөзгермеген ландшафт. ә) Адам аяғы баспаған ландшафт. б) Өзін-өзі реттеуші ландшафт. в) Түлеп пайда болған ландшафт. г) Адам әрекетімен бұзылған ландшафт. 24. Жер бедері мен топырақ жамылғысын түзетін жыныс құрамында, ылғал және жылу режимінде және топырақ жамылғысында айырма болмайтын бір ғана биоценезбен сипаттайтын т.т.к. а) Фация. ә) Қоныс. б) Жер бедері. в) Топырақ. г) Жергілікті жер.
а) Азоналық ландшафт. ә) Географиялық белдеу. б) Географиялық зона. в) Жер бедері. г) Физикалық географияны аудандастыру. 26. Жер бедері мен топырағы түзілетін жыныстары бір текті болып келген тұтас біітімді жерде плер беті мен жер асты суының ……. режимі, микроклиматтың жағдайы бірдей, геохимиялық және биологиялық зат, энергия алмасу нәтижесінде тұтасқан іргелес фациялық жаратылыстық, динамикалық бірлігі. а) Қоныс. ә) Фация. б) Жер бедері. в) Жергілікті дер. г) Топырақ. 27. Жылу, ылғал режимінің бірдей болуына байланысты топырақ жамылғысы, өсімдіктер мен жануарлар дүниесі мен экзогенді геоморфологиялық процесінің сипати бірдей болып келетін ландшафттың жүйесі. а) Географиялық зона. ә) Азоналық ландшафт. б) Географиялық белдеу. в) Жер бедері. г) Физикалық географияны аудандастыру. 28. Қазақстан жерінің қанша %-ін жазық алып жатыр. а) 90 %. ә)95 %. б)80 %.
в)85 %. г)75 %.
29. Территориялық ерекшеліктеріне қарай далалық ландшафт типі неше зонаға бөлінеді. а) 4.
ә) 5. б) 6 .
в) 3. г) 2.
30.Тереңдігі 2500-ден 6000 метрге дейінгі мұхит түбі. А. Абиссальды белдеу В.Актинометр. С. Агрокешен Д.Аллювий Е.Альбедо 31.Қазіргі кездің талабына сай ірі ауылшаруашылықты орталықтар. А. Агрокешен В. Актинометр С.Аллювий. Д.Ареал. Е.Альбедо 32.Үйінді жыныстардың өзен суымен шайылып, өзен арналарына жиналатын шөгінді. А.Аллювий В.Батолит С.Ареал
Д.Альбедо Е.Биофизика 33. Жер бетіндегі ауаның әр түрлі қызуы және ондағы қысым айырмашылығы салдарынан пайда болатын ауа ағыстарының жүйесі. А. Ауа циркуляциясы В.Батолит С.Альбедо Д. Бедленд Е.Аллювий ОБСӨЖ. жүктеу/скачать 1.07 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|