Сабақ жоспары Пәннің аты: Физика Сабақ өткізілетін күн Сабақ өткізілетін топ, курсы, мамандығы

1. Есеп шығару: А.П.Рымкевичің «Физика есептерінің жинағы» № 548, 549-åñåïòåð.

• 
  Ауаның абсолютті және салыстырмалы ылғалдылықтары.
  
• 
  Ауаның ылғалдылығын анықтауға арналған құралдар.
  
• 
  Шық нүктесі.
  
• 
  Қайнау.
  
• 
  Кризистік температура.
  
• 
  Заттың кризистік күйлері.
  

Берілген температурада ауадағы су буы қысымының, сол температурадағы қаныққан су буы қысымына қатынасын, ауаның салыстырмалы ылғалдылығы деп атайды.:

=(р*100) / р_қ

Берілген қысымдағы бу қанығатын немесе салыстырмалы ылғалдылық 100%-ке тең болатын температураны шық нүктесі деп атайды.

1. Есеп шығару: А.П.Рымкевичің «Физика есептерінің жинағы» № 561, 562, 562-åñåïòåð.

2. Физикалық диктант (қосымша тіркелді)

3. Тест (қосымша тіркелді)

Оқушылардың жаңа сабақта алған білімдерін пысықтау, сабаққа белсенді қатысқан оқушыларды мадақтау.

1. Оқушылардың өзіндік ізденіс жүмысы «Ауа ылғалдылығының адам денсаулығына әсері»

2. Есеп шығару: А.П.Рымкевичің «Физика есептерінің жинағы» № 564, 565-åñåïòåð.
10. Әдебиеттер:

1. 
   Конграт Б.А., Кем В.И., Қойшыбаев Н. ФИЗИКА /Жалпы білім беретін мектептің жаратылыстану-математика бағытына арналған оқулық/ -Алматы:Мектеп,2006
   
2. 
   Мякишев Г.Я., Буховцев Б.Б. ФИЗИКА / Орта мектептің 10-11 сыныптарына арналған оқулық/ - Алматы: Мектеп: 2001
   
3. 
   Рымкевич А.П. Физика есептерінің жинағы. Алматы: Рауан, 1998г
   

Қалыпты атмосфералық қысымдағы қайнау температурасы қайнау нүктесі деп аталады.

1861 жылы Менделеев әрбір сұйық үшін сұйық пен оның қаныққан буының арасындағы айырмашылық жоғалып кететін температураның болуы тиіс екенін тағайындады. Менделеев оны абсолют қайнау температурасы деп атады. Будың сұйыққа және керісінше айналуын ағылшын ғалымы Эндрюс тәжірибе жолымен зерттеді. Ол әрбір сұйық үшін осындай температураның болатынын көрсетті және жаңа кризистік температура деген термин енгізді.

Заттың кризистік температурасы деп сұйық тығыздығы мен оның қаныққан буының тығыздығы бірдей болатын кездегі температураны айтады.

Әдетте газ деп заттың газ күйін, яғни температурасы кризистік температурадан жоғары кездегі, ал бу деп температурасы кризистік температурадан төмен кездегі заттың күйін айтады.

Берілген температурада ауадағы су буы қысымының, сол температурадағы қаныққан су буы қысымына қатынасын, ауаның салыстырмалы ылғалдылығы деп атайды.:

=(р*100) / р_қ

Берілген қысымдағы бу қанығатын немесе салыстырмалы ылғалдылық 100%-ке тең болатын температураны шық нүктесі деп атайды. Ауаның температурасын біле отырып және шық нүктесін анықтап, ауаның ылғалдылығын есептеп табуға болады.

Ауаның салыстырмалы ылғылдылығын анықтауға арналған құралдар: психрометр және гигрометрлер.Гигрометр шашты және конденсациялық деп бөлінеді. Шашты гигрометрдің жұмыс істеу принципі шаштың (жылқы жалы) ауа ылғалдылығы артқанда ұзаруына негізделген. Конденсациялық гигрометрдің жұмысы абсолют ылғалдылықтың кестесі бойынша шық нүктесін анықтауға негізделген.

Психрометр құрғақ және ылғал екі термометр бекітілген корпустан тұрады. Психрометрлік кесте бойынша термометрлер көрсетіп тұрған температуралар айырымы арқылы ауаның ылғалдылығын табады.



ТЕСТ

1. Кез келген температурада сұйық бетінен молекулалардың ұшып шығу процесін ............ деп атайды.

Ответ1. Конденсация;

Ответ2. Булану;

Ответ3. Қайнау;

Ответ4. Сұйықтың буы.

2. Егер булану тұрақты температурада жабық ыдыста жүрсе, онда оны ..... процесі деп атайды.

Ответ1. Конденсация;

Ответ2. Булану;

Ответ3. Қайнау;

Ответ4. Сұйықтың буы.

