Шындалиева Меңдігүл Бұрханқызы бақ-тағы жарнама технологиясы (Оқу құралы)

Саяси жарнаманың коммуникативтік компоненті - саясаткер. Қазіргі заманғы тілде ағылшынның «image» сөзі көп қырлы болып табылады. Бейне, мотив, рөл, амплуа, маска, типаж, сән қойылым, фасад, репутация - бұл ұғым түсінігінің толық емес тізімі. Адам мәдениетінде көп бейне рөл ойнай отыра, «имидж» түсінігі әр түрлі мәдени-тарихи мәндерді қамтиды.

Имидждің көптеген анықтамалары бар, сондай-ақ имидждің классификациясының әртүрлі әдістері бар. Мұндай көпбейнелілік негізінен имидждің қилы аспектілерде (құрылымдық, функционалдық, пәндік және т.б.) қарастырылуында. Имидж - бұл әрі «адамдардың белгілі бір тұлғамен ассоциацияланатын белгілі бір сапалар жиынтығы» , әрі «құбылысқа оған тән емес қасиеттер мен сипаттар беруге қабілетті бейне», әрі сізді басқалардың қабылдауы. Сіздің тұлғаңыздың қоршаған адамдардың алдындағы жалпы суреті және т.б. Осы және басқа анықтамалар коммуникативтік өрісте әртүрлі бейнелер (субъект біздің жағдайда кандидат немесе саяси ұйым) елестететін бейне; мақсатты жасалған бейне; объект (аудитория) санасында қалыптасатын бейне) циркуляцияланатынын көрсетеді. Бұл бейнелер бір-бірінен бөлек тұрмайды, олардың арасында күрделі байланыс жүйесі болады, олар бір-біріне әсер етуге қабілетті.

Кандидат имиджінің басты компоненті - ол сайлаушының кандидат жайлы пікірі қалыптасатын оның сыртқы сипаттарының жиынтығы. Имиджді қабылдаушы адамдардың санасына жақсы «қалыптасқан» имидж белгілі бір бағдар береді. Осының нәтижесінде санада пайда болған белгілі бір ой адамның өзінің жемісі ретінде қабылданады. Имидж бойынша кеңесші саясаткердің ең жақын көмекшілерінің бірі болуы тиіс. Имидж сомдаған кезде келесілерді ұмытпау керек:

Адамдар көбінде кандидаттың мына белгілеріне көп назар аударады.

түр сипатына- 55%

сөзіне- 38%

ойына- 7%

Сайлаушылардың көбісі апатия күйінде болып отырған қазіргі экономикалық-әлеуметтік, психологиялық жағдайларда негізінен саяси бағдарлар мен жүйелер емес, тұлғалар, дәлірек айтқанда, сәтті сомдалған имидждер күреседі. Саяси жарнамада субъективті-объективті қарым-қатынастар өзінің ерекше спецификалық жағдайларымен ерекшеленеді. Сайлаушылармен кандидаттың коммуникациясы көбінесе «опосредственно» сипатқа ие. Бұл бір жағынан, адамдардың көп бөлігіне әсер ету талап етілетіндігімен (ал мұндай әсер ету бұқаралық коммуникация арналарынсыз мүмкін емес), екінші жағынан, тұлға бұқара алдына өзінің толық адамдық қасиеттерімен көріне алмайтынындығымен түсіндіріледі.

Имидж лидер мен бұқара арасындағы өзіндік бір делдал ретінде болады, ол лидерлік функцияларды өзі атқарады. Сайлаушы үнемі сайлаушының өзі немесе коммуникация құралдары арқылы жасалып отыратын дәл осы бейнені қабылдайды.

Лидер имиджі - саяси жарнаманың басты құралының бірі. Оның өзіндік сапасы – доминаттылық. Біз ақпараттың толық көлемімен жұмыс істеудің орнына қысқа ақпаратты қолданамыз. Имидждік коммуникация спецификасы ақпарат алушы реакциясы бақылана алатындығында, хабарламалар халықтың күтілетін реакциясын есепке алу арқылы жасалынады.

Басқа зерттеулер сайлаушылар қалауларын төмендегідей етіп бөледі:

Бірінші орында - құлықтылық, адалдылық (22,3%)

Екінші орында - сайлаушылар алдындағы жауапкершілік (18%)

Үшінші орында - жергілікті өмір сүру жағдайларымен таныс болу;

Төртінші орында - мейірімділік, әділділік (3%);

Бесінші орында - іскерлік пысықтық (8,6%);

Алтынша орында - эрудиция, интеллект (7,4%)

Халықтың барлық топтары пікірі бойынша алғашқы үш позиция негізгі болып табылады. Ал қалғандары рейтингі әртүрлі топтарда әрқалай. Зиялы қауым өкілдері үшін «іскерлік, пысықтық» және «эрудиция, интеллект», «мейірімділік, әділеттікке» қарағанда әлдеқайда маңызды. Студенттер саясаткерлерге ең қажетті қасиет «іскерлік, пысықтық» деп санаса, зейнеткерлер «эрудиция мен интеллектілікке» қарайды.

Сайлаушылар лидердің жеке өміріне, оның тұрмысына, жанұялық дәстүрлеріне ерекше қызығушылық білдіреді. Зерттеулер көрсеткендей, аудитория әрқашан кез келген лидерден тұрақты әлдебір қасиеттер болуын күтеді. Бұл доминанттарды қандай мөлшерде толық үлгіленетін мөлшерде имидж қосу керек. «Кандидатта барлығымызға ұнайтын бір немесе бірнеше сипаттар болуы керек»,- деп жазады саяси жарнама қисыншылары.

Кандидаттың тиімді имиджі сайлаушының тиімді электоралды іс-қимылдарына ықпал ететін категория болып табылады, кандидаттардың саяси нарықта бәсекеге тұрақтылық деңгейін көтеруге мүмкіндік береді.

Имиджмейкер қызметі бейнені «жасаумен» шектелмейді. И. Викентьев имиджбен жұмыс істеуде төмендегі мәселелерді қамтитынын көрсетеді. Бейнені жасау және оның қабылдануын қажетті жаққа бағыттау. Бейнені түсінікті және жағымды (халық пікірі бойынша) категориялар көмегімен беру, яғни позициялау.

Лидерді позициялаудың мүмкін боларлық бірнеше жолдары бар, оның әлдеқайда тиімдісін таңдап ала алған жөн. Мысалы, Дж. Мейджордың саяси консульттанттары оны немесе радикалды өзгерістерді жақтаушы реформатор (Дж. Кеннеди стратегиясы) ретінде немесе қолда бар жетістіктерді сақтап қалуға ұмтылушы консерсватор (Линкольн стратегиясы) ретінде таныстыра алады. Олар сондай-ақ «оның салыстырмалы түрдегі жастығын, жақсы сырт келбетін, энергиясын, тәуекелшіл және спортқа деген ыстық ықыласын көрсете алатын, немесе оның қарапайым әлеуметтік жағдайына, талғамына, сыпайылығына және қарапайымдылығына екпін жасай алатын. Осы екі сипат та Мейджор бейнесін береді, бірақ олардың бірін таңдау керек болады. Позициялау мәні тек бір қалаулы сипаттар мен бағыттарды жай ғана таңдап алу емес, кандидаттың нақты басымдықтарын, яғни бәсекелестердің сипатынан асып түсетін жақтарын анықтауда.

