Сюймекликге харс. Акъ башлыгъым, къара джамчым къарачай

(КЕСИНИ ЭНЧИ ЧЫГЪАРМАЛАРЫ,

БАШХА ТИЛЛЕГЕ КЁЧЮРЮЛГЕНЛЕРИ,

БАШХА ТИЛЛЕДЕН КЁЧЮРГЕНЛЕРИ

ЭМДА

ОЮМЛА, ФИКИРЛЕ, МЕКТУПЛА, МАКАЛЕЛЕ,

В настоящую книгу вошло большинство стихотворений из рукописей: 1. Хакъ бла Халкъ (Истина и Народ; Правда и Народ; Справедливость и Народ; Право и Народ; Бог и Народ); 2. Бет бла Ауаз (Форма и Содержание; Лицо и Голос; Лик и Глас; Совесть и Проповедь; Явление и Откровение); 3. Сюймекликге харс (Хвала Любви); 4. Акъ башлыгъым, къара джамчым Къарачай (Мой белый башлык, моя чёрная бурка – Карачай).

Лайпанов известен и как издатель ( издательство «Мир дому твоему»), и как редактор ( газеты «Юйге Игилик», «Заман», журнал «Ас-Алан»), и как общественно-политический деятель (карачаевская демократическая организация «Джамагъат»).

Лайпанов вернул своему народу имена великого поэта и певца Исмаила Семенова и выдающегося правозащитника и исследователя карачаевской культуры Махмуда Дудова.

Творчество Поэта высоко оценили Халимат Байрамукова, Кайсын Кулиев, Чингиз Айтматов, Олжас Сулейменов, Нюр-Магомет Лайпанов, Виль Ганиев, Сергей Михалков, Валентин Сорокин.

Билал Лайпанов – Народный поэт Карачаево-Черкесской Республики, Почетный доктор Карачаево-Черкесского Государственного Университета, Почетный академик Международной Тюркской академии.

Рядом университетов и всемирно известных писателей Лайпанов выдвинут на соискание Нобелевской премии в области литературы.

ISBN 5-89972-068-9 © Б. Лайпанов

ШИМАЛ ТЕНГИЗНИ ТОЛКЪУНЛАРЫ

I. АХЫРЫ БОЛМАЗЛЫКЪ АХЫР КИТАБЫМЫ АТЫ:

КЁК-ДЖЕР ХАКЪ-ХАЛКЪ АНГЫЛАТМА СЁЗЛЮК

«КЁК-ДЖЕР СЁЗЛЮК»ню АЧХАН СЁЗ +++++++

Бу назму тюлдю – тилекди,

Ана тилимде айтылгъан, джазылгъан.

Бу шийир тюлдю – джюрекди,

Хакъ кертиге ийнаннган, таяннган.

Ана тилими дуа этиб, назму этиб,

Ауругъан халкъыма тюкюреме.

Ибилисни-шайтанны-зулмуну-терсликни уа –

Бизни тоноучу-тутуучу-сюрюучю-къырыучу джорукъну –

Къара бетине тюкюреме.

Рахман эм Рахим болгъан Аллахны аты бла

Ибилис къралны ауузун байлайма.

Аллах айтханча джашагъан Адамны, Халкъны

эмда

Билмей джангылгъан, аджашхан адамны, халкъны

Шайтанны ууундан къоруулайма.

Мурдар къралны ауузун байлайма,

Ит джаныуарны ауузун байлагъанча.

Джихад джолну сыйлайма, сайлайма

Ёмюрлюк насыбны сайлагъанча.

Кюрешеме ол Керти Джолну

Къоймазгъа тас этиб, аджашдырыб.

Келечи болмасам да кюрешеме

Кёк-Джер Хакъ-Халкъ Сёзлюкню джарашдырыб.

Ол Кёк-Джер Хакъ-Халкъ Сёзлюк ючюн,

Аллах буюргъан Эркинлик, Тюзлюк ючюн,

Тюз болургъа кюреше дуниягъа, ахыратха,

Къатышама кёб тюрлю къазауатха.

…Кёк-Джер Хакъ-Халкъ Сёзлюкню бир кесегин джаздым:

Халкъыма, сууаб базманыма да джарар деб, баздым.

Ол ёлюмсюз ёмюрлюк Сёзлюкню

Боллукъ тюлдю аягъы, ахыры -

Ахырзаманнга дери иш барды бизни къауумгъа:

Ас-саламу гъалейкум, Къаара халкъым, Акъ Халкъым!

САУ КЕЛ, САУ КЪАЛ +++++++++++

Аллах айтыб, Аллах буюруб,

Минги Тауну башына чыгъыб, андан

Бютеу дуниягъа бир азан къычырсам,

Шайтанны, джюрекден да, Джерден да къачырсам,

Халкъымы, Джуртуму харамдан, гюнахдан тазаласам,

Дуниямы, дунияны налатлыдан къутхарсам,
Мёлекле да къонуучу Минги Таууму

Чыммакъ къарларына джашил намазлыгъымы джайыб,

Бир намаз къылсам,

Дуа этсем, Къуран окъусам,

Адамны адамлыкъгъа-муслиманлыкъгъа чакъырсам,

«Кесими, Халкъымы да тюз джолгъа сал» деб, Аллахха джалбарсам,

Сора, мен – Минги таулу –

Минги Тауума къошулуб къалсам,

Аны бузу, къары болуб къалсам,

Аны бузу, къары кебиним болуб къалса,

Джашил намазлыгъым да байракъ кибик турса,

Акъ уллулукъ джашил нюрде турса,

Бери зияратха чыкъгъан шыйыхланы да

тилеклерин, зикирлерин эшите турсам,

Минги Таугъа къоннган малаиклени да сезе турсам, -
Нечик насыблы болллукъ эдим мен,

Джерден айырылмагъанлай Кёкде турлукъ эдим мен…

Алай а бир таууш чыгъады (Джерденми? Кёкденми? Джюрекденми?):

Сау кел, Сау къал.

Бир къанатлы учады:

Бир къанаты - сау кел, бир къанаты – сау къал

(Эки дунияны да кёрюнюую-белгиси болурму ол?

Тёнгегимден айырылгъан джаным болурму ол?)

«Джангы дуниям сау кел,

Эски дуниям сау къал»,-

Дейме мен да –

Джер адамы, Тейри адамы Лайпанланы Билал

КЪУРЧ КЪЫЛЫЧ ЭМДА ЮЧ АЙ +++=====
Шериатда уят джокъ,

Адабиятда да – алай.

Аят бар – Хаят да бар:

Кёлде – джулдузу бла Ай.

Сюймеклик бла Кюймеклик,

Кюн бла Кечеча – алай.

Къууанчым эм джарсыуум –

КЪ-Р-Ч эмда А-А-Ай,

КЪРЧ (Къурч) эмда юч А (юч Ай),

Къурч къылыч эмда юч Ай –

КЪ-А-Р-А-Ч-АЙ.

жүктеу/скачать 2.14 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: