Сақтандыру курсына кіріспе. Сақтандыру курсының маңызы

1. 
   Сақтандыру курсының маңызы.
   
2. 
   Сақтандыру қатынастарының объектілері мен субъектілері.
   
3. 
   Сақтандыру пәнінің басқа экономикалық пәндермен өзара байланысы.
   

Б.ғ.д. 916 жылы жалпы орта мәнін алу жүйесі енгізілген. Бұл жүйе қазіргі сақтандыру тарифтеріне сәйкес келеді.

1584 жылы қабылданған теңіз жүктерін сақатндыру тәртібі жүктерді тасып жеткізу үшін 5% ақшалай сыйлық төлеуді қарастырған. 16 ғасырдың аяғында Англияда теңіз тасымалдарын сақтандыру 1601 жылы Парламент Актісімен бекітілді, ол саудагерлер арасындағы сақтандыру жағдайларына қатысты «Акт» деп аталады. Ұзақ уақыт бойы сақтандыру бизнесі сауда оперциясының бөлігі ретінде өмір сүріп келеді.

1584 жылы сақтандыру полисінде үш сақтандырушы қол қойған, олардың бірі жарты міндетті мойнына алса, екінші жартысын қалған екеуі бөліп алған.

18 ғасырда сауда көлемінің ұлғаюы алғашқы кәсіби сақтандырушылардың шығуына әкелді. Өрттен сақтандырудың элементар түрлері орта ғасырда дамыды. Англияда 30 жылдың ішінде бірнеше тәртіпсіз компаниялар мен бірлескен қоғамдар құрылды. Олар халықтан ақша жинаумен ғана айналысып, нақты жұмыс жасаған жоқ. Сақтандыру ісіндегі ең маңызды оқиға 1797 жылы Орталық Еуропадағы селден қорғану жөніндегі бірлескен сақтандыру компаниясының құрылуы болды. Өмірді сақтандырумен айналысқан алғашқы компания 1706 жылы құрылған. «Достық қоғам» болды.

Ресейде 18 ғасырдың аяғына дейін отандық сақтандыру ұйымдары болған жоқ, тек шетелдік сақтандыру қоғамдарының қызметі пайдаланылады. Сөйтіп көп қаржы шетелге кетіп қалып, Ресей экономикасына зиянын тигізді.

1786 жылы Ресейде мемлекеттік сақтандыру монополиясы бекітілді. Сақтандыру экспедициясы өрттен құрылыстарды сақтандыру, оның құнының 75% көлемінде жүргізілді. Төлемдер жылына сақтандыру соммасының 1,5% құрады.

1827 жылы жеке сақтандыру кәсіпорындары пайда болды. 1846 жылы «Саламандра» акционерлік сақтандыру қоғамы құрылды, ол елдің жекелеген аймақтарындағы құрылыстарды сақтандыру құқына ие болды.

1835 жылы Ресейде жеке сақтандыру ұйымдастырылып «Өмір» жеке акционерлік сақтандыру қоғамы құрылды.

1875 жылы алғашқы үстемдік етуші бірлестік сақтандыру синдикаты ұйымдастырылды. Бұл синдикат 1918 жылға дейін қызмет жасады.

1864 жылы алғашқы өзара сақтандыру қоғамдары пайда болды. 1885 жылы Ресейде шетелдік сақтандыру қоғамдарына қызмет жасауға тыйым салынып тасталды. Шетел капиталының сақтандыру ісіндегі үлесі 1890 жылы 24% жетті. Шетелдік сақтандыру қоғамдары ішкі істер министрлігі тарапынан мемлекеттік бақылауға алынды.

