«Шығыс Қазақстан облысының білім басқармасы» мемлекеттік мекемесінің

әкімдігінің

2010 жылғы «30» қаңтар

№ 701 қаулысына 1 қосымша

әкімдігінің

2010 жылғы «30» қаңтар

№ 701 қаулысымен бекітілді

1 бөлім. Миссиясы мен пайымдауы

2 бөлім. Білім берудің ағымдағы жағдайын және даму үрдісін талдау

2.1. Мектепке дейінгі тәрбие және оқыту

2.2. Жалпы орта білім беру

2.3. Техникалық және кәсіптік білім беру

3 бөлім. Стратегиялық бағыттары, мақсаттары, міндеттері, насаналы индикаторлары, іс-шаралары және нәтиже көрсеткіштері

3.1. Стратегиялық бағыттары, мақсаттары, міндеттері, нысаналы индикаторлары, іс-шаралары және нәтиже көрсеткіштері

3.2. Мемлекеттік органның стратегиялық бағыттары мен мақсаттарының мемлекеттің стратегиялық мақсаттарына сәйкестігі

4 бөлім. Функционалдық мүмкіндіктердің дамуы

5 бөлім. Ведомствоаралық өзара іс-қимыл

6 бөлім. Тәуекелдерді басқару

7 бөлім. Бюджеттік бағдарламалар

7.1. Бюджеттік бағдарламалар

7.2. Бюджеттік шығыстар жиынтығы

Пайымдауы - жоғары білімді, бәсекеге қабілетті және интеллектуалды тұлғаны қалыптастыруға ықпал ететін сапалы білім қызметтерін ұсыну үшін білімді басқарудың тиімді жүйесін құру.

Мектептке дейінгі тәрбие білім беру қызметінде халықтың қажеттілігін қамтамасыз үшін 2010 жылы 271 шағын орталықтар ашылды және олардың жалпы саны 936 құрады.

Облыста 665 жалпы білім беру мектептерінің 1043 сыныбында мектеп алды даярлығымен 99,4% (24278) бала қамтылған.

Сонымен қатар, 2005 жылдан бастап туу беталысының өсуі байқалып отыр, бұл 2010 жылы кезектің өсуіне тікелей пропорционалды әсер етті. Мектепке дейінгі жастағы балалар саны 7087 балаға артып, 134698 (2009 жылы- 127611 бала) құрады. 2010 жылдың соңында балабақшалардағы орындарға кезек 20445 орынды құрады (2009жылдың 1 қаңтарына - 18518 орын).

Негізгі мәселелерді талдау.

Мектепке дейінгі білімге тең қолжетімділік қамтамасыз етілмеген.

Негізгі сыртқы және ішкі факторларды бағалау.

Туудың өсуі жыл сайынғы мектепке дейінгі ұйымдарға орналасуға балалар кезегінің артуын негіздейді.



2.2. Жалпы орта білім беру
Жалпы білім беру мектептерінің желісі мен контингентінің өзгеру динамикасы

Ауылдық жерден халықтың, әсіресе 17 ден 40 жасқа дейінгі адамдардың, көшуіне байланысты соңғы жылдардағы (1994-2000 жылдар) байқалған демографиялық беталыс жыл сайын шағын жинақты мектептердің артуына әкелді. Қазіргі уақытта облыста ауылдық жердегі мектептер саны 574 бірлікті (78,8%) құрайды, оның 489 (80,4%) шағын жинақты мектеп.

Жалпы білім беру мектептері оқушылары контингентінің азаюы 17 шағын жинақты мектептің жабылуына әкелді.

Жалпы білім беру мектептерімен қатар жаңа үлгідегі мектептер: 22 лицей мен гимназия мектептер жұмыс істейді, олардың 8 ауылдық жерде орналасқан. Элитарлы білім беруді қамтамсыз ету үшін 13 мамандандырылған мектеп, оның ішінде 2 қазақ-түрік лицейі, «Жас Ұлан» ер балалар лицейі және Өскемен және Семей қалаларында «Назарбаев Зияткерлік мектебі» (2010 жылы ашылған) жұмыс істейді.