Стратегияны жүзеге асыру процесінде бәсекелестің имиджін түсіру, яғни контржарнама жасау қажеттілігі туады. Кандидаттың тиімді имиджін қалыптастыру бағытында келесі мәселелерді шешу қажет.

1. 
   Кандидат туралы материалдар мыналарды қамтиды: өзіндік
   

2. 
   Кандидаттардың өз бағдарламаларын ұсыну төмендегідей мазмұнда болуы мүмкін:
   

тұсаукесерлерін өткізу;

- Кандидаттардың бағдарламаларының қолданбалы формаларын манифесттер, декларациялар, арнау және ашық хаттар шығару;

- Кандидаттар бағдарламаларының ұрандары мен мессеждерін орналастыру;

- Кандидаттар бағдарламаларының насихаттайтын сөз сөйлеушілерді дайындау.

PR – іс – шараларын ұйымдастыру және өткізу:

Имидждік акцияларды және басқа да республикалық және аймақтық деңгейде кандидаттардың әйгілілігін жаңғыртуға бағытталған PR – шараларды ұйымдастыру қажет.

Кандидаттардың ақпараттық кеңістікте қатысушылық деңгейін көтеру үшін саяси оқиғаларды және ақпараттық әдістерді қолдану қажет.

Кандидаттармен жұмыс:

- Кандидаттардың бұқаралық имиджін талдау және оптимизациялау;

- Кандидаттар үшін сөз сөйлеу мәтіндерін даярлау және олардың психо-лигвистикалық сараптау;

- Кандидаттардың портфологиясын қалыптастыру;

- Кандидаттар үшін халық алдында сөз сөйлеу үшін тренингтер

ұйымдастыру,

- Кандидаттардың сайлаушылармен, БАҚ өкілдерімен, іскерлік, мәдени және саяси элиталармен кездесуін және сайлау округтерінің аудандары бойынша сапарларын ұйымдастыру;

- Кандидаттардың сайлау компаниялары кезіндегі психологиялық

ілеспелерін жасау.
Саяси имидж құрылымы

Имидждің күрделі, көпдеңгейлі, көпқырлы құрылым екенін дәлелдеп жатудың қажеті жоқ. Бейнеге қатысты сипаттамалардың толық спекторын блоктарға біріктіріп отырып қарастырған тиімді. Имидждің айқын құрылымын «Никкола-М» саяси кеңестер орталығы мамандары ұсынып отыр.

Олардың пікірі бойынша, имидждің сипаттамасының үш тобы бар:

1. 
   Жеке сипат.
   
2. 
   Әлеуметтік сипат.
   
3. 
   Символикалық сипат.
   

Кандидаттың әлеуметтік сипаттарына жататындарының ең маңызды қасиеттері – біріктіруші және жұмылдырушы қасиеттерін басшылыққа алу және жариялау қабілеті. Лидер және аудитория арасындағы коммуникациялық лидер қорғайтын және қазіргі уақытта халық қолдайтын саяси идеяларды сәйкестігі арқасында жүзеге асады.

Әлеуметтік сипаттар - саяси шынайылықпен тығыз байланысты кандидат имиджінің ең «қозғалмалы» бөлігі. Саяси жағдай өзгерген әр кезде ол қайта жасалып отырады.

Символикалық сипаттар - саяси имидж компонентінің коммуникативтік өрісіндегі ең тұрақтысы. Бұл блок лидерді белгілі бір идеология ұстаушы ретінде көрсетеді, болашағына іс-әрекеттерінің белгілі бір курсына кепілдік береді. Символикалық сипаттар қатарына саясаткер дүниетанымы, оның бағдарламалары, электоратпен үнемі талап етілетін «лидерлік» сипаттардың белгілі бір жиынтығы, сондай-ақ сайлаушылар санасында лидерлік позиция және рөлдермен байланысты тұрақты мәдени архетиптер жиынтығы жатады.

Саяси имиджді құру әдістері

Жарнамалық саяси имиджді қалыптастыру мынадай тізбекпен жүзеге асады: а) аудитория талаптарын анықтау; ә) кандидаттың шынайы қасиеттерін аудитория қалауымен сәйкестендіру.

Жарнама экономика, мәдениет, өнердің бір бөлігі болып табылады. Журналистика, кинематография, графика, көркем сурет тәсілдерін және түс, көлем мен кеңістікті қолдануда композициялық шешімдерді пайдалана отырып, жарнаманың әртүрлі өзіндік идеялары мен жанрлары жасалады. Жоғары кәсіптік деңгейде орындалған жарнама адамның талғамын қалыптастырады, рухани және сезім әлеміне әсер етіп, наным мен құндылықтарына ықпал етеді. Жарнамалық үндеудің ең үздігі қолданбалы өнердің туындылары болып табылады. Пішіні, идеясы, көркемдігі, сәтті сценарийі, стилі тұрғысынан үйлесімді жарнама адамға ерекше психологиялық және эмоциялық жағынан әсер етеді.

БАҚ-тағы жарнама – белгілі бір мақсатты көздеп, нақты бір уақыт кезеңін қамтитын іс-шара. Жарнама дұрыс ұйымдастырылған жағдайда өте тиімді және шығарылатын өнімнің тез, әрі үзіліссіз өндірілуіне себепші бола алады. БАҚ-тағы жарнаманы жоспарлау кезінде мақсатты аудиторияны анықтап, жарнама компаниясының мақсатын, негізгі идеясын, оны берудің әдісін таңдап, материалды жариялаудың оңтайлы мерзімін белгілеп, ықтимал шығындарды есептеп алу қажет. Жарнама мақсаты – жарнамалық хабарламаны оқыған аудиторияны мақсатты әрекетке талаптандырып, белгілі бір коммуникативтік нәтижеге қол жеткізуге жетелейді.

Бүгінгі таңда баспасөздегі жарнама дәстүрлі БАҚ-тың бір бөлігі болып табылады. Ол ғылым мен техника жетістіктерінің ықпалы нәтижесінде бірнеше ғасыр бойы қоршаған әлемнің тіршілігімен бірге сан салалы өзгерістерге ұшырап келді. Баспасөз басқа бұқаралық ақпарат құралдарына қарағанда жарнама берушілердің барлық дерлік түрлері мен типтерінің мүдделерін анықтаушы болып табылады. Ғылыми зерттеулерге сүйенсек, адам ақпаратты жазбаша, яғни, баспа түрінде тез қабылдап меңгереді. Мұны жарнама берушілердің баспасөздегі жарнама қызметін пайдалануы айқындайды. Газет пен журналдарға негізінен ұсынып отырған қызмет пен тауар сатып алу туралы шешім қабылдаған жағдайда рационалды немесе рационалды-эмоциялық дәлелдері бар едәуір көлемді ақпаратты қажет ететін компаниялар жарнама береді. Басылымдағы жарнаманың радио мен теледидардан айырмашылығы, ол жарнамаланып отырған тауар немесе қызмет түрі туралы егжей-тегжейлі баяндауға мүмкіндігі бар. Шағын жарнаманың өзіне жеткілікті түрде қажетті ақпаратты сыйғыза отырып, түрлі мінездемелер, бағалар, байланыс телефон нөмірін, мекен-жайлар, купон т.б. кірістіре алады. Оларды телевизиялық немесе радиожарнамадан көрсетуге болады, бірақ естілгенде немесе экранда жылдам көрсетілген ұсақ сандарды, бағаны, байланыс телефон нөмірін және мекен-жайды адам тез қабылдап, қас-қағым сәтте есте сақтай алмайды.

Баспасөзді негізгі жарнама құралы ретінде пайдалануға болады. Теледидардағы немесе радиодағы жарнаманы газетке меңзеудің еш қиындығы жоқ. Мысалы, «Толық мағлұматты сіздер осындай газеттің осындай санынан біле аласыздар...» деген мәтіндерді бүгінгі таңда жиі кездестіреміз. Жарнама жарияланған газетті директ-маркетинг құралы ретінде делдал мен клиенттерге тарату үшін пайдалануға болады. Газеттер аудиторияның кең ауқымын қамтиды. Олардың әрқайсысын бірнеше мыңнан бастап миллиондаған тұтынушылар оқиды. Сондай-ақ, газет арқылы жарнамалар қоғамның барлық бөлігіне тарайды. Белгілі бір географиялық орындарға таралып, көп жағдайда нақты бір аймаққа қатысты ақпаратты жариялайтындықтан, газеттегі жарнама жергілікті аймақты толығымен қамту мүмкіндігіне ие. Осылайша газет арқылы белгілі бір жергілікті нарық жағдайын анықтау ыңғайлы. Басылымдағы жарнама ықпалын іріктеуші қару болуы да мүмкін. Бір жағынан, ыңғайлас аудиториясы бар газетті таңдауға болады. Ал, екінші жағынан, жарнаманы мүдделері ортақ адамдар үшін белгілі бір бетке немесе белгілі айдармен орналастыруға мүмкіндігі бар. Баспасөздегі аудиторияның тұрақтылығы тиімділікті анықтайды. Адамдар теледидар көргенде әдетте арнаны жиі ауыстырады. Радио тыңдағанда, бір радиотолқынды келесісіне ауыстырып отырады. Ал, газет тәртіп бойынша, бір қалыпта оқылады. Сондықтан газет аудиториясының құрамы туралы дәл айтуға болады. Осыған сәйкес жарнаманы баспасөзге бағыттау оңайға соғады. Оқырмандардың белгілі бір бөлігі газеттегі жарнаманы елеп-ескермейтін болса да көпшілігі жарнамаланған тауарды тұтынуға әзірліктерін танытады.

Бұқаралық ақпарат құралдарының бір саласы – радионың басты ерекшелігі – тыңдарманға өз ісімен айналасуын тоқтатпай, қажетті ақпаратпен қамтамасыз етілу мүмкіндігін туғызып отырғанын ескерсек, бұл ақпарат құралында жарнаманы берудің тиімді деп тұжырым жасай аламыз. Радиожарнамада дыбысты кең көлемде қолдану мүмкіндігі берілген. Радиодағы жарнама оны берушілерді арзандығымен қызықтырса, тыңдармандарды өз жұмысын жалғастыра отырып, өзіне қажетті ақпаратты алуға икемділігімен тартады. Өзге бұқаралық ақпарат құралдарындағыдай радиода берілетін жарнаманың түрлері көп. Радиожарнаманы өз ішінен төрт түрге: музыкалық қойылым, жанрлық көрініс, тікелей жарнама және шынайы қойылым деп бөлуге болады.

Тележарнама өмірдегі шынайы оқиғалар көрсетілген шағын сахналық қойылымды елестетеді. Кейіпкерлер көріністің басында қарапайым адамдар болса, ал соңында пайда болған қиыншылықтың шешушісіне айналады. Осы әдіспен жасалған жарнаманың жақсы шығуының кілті - қарапайымдылық. Жарнама белгілі бір тауарды жариялауға бағытталып, оны көрермен есінде қалатындай етіп берілуі тиіс. Әрбір эпизодтың нанымды шығуын қамтамасыз ету және жақсы идея қажет. Ал осы идеяның ойдағыдай жүзеге асуы, жарнаманың сәтті шығуы көрініске қатысушы тұлғаның актерлік шеберлігінің жоғарылығына байланысты. Өз күшіне сенімді жарнама жасаушылар әртүрлі жанрлық көрініс түрін қолданады. Қазіргі техниканың жетістігі компьютерлік сызбаның көмегімен кез келген жарнамаға жан бітіру мүмкіндігін туғызып отыр.

Жарнаманың тиімділігі және сапасы көп аспектілерге тәуелді. Жарнаманың бізге белгілі түрлері мен бағасы әртүрлі. Жарнаманың бағасы оның тасымалдаушы құралымен байланысты болады. Жарнаманы тасымалдаушы құралдар мен арналарды таңдау жұмысы ерекше рөл атқарады. Бұл қандай құралдар болатынын анықтау қажет.

БАҚ-тағы жарнама тарату кестесі үш түрге бөлінеді. Біріншісі – жарнаманы жыл бойы қалай тарату керектігін анықтау. Жарнаманы жыл бойы немесе маусым бойынша беріп отыруға болады. Екіншісі – жарнаманы таратудың жиілігін таңдау. Үшіншіден – белгілі бір кезеңде жарнаманы әркелкі етіп тарату. Мысалы, жарнаманы бір жылда бір рет беруге болады немесе бірнеше рет екпіндетіп жариялауға болады. Маркетинг бюджеті - маркетиннг жоспарының табыс, шығын және пайданың жоспары мөлшерін көрсететін бөлімі. Оны есептеу үшін жалпы маркетинг бюджетін есептеуде қолданылатын әдістер пайдаланылады. Бұл әдістердің бір де біреуі түпкілікті жетілген емес. Республикамыздың жарнама агенттіктері өз қызметінде кәсіпкерлердің қаржылық мүмкіндіктері мен жарнама құралдарының бағасын ескере отырып, маркетингтік бюджетті бағалайды. Шетелдерде жарнама бюджеті әдетте, тауар айналымының 1-3 пайызын құрайды. Жарнаманың нақты бюджеті жарнама берушінің мақсаттары мен қаржылық мүмкіндіктері бойынша бағаланады.

Қорыта айтқанда, жарнама жасау біздің қоғамдық-ғылыми өмірімізге немесе экономикалық қатынастар жағдайында қолданысқа енуі өткен ғасырдың отызыншы жылдарында белгілі болды. Қазір жарнама барынша маңызды нарықтық құралға айналып отыр. Жоғары дәрежедегі бәсекелестік бар және әр сатушы тұтынушының сұранымын қанағаттандыра алатын дамыған нарықтық жағдайда, жарнама бәскелестік күрестің шешуші факторы болып табылады. Сол арқылы өзінің пәрменділігін арттырады.

1 Котлер Ф. Основы маркетинга. – М.: 1992.

2 Современный маркетинг. / В.Е.Хруцкий, И.В.Корнеева, В.Е. Автухова. – М.: 1991.

3 Беклешев В., Воронов С. Реклама в торговле. – М.: 1991.

4 Маяковский В.В. Агитация и реклама. Полн. собр. соч. Т. 12. М.: 1959.

5 Артеменко В.Г. Реклама в торговле. – Новосибирск. 1996.

6 Жарнама туралы Қазақстан Республикасының 2003 жылғы 19 желтоқсандағы № 508 Заңы.

7 www.sana.gov.kz/showarticle.php, www.parlam.kz.

8 Назайкин А.Н. Эффективная реклама в прессе. - М.: Международный институт рекламы. 2001.

9 Плотникова Т. Пресса под прессом. Рекламная компания. М.: 2005.

10 Панкратов Ф.Г., Баженов Ю.К., Серегина Т.К., Шахурин В.Г. Рекламная деятельность. М.: Информационно-внедренческий центр. Маркетинг. 2001.

11 Скороделов К. В. Планирование рекламной кампании рекламным агентством. Маркетинг в России и за рубежомж. М.: №3. 2000.

12 Фарбей Э. Эффективная рекламная компания - Днепропетровск: Баланс-Клуб. 2003.

13 Назайкин А.Н. Медиапланирование на 100% . М.: Альпина Бизнес Букс. 2005.

1 Голядкин Н. Творческая телереклама. М.: 1998.5-б.

2 Фостер Н. Найди свой путь в реальном деле. М.: 1998. 4-б.

3 Голядкин Н. Творческая телерекламы. М.: 1998. 36- б.

4 Дели Д, Линда Т. Учебник по рекламе: как стать известным не тратья денег на рекламу. М.: 1997 ж. 7-б.

5 Гринберг Политическая реклама: портрет лидера. М.: 1996.

6 Зазыкин В.С. Психология рекламы. М.: 1998.

7 Картер М. Эффективная реклама. М.: 2000.

8 Музыкант Реклама: международный опыт и Российские традиции. М.: 1996.

9 Ульяновский С. Миф, дизайн рекламы. М.: 1998.

10 Сэм Блэк . Паблик Релейшнз. Что это такое?. М.: 1990.

11 Пашенцев Е. Н. Связи с общественностью: мировая практика и современная Россия. М.: 2000.

12 Гринберг Т. Э. Политическая реклама: портрет лидера. М.: 1996.

13 Аренс Б. Современная реклама. М.: 1995 ж., 369 б.

14 Крылов В.В. Геополитика конспект лекций. - Сант-Петербург: 2000.

15 Гольман Н.А. рекламное планирование, рекламные технологии. Организация рекламной деятельности. М.: 1996.

16 Исаенко Е.В., Васильев А.Г. Организация и планирование рекламной деятельности. М.: 2004.

17 Катернюк А.В. Рекламные технологии. Коммерческая реклама. М.: 2001.

1. «Жарнама» термині қай тілден шыққан, нені білдіреді?

А. Грек тілінен шыққан, «жарнамалау» дегенді білдіреді. Ә. Араб тілінен шыққан, «сөйлеу» дегенді білдіреді. Б. Латын тілінен шыққан, «айқайлап сөйлеу, хабардар ету» дегенді білдіреді. В. Орыс тілінен шыққан, «жазу» дегенді білдіреді. Г. Ағылшын тілінен шыққан, «жариялау» дегенді білдіреді.

2. Жарнамалық ақпараттың ағымдағы ақпараттан айырмашылығы неде?

А. Жарнама адамға, бір тауарға немесе қызмет түрін пайдалануға насихаттау арқылы әсер ету. Ә. Жарнама адамның тауарды пайдалануға сұраныс тудыратын құралы. Б. Жарнамалық ақпарат тез көндіретін тіркестерден тұрады. В. Жарнамалық ақпарат қоғамның маңызды мәселелерін көтереді. Г. Жарнамалық ақпарат жедел тарайды, шапшаң жылдамдықпен халықты хабардар етеді.

3. Ең алғаш жарнама қай елде пайда болды? А. Үндістанда. Ә. Ұлыбританияда. Б. Ресейде. В. Египетте. Г. Францияда.

4. Ежелгі жарнама таратушыларды қалай атаған? А. Жарнамалаушы. Ә. Глашатайлер. Б. Клишаттар. В. Жарнама беруші. Г. Рекламист.

5. Ежелгі Римде жарнамалық жазбалар қайда жазылды? А. Ағаш тақтайшаларына Ә. Папируске Б. Қағазға В. Оқулықтарға Г. Қабырғаларға.

6. Гутенберг баспа станогын қай жылы ойлап тапты? А. 1444ж. Ә. 1404ж. Б. 1450ж. В. 1478ж. Г. 1446ж.

7. Алғаш Лондонда басылған жарнамалық хабарландыру қай жылы шықты?

А. 1449ж. Ә. 1472ж. Б. 1401ж. В. 1467ж. Г. 1471ж.

8. Бенджамин Франклин негізін қалаған «Газетт» басылымы қай жылы жарық көрді?

А. 1777ж. Ә. 1778ж. Б. 1743ж. В. 1729ж. Г. 1735ж.

9. Жарнама агенттіктері нешінші ғасырда құрылды?

А. ХХ ғ. Ә. ХІХ ғ. Б. ІХ ғ. В. ХҮІІ ғ. Г.ХХІ ғ.

10. Әлемде ең ірі жарнама агенттігі қай елде орналасқан?

А. Италияда Ә. Ұлыбританияда Б. Америкада В. Жапонияда Г. Францияда.

11. Жарнама агенттіктерінің қызметіне берілетін төлемнің неше әдісі бар?

А. 2 Ә. 6 Б. 8 В. 10 Г. 4

12. Алғаш жарнама мәтінімен қоса фотоиллюстрациялар қай жылы пайда болды?

А. 1800ж. Ә. 1824ж. Б. 1839ж. В. 1886ж. Г. 1806ж.

13. Директ - маркетинг дегеніміз не?

А. Тұтынушымен тікелей қатынасқа түсетін сауда қызметі. Ә. Тұтынушының көңіл-күйін, талабын орындайтын сауда түрі. Б. Тұтынушының тауарға деген сұранысы. В. Кірістен түсетін пайда. Г. Бір тауарды жарнамалдайтын шаралар.

14. Жарнаманың адамның сезім мүшелеріне әсер етуінің неше түрі бар?

А. 12 Ә. 8 Б. 10 В. 6 Г.

15. Белгілі бір аймақта таралатын жарнама қалай жіктеледі?

А. Ішкі, сыртқы, аймақтық, әлемдік Ә. Мемлекеттік, қоғамдық, мемлекетаралық, шекаралық Б. Аймақтық, жалпыұлттық, халықаралық, жергілікті В. Ұлттық, қоғамдық, жеке, әлеуметтік, танымдық Г. Бүкілхалықтық, жалпы, арнайы, салалық.

16. Жарнама құралдарын неше топқа бөледі?

А. 6 Ә. 4 Б.10 В. 2 Г. 8

17. Жарнаманы құрайтын негізгі элементтер?

А. Шрифт пен сурет Ә. Графикалық элементтермен дыбыс Б. Сурет пен дыбыс В. Мәтін мен дыбыс Г. Мәтін мен сурет

18. Баспасөздегі жарнаманың неше түрі бар және қалай аталады?

А. 3 түрі (жалпы, ұлттық, қоғамдық сипаттағы жарнама) Ә. 4 түрі (салалық, жарнамалық хабарландыру, жаңалықтар, қоғамдық) Б. 2 түрі (жарнамалық хабарландыру, жалпы жарнамалық сипаттағы публикациялар) В. 1 түрі Г. Баспасөздегі жарнама бөлінбейді.

19. Аудиовизуальді жарнамаға нені жатқызуға болады?

А. Кітап, газет, видеофильм (жарнамалық сипаттағы) Ә. Кинофильмдер, видеофильм, слайд-фильмдер Б. Жарнамалық хабарландыру, үгіт насихаттау В. Интернетті Г. Баспа өнімдері

20. Жәрмеңке дегеніміз....

А. Тауарды өткізу үшін жасалатын іс-шаралар. Ә. Айналымға кеткен тауардың шығыны. Б. Тауардан түскен пайда. В. Тауарды өндіруге жұмсалған ақша. Г. Ұсынылған тауарлар бойынша тиімді сауда келісім-шарттарын жасауға бағытталған коммерциялық шаралар.

21. «Директ мейл» дегеніміз....

А. Тікелей қоғамдардың қатысуымен берілетін жарнама. Ә. Белгілі бір аймақта таралатын жарнама. Б. Дыбыспен берілетін жарнама. В. Тікелей пошта арқылы берілетін жарнама. Г. Баспасөз арқылы берілетін жарнама.

22. Сыртқы жарнамаға қойылатын талаптар нешеу?

А. 1 Ә. 5 Б. 10 В. 8 Г. 4.

23. Жалпы шрифтінің неше түрі бар?

А. 3 Ә. 12 Б. 2 В. 4 Г. 14.

24. Жарнама мәтінінің неше түрі бар?

А. 4 Ә. 8 Б. 10 В. 2 Г. 5.

25. Транспарант дегеніміз не?

А. Үнемі беріліп тұратын жарнама. Ә. Жарнаманың мәтіні. Б. Жарнама беруші. В. Белгілі бір уақытта жарнама. Г. Таблоидтарда берілетін жарнама.

26. Тауарды қандай принципке байланысты жіктейді?

А. Тауардың өнімділігіне орай Ә. Өндірушінің көңіл-күйіне Б. Салалық және пайдалану әдісі бойынша В. Тауардың сапалылығына сүйенеді Г. Жіктелмейді.

27. «Паблик рилейшнздің» жарнамадан айырмашылығы неде?

А. PR ұсынылатын өнімді өндіруші ұйымның қоғаммен байланысын қалыптастырады. Ә. PR-дың жарнамадан айырмашылығы жоқ. Б. Астыртын, жасырын түрде тауарды пайдалануға үгіттейді. В. Тауарды өткізу үшін түрлі алдау-арбау әдістерін пайдаланады. Г. Жанама жарнама жасайды.

28. «Имидж» сөзі қай тілден шыққан, қандай мағына береді?

А. Француз тілінен шыққан, «түр» дегенді білдіреді. Ә. Орыс тілінен шыққан, «өзгешелік» дегенді білдіреді. Б. Чех тілінен шыққан, «жаңару» дегенді білдіреді. В. Түркі тілінен шыққан, «танымал» дегенді білдіреді. Г. Ағылшын тілінен шыққан «бейне» деген мағынаны білдіреді.

29. Алғаш РR сөзін кім қолданды? А. В.И. Ленин Ә. Ф. Кастро Б. Т. Джеферсон В. Э. Бернауз Г. В. Сухомлинский.

30. PR қызметінің негізгі функцияларының неше түрі бар?

А. 8 Ә. 4 Б. 10 В. 1 Г. 6.

31. Ақпарат агенттіктері дегеніміз......

А. Жедел ақпарат тарататын мекеме. Ә. Халық игілігі үшін тегін таратылатын маңызды ақпарат беруші ұйым. Б. Ғылыми зерттеулерге талдау беретін орталық. В. БАҚ-та мемлекеттік, қоғамдық қаржылай негізде жаңалықтармен қамтамасыз ететін ұйым. Г. Тауарды шетелде жарнамалайтын агенттік.

32. АҚШ-тың ең ірі ақпарат агенттігі қалай аталады?

А. Юнитед – Пресс Ә. Прайм –Тасс Б. Итар –Тасс В. Голден Пресс Г. Ассошайтед Пресс.

33. Жарнама беруші дегеніміз...

А. Жарнама мәтінін жасаушы адам. Ә. Тауарға деген сұраныстың мөлшерін белгілеп отыратын тұлға. Б. Жарнаманың пайдасын ойлаушы. В. Жарнаманың таралуымен, хабарлануына жауап жауапты болатын, заңды немесе жеке тұлға. Г. Жарнаманың бейнеролигін жасаушы.

34. Смета....

А. Жарнамалық іс-шаралардың қаржылай жоспары. Ә. Тауардың кемшіліктерін жинайтын. Б. Жарнама компанияларының шығыны. В. Фирманың жарнамалық қызметі. Г. Қаржылай жоба.

35. Тауар белгісінің негізгі типтері нешеу?

А. 1 Ә. 4 Б. 5 В. 8 Г. 12.

36. Ұжымдық белгі дегеніміз...

А. Біріккен ұйымның белгісі. Ә. Шаруашылық ассоциациялар, одақтар белгісі. Б. Тауарды пайдаланып, экспортқа шығаруға қойылатын талап. В. Тауарды лицензиялау. Г. Қарапайым белгі.

37. Бэкграунд ...

А. Сенсация Ә. Тауар өндіруші Б. Қоғамдық пікір В. Өсек-аяң Г. Ағымдағы жаңалық.

38. Верстка ....

Жазу, бояу Ә. Талдау жасау Б. Графикалық элементтерді, мәтінді фотография қажетті, дұрыс формада орналастыру В. Компьютердегі бейнені қағазға түсіру Г. Жарнаманы интернетте қолдану.

39. Инфожарнама дегеніміз....

А. Ойын-сауық, көңіл көтеретін жарнама. Ә. Халықты күнделікті жарнамамен хабардар ету. Б. Тауарға сұраныс тудыру үшін жүргізілетін насихат. В. Тауарды сату мақсатымен берілетін бағдарлама. Г. Алып-сату жарнамасы.

40. Кегль ...

А. Жазудың өлшемі Ә. Символ, баспа белгісі, қаріптің өлшемі Б. Жарнама орналасқан беттің өлшенуі (баспасөзде) В. Сызу Г. Қысқартылған мәтін.

41. Логотип ...

А. Фирманың графикалық белгісі Ә. Белгіні ойлап табу Б. Сызба түрі

В. Жазба түрі Г. Жаңалық.

42. Радио немесе теледидардан берілетін жарнамалық сипаттағы материалды қалай атайды?

А. Слайд Ә. Самплинг Б. Спичи В. Девиз Г. Ролик

43. Дискетада сақталған дайын иллюстрациялар .....

А. Тұрақты Ә. Жазба Б. Сызықты В. Стандартты Г. Фото.

44. Регламент талаптарына сәйкес демонстрация немесе көруге ғана арналған тауарды қалай атайды?

А. Эмблема Ә. Спич Б. Экспонат В. Ролик Г. Слайд.

45. Факт – лист нені білдіреді?

А. Пресс-конференцияда таралатын парақшалар. Ә. Ұйымның қызметінен хабардар ететін қысқаша түрдегі қызмет. Б. Маңызы жоқ ақпарат. В. Ағымдағы жаңалық. Г.Маңызды ақпарат көзі.

46. Спич дегеніміз не?

А. Презинтация, арнайы шақыруларда сөз сөйлеу Ә. Интернеттен алынған ақпарат Б. Өтірік, жалған ақпарат тарату В. Бейнеролик жасау үшін жоспар құру Г. Өңделген ақпарат.

47. Слайд......

А. Сайлау алдындағы жарнама. Ә. Тауар өндіруші жасайтын жарнама түрі. Б. Маркетингтік, техникалық безендіру (баспасөз). В. Бейнероликті монтаждау тәсілі Г. Фотопленкадағы ақшыл-қара түсті бейненің, экранда көрсетілуі.

48. Бір уақыттың ішінде түрлі слайд бейнелерін көрсететін экран...

А. Милиэкран Ә. Миндиэкран Б. Полиэкран В. Бэндиэкран Г. Микроэкран.

49. Прайс-лист деп нені атайды?

А. Тауардың түрін, бағасын, ерекшелігінен тұратын атауы. Ә. Айналымға түскен тауардың тізімі. Б. Хабар. В. Мекеменің тауарды өндіруге қажет сатып алынатын шикізаттардың тізімі. Г. Тауардың түбіртегі.

50. Пресс-релиз дегеніміз не?

А. Жарнама агенттіктерінен қалың бұқараға тарайтын ақпарат. Ә. PR қызметкерлерінің дайындаған хабарландыруы. Б. PR мен жарнама қызметінің бірігіп атқарған отырысы. В. Тауарды өткізу үшін жасалған шаралар. Г. Қоғамдық маңызы бар мәселе.

51. Қоғам және бизнес әлемінде жарнаманың рөлі қандай?

А. Маркетингтік, коммуникативтік, экономикалық, әлеуметтік Ә. Маркетингтік, коммуникативтік Б. Экономикалық, әлеуметтік В. Жарнама-бизнес, саяси, қоғамдық, құқықтық Г. Құқықтық, әлеуметтік.

52. Жарнама беруші деген кім?

А. Жарнаманы сатушы. Жарнамалық процесті қадағалайтын жеке тұлға немесе ұйым Б. Жарнаманы шығарушы В. БАҚ бетіндегі жарнаманы қадағалаушы Г. Ұйым мен қоғам арасын байланыстырушы.

53. Дәрі-дәрмек пен тағамдардың тазалығы туралы заң қашан қабылданды?

А. 1905ж. Ә. 1907ж. Б. 1908ж. В. 1910ж. Г. 1906ж.

54. Федералдық сауда комиссиясы туралы заң қай жылы қабылданды?

А. 1912ж. Ә. 1916ж. Б. 1914ж.В. 1913ж. Г. 1915ж.

55. Жанама жарнама дегеніміз не?

А. БАҚ- мен және қоғаммен байланыс Ә. Адамдар арасындағы қарым-қатынас Б. Ұйым ішіндегі қарым-қатынас В. Саудагер мен тұтынушының арсындағы қатынас Г. Мекеме мен клиент арасындағы қатынас.

56. Инфожарнама дегеніміз не?

А. Жарнама агенттіктерінде жарнама беруші. Ә. Белгілі бір тауарды сату, жарнамалау үшін ашылған 30 минуттық бағдарлама. Б. Теле-радио роликтердің соңында оқылатын лозунг. В. Тұлға немесе топтардың статистикалық мәліметтері. Г. Қара фонда ақ түспен басылған мәтін.

57. Паблисити дегеніміз не?

А. Ең қымбат жарнама Ә. Ең арзан жарнама Б. Тегін жарнама В. Суретті жарнама Г. Саяси жарнама.

58. Ролик...

А. ТВ және радиода берілітін қысқа жарнама Ә. Газеттің бірінші бетіндегі жарнама Б. Жол бойындағы жарнама В. Ғимарат алдындағы жарнама Г. Арнайы спорт аяқ киімі.

59. Жарнамада қолданылатын жарнама мәтінінің неше негізгі элементі бар?

А. 2 Ә. 3 Б. 4 В. 5 Г. 6

60. Төмендегі газеттердің қайсысы жарнамалық газет болып табылады?

А. «Жас алаш» Ә. «Из рук в руки» Б. «Нұр - Астана» В. «Қазақ әдебиеті» Г. «Егемен Қазақстан».

61. Төмендегі айдарлардың қайсысы жарнамалық айдар болып есептеледі?

А. «Достық дәнекері» Ә. «Іште пікір өлгенше» Б. «Ұлағат» В. «Шолу» Г. «Үй сату, сатып алу».

62. Халықаралық жарнама кодексі қашан және қайда қабылданды?

А. Лондон, 1987 Ә. Берлин, 1986 Б. Париж, 1987 В. Париж, 1989 Г. Берлин, 1987.

63. Халықаралық жарнама кодексі неше баптан тұрады?

А. 20 бап Ә. 19 бап Б. 15 бап В. 25 бап Г. 18 бап.

64. Халықаралық жарнама кодексіндегі «жауапкершілік» бөлімі қанша бапты құрайды?

А. 4 Ә. 3 Б. 2 В. 1 Г. 5.

65. Ресейде «жарнама туралы заң» қашан қабылданды?

А. 14 маусым 1995ж. Ә. 16 қаңтар 1994ж.Б. 18 шілде 1995ж. В. 20 маусым 1997ж. Г. 14 ақпан 1993ж.

66. Эдвертайзинг дегеніміз не?

А. Париждегі еуропалық жарнама конкурсы. Ә. Орыс транскрипциясындағы жарнама бизнесі. Б. Америка жарнамасында қолданылатын сөз. В. Азаматтық-құқықтық термин. Г. Фирма тауарларының көрмесі.

67. «Эпикаэворуз» дегеніміз не?

А. Париждегі еуропалық жарнама конкурсы. Ә. Бразилиядағы жарнама конкурсы. Б. Роликтер конкурсы. В. ПР- мендер конкурсы. Г. «Ең үздік жарнама беруші» конкурсы.

68. Қысқа кинокадр қалай аталады?

А. Шоинг Ә. Царо Б. Эмпатия В. Шоп Г. Шпон.

69. «Неделя PR в Астане» газеті қандай форматпен шығады?

А. А2 Ә. А4 Б. А3 В. А5 Г. А6.

70. Жеке тұлғаның беделін көтеруде пайдаланатын жарнама формасы қалай аталады?

А. Тиарпи Ә. Тестемониум Б. Тендер В. Ретушь Г. Ротафиши.

71. Жарнамалық қағаздар тарататын адамды қалай атайды?

А. Сэндвич-мен Ә. ПР- мен Б. Сейлзмен В. Менеджер Г. Табльдот-мен

72. Сейлз дегеніміз...

А. Шрифт түрі Ә. Коммерциялық аргумент Б. Сауда келісімі В. Сауда келісімі Г. Бағаны төмендету.

73. Тұтынушылардың жарнамаланған тауарды алуға дайындығын қалай атайды?

А. Саяси жарнама. Пирамидалық жарнама. Психологиялық жарнама. Стратегиялық жарнама. Көрмелік жарнама.

74. ТВ және радиода жарнама беретін қолайлы уақыт қалай аталады?

А. Пилот Ә. Петит Б. Позитинг В. Помоушн Г. Пик- тайм.

75. Пейпербек...

А. Жарнама қағазы Ә. Видеопленка Б. Аудиопленка В. Типографиялық шрифт Г. Ролик түрі.

76. Конвертсіз пошта арқылы жіберілетін жарнамалық қағаздар қалай аталады?

А. Буклет Ә. Патернализм Б. Бродсайт В. Каталог Г. Петит.

77. Петит...

А. Ірі типографиялық шрифт Ә. Ұсақ типографиялық шрифт Б. қағаз түрі. В. Папирустағы жазбалар Г. Жарнама тақтайшасы.

78. Ашық түсті жарнамаларға қандай элемент қолданады?

А. Бром Ә. Йод Б. Хром В. Неон Г. Бутан.

79. Америкалық Бенджамин Деем ойлап тапқан әдіс қалай аталады?

А. «Бендей» әдісі Ә. «Дейл-Шалла» әдісі Б. «Мозговая атака» әдісі В. «Дискрит» әдісі Г. «Мейл» әдісі.

80. Лид ....

А. Роликтің ашылуы Ә. Жарнамалық айдар Б. Пресс-релиздердің 1-ші параграфы В. Жарнама түрі Г. Жарнамамен айналысушы.

81. Биржалық келісімдегі тауарлардың өлшем бірліктері қалай аталады?

А. Лид Ә. Лот Б. Лизинг В. Марка Г. Куртож.

82. Копирайтер...

А. Жарнамаға мәтін жазушы адам Ә. Шенеуніктерге мәтін жазатын адам Б. Аудармашы В. Жазушы Г. Көшірме жасаушы.

83. Мәтінде орфографиялық, стильдік, синтаксистік, пунктуациялық қателерді түзетуді қалай атайды?

А. Контактор Ә. Кульминация Б. Копирайтер В. Коньюктура Г. Корректура.

84. ІВМ корпорациясының жазба машинкасының фирмалық атауы қалай?

А. Комплект Ә. Композер Б. Windows В. Пилот Г. Позишинг.

85. Коньюмеризм дегеніміз не?

А. Тұтынушылар құқығын қорғау қозғалысы Ә. Өкілетті ұйым Б. Үкіметтік емес ұйымдар В. Жарнамалық агенттіктер Г. Ешқайсысы дұрыс емес.

86. Газет бетінің үстіңгі бөлімінде тұратын жарнамалық лента...

А. Кинесика Ә. Клише Б. Каук В.Табу Г. Фик.

87. Тауарға қойылатын нақты баға қалай аталады?

А. Фосстис Ә. Фикс Б. Хайринг В. Ретушь Г. Каук.

88. Жарнама ролигінде қолданылатын музыкылық фраза ...

А. Доджер Ә. Драив-тайм Б. Джингл В. Джиарпи Г. Диллер.

89. Дегустация дегеніміз не?

А. Тауарлардың сапалығын анықтау. Ә. Жарнама сапалығын кеміту. Б. Тауардың бұзылуы. В. Өнімдердің шетелде сатылуы. Г. Өнімдердің өз шыққан жерінде сатылуы.

90. Вояжер деген кім?

А. Тауарды тұтынушы Ә. Өнеркәсіп иегері Б. Тауарды жарнамалап жүретін саудагер В. Жарнамалық агенттіктің өнімі Г. Жарнама мәтінін жазушы.

91. Видеоклип дегеніміз не?

А. Әртістің еңбегінің нәтижесі. Ә. Компьютерлік шеберлік. Б. Жарнамалық хабарландыру. В. Ешқайсысы дұрыс емес. Г. Қысқаша музыкалық сипаттағы бейнесюжет.

92. 4 бұрышты немесе 3 бұрышты жарнамалық планшет қалай аталады?

А. Вензель Ә. Вип Б. Блистер В. Бэннер Г. Буш.

93. Ерекшеленген жарнамалық мәтіннің бөлігі...

А. Бокс Ә. Фокс Б. Кокс В. Марк Г. Бум.

94. Автобус төбесінде орнатылған жарнама панелі ...

А. Билборд Ә. Бассорама Б. Биаборд В. Аффидавит Г. Афиша.

95. Америка компаниясының телебағдарламалар танымалдығы жөнінде мәлімет жинайтын құрал қалай аталады?

А. Арбитрон Ә Ад`лип Б. Аудиметр В. Анафора Г. Анонс.

96. Тальдот дегеніміз не?

А. Тауарды жарнамалау мақсатында Ә. Автобус ішіндегі жарнама Б. Газет бетіндегі жарнама В. Жарнама мәтіні жазылған кесте Г. Көшедегі жарнама.

97. ХХ ғасырдың 20 жылдарында пайда болған көркемдік безендіру бағыты қалай аталады?

А. Спот Ә. Арбитрон Б. Стайлинг В. Бильборд Г. Морк.

98. Телерадио бағдарламаларының арасында жіберілетін жарнама ролигі...

А. Контактор Ә. Спот Б. Пилот В. Каук Г. Табу.

99. Кітап баспасын қорғайтын марка ...

А. Симрт Ә. Сигнат Б. Синкел В. Сейлз Г. Сипити.

100. Қайталама тираж қалай аталынады?

А. Репринт Ә. Рентинг Б. Репрайт В. Репкинт Г. Репкод.

101. Әлемде ең ірі жарнама агенттігі қай елде орналасқан?

А)Италияда Ә)Ұлыбританияда Б)Америкада В)Жапонияда Г) Францияда.

102. Ежелгі жарнама таратушыларды қалай атаған?

А) жарнамалаушы Ә) глашатайлар Б) клишаттар В) жарнама беруші Г) рекламист.

103. Жарнаманы құрайтын негізгі элементтерді атаңыз

А) шрифт пен сурет Ә) графикалық элементтер мен дыбыс Б) сурет пен дыбыс В) мәтін мен дыбыс Г) мәтін мен сурет.

104. Жәрмеңке дегеніміз:

А) тауарды өткізу үшін жасалатын іс-шаралар Ә) айналымға кеткен тауардың шығыны Б) тауардан түскен пайда В) тауарды өндіруге жұмсалған ақша Г) ұсынылған тауарлар бойынша тиімді сауда келісім-шарттарын жасауға бағытталған, коммерциялық шаралар.

105. Жанама жарнама дегеніміз не?

А) БАҚ және қоғаммен байланысты қосымша жарнамалау Ә) адамдар арасындағы қарым-қатынас Б) ұйым арасындағы қарым-қатынас В) ұйым ішіндегі қарым-қатынас Г) Жеке адамдар арқылы жарнамалау.
106. Жарнамалық қағаздар тарататын адам ....

А) Сэндвич-мен Ә) ПР-мен Б) Сейзмен В) Менеджер Г) Таблоидпен.

107. Жарнама сапалығын кеміту дегеніміз не?

А) Тауардың сапалығын анықтау Ә) Дегустация Б) Тауардың сапасының бұзылуы В) Өнімдердің шетелде сатылуы Г) Өнімнің өтпей қалуы.

108. Ұжымдық белгі дегеніміз…

А) біріккен ұйымның белгісі Ә) шаруашылық ассоциациялар, одақтардың белгісі Б) тауарды пайдаланып, экспортқа шығаруға қойылатын талап В) тауарды лицензиялау. Г) қарапайым белгі.

109. Ашық түсті жарнамаларға қандай элемент қолданады?

А) бром Ә) иод Б) хром В) неон Г) бутан.

110. Төмендегі айдарлардың қайсысы жарнамалық емес?

А) «Достар» достық дәнекері Ә) «Іште пікір өлгенше...» Б) «Алтын адам» суының дәмі қандай!? В) «Көлік сатамыз» Г) «Үй сату, сатып алу»

111. Бразилиядағы жарнама конкурсы қалай аталады?

А) Еуропалық Ә) Эпикаэвордз Б) роликтер конкурсы В) ПР-мендер конкурсы Г) «Ең үздік жарнама беруші» конкурсы.

112. Қысқа кинокадр...

А) шоуинг Ә) царо Б) эмпатия В) шоп Г) шпон.

113. «Неделя ПР в Астане» газеті қандай форматпен шығады?

А) А2 Ә) А4 Б) А3 В) А5 Г) парақша.

114. Факт-лист нені білдіреді?

А) пресс-конференцияда таралатын парақшалар Ә) ұйымның қызметінен хабардар ететін қысқаша құжат Б) маңызы жоқ ақпарат В) ағымдағы жаңалық Г) берілген жауаптардың ешқайсысы дұрыс емес

115. Баспасөз-релизі дегеніміз не?

А) жарнама агенттіктерінен қалың бұқараға тарайтын ақпарат Ә) ПР қызметкерлерінің дайындаған хабарландыруы Б) ПР мен жарнама қызметінің бірігіп өткізген отырысы В) тауарды өткізу үшін жасалған шаралар Г) қоғамдық маңызы бар мәселе.

116. Жарнама құралдарын неше топқа бөледі?

А) 6 Ә) 4 Б) 10 В) 2 Г) 8.

117. Баспасөздегі жарнаманың неше түрі бар және олар қалай аталады?

А) 3 түрі, жалпы, ұлттық, қоғамдық сипаттағы жарнама Ә) 4 түрі, салалы, жарнамалық хабарландыру, қоғамдық жаңалықтар Б) 2 түрі, жарнамалық хабарландыру, жалпы жарнамалық сипаттағы публикациялар В) 1 түрі, қоғамдық Г) баспасөздегі жарнама бөлінбейді.

118. Аудиовизуалды жарнамаға нені жатқызуға болады?

А) кітап, газет, видеофильм (жарнамалық сипаттағы) Ә) кинофильмдер, видеофильмед, слайд-фильмдер Б) жарнамалық хабарландыру, үгіт-насихат ету В) интернетті Г) баспа өнімдері.

119. Жәрмеңке дегеніміз...

А) тауарды өткізу үшін жасалатын іс-шаралар Ә) айналымға кеткен тауардың шығыны

Б) тауардан түскен пайда В) тауарды өндіруге жұмсалған ақша Г) ұсынылған тауарлар бойынша тиімді сауда келісім-шарттарын жасауға бағытталған, коммерциялық шаралар.

120. «Директ мейл» дегеніміз:

А) тікелей адамдардың қатысуымен берілетін жарнама Ә) белгілі бір аймақта тарлатын жарнама Б) ештеңе емес В) тікелей пошта арқылы берілетін жарнама Г) көшедегі жарнама.

121. Сыртқы жарнамаға қойылатын талаптар нешеу?

А) 1 Ә) 5 Б) 10 В) 8 Г) 4.

122. Жарнама мәтінің неше түрі бар?

А) 4 В) 8 С) 10 D) 2 Е) 5.

123. Ерекшеленген жарнамалық мәтіннің белгісі

А) бокс Ә) фокс Б) кокс В) марк Г) бум.

124. Автобус төбесінде орнатылған жарнама панелі

А) билборд Ә) басорама Б) биаборд В) аффидавит Г) афиша.

125. Америка компаниясының телебағдарламалар танымалдылығы жөнінде мәлімет жинайтын құрал...

А) арбитрон Ә) адлип Б) аудиметр В) анафора Г) анонс.

126. ХХ ғасырдың 20 жылдарында пайда болған көркемдік безендіру бағыты қалай аталады

А) спот Ә) арбитрон Б) стайлинг В) билборд Г) морк.

127. Телерадиохабарлардың арасында жіберілетін жарнама ролигі

А) контактар Ә) спот Б) пилот В) каук Г) табу.

128. Кітап баспасын қорғайтын марка

А) силуэт Ә) сигнат Б) синкел В) сейлз Г) сипити.

129. Қайталама тираж қалай аталады?