1913 жылы Ресейдің барлық сақтандыру мекемелерінде 21 млрд. Сомның мүлкі сақтандырылды, мұндағы акционерлік сақтандыру қоғамының үлесі-65%; жергілікті қоғамдардыкі-15%; өзара қалалық қоғамдардыкі-8% болды. Орыс акционерлік сақтандыру қоғамдары 1913 жылы 129 млн. Сақтық төлемдерді жинаса, шетелдіктер-12 млн.сом, өзара қоғамдар-14 млн.сом жинады. Сақтандыру қоғамдарының қаржылық ресурстарына ірі инвестициялардың көзіне айналды. Олар мемлекеттік қарыздар мен акцияларға жұмсалынды.

Дәріс бойынша қорытынды сұрақтар:

1. 
   Қаржы-несие қатынастары жүйесіндегі сақтандыру.
   
2. 
   Нарықтық экономика жағдайындағы сақтандырудың рөлі мен мәні.
   

1. 
   Сақтандыру ісінің бастаулары.
   
2. 
   Тәуекелді сақтандырудың алғы шарты.
   
3. 
   Сақтандыру түсінігі: қазіргі қоғамдағы оның қажеттілігі, мәні, функциялары, қағидалары, сақтандырудың экономикалық табиғаты.
   

1. 
   Міндетті сақтандыру.
   
2. 
   Ерікті сақтандыру.
   

1997 жылы Қазақстан Республикасы міндетті сақтандыру ауылшаруашылық өндірісін жаңартуға қолданған. Негізінде міндетті сақтандыру, сақтандыру төлеміне тәуелсіз және белгіленген мерзімде ғана әрекет етеді.

Ерікті сақтандыру – міндетті сақтандырудың әрекетіне қарағанда азаматтық, құқықтық қатынастар негізінде пайда болған сақтандырушы (сақтандыру компаниялары) және сақтандырушы (жеке және заңды тұлғалар) өзара келісім негізінде пайда болды.

Ерікті сақтандырудың инициаторы болып, шаруашылық субъектілері мен жеке және заңды тұлғалар табылады.

Міндетті сақтандыру формасын мемлекет тек қана жеке сақтандырулар мүддесін қорғау мақсатында ғана емес, сонымен қатар жалпы қоғам үшін белгіленіп және бекітіледі. Заң міндетті сақтандыруды жүргізетін сақтандыру мекемесін анықтайды.

Ерікті сқтандыру алдын-ала келісілген сақтандыру мерзімі анықталады. Ерікті сақтандыру, сақтандыру жарнасын төлеген соң ғана күшіне енеді.

Міндетті сақтандыру:

• 
  автокөлік иелерінің азаматтық-құқықтық жауапкершілігін;
  
• 
  жолаушылар алдындағы тасымалдаушының азаматтық жауапкершілігін;
  

1. 
   Мүлікті сақтандыру.
   
2. 
   Жеке басты сақтандыру.
   

Сақтық қорғауы ұйымдастырылатын құбылыстардың бұқаралық сипатына байланысты, сақтандыру саласы барлық ақпаратты жинауға, топтауға, жүйелеуге және жалпылауға мәжбүр. Бұл ақпараттарды сақтандыру саласы қызметінің тиімділігін арттырудың тиімді стратегиясын жасау үшін қолданылады.

Экономикалық қатынастар жүйесі ретінде сақтандыру сақтық жауапкершіліктегі әртүрлі объектілер мен субъектілерді, заңдық ережелер мен тәртіптерге сәйкес қызметтерін ұйымдастыру түрлерін қамтиды.

Экономикалық қатынастардың алуан түрлігін реттеп, бірыңғай және өзара байланысты жүйені жасау үшін сақтандыруды жүйелеу қажет. Сақтандыруды жүйелеу әрбір сақтандырудың келесі буыны алдыңғы буынның бөлігі болатындай буындар мен салаларға бөлудің ғылыми жүйесі болып табылады. Сақтандыруды жіктеудің негізіне екі критериясы алынған: сақтандыру объектілеріндегі өзгешелік және сақтық жауапкершілігі көлеміндегі өзгешелік. Осы бөлуге сәйкес жіктеудің екі жүйесі қолданылады: сақтандыру объектілері бойынша және қауіптің тегі бойынша. Кеңейтілген және нақты мағынада сақтандыруды жіктеу сақтандырушыларда және олардың жұмысында, объектілерді, сақтандырушылар категориясында, сақтық жауапкершілігі көлемінде және сақтандыру өткізу түрінде өзгешеліктерді көрсету түрін бейнелейді.

Нарықта меншік түрі жағынан мемлекеттің және мемлекеттік емес болып бөлінетін арнаулы сақтандыру ұйымдары қызмет көрсетеді.

Бұл ұйымдардың қызмет ету саласы ішкі, сыртқы және аралас нарық салаларын қамтиды. Бұл экономикалық қызмет түрі ретіндегі сақтандыру саласын ұйымдық жіктелуі болып табылады.

Ұйымдастыру түріне қарай сақтандыру мемелекеттік, акционерлік, өзара кооперативтік болып бөлінеді. Ерекше ұйымдық түрге дәрігерлік сақтандыру жатады.

Мемлекеттік сақтандыру – сақтандырушы ретінде арнайы өкілетті ұйым тұлғасы арқылы мемлекет болатын ұйымдастыру түрі: мемлекет мүдделерінің щеңберіне оның кез-келген және жеке сақтандыру түрлерін жүргізуге үстемдігі жатады.

Акционерлік сақтандыру – сақтандырушы ретінде жарғылық қоры жеке және заңды тұлғаларға тиесілі акциялардан және басқа құнды қғаздардан жиналған акционерлік қоғам түріндегі жеке капитал болатын мемлекеттік емес ұйымдастыру түріне жатады. Бұл ұйымдастыру түрі сақтандыру компанияларның жұмысын тиімді қылуға қамтамасыз етеді.

Өзара сақтандыру – қабылданған шарттарға сәйкес бір-біріне мүмкін шығындарды анықталған үлестері көлемінде жабу жөніндегі жеке және заңды тұлғалар топтары арасындағы келісімді бейнелейтін мемлекеттік емес ұйымдастыру түріне жатады. Бұл түрдің қызметі құрылған сақтандыру кәсіпорыннан пайда табу мақсатын көздемейтін, яғни коммерциялық емес кескіндегі сақтандыру ұйымы болып табылатын өзара сақтандыру қоғамы арқылы жүзеге асырылады. Бұл сақтандырудың ұйымдық түріне жатады.

Дәріс бойынша қорытынды сұрақтар:

1. 
   Жеке тұлғалардың мүліктік мүдделерін қорғауды қамтамасыз ету үшін сақтандыруды пайдаланудың объективті қажеттілігі.
   
2. 
   Сақтандырудың қаржы және несиемен өзара байланысы.
   
3. 
   Сақтандыруда қолданылатын негізгі түсініктер мен терминдер.
   

1. 
   Сақтандыру жіктемесінің қажеттілігі.
   
2. 
   Сақтандыру жіктемесінің негізі.
   
3. 
   Қауіп түрі және сақтандыру объектісі бойынша жіктеме: салалары, қосалқы салалары және түрлері.
   

Дәрігерлік сақтандыру – сақтандыру қызметінің ерекше ұйымдық түрі. Негізінен бұл денсаулықты қорғауда халықтың мүдделерін әлеуметтік қорғау түрі ретінде қолданылады. Дәрігерлік сақтандырудың субъектілері ретінде азаматтар, сақтандырушы, сақтандырушы дәрігерлік ұйым, дәрігерлік мекеме қызмет жасайды. Сақтандыру объектідері сақтандырудың экономикалық мүдделерімен барлық белгілерінің материалдық иесі болып табылады. Нарықтық экономиканың қалыптасы сатысында объектілерінің сипаттамасына қарап сақтандырудың негізгі 4 саласын ажыратады:

• 
  мүліктік сақтандыру.
  
• 
  жеке сақтандыру.
  
