Шипажайда науқасқа жылы күкіртті сутекті сумен бұлау тағайындалды

1. 
   Берілген есепте ауруды табыңыз. Ауруға анықтама беріңіз. Ауру нышандарын көрсетіңіз.
   

• 
  Субъективті – бас ауруы, оң балтыр б.е.-ң ауруы, ауыратын қатаюлар.
  
• 
  О бъективті – көктамырдағы қабыну, АҚ .
  
• 
  Организмнің қоршаған орта ықпалдарына икемделу-бейімделу үрдісі шектелуі.
  
• 
  Жұмысқа қабілеттігінің төмендеуі.
  

2. 
   Берілген есепте дерттік серпілісті тауып, анықтама беріңіз.
   

3. 
   Берілген есепте дерттік үрдісті тауып, анықтама беріңіз.
   

4. 
   Берілген есепте дерттік жағдайды тауып, анықтама беріңіз.
   

1. 
   Пианисте ауру бар ма? Жауапты негіздеңіз.
   

2. 
   Ауруға анықтама беріңіз – тұтас организмнің қоршаған ортаның ықпалдарына қорғанып-бейімделу мүмкіншіліктерінің шектелуімен көрінетін, дерт туындататын сыртқы н/е ішкі ықпалдардан дамитын, оның биологиялық ж/ әлеуметтік мұқтаждықтарын атқара алмайтын жаңа сапалы жағдайы.
   
3. 
   Аурудың нышандарын атаңыз, сипаттаңыз:
   

• 
  Субъективті симптомдары – науқастың өзі ғана сезетін организмдегі өзгерістер: бас ауру, бас айналу ж/е т.б.
  
• 
  Объективті симптомдары – белгілі зерттеулердің нәтижесінде анықталатын организмдегі өзгерістер: қан құйылу, асқазан жарасы ж/е т.б.
  
• 
  Қоршаған орта ықпалдарына науқастың икемделу-бейімделу мүмкіншіліктерінің шектелуі.
  

4. 
   Денсаулыққа БДҰ анықтамасын беріңіз, денсаулықтың нышандарын атаңыз.
   

• 
  организм тіршілігінің қалыпты көрсеткіштері
  
• 
  әлеуметтік және жан-дүниелік сәттілік
  
• 
  денеде дерт пен көзге көрінетін ақаулардың болмауы
  

1. 
   Туристің өкпесі қабынуына қандай себеп әкелді? Осы аурудың жағдайы қандай?
   

2. 
   Ауру себебі мен жағдайына анықтама беріңіз.
   

3. 
   Ауру себебіне сипаттама беріңіз – пневмококк – Грам + , ұсақ, қозғалмайтын, ланцет пішінді диплококк.
   
4. 
   Ауру туындауында себеп пен жағдайдың маңызы қандай, монокаузализм және кондиционализм түсініктерін сипаттаңыз.
   

1. 
   Не себепті бірінші топ жануарларда биіктік ауруы дамып, екінші топта бұл белгілер байқалмады?
   

2. 
   Биіктік ауруының патогенезін құрастырыңыз. Патогенезінің негізгі тізбегін көрсетіңіз.
   
3. 
   Биіктік ауруы патогенезінің кері айналып соғу шеңберін көрсетіңіз, анықтама беріңіз.
   
4. 
   Биіктік ауруы патогенезінде бейімделу тетіктерін көрсетіңіз, олардың патогенезін түсіндіріңіз.
   

р О₂

г ипоксемия

дистрофия(зат алмасуының соңғы өніміне дейін жүрмеуі),қышқыл жиналуы

мет.ацидоз

тыныс, жүрек-қантамыр орталығы қозуы

т ахипноэ,тахикардия

с имп.жүйе тонусы гипокапния

т егіс салалы б.е. тонусы , газдық алкалоз

эритроцитоз, тотыққан Нв тыныс, жүрек-қантамыр орталығы тежелуі

• 
  Негізгі тізбек – патогенездің басқа тізбектернің дамуына әкелетін тізбек.
  