Облыстың 363 елді мекенінде (4519 мектепке дейінгі жастағы балалар тұрады) мектептер жоқ, 75 елді мекенде мектеп жасындағы балалар жоқ, 85 елді мекенде балалар саны «Білім беру ұйымдары желісінің кепілдік берілген мемлекеттік нормативін бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2007 жылғы 12 желтоқсандағы № 1256 қаулысы талаптарына сай келмейді.

Мектептері жоқ елді мекендер балаларын біліммен қамту мақсатында 18 ауданның 116 мектебіне дейін 8053 оқушыны тасымалдау жүзеге асырылады. Ең көп балаларды тасымалдау Семей қаласында - 648, в Бородулиха ауданында – 512, в Ұлан ауданында - 507, Жарма ауданында- 370, Глубокое ауданында- 326 бала. Тасымалдауды ұйымдастыру үшін 185 автобус пайдаланылады, оның 157 автобусы мектептер меншігінде (2009 жылы 9 автобус сатып алынды).

Қазақстан Республикасында ұлттық білім сапасы жүйесін енгізуге сәйкес облыс мектептерінің оқушылары ұлттық бірыңғай тестілеу үлгісіндегі (бұдан әрі - ҰБТ) аттестаттаудан табысты өтіп келеді. ҰБТ мониторингі 2010 жылғы түлектердің білім сапасы бойынша негізгі көрсеткіштері 2009 жылмен салыстырғанда айтарлықтай жоғары екендігін көрсетті.ҰБТ нәтижелері бойынша орташа балл 93,3 балды құрады (республикада ІІІ орын).

2009-2010 оқу жылында облыстың 120 оқушысы 10 республикалық олимпиадаларға, жарыстар мен конкурстарға қатысты. Олардың 46 жүлдегер атанды (1 орын – 12, 2 орын – 14, 3 орын - 20 оқушы). Халықаралық интеллектуалды олимпиадалар мен жарыстардан 44 қатысушысының 10 оқушысы - 1 орынды, 2 орынды – 15 оқушы, 3 орынды– 9 оқушы алды.

731 жалпы білім беру мектептерінің 264 мектебі бейімделген ғимараттарда орналасқан, 28 мектеп аппаттық болып табылды. Қосымша білім беру ұйымдарының материалдық-техникалық базасы нашар – 47 ұйым бейімделген ғимараттарда орналасқан, 5 ғимарат апаттық жағдайда.

Оқушылардың сапалы білім алуына жағдайлар жасау мақсатында мектептер құрылысы бойынша жұмыстар жүргізіліп жатыр. 2010 жылы жалпы құны  7,2 млрд. теңге 10 мектеп пайдалануға берілді.

Жол картасы аясында 2010 жылы 289 білім беру нысанына 2,989 млрд. теңге, оның ішінде республикалық бюджеттен 1,958 млрд. теңге сомаға күрделі жөндеу жұмыстары жүргізілді.

Жалпы білім беру мектептерін жаңа үлгідегі кабинеттермен (химия, биология, физика, лингафондық мультимедиялық кабинеттер) жабдықтау 37,7 % құрайды.

Облыстың барлық мектептері компьютерленген. Жалпы білім беру мектептерінің компьютермен қамтылуы 2010 жылы 10,5 оқушыға бір компьютер құрады (2009 год – 12). Кең жолақты Интернетке 35% мектеп қосылған. Облыстық мектеп аралық ақпараттық ортаны жасау басталды.

2009-2010 оқу жылынан бастап білім беру сапасын арттыру мақсатында пилоттық жоба аясында оқу үрдісіне электрондық оқулықтар енгізіліп жатыр.

Облыс мектептерінде 21,0 мың педагогикалық қызметкерлер жұмыс істейді, оның 17,8 мыңы немесе 84,7% әйелдер. Оның ішінде 61,8% ауылдық жерде. Тартымдылығы нашар және еңбекақысы төмен болғандықтан мектептерге жас педагогтардың келу ағымы жеткіліксіз болып отыр.

Шығыс Қазақстан облысында 527 балалар, жастар ұйымы жұмыс істейді (140,0 мың адамнан артық).