• 
  жауапкершілікті сақтандыру
  
• 
  Экономикалық қауіп-қатерден сақтандыру.
  

Мүлікті сақтандыру – құқықтық қатынас объектісі ретінде әртүрлі мүлік болатын сақтандыру саласына жатады. Оның экономикалық міндеті – сақтандырылған жағдай туғанда болған шығынның орнын толтыру. Сақтандырушының меншігіне жататын мүлікпен қоса, оның иесіне мен оның сақтандырылуына жауап беретін басқа да жеке және заңды тұлғалар бола алады.

Жауапкершілікті сақтандыруды объекті орыныда сақтандырушының белгілі бір іс-әрекеті салдарынан зиян шегуі мүмкін үшінші (жеке және заңды) тұлғалар алдындағы жауапкершілік тұрады. Сақтандыру қызметін бағалауының жалпы міндеттерін шешкенімен, сақтандыруды жүнргізуге мүмкіндік беретін азаматтардың, ұйымдардың, кәсіпорындардың нақты сақтық мүдделерін ажырата алмайды. Осы нақты мүдделерді ажырату үшін сақтандыру түрлері мен сала бөлімдері айқындалды. Мүлікті сақтандыру сақтандырушылардың әлеуметтік топтары мен меншік түрлеріне қарай сала бөлімдеріне бөлінеді. Осы белгісі бойынша шаруашылық жүргізушілердің субъектілерінің мүлкін ажыратады:

• 
  мемлекеттік;
  
• 
  жеке;
  
• 
  жалға берілетін;
  
• 
  жеке меншік құқығындағы жеке азаматтардың мүліктері;
  

• 
  қарызды сақтандыру;
  
• 
  азаматтық жауапкершілікті сақтандыру;
  

Мүлікті сақтандырудың жіктелуі ерекшелігі өзара иерархиялық байланысы жоқ қауіптерді ажырату болып табылады:

• 
  өрттен мүлікті сақтандыру;
  
• 
  ауылшаруашылық егістерін құрғақшылық пен басқа да табиғат апаттарынан сақтандыру;
  
• 
  жануарларды жаппай қырылудан және еріксіз союдан сақтандыру;
  
• 
  көлік құралдарын апаттан, алын қашудан және т.б. қауіптерден сақтандыру;
  

Инвестицияны, сыртқы сауданы және т.б. объектілерді мемлекетаралық қатынастарда қорғау тек сақтандыру қызметінің көмегімен жүзеге асырылады. Сақтандыру қызметтері тәуекелдік, ескертушілік, жинақтаушылық және бақылау функциясы болып бөлінеді.

Ескертушілік қызметі – сақтандыру резервтерінің қаражат арқылы сақтандыру тәуекелділігін азайтуға бағытталған, өрт пен кездейсоқ оқиғалармен күресу шараларын алдын-ала ескерілуін жоспарлау және қаржыландырумен байланысты.

Сақтандырудың жинақтаушылық функциясы – ең алдымен өмірді, ұзақ мерзімге сақтандыру арқылы іске асырылады. Өмірді сақтандыруда сақтандыру категориясы шын мәнінде қаражат жинақтауына қарай несие қатынастарына жатады.

Бақылау функциясы – сақтандыру резервінің арнайы қалыптасыуын сақтандырушының сақтандыру тәртібін орындайтын және жалпы алғанда сақтандыру опрцияларының дұрыс жүргізілуін қамтамасыз етеді.

Дәріс бойынша қорытынды сұрақтар:

1. 
   Қазақстан Республикасының сақтандыру жіктемесі: салалары, сыныптары, түрлері.
   
2. 
   Сақтандыру жүргізудің нысандары және әдістері.
   

1. 
   Тәуекел: түсінігі, функциясы, қайнар көздері, жіктемесі.
   
2. 
   Тәуекелді бағалау.
   
3. 
   Тәуекелді басқару негізі.Тәуекел менеджмент.
   