3. Буға айналу кезінде сұйық бетінен ұшып шыққан молекулалар жиынтығын ...... деп атайды.

Ответ1. Конденсация;

Ответ2. Булану;

Ответ3. Қайнау;

Ответ4. Сұйықтың буы.

4. Сұйықтың бетінде ғана емес, оның толық көлемі бойынша жүретін булану процесін ......... деп атайды.

Ответ1. Конденсация;

Ответ2. Булану;

Ответ3. Қайнау;

Ответ4. Сұйықтың буы.

5. Қаныққын бу деп ........ айтамыз.

Ответ1. Қысымы қаныққан будың қысымынан кем буды;

Ответ2. Сұйығымен динамикалық тепе-теңдіктегі буды;

Ответ3. Қайнау температурасына дейін қыздырылған сұйықтың бірлік массасын буға айналдыруға қажетті жылу мөлшерін;

Ответ4. Тұрақты температурадағы бу қысымының оның көлеміне тәуелділігін.

6. Қанықпаған бу деп ........ айтамыз.

Ответ1. Қысымы қаныққан будың қысымынан кем буды;

Ответ2. Сұйығымен динамикалық тепе-теңдіктегі буды;

Ответ3. Қайнау температурасына дейін қыздырылған сұйықтың бірлік массасын буға айналдыруға қажетті жылу мөлшерін;

Ответ4. Тұрақты температурадағы бу қысымының оның көлеміне тәуелділігін.

7. Будың изотермы деп ........ айтамыз.

Ответ1. Қысымы қаныққан будың қысымынан кем буды;

Ответ2. Сұйығымен динамикалық тепе-теңдіктегі буды;

Ответ3. Қайнау температурасына дейін қыздырылған сұйықтың бірлік массасын буға айналдыруға қажетті жылу мөлшерін;

Ответ4. Тұрақты температурадағы бу қысымының оның көлеміне тәуелділігін.

8. Меншікті булану жылуы деп ......... айтамыз.

Ответ1. Қысымы қаныққан будың қысымынан кем буды;

Ответ2. Сұйығымен динамикалық тепе-теңдіктегі буды;

Ответ3. Қайнау температурасына дейін қыздырылған сұйықтың бірлік массасын буға айналдыруға қажетті жылу мөлшерін;

Ответ4. Тұрақты температурадағы бу қысымының оның көлеміне тәуелділігін.

9. Ауаның салыстырмалы ылғалдылығы деп ........ айтамыз.

Ответ1. Қайнау температурасына дейін қыздырылған сұйықтың бірлік массасын буға айналдыруға қажетті жылу мөлшерін;

Ответ2. Берілген температурадағы су буы қысымының сол температурадағы қаныққан су буы қысымына қатынасын;

Ответ3. Тұрақты температурадағы бу қысымының оның көлеміне тәуелділігін.

Ответ4. Берілген қысымдағы бу қанығатын немесе салыстырмалы ылғалдылық 100-ке тең болатын температураны;

10. Шық нүктесі деп ........ айтамыз.

Ответ1. Қайнау температурасына дейін қыздырылған сұйықтың бірлік массасын буға айналдыруға қажетті жылу мөлшерін;

Ответ2. Берілген температурадағы су буы қысымының сол температурадағы қаныққан су буы қысымына қатынасын;

Ответ3. Тұрақты температурадағы бу қысымының оның көлеміне тәуелділігін.

Ответ4. Берілген қысымдағы бу қанығатын немесе салыстырмалы ылғалдылық 100-ке тең болатын температураны;

Физикалық диктант

1.Температура өзгермен жағдайда кәдімгідей қосу арқылы газды сұйықа айналдыратын болсақ , онда оны бу дейміз , дәлірек айтқанда ........... бу дейміз. (қаныққан)

2......... деп аталатын белгілі бір температурада екі қисық тұйісіп қосылады , яғни сұйықтын тығыздығы будын тығыздығына тәуелді . (кризистік)

3. Ауаның ылғалдылығын өлшейтін прибор .....деп аталады .

(психрометр)

4. Қаныққан бу қысымы көлемге тәуелсіз болғандықтан , .......тек температураға ғана тәелді болады .(қысым)

5. Көпіршіктердегі қаныққан будың қысымы сұйық ішіндегі қысыммен теңнлген кездегі температура ................. басталады .(қайнау)

6. Сұйық пен оның қаныққан буы арасындағы физикалық қасиеттерінің айырмашылықтары жойылатын температура ......... температура деп аталады . (кризистік)

7. Қаныққан бу қысымы неғұрлым жоғары долса , соғұрлым оған сәйкес сұйықтың қайнау температурасы төмен болады , өйткені төменгі ..... қаныққан будын қысымы атмосфералық қысымға теңеледі .(температурада)

8. Егер басқа газдардың барлығы жоқ десек , онда су буының түсіретін қысымы су буының ..........қысымы дейді . (парциал)