• 
  Кері айналып соғу шеңбері – аурудың үдеуіне септесетін, патогенездің жекелеген тізбектері арасында, оң кері байланыстың пайда болуы.
  

№ 5 есеп.

1. 
   Баладағы ауруға қандай себеп әкелді? Берілген аурудың жағдайын атаңыз.
   

2. 
   Ауру себебі мен жағдайына анықтама беріңіз.
   

3. 
   Ауру себебіне сипаттама беріңіз – Кох таяқшалары – әлсіз Грам +, қышқылға төзімді, иілген н/е тік таяқша.
   
4. 
   Ауру туындауында себеп пен жағдайдың маңызы қандай. монокаузализм және кондиционализм түсініктерін сипаттаңыз.
   

№ 6 есеп.

1. 
   Фенамин мен гипотермия жануардың гипоксияға төзімділігне қалай әсер етті?
   

2. 
   Берілген тәжірибеде қандай реактивтілік туралы ойлауға болады?
   

3. 
   Биіктік ауруының патогенезін құрастырыңыз. 4-есеп.
   
4. 
   Биіктік ауруы патогенезінің негізгі тізбегін көрсетіңіз. 4-есеп.
   

1. 
   Науқастағы реактивтілікке жауап түрін анықтаңыз, жауапты негіздеңіз.
   

• 
  1-гиперергиялы, жедел, айқын симптомдармен өтеді.
  
• 
  2-норма
  
• 
  3-гипоергиялы, созылмалы, айқын симптомдарсыз;
  

2. 
   Организм реактивтілігі мен төзімділігіне анықтама беріңіз.
   

3. 
   Науқастардағы жауаптың түрін анықтаңыз.
   

4. 
   Реактивтіліктегі жастың маңызын анықтаңыз.
   

• 
  Сыртқы ж/е ішкі биологиялық тосқауылдардың толық жетілмеуі;
  
• 
  Жүйке ж/е эндокриндік жүйелердің жетілмеуі;
  
• 
  Иммундық жүйенің толық жетілмеуі;
  

• 
  Жүйке жүйесі толық дамыған;
  
• 
  Тосқауылдық жүйелердің жетілуі;
  
• 
  Иммундық ж/е басқа қорғану мүмкіншіліктерінің жақсы жетілуі;
  

• 
  Икемделу-бейімделу жүйесінің тез қалжырауы;
  
• 
  Иммундық жүйесі жеткіліксіз;
  
• 
  Тосқауылдық қасиеті төмендеген;
  

№ 8 есеп.

1. 
   Жасуша зақымдануына анықтама беріңіз, жасушаның жіті зақымдану сатыларын көрсетіңіз.
   

2. 
   Жасушадағы дерттік өзгерістердің бірізділігін және олардың патогенезін келтіріңіз.
   

М итохондрияны зақымдау

АТФ Са²⁺-ң цитоплазмаға шығуы О₂-ң активті форм-ң көбеюі

Са²⁺-АТФ-аза-ң қызметінің бұзылуы МАТ

Фосфолипаза ж/е басқа да Са²⁺ - тәуелді протеаза-

мембрананың тұтастығының бұзылуы

3. 
   Эпителий жасушаларының қайтымды белгілерін көрсетіңіз – жасуша көлемінің аздап ұлғаюы, жасуша сыртында лактаттың жиналуы.
   
4. 
   Эпителий жасушаларының қайтымсыз белгілерін көрсетіңіз – ядроның ыдырауы, митохондрий құрылымы бұзылуы.
   

Есеп №9
Гемолиздік анемияны эксперименттік жолмен үлгілеу үшін тышқандарға фенилгидразин енгізілді, ол жасушаларда бос радикалдық тотығуды ынталандырады. Фенилгидразинді енгізгеннен жарты сағат өткен соң тышқандардың қанында эритроциттердің саны азайғаны, бос гемоглобин және метгемоглобин болуы байқалды.

1. 
   Жасушаның жіті зақымдану сатыларын көрсетіңіз
   

• 
  Зақымдаушы фактордың алғашқы спецификалық әсері
  
• 
  Жасушаның бейспецификалық реакциясы
  
• 
  Паранекроз
  
• 
  Некробиоз
  
• 
  Некроз
  

2. 
   Жасушадағы дерттік өзгерістердің бірізділігін келтіріңіз.
   

Бос радикалдардың пайда болуы

МАТ артуы

М ембрана тұтастығының, канал-насостардың қызметінің бұзылуы

Ж асуша ішінде Na⁺, Ca²⁺, H⁺ иондарының көбеюі

Лизосомалық ферменттердің активтенуі

Ядро мембранасы зақымдануы Митохондрия мембранасы зақымдануы

Г ендік ақпараттың зақымдануы, ТФ-ң ажырауы Са²⁺-ң цитозольге шығуы

Жасуша мембранасының қайтымсыз өзгерістері

Некроз

3. 
   Қанда бос гемоглобиннің пайда болу патогенезін көрсетіңіз.
   

МАТ артуы

Мембранасының бұзылысы, тесіктердің пайда болуы

Жасуша ішіне Na⁺,H⁺ иондарының енуі

Na⁺ ионы өзімен су мол-н алып кіру

Эритроциттер ісініп, шар тәрізді болуы

Нв қанға өтіп, Нв-емия, эритроцит ыдырап, гемолиз

Тіндік гипоксия

4. 
   Қанда метгемоглобиннің пайда болу патогенезін көрсетіңіз.
   

Нв-дегі Fe²⁺-ні тұрақты Fe³⁺-ке тотықтыру

М етгемоглобин(Нв-ң патологиялық туындысы, О₂-мен берік бай-п, оны тіндерге тасу қызметінен айырылған)

Тіндік гипоксия Эритроцит-ң фенилгидразин әсерінен гемолизі, мет-Нв-емия.

1. 
   Жасуша мембранасы зақымдануының патогенезін атаңыз.
   

Мембр-ң еркін радикалды тотығуы, антиоксиданттық жүйенің тежелуі

МАТ

Ф осфолипаза, липаза, Са²⁺-тәуелді протеазалардың активтенуі

Мембрана фосфолипидтерінің ыдырауы

М ембранадағы тесіктер, канал-насостардың қызметінің бұзылысы

Жасуша ішіне Na⁺, H⁺ иондарының еніп, жасушаның ісінуі

Л изосомалық ферменттердің активтенуі

ТФ-ң бұзылуы, АТФ азаюы Са²⁺-ң цитозольге шығуы, жиналуы

Иондық дисбаланс, ферменттердің қанға өтуі

Жасуша некрозы.

• 
  Мемб-ғы еркін радикалдың тотығуы, МАТ;
  
• 
  Фософлипаза, липаза, протеаза, ферменттерінің артық әсерленуі;
  
• 
  Мембр-ң механикалық(осмостық) бүліністері;
  
• 
  Иммундық (аллергиялық) әсерлерден;
  

2. 
   Жасуша мембранасы зақымдануының салдарын көрсетіңіз.
   

3. 
   Қанда АЛТ, АСТ, миоглобиннің пайда болу ы қай жасушалардың зақымданғанын көрсетіңіз.
   

4. 
   Эритроциттер, кардиомиоциттер цитолизінің маркерлерін келтіріңіз.
   

1. 
   Жасуша мембранасы зақымдануының патогенезін атаңыз. Алдыңғы есепте.
   
2. 
   Науқаста эритроцит ыдырауының патогенезін көрсетіңіз.
   

П лазмада осмостық қысым , эритроциттердегі осмостық қысым одан жоғары

Пламзмадағы сұйықтықтың эритроциттерге енуі

Эриторциттердің ісінуі, мембранасынының жыртылуы

Гемолиз

3. 
   Эритроциттер не себепті шартәрізді күйге айналды?
   

4. 
   Жасуша зақымданғандағы бейімделу тетіктері (10-нан кем болмасын):
   

• 
  Анаэробты гликолиздің артуы;
  
• 
  ТФ-ға қатысатын ферменттердің активтенуі;
  
• 
  Митохондрия гипертрофиясы;
  
• 
  АТФ тасымалына қатысатын ферменттердің активтенуі;
  
• 
  АТФ энергиясын пайдаланатын ферменттердің әсерленуі;
  
• 
  Жасушаның энергияға деген мұқтаждығын азайта тоырып, қызметін шектеуі;
  
• 
  Энергияның қатысуымен өтетін процесстер тежелуі;
  
• 
  Микросомалық ферменттердің белсенденуі;
  
• 
  Интерферондардың активті синтезі;
  
• 
  Буферлік жүйелердің активтенуі, ҚСҮ қалыпқа келуі;
  
• 
  Антиоксиданттық жүйенің активтенуі;
  
• 
  ДНҚ-ң активті репарациялануы;
  
• 
  Зақымдалған бөлшектердің қалыпқа келуі;
  

1. 
   Жұмысшыларда қандай синдром дамыды?
   

2. 
   қанда адреналин, глюкокортикоидтардың көбеюі синдромның қай сатысына сәйкес келеді? Қанда бұл гормондардың көбею патогенезін түсіндіріңіз.
   

3. 
   Жұмыс өтілі артқан жұмысшыларда гормондық жағдайы өзгеруі синдромның қай сатысына сәйкес келеді? Берілген синдромның патогенезі қандай?
   

4. 
   Берілген синдромның дамуының организм үшін маңызы қандай?
   

Есеп 13.
Науқас Т., 29 жаста, қол саусақтары, денесінің алдыңғы бөлігі мен беті 2-дәрежелі күйікке шалдықты. Зақымдану аймағы 30%. Науқас қозу жағдайында, айқын ауыру сезімі, қалтырау, дене қызымының көтерілуі байқалды. Қарап тексергенде: есі сақталған, есі бұзылмаған, кеңістік пен уақытты бағдарлайды. АҚ 150/90 мм с.б. 15 минуттан соң АҚ 90/60-қа дейін төмендеді, есі тежеле бастады.

1. 
   Науқаста қандай жағдай дамыды?
   

2. 
   Алғашқы 15 минутта клиникалық көрінісі берілген жағдайдың қай сатысына сәйкес келеді? Осы сатының даму патогенезін түсіндіріңіз.
   

Ағзадағы барлық(тағы ноцицептік) рецептордың қозуы

О ЖЖ-ң қозуы, стресс дамытатын жүйенің(гипоталамус, гипофиз, бүйрек үсті безі) қозуы, стресс шектейтін жүйенің(ГАМҚ-ергиялық, опиодергиялық) тежелуі

С тресс-реакция

Г иперкортикостероидемия, гиперкатехоламинемия

Қ .т.-ң қатты жиырылуы,АҚ , фосфолипаза, липаза, т.б.

мембр-ң рецепторлық, канал- лизосома мем-ң митохондрия мем-ң

3. 
   15 минуттан кейін клиникалық көрінісі берілген жағдайдың қай сатысына сәйкес келеді? Осы сатының даму патогенезін түсіндіріңіз.
   

Ағза мен тін-ң жүйкелік-эндокр-к рет-ң бұзылуы.

ОЖЖ-да серпіліс берілудің тежелуі Жүрек б.е.-ң тонусы , Өкпеде газ алмасу,

Қ .т. кеңейіп, өткіз-і гиповолемия

Гипотензия

А Қ ,гипоксия,Т

Мида тыныс алу, жүрек-қ.т. орт-ң салдануы

Өлім

4. 
   Патогенездік емдеу ұстанымдарын негіздеңіз.
   

• 
  Ауру сезімін анестетик, антидепрессанттармен басу, миға көп серпініс түсуін тоқтату;
  
• 
  Антиоксиданттарды қолданып(глюкокортикоидтар, анаболикалық гормондар, ретаболил), МАТ-н тежеу;қан айналымды ж/е тынысты реттеу(сұйықтық құю), АҚ көтеру(адреналин, ангиотензин), гипоксияны емдеу(карбоген - 95% - О₂, 5% - СО₂);
  
• 
  Зат алмасуды емдеу(витаминдер – А,В,С,Е), мет.ацидозды емдеу – гидрокарбонаттар;
  
• 
  Тыныс ж/е қ.т.-ң орталығын әсерлендіретін дәрілер – лобелин, цититон, кофеин.
  

1. 
   Науқаста қандай жағдай дамыды?
   

2. 
   Берілген жағдайдың даму сатыларын көрсету.
   

3. 
   Глюкозаның жасушада тапшылығынан нейрон зақымдану патогенезінің сызбанұсқасын құрастыру.
   

4. 
   Берілген жағдайда нейрондардың осмостық зақымдануы бар ма? Жауапты негіздеу.
   

1. 
   Науқаста су-электролит алмасуының қандай түрі дамыды?
   

2. 
   Науқаста су-электролит алмасуы бұзылыстарының патогенездік сызбанұсқасын құрастырыңыз.
   

3. 
   Анықталған клиникалық-зертханалық өзгерістердің патогенезін түсіндіріңіз.
   

4. 
   Патогенездік емдеу ұстанымын негіздеңіз.
   

1. 
   Науқаста су тепе-теңдігі бұзылысының қай түрі дамыды?
   

2. 
   Плевра мен іш қуысында сұйықтық жиналуы қалай аталады?
   

3. 
   жүректік ісінудің даму тетіктерін келтіріңіз және патогенездің негізгі тізбегін көрсетіңіз.
   

Веналық гиперемия жүректен шығатын қан

қ ылтамырда Р лимфа тамыр-ң бауырдың гипоксия бүйрек ишемиясы

4. 
   Науқас организміне ісінудің маңызын бағалаңыз, патогенездік емін ұсыныңыз.
   

1. 
   Ісінудің клиникалық түрін анықтаңыз.
   

2. 
   Науқаста ісінудің дамуына қатысатын патогенездік жайттарды атаңыз.
   

3. 
   Берілген ісіну түрінің патогенездік сызбанұсқасын құрастырыңыз.
   

4. 
   Науқас организміне ісінудің маңызын бағалаңыз, патогенездік емін ұсыныңыз. Гипернатриемиямен күрес, қабынуға қарсы препараттарды пай-у, зәр айдағыш-ы пай-у.
   

1. 
   Науқаста су тепе-теңдігінің қай түрі дамыды?
   

2. 
   Іш қуысында сұйықтық жиналуы қалай аталады?
   

3. 
   науқастағы ісінудің дамуына қатысатын патогенездік жайттарды атаңыз, негіздеңіз.
   

4. 
   Науқас тіні ісінуінің патогенездік сызбанұсқасын құрастырыңыз.
   

Альбумин син-ң азаюы Альдостерон ыдыратылуы-ң төмендеуі

Судың кері сіңірілуінің артуы

Ісіну

1. 
   Науқаста су тепе-теңдігінің қай түрі дамыды?
   

2. 
   Науқастың ауру тарихын ескере отырып, науқастағы ісінудің дамуына қатысатын патогенездік жайттарды атаңыз.
   

3. 
   Науқас тіні ісінуінің патогенездік сызбанұсқасын құрастырыңыз.
   

4. 
   Науқас организміне ісінудің маңызын бағалаңыз, патогенездік емін ұсыныңыз.