Сабақтың тақырыбы: Магнит өрісі және оң қол ережесі

Бұранда ережесі (оң қол ережесі) магнит өрісінің күш сызықтарының бағытын анықтауға қолданылады.

• Бұранда ережесі (оң қол ережесі) магнит өрісінің күш сызықтарының бағытын анықтауға қолданылады.
• Сол қол ережесі магнит өрісі тарапынан өткізгішке әрекет ететін күш бағытын (Ампер күшін) анықтауға қолданылады.

Магнит индукция сызықтары тогы бар өткізгішті қамтып тұрады және тұйықталған. Мұндай токтарды құйынды деп атайды. Магнит өрісінде кішкентай магнит тілшелерінің осьтерін бойлай орналасқан сызықтар магнит өрісінің күш сызықтары деп аталады. Соленоид ішінде магнит өрісінің күш сызықтары параллель және оны сырт жағынан орап өтеді.

Тогы бар магнит өрісі күш сызықтарының бағытын бұрғы ережесі арқылы табуға болады: катушканың (шегер бұрғы тұтқасын ток бағытымен айналдырса, онда оның ұшының қозғалысы арғының) магнит өрісінің күш сызықтарының бағытын көрсетеді.

• Тогы бар магнит өрісі күш сызықтарының бағытын бұрғы ережесі арқылы табуға болады: катушканың (шегер бұрғы тұтқасын ток бағытымен айналдырса, онда оның ұшының қозғалысы арғының) магнит өрісінің күш сызықтарының бағытын көрсетеді.
• Күш сызықтарын білу арқылы соленоид полюстерін анықтаймыз.
• Күш сызықтары шарғының солтүстік полюсінен шығып, оңтүстік полюсі жағына кіреді.

Соленоидтың магнит өрісін ондағы орамдар саны немесе шарғыдағы ток күшін арттыру арқылы күшейтуге болады.

• Соленоидтың магнит өрісін ондағы орамдар саны немесе шарғыдағы ток күшін арттыру арқылы күшейтуге болады.
• Тогы бар шарғының электр өрісін орамдардағы ток күшін және орамдардың санын өзгертпей, тек шарғыға темір өзекше енгізсе арттыруға болады.

Ішіне темір өзекше орналастырылған шарғы электромагнит, ал шарғыға оралған сымдар электромагниттің орамасы деп аталады.

• Ішіне темір өзекше орналастырылған шарғы электромагнит, ал шарғыға оралған сымдар электромагниттің орамасы деп аталады.
• Электромагниттің кереметтілігі соншалық – оның орамындағы тогы бар тізбекті қосу және ажырату жолымен оны магниттеуге және магнитсіздендіруге болады.
• Электромагнит электромагниттік реледе, көтеру крандарында, телефон аппараттарында, автоматтық теміржол бкліглерінде, өлшеуіш аспаптарда кеңінен қолданылады.

Реле

Реле

• Реленің негізгі қасиеті әлсіз токтың көмегімен электр тізбегіндегі аса қуатты процестерді басқаруға болады.
• Электромагниттік реле токтың жұмыс тізбегін қосқан немесе ажыратқан кезде іске қосылады.

Электромагниттік реленің жұмыс істеу принципі

• Электромагниттік реленің жұмыс істеу принципі
• Шарғы (1) арқылы ток өзекшені магниттейді, пластина (2) өзекшеге тартылады да, кез келген жұмыс тізбегінің контактілерін (3)тұйықтайды.Шарғы арқылы өтетін тогы бар тізбекті ажыратқаннан кейін серіппе (4) контактілерді (3) ажыратады.

Магниттік индукция

• Магнит өрісі тогы бар өткізгішке әсері арқылы байқалады
• Магнит индукция векторы – магнит өрісінің күштік сипаттамасы

• Магниттік индукция – векторлық шама.
• Магнит индукция бағытына магниттік тілшенің оңтүстік полюсінен солтустік полюсіне дейінгі бағыт таңдалады.

Магниттік индукция

Назарларыңызға рахмет!