2. Қысқаша тезисті конспект (мәтін, сызба, кесте және т.б. түрінде).
деңгей, деңгейше, орбиталь, айналу, квант саны, изотоптар, (радиоактивті) ыдырау, (масс-) спектрометр, (масс-) спектр, (электрондық) конфигурация, иондану, экрандау
Казақша
|
орысша
|
ағылшынша
|
Атом
|
Атом
|
Atom
|
Элемент
|
Элемент
|
Element
|
Изотоптар
|
Изотопы
|
Isotopes
|
Салыстырмалы атомдық масса
|
Относительная атомная масса
|
Relative atomic mass
|
Массалық атом бірлігі
|
Атомная единица массы
|
Atomic mass unit
| |
Протий
|
Рrotius
| |
Дейтерий
|
Deuterium
| |
Тритий
|
Tritium
|
Масс-спектр дегеніміз не? Масс – спектрометрде анықталған изотоптар көрсеткіштермен салыстырмалы атомдық массаны есептеу (слайд бойынша мысалдар мен тапсырмалар келтіріледі)
Оқушылар салыстырмалы атомдық және молекулалық және молярлық массаны есептейді және элементтердің атомдық массасы мен изотоптар арасындағы байланысты анықтауды еске түсіреді.
Изотоп (изо... және грекше topos – орын) – бір химиялық элементтің атомдық нөмірі бірдей, бірақ массалық саны әр түрлі белгілі бір элемент атомдарының түрлері.Химиялық элементтердің периодтық кестесінде бір ғана орын алатын әр элементтің бірнеше изотопы болуының себебі осыдан. Изотоптарды бір-бірінен айыра білу үшін элементтің химиялық таңбасының сол жақ төменгі бұрышына реттік нөмірін (яғни ядродағы протонның санын), ал сол жақ жоғарғы бұрышына массалық санын (яғни ядродағы протондар мен нейтрондардың қосындысын) жазады. Әр элементтің периодтық кестедегі орны белгілі болғандықтан изотоптарды таңбалағанда, көбінесе, тек массалық саны ғана көрсетіледі. Мысалы, оттек изотоптарын былай белгілейді: 160, 170 және 180. Кейбір изотоптардың өздерінің жеке таңбалары да бар. Мысалы, сутектің 2Н изотопы D деп белгіленіп, дейтерий деп, ал 3Н изотопы Т деп белгіленіп, тритий деп аталады. Изотоптарды зерттеуге, әсіресе, оларды бір-бірінен бөлу мәселелеріне қосқан үлесі үшін ағылшын ғалымы Ф.У. Астон 1922 ж., ал ауыр сутекті – дейтерийді тапқаны үшін Г.К. Юри 1934 ж. Нобель сыйлығын алды.
Достарыңызбен бөлісу: |