4. 
   Тәуекелді шектеу нысандары- диверсификация, эккаутинг, шектеу, сақтандыру, хеджирлеу, валюталық келісім.
   

Сақтандыру саласының дамуының міндетті шарты сақтандыру қызметіне қажеттіліктің болуы және осы қажеттелікті қанағаттандыра алатын сақтандырушылардың болуы. Отандық экономиканың нарыққа бетбұрысы экономикалық қатынастар жүйесіндегі сақтандырушының орны мен рөлін түпкілікті өзгертіп жібереді. Сақтандыру компаниялары шаруашылық өміріндегі толық құқықлы субъектілерге айналады.

Қызмет жасаушы сақтандыру нарығы әртүрлі құрылымдық буындарын тұратын күрделі, біріктірілген жүйені бейнелейді. Оны №1 қосымшадан көруге болады:

Сақтандыру қызметінің бастаушы буыны – сақтандыру қоғамы немесе сақтандыру компаниясы. Осы буында сақтандыру қорының қалаптасуы және пайдалану процесі жүреді, экономикалық қатынастардың бір түрі қалыптасса, екінші біреулері пайда болып, жеке, топтық, ұжымдық мүдделер өзара ұштасып жатады.

Сақтандыру компаниясы – сақтандыру қорының қызмет жасауының тарихи анықталған қоғамдық тұрапты. Бұл компания сақтандыру шарттарын жасайтын және қызметін көрсететін дараланған құрылым. Сақтандыру компаниясының даралығы, оның ресурстарының толықтай өзінікі болуын және өзіндік толық ресурстар айналасының болуымен айқындалады. Экономикалық дараланған сақтандыру компаниялары өздерінің басқа сақтандырушылармен қарым-қатынастын қайта сақтандыру және бірлесе сақтандыру негізінде құрады. Кез-келген адам өз табысын өз еркімен жұмсай алады және оның қандай бөлігін тұтынуға, қандай бөлігін жинақтауға бөлінетін өдігінше шешеді. Осының барлығын сақтандыру нарығы кеңейтілген сақтандыру қызметінің түрлерінің жиынтығын ұсынғанда ескертіп отыр.

Сақтандыру қызметі экономикалық бәсеке кезіндегі реттеуші қызметті атқарады. Бәсекенің өзі сақтандыру нарығындағы жетістікті қамтамасыз ете алмайды. Бұл жетістіктерге жету үшін сақтандырушы сақтық қоғамының қызметкерлерін әрдайым жаңа мүмкіншілігі мен клиенттерді іздестіруге, қызмет көрсетудің түрлері мен әдістерін жетілдіруді бағалап отырады.

Кең мағынада алғанда сақтандыру нарығы сақтандыру өнімін сату-сатып алу бойынша экономикалық қатынастардың барлық жиынтығын көрсетеді. Нарық сақтандырушы мен сақтандырушының арасындағы органикалық байланысты қамтамасыз етеді.

Сақтандыру нарығының қызмет етуінің ең маңызды экономикалық заңдарды: құн заңы және сұраныс пен ұсыныс заңы.

Сақтандыру нарығы тауар шаруашылығының пайда болу кезінде қалыптасты және оның ажырамас маңызды элементі болып табылады. Екеуінің де пайда болу шарты-еңбектің қоғамдық бөлінісінің және әртүрлі меншік иелерінің дараланған тауар өндірушілерінің болуы. Сақтандыру нарығы нарықтық қатынастар субъектілерінің өз бетінше қызмет етуін, олардың сақтандыру қызметін сату-сатып алу мәселесіндегі тең құқылы бірлесе қызмет жасауын, көлденең және тіке байланыстардың дамыған жүйесінің болуын ескертеді.

