|
Д. СЕРІКБАЕВ атындағы ШЫҒЫС ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТІК
ТЕХНИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
|
Ф1 Н ШҚМТУ 701.01
|
Сапалы менеджменті жүйесі
|
Пәннің жұмыс оқу бағдарламасы
|
бет 8
|
 
1 ПӘННІҢ ЕҢБЕК СЫЙЫМДЫЛЫҒЫ
семестр
|
Кредит саны
|
Оқу түрі
|
СӨЖ сағат саны
|
Жалпы сағат саны
|
Бақылау түрі
|
Жанаспалы сағат саны
|
Дәріс
|
Семинар. (іс-тәжір.)
оқу
|
Зертханал оқу
|
СОӨЖ
|
Барлық сағат саны
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
10
|
Күндізгі оқу түрі
|
4
|
3
|
30
|
-
|
15
|
30
|
75
|
60
|
135
|
Емтихан
|
Күндізгі қысқартылған оқу түрі
|
2
|
3
|
30
|
-
|
15
|
30
|
75
|
60
|
135
|
Емтихан
|
Сыртқы қысқартылған оқу түрі
|
-
|
-
|
-
|
-
|
-
|
-
|
-
|
-
|
-
|
-
|
2. ПӘННІҢ СИПАТТАМАСЫ, ОНЫҢ ОҚУ ЖҮЙЕСІНДЕГІ ОРНЫ
2.1 Оқылатын пәннің сипаттамасы
“Материалдар кедергiсi” пәнi құрылыстағы машина бөлшектерi мен әр түрлi ғимараттардың көпшiлiгiне ортақ жалпыланған элементтерiнiң өз қызметiн сенiмдi және тиiмдi атқаруына байланысты мәселелердi шешумен айналысады. Осыған байланысты “Материалдар кедергiсi” пәнiнiң алдына қойылатын мақсаттары: 1) құрылыс машина бөлшектерi мен ғимараттардың элементтерiнiң берiктiкке, қатаңдылыққа және орнықтылыққа есептеу; 2) конструкциялық материалдардың механикалық қасиеттерiмен танысу; 3) тәжiрибелiк механика негiздерiмен танысу.
Бұл бағдарламада машина жасау саласында кездесетiн сырық, тақта тәрiздi элементтердi және солардан құрастырылған жүйелердi есептеу, сонымен қатар серпiмдiлiк және пластикалық теориясының элементтерi қарастырылған. Пән мазмұнына сәйкес студенттердi есептеу жұмысына үйрету үшiн төрт есептеу-жобалау жұмысы жоспарланған.
2.2 Пәнді меңгеру мақсаты мен міндеттері
Бұл пәннің негізгі міндеті студенттерге табиғат заңын, табиғаттағы және техникадағы құбылыстардың математикалық моделдерді құруды, табылған шешімдерді анализдік талдауды, келешек мамандық иелерін ғылыми ой қабілетін өрістетіп, ерікті дағдыларын дамытуға үйретеді.
“Материалдар кедергiсi” курсындағы теориялық мәлiметтердi жақсы ұғынып, есептерiн дұрыс шығарып үйрену үшiн студент сабақта оқытушының айтқанын аса мұқият тыңдауы, түсiнбеген тұстарын бiрден сұрап отыруы және сабақтан тыс уақытта өз бетiнше оқулықтан тақырыптарды үнемi пысықтап отыруы қажет.
Студенттердiң “Материалдар кедергiсi” курсына қызығушылығын арттыру үшiн оқытушылар сабақта өмiрден және де студенттердiң болашақ мамандықтарынан мысалдар келтiрiп отырғаны абзал. Ғылымның даму тарихынан да мәлiметтер берiлгенi дұрыс. Бұл ғылымды игерудегi талапкерлiк, еңбекқорлықтың көрнекi мысалдары бола алады.
2.3 Пәнді меңгеру нәтижелері
Білімі:
Білім алушылар білуге тиіс:
-материалдар кедергісінің негізгі ұғымдарын;
- берiктiк, қатаңдылық және орнықтылық жайлы ғылым iргетасына жатқызылатын негiзгi ұғымдарды және қағидаларды;
- қарапайым конструкциялардың жұмыс кезiндегi созылу-сығылуға, бұралуға, иiлуге берiктiгiн есептеу.
Дағдылары:
-материалдар кедергісінің заңдары мен қағидаларын терең игеру;
-техникалық және инженерлік есептерді шешкенде материалдар кедергісінің заңдарын қолдана білу.
-құрылмалар, құрылыстар, жаңа машиналар мен механизмдер жобалану.
Құзыреттері:
Түйінді құзыреттер болып табылады:
-материалдар кедергісіндегі есептерді талдау және қорытындылау;
-кәсіби қызметте пәндердің негізгі заңдарын қолма-қол бейымдеу қабілеті, зертханалық және эксперименттік зерттеулерді орындау кезінде ақпараттық технологияларды, математикалық анализ және үлгілеу әдістерін қолдану қабілеті;
-материалдар кедергісіндегі іргелі және ең соңғы жетістіктерді қолдану қабілеті,
-өндірістік жағдайда шешімдер табу қабилеті.
2.4 Пререквизиттер
«Теориялық механика».
2.5 Постреквизиттер
«Құрылымдау негіздері және машина бөлшектері».
3 ПӘННІҢ МАЗМҰНЫ
3.1 Оқу жұмысының жоспары
Тақырып атаулары
|
Көп еңбекті қажет ететін пән,сағат
|
Оқу түрі
|
күндізгі
|
Күндізгі қысқ.
|
Сырттай қысқ.
|
1
|
2
|
3
|
4
|
Дәрістік сабақ
|
Тақырып 1.
Жалпы инженерлiк және арнаулы пәндер iшiнде
|
|
|
|
1
|
2
|
3
|
4
|
“Материалдар кедергiсi” курсының орны және оған сабақтас пәндермен байланысы. Материалдар кедергiсi есептерiн шешу ерекшелiктерi. Жиi кездесетiн есептеу сүлбелерi. Денелердi ықшамдау: сырық, тақта, қабықша. Материалды ықшамдау: серпiмдiлiк және пластикалық, бiртектiлiк және материалдардың механикалық сипаттамалары. Қималар әдiсi. Жүктеу түрлерi. Кернеулер. Ығысулар мен деформациялар.
|
2
|
2
|
-
|
Тақырып 2.
Жазық қималардың геометриялық сипаттамалары. Статикалық, центрлiк, өстiк моменттер. Центрлiк өстердi параллель жылжыту, центрлiк өстердi бұру кездерiндегi инерция моменттерiн анықтау. Инерция радиусы. Мысалдар.
|
4
|
4
|
-
|
Тақырып 3.
Центрлiк созылу – сығылу. Бойлық күштер. Бойлық күштердiң эпюрасы. Созылу кезiндегi кернеу және деформация, берiктiкке есептеу түрлерi. Материалдардың механикалық сипаттамалары. Майысымдық, морт сынғыштық, қаттылық. Мүмкiндiк кернеу және қауiпсiздiк еселiгi. Созылу және сығылу кезiндегi Гук заңы. Ауырлық күшінің әсері. Статикалық анықталмаған жүйелер. Температуралық және монтаждық кернеулер.
|
4
|
4
|
-
|
Тақырып 4.
Кернеулi және деформациялы күйлер теориясы. Негiзгi түсiнiктер. Жазық кернеулiк күйдiң жалпы жағдайы. Бас кернеулер. Кернеудi құраушылар және олардың белгiлерi. Гуктың жалпылама заңы. Деформация энергиясы. Беріктік жорамалдары.
|
2
|
2
|
-
|
Тақырып 5.
Жазық иiлу. Иiлу кезiндегi деформация. Жанама күштер және иiлу моментi. Таралған күштiң қарқындылығы, жанама күш және ию моментi арасындағы өзара дифференциалдық қатынас. М және Q эпюраларын құру ережесi. Иiлу кезiндегi тiк, жанама кернеулер. Иiлген арқалықты берiктiкке есептеу. Иілу кезіндегі орын ауыстыру. Арқалықтың серпімді сызығының (майысуының) дифференциалдық теңдеуі. Қатаңдық шарты.
|
6
|
6
|
-
|
Тақырып 6.
Таза ығысу, қиылу немесе кесiлу. Шартты есептеулер (тойтарып шегелеу, дәнекерлеу, пiсiрiлген жiктер және т.б.). Ығысу кезiндегi Гук заңы және берiктiк шарты.
|
2
|
2
|
-
|
Тақырып 7.
Бұралу. Кернеулер мен деформациялар. Бұралған
|
2
|
2
|
-
|
1
|
2
|
3
|
4
|
бiлiктердi берiктiк пен қатаңдыққа есептеу. Бұралу деформациясының потенциалдық энергиясы.
|
|
|
|
Тақырып 8.
Күрделі карсыласу. Қиғаш иілу. Центрден тыс созылу (сығылу). Иіліп бұралу. Иіліп бұралған біліктерді есептеу.
|
4
|
4
|
-
|
Тақырып 9.
Орнықтылық. Бойлық иілу Ауыспалы күш. Эйлер және Ясинский формулалары.
|
2
|
2
|
-
|
Тақырып 10.
Динамикалық күштердің әсері. Қозғалыс кезінедегі инерция күштерін ескеру. Соққы күштерінің әсеріне есептеу.
|
2
|
2
|
-
|
Зертханалық сабақтар
|
Тақырып 1.
Болат сортынан жасалған үлгіні созылуын сынау
|
2
|
2
|
-
|
Тақырып 2.
Болаттың серпімді тұрақтыларын сынау
|
2
|
2
|
-
|
Тақырып 3.
Материалдарды сығылуға сынау
|
2
|
2
|
-
|
Тақырып 4.
Кесілуге сынау
|
1
|
1
|
-
|
Тақырып 5.
Дөңгелек қималы болат үлгіні бұралуға сынау
|
2
|
2
|
-
|
Тақырып 6.
Қоставрлы арқалықты иілуге сынау
|
2
|
2
|
-
|
Тақырып 7.
Жызық және қиғаш иілу кезіндегі орын ауыстыруды анықтау
|
2
|
2
|
-
|
Тақырып 8.
Центрлік сығылған тағандарды орнықтылыққа сынау
|
2
|
2
|
-
|
СОӨЖ
|
Тақырып 1.
Созылу диаграммасын қарастыру. Сынау нәтижесінде алынатын шекті кернеулер мен оларға сәйкес салыстырмалы ұзаруларды (материалдардың сипаттамалары) анықтау және талқылау.
|
4
|
4
|
-
|
Тақырып 2.
Серпімділік модулі мен Пуассон коэффициентін анықтау.
|
4
|
4
|
-
|
Тақырып 3.
Сығылу кезіндеегі материалдардың күйін зерттеу және механикалық сипаттамаларын анықтау.
|
4
|
4
|
-
|
Тақырып 4.
Кесілу кезіндегі болат үлгінің күйін зерттеу.
|
4
|
4
|
-
|
Тақырып 5.
Материалдың ығысу модулінің және ең үлкен жанама кернеудің мәндерін анықтау
|
4
|
4
|
-
|
1
|
2
|
3
|
4
|
Тақырып 6.
Иілу кезіндегі көлденең қимадағы кернеулердің таралу заңдылығын зерттеу және анықтау.
|
4
|
4
|
-
|
Тақырып 7.
Жызық және қиғаш иілу кезіндегі орын ауыстыру мәндерін анықтау.
|
3
|
3
|
-
|
Тақырып 8.
Сынау кезінде үлгілердің күйін зерттеу
|
3
|
3
|
-
|
СӨЖ
|
Тақырып 1.
Жазық фигуралардың геометриялық сипаттамасы
|
10
|
10
|
-
|
Тақырып 2.
Статикалық анықталмайтын жүйенi созылу-сығылу кезінде беріктікке есептеу
|
10
|
10
|
-
|
Тақырып 3.
Арқалықтардың көлденең күштері мен иiлу моменттерiн анықтау.
|
10
|
10
|
-
|
Тақырып 4.
Жазық иілген арқалықты беріктік пен қатаңдыққа есептеу
|
10
|
10
|
-
|
Тақырып 5.
Иіліп бұралған білікті беріктікке есептеу
|
10
|
10
|
-
|
Тақырып 6.
Центрлік сығылған тағандарды орнықтылыққа есептеу
|
10
|
10
|
-
|
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Негізгі әдебиеттер
-
Муслиманова Г. Е. Материалдар кедергісі: кредиттік жүйе бойынша оқитын техникалық мамандықтардыњ студенттеріне арналған әдістемелік нұсқау. 2 бөлім / Г. Е. Муслиманова, Е. Б. Шестакова ; ҚР білім жғне ғылым министрлігі, Д.Серікбаев атындағы ШҚМТУ. - Өскемен : ШҚМТУ, 2008. - 74 б.
-
Жүнісбеков С. Материалдар кедергісі : оқулық / С. Жүнісбеков, А. К. Қадырбаев ; ҚР білім және ғылым министрлігі). - Алматы : Бастау , 2008. - 370 б.
-
Рақымбекова, Зифа Мәтенқызы. Материалдар механикасының есептер жинағы : оқу құралы / З. М. Рақымбекова. - Екінші басылымы. -Алматы : Дәуір, 2008.- 247 б.
Қосымша әдебиеттер
-
Үркiмбаев М.Ф., Жүнiсбеков С. Материалдар кедергiсi теорияларының негiздерi. Алматы, «Бiлiм», 1994 – 224б.
-
Рахымбекова З. Материалдар кедергiсi. Алматы, 1999 – 290б.
-
Түсiпов А. Материалдар кедергiсi: Оқу құралы – Алматы: Республика баспа кабинетi, 1993 – 140б.
-
Дарков А.В., Шпиро Г.С. Сопротивление материалов. – М.: Высшая школа,1989– 624с.
-
Дүзелбаев С.Т. және т.б. Материалдар кедергiсi курсынан есептер шығару мен ЭВМ пайдалануға арналған методикалық нұсқау. – Алматы: РОМК баспасы,1991 – 58б.
Достарыңызбен бөлісу: |