Студенттік құрылыс отрядтары мен «Жасыл Ел» отрядтары жұмыс істейді. 2010 жылы «Жасыл Ел» бағдарламасына 700 білім беру ұйымдары қатысты. 1862,3 га жер, 363 га бақ, саябақ, 296 бастау, жағалау аймақтары тазартылды.

Облыстың білім беру ұйымдарында Қазақстан Республикасының 2006-2011 жылдарға арналған тәрбие берудің кешенді бағдарламасы жүзеге асырылып жатыр.

Білім беру ұйымдарындағы тәрбие жұмыстары оқушылардың әлеуметтік құқықтарын, жас таланттарды қолдауды, салауатты өмір салтын қалыптастыруды қамтамасыз етуге бағытталған. Осы бағытта 2010 жылы Ұлы Жеңістің 65 жылдығы, Қазақстан Республикасы Конституциясының 15 жылдығы, Астана күні және Абайдың 165 жылдық туған күні сияқты атаулы қоғамдық оқиғалар ауқымында 12200 артық шаралар өткізілді. Осыған байланысты тәрбие жұмыстарында қазақстандық патриоттыққа, азаматтыққа, толеранттыққа көңіл қойылды.

Жастардың бойында патриоттық рухты тәрбиелеу, экологиялық ойлауды қалыптастыру, эстетикалық қабылдауды тәрбиелеу, салауатты өмір салтын қалыптастыру бойынша жұмыстар жоғары деңгейде жүргізіліп жатыр. Оқушылар әр түрлі шығармашылық конкурстарға белсене қатысады. Қосымша біліммен аз қамтылуға қарамастан балалар үнемі әр түрлі конкурстардың, оның ішінде халықаралық деңгейдегі конкурстардың жеңімпаздары атанады. Жазғы кезеңде балалар мен жасөспірімдердің демалыс, сауықтыру және жұмыспен жоғары қамтылуы (94 %). Жастарға арналған маңызды іс-шаралар тұрақты түрде өткізіледі.

Білім беру ұйымдарында гендр теңдігі бағдарламасын іске асыру басталды.

Негізгі мәселелерді талдау.

Сапалы білім беруді қамтамасыз ету мақсатында білім беру мазмұнын жаңарту қажет.

Бірқатар мектептердің базалары мен ғимараттарының материалдық-техникалық жағдайы бүгінгі заманғы талаптарға сай келмейді.

12 жылдық білім беру жүйесіне көшу кезінде және шағын жинақты мектептердің өсу жағдайында заманауи ақпараттық-коммуникативтік оқыту технологияларын енгізу қажет.

2015 жылға барлық жалпы білім беру мектептерінің оқушыларын жергілікті бюджет есебінен тегін оқулықтармен қамтамасыз ету қажет.

Педагогикалық карлардың қартайюы байқалады - әр бесінші педогог 50 жастан асқан.

Жан басына шаққандағы қаржыландыру нормативінің жоқтығы білім беру ұйымдары бойынша бюджеттің тең бөлінбеуіне әкеледі.

Негізгі ішкі және сыртқы факторларды бағалау.

Сыртқы факторлар:

демографиялық және көшу-қону барысының әсері;

климаттық және геофизикалық факторлардың әсер етуінен болған апаттық мектептерді жыл сайын анықтау;

облыс аудандарында ақпараттық-коммуникативтік желілерінің жеткіліксіз дамуы;

халықтың тығыз орналаспауы және шағын жинақты мектептердің өсуі.

Ішкі факторлар:

Бала туудың өсуі және осының салдарынан мектеп жүктемесінің болжамды өсуі;

мектептер мен қосымша білім беру ұйымдарының нашар материалдық-техникалық базасы;

шағын жинақты мектептердің білікті педагогикалық кадрлармен жеткіліксіз қамтамасыз етілуі;

педагогикалық кадрлардың электрондық контенттерді енгізу мен әзірлеуге жеткіліксіз дайындығы.

ТжКБ оқу мекемелерінде 47,0 мың адам (сырттай оқуды қосқанда), оның ішінде мемлекеттік білім тапсырысы бойынша 19,2 мың адам оқиды (немесе 36,3% орташа республикалық көрсеткіште 40,8 %). Олардың 20,9 мың адамы – әйелдер.