Дамыған нарықтық экономикасы бар елдерде үстемдік етудің ең қауіпсіз жағдайы саладғы 10 және одан да көп бәсекелестердің қызмет жасауы, олардың ішіндегі ең ірісінің үлесі жалпы сақтандыру қызметін сатудың жалпы көлемінің 31-нан, екеуінің 44-дан, үшеуінікі 54-дан, төртеуінікі 64-дан аспауы қажет. Егер осы арақатынас бұзылса, мемлекет экономикалық санкциялар қоладынп сақтандырушылардың қатысуын шектейді.

Сақтандыру нарығының құрылымы институционалдық және айсақтық аспектілермен сипатталады.

Институционалдық аспект – ол акционерлік, коперативтік, өзара және мемлекеттік сақтандыру компаниялары түрінде көрсетіледі. Аймақтық аспектіде- жергілікті сақтандыру нарығын, ұлттық және әлемдік сақтандыру нарығын бөлуге болады. Нарықтық қатынастардың дамуы қоғамдық – экономикалық прогресс жолындағы аймақтық кедергілерді жойып, интеграциялық процестерді күшейту арқылы ұлттық сақтандыру нарығын әлемдік нарыққа қосуға жеткізеді. Осындай интеграцияның нәтижесінде ЕҚ-мүше елдердің жалпы еуропалық сақтандыру нарығы саласы құрылды.

Дәріс бойынша қорытынды сұрақтар:

1. 
   Залалды өтеу үшін қорлар мен резервтердің құрылымының экономикалық қажеттілігі.
   
2. 
   Сақтандыру қорын ұйымдастыру нысандары.
   
3. 
   Сақтандыру қорларының мемлекеттік резервтік қорларынан айырықша ерекшеліктері.
   

1. 
   Сақтандыру рыногының құрылымы.
   
2. 
   Сақтандыру делдалдары. Сақтандыру рыногы тұрпатының мінездемелері.
   
3. 
   Сақтандыру қызметі ерекше тауар ретінде.
   

Ішкі сақтандыру нарығы – нақты сақтандырушыларды қанағаттандыруға бағытталған сақтандыру қызметіне тікелей сұранысы бар жергілікті нарық.

Сыртқы сақтандыру нарығы – ішкі нарық шеңберінде орналасқан және осы аймақтан тыс жерлердегі аралас сақтандыру компанияларына да бейімделген нарықты айтады.

Әлемдік сақтандыру нарығы деп – дүние жүзілік шаруашылық аумағындағы сақтандыру қызметіне сұраныс пен ұсыныстың мәнін түсіну керек.

Сақтандыру нарығында ұсынылатын тауар-сақтандыру қызметі. Ол қызмет шарт негізі мен заң негізінде жеке және заңды тұлғаға ұсынылады. Сақтандыру қызметін сату – сатып алу актісі сақтандыру келісім – шартымен бекітіледі және де сақтандыру полисін сақтандырушыға тапсырады. Сақтандыру түрлерінің тізімі сақтандыру нарығының ассортименті деп аталады.

Қазіргі уақытта сақтандырудың әлемдік тәжірбиесінде екі бағыт күшейген:

1. 
   Сақтандырушылардың қызметін мамандандыру;
   
2. 
   Сақтандырушылар қызметінің әмбебап сипатта болуы;
   

Сақтандыру нарығы күрделі көп факторлы динамикалық жүйеге жатады, яғни әрдайым өзара әсер етуші және өзара тәуекелді жеке құрамдас бөліктердің біртұтас топқа бірігуі. Сақтандыру өнімдері, тарфтер жүйесі, сақтандырушылардың клиенттерімен өзара жұмыс жасау инфрақұрлымы және т.б. сақтандыру қызметтері саласында өзара әсер етуші құрамдас бөліктерге жатады. Бұл жүйе сыртқы байланыстар арқылы өзін қоршаған ортамен тығыз, өзара жұмыс жасайды. Осылай жүйе мен ортаны ажыратып қарау, таза шартты әдістемелік тәсілге жатады. Сонымен, сақтандыру нарығы- ішкі жүйе мен сыртқы ортаның диалектикалық бірлігі болып табылады.

