Сабақтың тақырыбы: ет кабинетіндегі жұмыс тәртібі мен қауіпсіздік техникасының ережелері
жүктеу/скачать 1.03 Mb.
|
Нүкте салу операторы. Экранның кез келген жеріне нүкте салуға болады. PutPixel процедурасы экранға нүктені көрсетілген координатасымен және түсімен шығарады. Форматы: PutPixel (х,у,С); мұндағы х,у - нүктенің координатасы, С – түсі. GetPixel функциясы - координатасы көрсетілген экаранның графикалық нүктесінің түсін анықтайды. Форматы:GetPixel (х,у,С); мұндағы х,у - нүктенің координатасы, С – түсі. Line процедурасы бастапқы және соңғы нүктелерінің көрсетілген координатасы бойынша кесінді салу. Компьютермен жұмыс №1. Экранда бұрыш жасаған екі түзу сызық, шеңбер центрінде орналасқан нүкте салу программасын құру керек. program syret; uses Graph Crt; var graphdriver, graphmode: integer; begin clrscr; initgraph (graphdriver,graphmode,’d:\bp\bgi’); setColor(3)’line(250,50,475,200);line(200,50,25,300); setcolor(8);circle(250,200,100);putpixel(250,200,5); readln; closegraph; №2. Әр түрлі түспен берілген геометриялық фигуралардың астына аттарын жазатын программа құру керек. program syrettext; uses Graph, Crt; var GraphDriver: integer; GraphMode:Integer; Begin ClrScr; GraphDriver:=0; InitGraph(GraphDriver,GraphMode,’d:\bp\bgi’); SetBkColor(15);SetColor(10); rectangle (60, 40, 100, 80);SetFillStyle(1,3);FloodFill(300,70,10); SetColor (0); ;SetTextStyle (5,0,3); OutTextXY(60,65’RectanglE’); setcolor(11);circle(200,65,20);setfillstyle(2,4); setcolor(1);settextstyle(4,0,4);outtextxy (180,80’ circle’); ellipse(300,80,0,360,50,30); settextstyle(5,0,5); outtextxy(250,90,’ ellipse’) setcolor(5); line (360,65,450,65);settextstyle (6,0,6); outtextxy(360,80,’ line’); setcolor(4)arc(500,70,260,,90,20); settextstyle (6,0,6); outtextxy (500,90,’arc’); readln; closegraph end. Сабақты бекіту сұрақтары * Турбо Паскальда графикалық мүмкіндікті қолдануға бола ма? * Графикалық режиді қалай іске қосады?Экранда нүкте салатын процедура қалай аталады? * LineTo және LineRel процедурасының айырмашылығы неде? * Шеңбер салу операторын ата? * Arc процедурасы не үшін қолданылады? * Эллипс салу операторының жазылу форматы қандай? * Rectangle процедурасы не үшін қолданылады? * Drowpoly процедурасының қызметі? * OUTTEXT процедурасының атқаратын қызметі қандай? * OUTTEXT OUTTEXTХУ(х,у,текст) процедурасындағы х,у – нені білдіреді? * OUTTEXT және OUTTEXTХУпроцедураларының айырмашылығы қандай? * SetTextStyle процедурасы қандай қызмет атқарады?