Кадрларды даярлау 115 мамандық (147 біліктілік) бойынша жүзеге асырылады, бұл облыс экономикасы салаларының техникалық және кәсіптік білімді кадрларға негізгі қажеттіліктерін қанағаттандыруға мүмкіндік береді. Техникалық және ауылшаруашылық мамандықтары бойынша 21,5 мың адам оқиды (немесе жалпы контингенттен 45,7 %).


2010 жылы мамандар мен жұмысшы кадрлардың бітірушілер саны 12,1 мың адамды құрады, оның 69,5% жұмысқа орналасты, 12,0% білімдерін жалғастырды.

«Жол картасы» бағдарламасын іске асыру аясында «Кадрларды даярлау және қайта даярлау» бағыты бойынша 2009, 2010 жылдары кәсіптік лицейлер, колледждер мен оқу орталықтарында 15,0 мың адам жаңа мамандық (біліктілік) алды. Курстық даярлықты аяқтаған соң, олардың 63,8% жұмысқа орналасты.

Үдемелі индустриялық-инновациялық даму бағдарламасын іске асыру мақсатында мынадай консультативті-кеңестік органдарды қалыптастыру аяқталды:

облыс әкімдігі жанында Шығыс Қазақстан облысы әкімінің орынбасары төрағалық ететін Техникалық және кәсіптік білім беруді және кадрларды даярлауды дамыту мәселелері жөніндегі кеңес жұмыс істейді;

аудан және қала әкімдіктерінің жанында Кадрларды даярлау жөніндегі кеңестер құрылды;

облыстың макромамандандырылуын ескере отырып, салалық Кеңестер құрылды (аграрлық сала, туризм, металлургия саласы).

«ШҚО кәсіптік білім беруін дамыту өңірлік үлгісі» пилоттық жобасын іске асыру аясында негізгі мақсаты әлеуметтік серіктестік және кадларды даярлау сапасын арттыру мәселелерін дамыту болып табылатын қазақстан-норвегиялық «Техникалық және кәсіптік білім беруді дамыту қоры» құрылды, сондай-ақ, Норвегия Корольдігінің Рогаланд округі Курстық және кәсіптік даярлау орталығының өкілдігі ашылды. Сондай-ақ Ресей, Голландия, Германия, Франциямен халықаралық ынтымақтастықтар дамып келеді.

Жұмыс берушілер білім мекемелерінің материалдық-техникалық базасын (бұдан әрі - МТБ) нығайтуға, педагогикалық кадрлар мен өндірістік оқыту шеберлерінің біліктілігін арттыруға, оқушылардың өндірістік тәжірибеден өту орындарын құруға қатысады. Осылайша, 2009 жылы МТБ нығайтуға жұмыс берушілер 37,5 млн. теңге, 2010 жылы – 41,2 млн. теңге қаржы салды.

Жол картасы аясында 2010 жылы ТжКБ 26 нысанында 204,721 млн. теңге, оның ішінде республикалық бюджеттен 149,0 млн. теңге сомаға күрделі жөндеу жұмыстары жүргізілді.

Негізгі мәселерді талдау.

ТжКБ оқу мекемелерінің 60% жуығы ескірген жабдықтарды пайдаланып жұмыс істейді.

Жастар арасында жұмысшы мамандықтарын алуға ынта төмендеп барады.

Еңбек нарығының мамандықтарға қажеттілігі кадрларды нақты мамандықтар бойынша даярлаумен сәйкес келмейді.

Арнайы пән мұғалімдері мен өндірістік оқу шеберлерінің өндірісте тәжрибеден өтуінің бір қалыпты жүйесі жоқ.

Негізгі сыртқы және ішкі факторларды бағалау.

Сыртқы факторлар:

жұмыс берушілердің кадрларды даярлауға қызығушылығының аздығы;

жұмыс берушілер нақты жұмыс орында өндірістік тәжірибеден 100% өтуге жағдай жасамаған;

ұзақ мерзімді кезеңге кадрларға қажеттілікті болжамдау әдістемесінің жоқтығы;

жастардың техникалық және кәсіптік білім мамандықтарын алуға қызығушылықтарының төмендеуі;

ТжКБ қаржыландыру көлемінің жеткіліксіздігі.

Ішкі факторлар:

ТжКБ ұйымдарының материалдық және әлеуметтік базаларының нашарлығы;

инженерлік-педагогикалық құрамның қартаюы;

ауылдық жердегі жастардың орта біліктілік деңгейлі мамандақтарды алуға нашар қолжетімділігі.

2.4. Әр баланың отбасында өмір сүру мен тәрбиелену құқығын іске асыру есебінен әлеуметтік жетімдікті азайту
Білім органдарының мәліметтері бойынша 2010 жылдың 1 қазанына облыста ата-ананың қамқорлығынсыз қалған 4304 бала тұрады. Олардың: 2419 бала - қорғаншылық пен қамқоршылыққа, 46 бала - патронаттық тәрбиеге, 1614 бала - білім саласының интернаттық ұйымдарына, 175 бала - денсаулық сақтауға, 50 бала - әлеуметтік қорғау саласына берілді. Әлеуметтік жетімдік проблемаларын шешу үшін 2009-2010 жылдары мынадай шаралар қабылданды:

1) жетім балаларды отбасыларға орналастыру жөнінде БАҚ арқылы ақпараттық-түсіндіру жұмыстары жандандырылды: облыстық телеарналарда әлеуметтік бейнероликтер көрсетіледі, «Наши дети» бағдарламалары шығады, қалалық газеттерде «Мама, найди меня» және басқа айдарлар ашылған;

2) әлеуметтік жетімдік индикаторлары мен көрсеткіштерін азайту жергілікті атқарушы органдардың стратегиялық жоспарларына енгізілген.

Негізгі мәселелерді талдау.

Негізгі сыртқы және ішкі факторларды бағалау.

Сыртқы фактор:

Бала асырап алуды, қорғаншылыққа және қамқоршылыққа алуды насихаттау арқылы бөтен баланы тәрбиелеуге психологиялық түсінікті қалыптастыру (бала асырап алудың мәртебесі мен әлеуметтік қажеттілігі).

Ішкі факторлар:

барлық білім беру ұйымдарында «Өзін-өзі тану» тұлғаны адамгершілік-рухани дамыту бағдарламасын енгізу арқылы балалар мен ата-аналардың адамгершілік-рухани білімдерін дамыту.

Негізгі мәселелерді талдау.

Мектепке дейінгі жастағы балалардың білім алуына тең қолжетімділік қамтамасыз етілмеген. Мүмкіндіктері шектеулі мектепке дейінгі балалардың қамтылуы тек 34,7% құрайды (ал, сау балалардың мектепке дейінгі біліммен қамтылуы 51% құрайды).

Сыртқы факторлар:

мүмкіндіктері шектеулі және мүгедек балалардың сапалы білім алуларына теңдей құқығының іске асырылмауы;

халықтың жеткіліксіз хабардар болуынан инклюзивті білім берудің нашар енгізілуі;

инклюзивті білім беру идеяларын насихаттауда медиаресурстардың нашар пайдаланылуы.

Ішкі факторлар:

ерте жастан мүмкіндіктері шектеулі балаларға кешенді түзеу-педагогикалық қолдауды көрсетуге арналған арнайы ұйымдар желісінің жеткіліксіздігі;

арнайы жабдықтармен жеткіліксіз жабдықталу; көзі көрмейтін балаларға арналған қазақ және орыс тілдеріндегі рельефті-нүктелік шрифтегі қазақстандық оқулықтардың жоқтығы;

мүмкіндіктері шектеулі балалардың білім беру ұйымдарына «кедергісіз» қолжетімділіктерінің жеткіліксіз қамтамасыз етілуі.
3 бөлім. Стратегиялық бағыттары, мақсаттары, міндеттері, насаналы индикаторлары, іс-шаралары және нәтиже көрсеткіштері

3.1. Стратегиялық бағыттары, мақсаттары, міндеттері, нысаналы индикаторлары, іс-шаралары және нәтиже көрсеткіштері
1 стратегиялық бағыт. Сапалы білімге қол жеткізуді қамтамасыз ету

1.1 мақсат. Мектепке дейінгі тәрбие мен білім беруге қол жеткізуді қамтамасыз ету

Осы мақсатқа жетуге бағытталған бюджеттік бағдарламалар кодтары - 001, 027, 113