Ішкі жүйені толығымен сақтандырушы басқарады. Сыртқы жүйе немесе сыртқы орта жеке элементтерден тұрады және осы элементтерге сақтандырушы басқарушылық әсерін тигізеді. Сыртқы орта ішкі жүйені қоршап, оны шектеп отырады.

Ішкі жүйеге басқарылатын айналымдар сақтандыру компанияларының нарықтық жүйесінің ядросын құрайтындықтан енеді. Ең негізгі айналымдар мыналар: сақтандыру өнімдері, сақтандыру полистерін сатуды ұйымдастыру және сұранысты қалыптастыру жүйесі, тарифтердің оңтайлы жүйесі және сақтандырушының жеке инфрақұрылымы. Тиімді коммерциялық жұмыс жүргізе алатын мамандардың болуы, сақтандыру нарығы саласы үшін маңызы өте зор. Осы факторлардың барлығының жиынтығы нарықтағы сақтандыру компанияларының саясатын, оның бет-бейнесін айқындайды. Осы көрсетілген факторлардың ішінен сақтандыру компаниясының бас менеджері тиімді жолды таңдап алуға міндетті. Ең негізгі басқарылатын факторға сақтандыру өнімдері жатады.

Тарифтердің икемді жүйесі сақтандырушы басқаратын ішкі нарықтық жүйенің негізгі құраушысы болып табылады. Сақтандырушы компанияларының басшыларының мақсаты-бағытталған тариф саясатын жасап, оны нарықтың шарттарына сәйкес қолдануы тиіс, яғни олар нарықтағы бағаны, жеіңлдіктерді анықтап береді.

Нарықтың сыртқы қоршаған ортасы-ішкі нарық жүесін қоршап тұрған және оған әсерін тигізетін өзара әрекет жасаушы өзінің нарықтық коммерциялық жұмысын қоршаған сыртқы орта жағдайларында жоспарлап жүргізеді.

Нарық – тұйықталған жүйе, сондықтан да оны қоршаған әлемдік жүйеде сақтандыру нарығы шексіз. Сақтандыру қызметтеріне нарықтық сұраныс сыртқы ортаның басты элементтерінің бірі, оған сақтандырушының нарықтық коммерциялық қызметінің негізгі күш-қуаты бағытталған.

Сақтандырушының шешім қабылдауы келесі экономикалық және психологиялық алғы шапрттарға негізделеді:

• 
  адам әрқашанда аз қаржы жұмсап, өзінің сақтық мүдделерін жоғары деңгейде қанағаттандыруға ұмтылады және жұмсаса бұрын, ол ең алдымен шарттағы осындай іс-әрекеттерді қамтитын қағидаларды оқып танысады.
  
• 
  Сақтандырушы әрқашанда тиімді жағын қарастырады, өте жақсы вариантты таба алмағаннан кейін, адам өз тілегі мен оны қанағаттандыру мүмкіндіктерінің арасындағы тиімді тепе-теңдікті тауып, келісімге келеді.
  

Дәріс бойынша қорытынды сұрақтар:

1. 
   Сақтандыру қызметінің бағасы.
   
2. 
   Сақтандыру қызметіне әсер етуші факторлар.
   
3. 
   Қазақстанның сақтандыру рыногының қазіргі жағдайы.
   
4. 
   Қазақстан Республикасында сақтандыру рыногын дамыту мәселелері.
   

1. 
   Құқық жүйесіндегі сақтандыру.
   
2. 
   Қазақстан Республикасының сақтандыру заңдарының даму кезеңдері.
   
3. 
   Сақтандыру келісімі: түсінігі, негізгі элементтері, негізгі шарттары және ерекшеліктері.
   
4. 
   Сақтандыру ісін мемлекеттік реттеу.
   
   
   жүктеу/скачать 0.65 Mb.
   
   Достарыңызбен бөлісу: