Ұсынылатын әдебиет тізімі

Ұсынылатын әдебиет тізімі

1 Пентаев Т.П, Атымтаев Б.Б. Инженерлік геодезия. Оқулық. Алматы: «ЭВЕРО» баспаханасы, 2005 – 184 б.

Пән ретінде инженерлік геодезияның мазмұны мен міндеттері, оқу кезінде өндірістен бөліспей оқу реті. Оқу жоспары бойынша басқа пәндерімен инженерлік геодезияның байланысы.

Қазіргі заманға сай инженер-құрылысшыға арналған геодезиялық дайындықтың маңызы.

Инженерлік геодезияның дамуының қысқаша мәліметі.

Құрылыстағы геодезиялық қызметінің қазіргі ұйымдастырылған формалары.

Ұсынылатын әдебиет: [1, 3-6 б.]

1.1 Жердің пішіні бойынша мәліметтер. Геодезияда қолданылатын координаттар жүйесі. Сызықтың бағытын бағдарлау.

Жердің өлшемдері мен пішіні туралы негізгі ұғымдар мен мәліметтер. Деңгейлік бет. Ф.А.Красовский референц-элипсойыды. Геодезияда проекциялар әдісі. Жер бетіндегі нүктелердің абсолютті және салыстырмалы биіктіктері.

Географиялық координаттар жүйесі. Тікбұрышты координат жүйесі. Полярлы координаттар. Жазық тікбұрышты зональды координаттар жүйесі. Азимуттар мен дирекциондық бұрыштар және арасындағы байланыс. Меридиандардың жақындауы. Румбалар және азимуттар мен дирекциондық бұрыштардан оларға өту. Магниттік азимуттар. Магниттік бұрылу. Азимуттар, дирекциондық бұрыштар және магниттік азимуттар арасындағы бұрыштар.

Ұсынылатын әдебиет: [1, 9-15 б.]

1. 
   Жердің пішіндері мен өлшемдері қандай?
   
2. 
   Деңгейлік бет дегеніміз не?
   
3. 
   Геодезиядағы проекция әдісінің мағынасы.
   
4. 
   Белгі және Жер бетіндегі нүктенің биік айырымы дегеніміз
   

5 Жер бетіндегі нүктенің географиялық бойлығы мен ендігі

дегеніміз не? Тікбұрышты координаттар жүйесінде нүктенің орналасуын қалай анықтайды?

6. 
   Сызықты бағдарлау дегеніміз не?
   
7. 
   Дирекциондық бұрыш дегеніміз не? Берілген сызықтың тура
   

6. 
   Меридиандар жақындауы дегеніміз не? Магниттік бұрылу
   

6. 
   Егер φ = 60⁰ және бойлықтар айырымы болса,
   

6. 
   Дирекциондық бұрыштардан румбаларға көшу үшін
   

Пландар мен карталар туралы түсінік.

Масштабтар: сандық, сызықтық және көлденең. Масштаб дәлдігі. Топографиялық карталар мен пландардың атау жүйесі (номенклатура) және бағанаға бөлінуі (разграфка). Жер бетінің рельефі және оның топографиялық карталар мен пландарда көрінісі. Рельефтің негізгі пішіндері (формалары). Рельеф қимасының биіктігі, еңіс және салу. Салым (заложение) графиктері. Жергілікті жердегі пішіндер мен заттардың көріністері үшін шартты белгілері. Құрылысты жобалау кезіндегі пландар мен карталар арқылы шығарылатын есептер: нүктелердің координаталарын, сызықтардың ұзындықтарын, бағдарланған бұрыштарды, учаскелер ауданың, нүктелер биіктігін және пиди құлдилығын анықтау; жергілікті сызықтардың профилін берілген еңіс сызығын құрастыру.

Ұсынылатын әдебиет: [1, 16-18 б.]

1. 
   Топографиялық план және карта дегеніміз не? Екеуінің
   

2. 
   Картаның (планның) масштабы дегеніміз не? Масштабтың
   

3. 
   Салым (заложение) және қиманың биіктігі дегеніміз не?
   

4. 
   Еңіс дегеніміз не және қандай формуламен анықталады? Егер
   

5. 
   Карта бойынша жергілікті жердің сызықтарының профилін
   

6. 
   Егер Н_А = 121,75 м, Н_В = 92,04м және d = 36,71 м анық болса,
   

7. 
   Егер астыңғы горизонтальдың белгісі 114,0, үстінде жатқан
   

8. 
   Егер АВ сызығының еңісі i = 0,025, план масштабы 1:2000,
   

9 Планда сызықтың ұзындығы өлшенген, ал жер бетінде оның ұзындығы -ге тең, онда сандық масштаб қандай болады?

10 1:500 масштабтағы планда сызықтың ұзындығы өлшенген болса, онда жергілікті жердегі осы сызықтың ұзындығын анықтаңыз.

1.3 Бұрыштық өлшеулер

Горизонтальды бұрыш пен көлбеу бұрышының өлшеудегі принциптері. Бұрыштарды өлшеуге арналған құрал-жабдықтар. Теодолиттердің құрылысы, юстировкасы және тексерісі. Горизонтальды және вертикальды бұрыштарды өлшеу әдістері. Бұрыш өлшеудегі дәлдігіне әсер ететін өлшеулер қателіктері және олардың әсерін азайту әдістері. Горизонтальды және вертикальды бұрыштарды өлшеудегі далалық жұмыстарды ұйымдастыруы.

Ұсынылатын әдебиет: [1, 31-38 б.]

1. 
   Горизонтальды бұрышты өлшеудің мәні.
   
2. 
   Теодолит өсьтерінің жағдайына қажет талаптарды атаңыз.
   
3. 
   Көру дүрбісінің көздеу өсі дегеніміз не?
   
4. 
   Шкалалы және штрихталған микроскоп арқылы есептеулер
   

5. 
   Теодолитті жұмыс жағдайына қалай орналастыру қажет?
   
6. 
   Вертикальді (тігінен) шеңбердің нөльді орны дегеніміз не
   

7. 
   Теодолитпен көлбеу бұрышын өлшеу кезінде істелетін жұмыс
   

8. 
   Горизонтальды бұрыштарды өлшеу әдістері. Қолдану
   

9. 
   Жіптер торының параллаксын қалай табуға және жоюға
   

10. 
    Нөльдік орынды және көлбеу бұрышты есептеу керек,
    

Өлшегіш құралдар және оларды компарирлеу. Жер өлшегіш лентамен және болаттан өлшегіш рулеткамен арақашықтықты өлшеу. Оптикалық арақашықтық өлшеулер. Жіптік арақашықтық өлшеулер, оның теориясы, қолданылуы, дәлдігі. Жарық арақашықтық өлшеулері, радио арақашықтық өлшеулері, лазерлі арақашықтық өлшеулері туралы түсінік. Өлшеулер дәлдігіне әсер ететін қателіктер көзі және олардың әсерін азайтудың әдістері. Қол жетпейтін арақашықтықтарды өлшеу.

Ұсынылатын әдебиет: [1, 55-58 б.]

Өздік жұмысқа арналған сұрақтар мен тапсырмалар

1. 
   Сызықтарды жер өлшегіш лентамен және болатты өлшегіш
   

2. 
   Жер өлшегіш лента және рулетка арқылы өлшенген сызықтың
   

3. 
   Сызықтың ұзындығын жер өлшегіш лента және рулетка арқылы
   

4. 
   Сызықтың ұзындығын жер өлшегіш лентамен, рулеткамен
   

5. 
   Жіптік арақашықтық өлшеуішпен қашықтықты өлшеудің
   

6. 
   Ұзындығы 100 м және көлбеу бұрыш , жер бетіндегі сызықтың
   

7. 
   Сызықтың ұзындығы 80 м өлшегендегі абсолютті қателігін
   

8. 
   Сызықтарды ілу дегеніміз не, қалай оны жүргізеді? Створ
   

9. 
   Қол жетпейтін арақашықтықтарды қалай анықтайды?
   
10. 
    Сызықтың ұзындығы 100 м өлшегендегі абсолютті қателігін
    

Нивелирлеу түрлері: геометриялық, тригонометриялық, гидростатикалық және т.б. Нивелирлеуге арналған құралдар. Лазерлі нивелирлер.

Геометриялық нивелирлеудің әдістері. Нивелирлі белгілер. Нивелирдің негізгі типтері. Нивелирлердің құрылысы және тексеруі. Геометриялық нивелирлеу кезінде қателіктер көзі. Геометриялық нивелирлеу жұмыстарының реті және құрамы, байланыстыратын және аралық нүктелерді нивелирлеу; өлшеулерді бақылау. Нивелирлердің класстары. Техникалық нивелирлеу.

Тригонометриялық нивелирлеу, негізгі формулалар мен әдістері.

Ұсынылатын әдебиет: [1, 63-68 б.]

Өздік жұмысқа арналған сұрақтар мен тапсырмалар

1. 
   Нивелирдің цилиндрлік деңгейі бар негізгі шартын атаңыз.
   
2. 
   «Ортадан» геометриялық нивелирлеу кезінде белгі мен биік
   

3. 
   Реттеулі нивелирлеу кезінде аралықты нүктелердің белгілерін
   

4. 
   Құралдың горизонты дегеніміз не? Құралдың биіктігі дегеніміз
   

5 А нүктесінің биіктігі , артқы санақ және алдыңғы санақ . В нүктесінің биіктігі неге тең?

6 Егер нүктенің биіктігі тең болса және осы нүктеде рейканың қара жағы бойынша санақ тең болса, онда аспап горизонты неге тең?

7 Геометриялық нивелирлеуде станциядағы аспап горизонтын АГ - есептеу, егер нүктенің биіктігі м болса, осы нүктеде рейканың қара жағы бойынша санақ 1200 мм:

8 Егер және берілген болса, онда және нүктелерінің биікайырымы неге тең ?

9 МЕСТ бойынша нивелирлер неше түрге бөлінеді?