объектілерді құру процедуралары. Графикалық режимде мәтін жазу процедуралары. Сабақтың мақсаты: Білімділік: Паскаль тіліндегі графикалық процедуралар мен функцияларды қолдана отырып оқушыларды программа құруға үйрету. Дамытушылық: Оқушылардың паскаль тілін оқытуда алған білімдерін графикалық процедуралар мен функциялармен байланыстыра отырып дамыту Тәрбиелік: Оқушыларды адамгершілікке, париоттыққа, ұқыптылыққа, тәрбиелеу Сабақтың түрі: практикалық сабақ Сабақтың барысы: 1.Ұйымдастыру 2.Үй тапсырмасын тексеру 3.Компьютермен жұмыс 4.Сабақты бектіу 5.Үйге тапсырма Өткен материалды қайталау сұрақтары * Турбо Паскальда графикалық мүмкіндікті қолдануға бола ма? * Графикалық режиді қалай іске қосады?Экранда нүкте салатын процедура қалай аталады? * LineTo және LineRel процедурасының айырмашылығы неде? * Шеңбер салу операторын ата? * Arc процедурасы не үшін қолданылады? * Эллипс салу операторының жазылу форматы қандай? * Rectangle процедурасы не үшін қолданылады? * Drowpoly процедурасының қызметі? * OUTTEXT процедурасының атқаратын қызметі қандай? * OUTTEXT OUTTEXTХУ(х,у,текст) процедурасындағы х,у – нені білдіреді? * OUTTEXT және OUTTEXTХУпроцедураларының айырмашылығы қандай? * SetTextStyle процедурасы қандай қызмет атқарады? Компьютермен жұмыс Деңгейлік тапсырма 1 – деңгей. Төмендегі суреттерді салуға жазылған программаның қатесін тауып, толықтырып жаз №1. UsesGraph, Crt;
№2. Uses Graph, Crt; Var GraphDriver, GraphMode:integer; Begin ClrScr; GraphDriver:=0; InitGraph(GraphDriver,GraphMode,’’); If GraphResult <> 0 then Begin Writeln; Writeln;Halt;End; Setbcolor(14); setcolor(6); Line (150,100,170,300);lin(150,100,350,300); Setbkolor(5); Circie(250,500,50);Flooclfill(250,200,5) Srtfillstyle(3,4) readln; end. №3. Uses Graph, Crt; Var GraphDriver, GraphMode:integer; Begin ClrScr; GraphDriver:=0; InitGraph(GraphDriver,GraphMode,’’); If GraphResult <> 0 then Begin Writeln; Writeln;Halt;End; setbcolor(1); setcolor(15); Line (250,50,475,200);Line(200,50,25,300); Setcolor(3); Circle(250,200,100,); Srtfill style(1,3) floodfill(250,200,3); Readln; gloseckapk; end. 2 – деңгей. Төмендегі суреттерге программа құр. 3 – деңгей. №1. Боялған тең бүйірлі үшбұрыштың ішіне боялған тіктөртбұрышты, ал оның ішіне боялған шеңберді салуға программа құр. №2. Боялған тіктөртбұрышты үшбұрышқа боялған іштей және сырттай шеңберлерді салуға программа құр. №3. Боялған тең трапецияға іштей шеңбер, ал оның ішіне тең қабырғалы үшбұоыш салуға программа құр. Сабақты бекіту сұрақтары * LineTo және LineRel процедурасының айырмашылығ неде? * Шеңбер салу операторын ата? * Arc процедурасы не үшін қолданылады, * Эллипс салу операторының жазылу форматы қандай? * Rectangle процедурасы не үшін қолданылады? * Settextstyle процедурасы қандай қызмет атқарады?
Байланыс хаттамалары. Желіде жұмыс істеуге арналған жаңа ақпараттық технологиялар. Сабақтың мақсаты: Білімділік: Оқушыларға компьютерлік желінің түрлері:жергілікті желі, Интернет желісі туралы түсінік беру. Байланыс хаттамалары мен желіде жұмыс істеуге арналған жаңа ақпараттық технологиялармен таныстыру; Дамытушылық: Компьютерлік желілер туралы түсінік бере отырып, оқушылардың информатика пәнінен алған білімдерін толықтыру. Сабақтың түрі: теориялық сабақ Сабақтың барысы: 1.Ұйымдастыру 2.Үй тапсырмасын тексеру 3.Жаңа сабақты түсіндіру 4.Сабақты бектіу 5.Үйге тапсырма
* LineTo және LineRel процедурасының айырмашылығ неде? * Шеңбер салу операторын ата? * Arc процедурасы не үшін қолданылады, * Эллипс салу операторының жазылу форматы қандай? * Rectangle процедурасы не үшін қолданылады? * Set textstyle процедурасы қандай қызмет атқарады?
Компьютердің жүйелік блогында ішкі, сыртқы құрылғылармен байланыс жасауға арналған арнайы тарақша қосқыш түріндегі порттар бар. Олар тізбекті және параллель қосылатын болып екіге бөлінеді. Осы порттар арқылы әр түрлі құрылғылар арасында ақпараттарды тасымалдауға болады. Егер екні немесе одан да көп компьютерлерді порттары арқылы байланыстыратын болсақ бұл компьютерлердің арасында ақпарат алмасу жұмысын жүргізуге мүмкіндік туады. Осылай байланыстырылған компьютерлер тобы компьютерлік желі құрады. Компьютерлік желі дегеніміз – ресуростарды (дискі, файл, принтер, коммуникациялық құрылғылар) тиімді пайдалану мақсатында бір – бірімен байланыстырылған компьютерлер тізбегі. Компьютерлік желілер масштабы мен мүмкіндігі бойынша ерекшеленеді. Ең шағын желілер жергілікті деп аталады да, компьютерді біріктіру үшін қолданылады. Жергілікті желіден кейінгі орынды масштабы бойынша корпоративті есептеуіш желілер алады. Бұл желілерді ірі мекемелерді, банктер мен олардың филиалдары, сақтандыру компаниялары, бұқаралық ақпарат құралдары құрады. Егер желі елдегі аймақтық масштабтағы компьютерлерді біріктіретін болса, аймақтық есептеуіш желісі деп атайды. Мұндай желіде байланыс желісі ретінде телефон байланысы, телефон тораптары немесе сымсыз байланыс серігі қолданылады. Егер қашықтағы компьютерлерді байланыстыру үшін телефон желісі қолданылса, модем қажет болады. Модем (МОдулятор/ДЕМодулятор сөздерінің қысқартылуы) – таратушы жағында компьютердегі сандық сигналдарды үздіктелген аналогтық сигналдарға айналдруды қамтамасыз ететін қабылдаушы жағында сигналдарды осыған кері түрлендіретін құрылғы. Модем арқылы көптеген дербес пайдаланушылар аймақтық және коммерциялық желілерге, Интернетке қосылады. Сондай – электрондық поштаны пайдаланады, конференцияларға қатыса алады. Үлкен қашықтықты және пайдаланушыларды молынан қамтитын есептеуіш желілер телекоммуникациялық есептеуіш желілері деп аталады. Телекоммуникациялық желілер – ақпарат алмасу және оны өңдеуді бөлісу желісі, ол өзара байланысқан жергілікті желілерден құралады. Мұндай масштабтағы желілер аппаратттық, ақпараттық, программалық сияқты қоғамдық ресуростарды ұжымдаса пайдалану мақсатында құрылады. Телекоммуникациялық желіні пайдаланушыларының өздерінің қай жерде орналасқанына қарамастан ақпаратты жедел түрде кез келген қашықтыққа жіберуге, сонымен қатар желіден қажет мәліметті дер кезінде алуға мүмкіндігі бар. Интернет – (ағылшынша Internet – желіаралық байланыс) бүкіл жер шары бойынша ақпарат ағынын таратуды қамтамасыз ететін желілер жиынтығы. Өзара байланыстырлыған миллиондаған компьтерден құралған, біртұтас ақпараттық кеңістікті Интернет деп атайды. Әр түрлі масштабтағы желілердің өзара біріктірілуі мүмкін. Мысалы, кабельмен жалғастырылған мекемедегі жергілікті желі аймақтық желіге, ал әр түрлі аймақтық желілер телефон джелісі арқылы байланыстырылуы мүмкін. Үлкен қашықтықта желіаралық байланыс орнату қажет болғанда кабельдік желілерді пайдалануға болмайды.Мұндай жағдайда телекоммуникация каналдары:телефон, радио, релелік байланыс, талшықты – оптикалық байланыс, ғарыштық жасанды серіктері арқылы байланыс т.б. қолданылады. Әр түрлі желілерді түйістіру шлюз деп аталатын арнайы компьютерлер немесе программалар арқылы қамтамасыз етіледі. Шлюздер бір желіден қабылданғандеректер форматын басқа желідегі деректер форматына түрлендіреді. Әр түрлі масштабтағы желілерді біріктіру нәтижесінде қалалар, елдер және континенттер арасында өзара ақпарат алмасу мүмкіндігі беріледі. Қорғану қызметін атқаратын шлюздік компьютерлер бранмауэрлер деп аталады. Ауқымды желі немесе Интернет – адамзаттың ақпараттық технология саласындағы жеткен жетістіктерінің бірі. Интернет желісін алғашқы дүниеге келтіруге себеп болған 70 – жылдар басында АҚШ қорғаныс инистрлігінің APRANET компьютерлік жүйесі болып саналады. 1973ж. APRANET Англия мен Норвегия мемлекеттеріне байланыс орнатып әлемдік кеңістікке шықты. Интернеттің кеңінен таралуына себеп 1982 жылы пайда болған ТСР/ІР хаттамася (протоколы) болды. Жергілікті желілер Жергілікті желі – саны шектеулі компьютерлерді біріктіру үшін қолданылады. Компьютерлерді желіге қосу үшін компьютерден басқа құрылғылар:желілік адаптер, кабель, концентратор (HUB) немесе коммутатор (SWICH) қажет. Желілік адаптер – компьютердің байланыс желісімен сәйкестендірілуін қамтамасыз ететін құрылғы. Коммутатор мен концентратор ақпарат алмасу сапасын жақсартады және деректерді таратудың әр түрлі стандартын қолданатын желінің әр түрлі бөліктерін біріктіреді. Сонымен, жергілікті желі дегеніміз – бір – бірімен қатар орналасқан компьютерді біріктіретін жүйелер (бір бөлмеде немесе бір ғимаратта, қатар орналсқан компьютерлер). Жергілікті желінің екі түрі бар: клиент – сервер және бір деңгейлі (бір рангілі), яғни тең дәрежелі желі.
1.Шина – барлық компьютерлер тізбекті түрде бір кабельге жалғанады. 2.Сақина топологиясы деп аталатын желі байланысында барлық компьютерлер тұйық сақина түріндегі кабельге жалғанады. 3.Файлдық серверлерге негізделген желіде компьютерлер бір – бірімен жұлдыз схемасы түрінде жалғанады. 4.Егер мекеме көп қабатты үйде орналасса, онда оның әр қабатындағы жеке серверін байланыстыратын бүкіл мекемеге ортақ бір сервер беріліп, оны ақшақар (снежинка) схемасы деп атайды, көбінесе осы топологияны пайдаланған тиімді. Жергілікті желінің қамтамасыз ету мүмкіндіктері: - ақпараттың арнайы серверлерде сақталуы, бірнеше пайдалнушының қандай да бір дерекпен жұмыс істеу; - бірнеше пайдалнушыны қолданатын программалық жабдықтарды файлдық дискілердің серверлерінде бір ғана данадан сақтау; - электрондық пошта мен топтық жоспарлауды пайдаланатын пайдаланушылардың ұжымдық жұмыс істеуі мен құжат айналымы; - желілік принтерлерді бірлесіп пайдалану; - Интернетке қосылу мүмкіндігі. Ортақ деректер базасының каталогі, желілік ресурстар мен бірыңғай қорғаныс саясатын бөлісудің орталықтандырылған тәсілі бар компьютерлр тобының домен атауы болады. Әрбір доменге жеке ат беріледі. Доменнің деректер базасы каталогі домен бақылаушасында (контролер) сақталады. Әрбір доменде тек бір ғана негізгі бақылаушы болады.
Компьютерлер желіге қосылғаннан кейін бірінші рет іске қосылғанда Windows 2000 Professional операциялық жүйе DHCP (Dynamic Configuration Protocol) серверін іздейді. Мұндай типтегі серверлер компьютерлерг желіден бірін – бірі оңай табу үшін адрес меншіктейді. Егер желіде DHCP сервері болмаса, онда операциялық жүйе автоматты түрде қосылғаннан басқа компьютерлерді анықтай алатын режімге ауысады. Мұндай механизмді IP – адрестеу (Automatic IP – addressing) деп аталады. Компьютерлердің бір – бірімен байланыс жасау ережесі желілік хаттама деп аталады. Хаттама (протокол) – екі компьютердің бір –бірімен қатынасуныңы формалды ережелерінің жиынтығы. Microsoft фирмасы мекеме ішінде жлімн жұмс істеу үшін TCP/IP қолдануды ұсынады. NetWare сервері бар жергілікті желілерде пакеттерді желі бөліктері және редиректор арасында маршрутизациялану мүмкіндігін беретін IPX/SPX (Intеrnet Packet Exchange/Sequeneed Packed Exchange) хаттамасы қолданылады.Microsoft Фирмасының 3Com компаниясымен бірігіп құрған Point – to – Point Тunneling Protocol (РРТР) хаттамасы Internet арқылы сенімді байланыс құру мүмкіндігін береді. Сабақты бекіту сұрақтары *Компьютерлік желі дегеніміз не? *Жергілікті желінің қызметі қандай? *Корпоративті және аймақтық желлер деген не? *Шлюз деп нені атайды? *Желілік құрылғыға не жатады? *Желілік адаптердің қызметі қандай? *Интернетке қандай анықтама беруге болады? Үйге тапсырма: 8.1 – 8.3 тақырыптарды оқу. САБАҚ ЖОСПАРЫ «Бекітемін» ________________ Оқу ісінің меңгерушісі «___________» ________20 ж Пән аты: Информатика Класы: 9 «А», 9 «Б», 9 «В», 9 «Г» Сабақтың тақырыбы: Ауқымды компьютерлік желі. Электрондық пошта. Сабақтың мақсаты: Білімділік: Оқушыларға ауқымды компьютерлік желі, желідегі серверлердің атқаратын қызметі, Интернет желісі, электрондық пошта туралы түсінік беру. Интернеттен ақпарат іздеу және алу, электрондық поштамен жұмыс істей білуге үйрету; Дамытушылық:Оқушыларға интернетте ақпарат іздеу, электрондық байланыспен хабарды татату және қабылдау мүмкіндіктерін түсіндіре отырып алған білімдерін толықтыру, ой - өрістерін дамыту; Тәрбиелік: Оқушыларды ұқыптылыққа, жинақылыққа тәрбиелеу. Сабақтың түрі: аралас сабақ Сабақтың барысы: 1.Ұйымдастыру 2.Өткен материалды қайталау 3.Жаңа сабақты түсіндіру 4.Компьютермен жұмыс 5.Үйге тапсырма 6.Сабақты бекіту Өткен материалды қайталау сұрақтары * Компьютерлік желі дегеніміз не? * Жергілікті желінің қызметі қандай? * Корпоративті және аймақтық желлер деген не? * Шлюз деп нені атайды? * Желілік құрылғыға не жатады? * Желілік адаптердің қызметі қандай? * Интернетке қандай анықтама беруге болады? Жаңа сабақты түсіндіру Ауқымды компьютерлік желі Бір немесе бірнеше желілерді бір – бірімен өзара байланыстыру желіларалық байланыс немесе ауқымды желі деп аталады. Ауқымды желі қала, аймақ, ел, бүкіл Жершарын қамтуы мүмкін. Көп жағдайда бағалы ақпараттар сақталатын мекемелердің компьютерлері ауқымды желіге қосылғанымен сыртқы тұтынушылардың өз желілеріне қосылуына рұқсат бере алмайды. Бұл жағдайда шлюздік компьютерлер қорғану қызметін атқарады. Бұндай компьютерлер брандмауэрлер деп аталады. Осы компьютер арқылы әкімшілік рұқсат еткен ақпарат ғана өтетін болдаы. Миллиондаған компьютерлер байланысынан құралған ақпараттық кеңістікті Интернет деп атайды. Интернеттің ең қарапайым анықтамасы желілердің желісі деп аталады. Желідегі компьютерлердің Интернетке тұрақты қосылғандары мен желінің басқа бөліктерімен өзара ақпарат алмасуға қатысушыларын серверлер деп атайды. Серверлердің барлығы ТСР/ІР стандартты хаттамасын қолданады.
Компьютерді Интернетке қосу үшін оны тұрақты ІР адресі бар басқа компьютермен байланыстыру қажет. Осындай байланыстыруға мүмкіндік беретін арнайы мекемелер Интернет қызметін жеткізушілер немесе сервис – проавайдерлер деп аталады. Мысалы: Nursat, S&Communications, Parasang, Ducat, Қазақтелеком, Тарлан т.с.с. сервис – провайдерлер бар. Интернеттің қызметтері Интернет поштасы. Компьютерді Интернетке қосылған кез келген тұтынушыға автоматты түрде электрондық пошталық адрес тағайындалады. Интернетк қосылуға мүмкіндік беріп отырған сервер- компьютерде электрондық «пошталық жәшік» құрылады. Әрбір адреске келіп түскен хабар осы жәшікте, сол адресат сервермен нақты түрде қосылғанға дейін сақталады. Телеконференциялар. Интернеттің бұл қызмет түрі поштаның дамуы нәтижесінде пайда болған десе болады. Телеконференцияларды жаңалықтар тобы деп те аталады. World Wide Web (WWW) қызметі. Интернеттің ең қарапайым және өте кең тараған қызмет түрі болып табылады. Көбінесе оны тек Web деп атайды. Электрондық пошта да, телеконференциялар жүйесі де ақпарат алмасудың кәдімгі жүйелері іспеттес. Өз пошталық жәшігіңізді ашып, біз оған келіп түскен хабарламаларды көре береміз. World Wide Web қызметі интерактивті түрде жұмыс істеуге арналған. Ол ақпараттарды жылдам іздеп табу және керектісін жинау мүмкіндігін береді. World Wide Web қызметін пайдалануда HTML «құжаттарының пішімі (мәтін пішімі)» және «гипермәтіндік сілтемелер»деген негізгі екі ұғым бар. HTML пішініндегі мәтіндік құжаттар. Компьютерлік желіде тасымалданатын мәтіндік құжаттарды түрлендіре отырып пішімдеуге арналған арнайы тіл. Электрондық түрде тасымалданатын Web – құжаттар басуға шығаруға емес, тек экранда көруге арналған. HTML – алдын – ала мүмкіндіктері белгісіз құрылғылар арқылы қарауға арналған экрандық құжаттарды безендіруге арналған арнайы тіл. HTML тілінде құжат құру программалауға ұқсас болып келеді. Құжаттың авторы әдеттегі мәтін қаріптеріне арнайы кодтарды енгізеді. Оларды тег деп атайд. Құжатты оқыған кезде оның мәтіні жазылған қаріп түрі мен мен оқытылатын терезенің мөлшерінен тәуелсіз түрде азатжол терезенің ортасына ығыстырылып тураланады. Гипермәтіндік сілтемелер HTML тегтері құжат таралуға, экран фоны, яғни реңі мен мәтін әріптерінің түсін басқаруға мүмкіндік береді. Тегтердің көмегімен мәтін ішіне әртүрлі сурет енгізіп, олардың айналасына сөз жазу, сондай – ақ парақтарды безендіруге болады. Осы әрекеттерді орындай отырып, мазмұнды әрі тартымды Web – құжаты құру мүмкіндігі бар. жүктеу/скачать 1.03 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|