Тақырыбы: Балаңыздың басты ұстазы-өзіңіз

Ата-ана-баланың бас ұстазы. Ата-ананың тәрбиесі-бала мінезінің іргетасы. Баланың бағыт-бағдар алатын шамшырағы іспеттес. Өзі үлгі болумен қатар, мейірім мен махаббат иесі болуы қажет.

Сіздер өз балаларыңызды өзінің әр қадамдарыңызбен, әр қылықтарыңызбен тәрбиелейсіздер. Отбасы-адам баласының өсіп-өнер, қаз тұрар, қанат қағар ұясы, алтын бесік. Ата-аналардың тәрбиесі бала мінезінің іргетасы.Ата-аналар қауымы бүгін сіздер өз балаларыңыз бұл оқу орнында төрт жыл бойы нені оқып, нені меңгергеннен хабардар болып, жақсылық туын жоғары ұстаған балаларыңыздың қуанышты күндерімен, қызықты сәттерімен, оқуда тек алда жүргендігімен танысып, ой бөлісесіздер. Сіздердің мақтанышыңызға айналған осы бір балауса гүл мен жарқын жігер болашақ жас мамандар. Ендеше, ертеңгі еліне елеулі болар ұл-қыздарыңыздың сенімді де салиқалы тірегі болыңыздар.

Баланың жас ерекшелігіне сай ақыл айта білу;

«Қыз тәрбиелей отырып- ұлтты тәрбиелейміз» деген қанатты сөздің

өзі қыз бала тәрбиесінің қаншалықты маңызды екенін білдіреді.

«Қызым үйде, қылығы түзде» дейді екен бұрынғылар. Қыз баланың

бойына асыл қасиеттерді дарыту тек құлаққа құюмен, ақыл айтумен

не болмаса «Қызды қырық үйден тыюмен» шектелмейді, мәселе қай

кезде, қандай жағдайда орынды ақыл ұсынып,ү лгі -өнеге көрсету қажет.

Ізеттілік, көргенділік нәресте кезінен ана сүтімен бойға сіңеді. Қатты күлмеу, айқайлап сөйлемеу, үлкеннің жолын кеспеу,

ыдыс аяқты салдырлатпау, алдымен кіріп, артымен шығу, есікті теуіп

ашпау, босағаны кермеу, ұсынған кесені төмен қарап беру, үлкендерден

жоғары отырмау тәрізді тіпті қыз баланың отырысына, жүрісіне, аяқ

басқанына, киім киісіне, қимыл- қозғалысына, дауыс ырғағына дейін мән

берудің өзі қыз бала тәрбиесіне аса зор мән беріп, көңіл қоюдың жауапкершілігін сездіреді.

Тәрбие мәселесінің қаншалықты маңызды екенін Абдолла Аблонидің тәрбиеге байланысты айтқан сөзінен белгілі : “Тәрбие – біз үшін я өмір, я өлім, я құтылу, я бақыт ,я қайғы мәселесі” депті.

Ал бала тәрбиесінде - отбасы ең үлкен мықты тәрбие ошағы. Баланың адамдық қасиеттері мен әдептілігі, оның болашақта қандай адам болуы өзі туылған отбасында алған тәлім-тәрбиесі мен ондағы қарым-қатынасқа байланысты. Өйткені ата-ана басты ұстаз. Баланың заманына лайық азамат болып өсуі – алдымен ананың ақ сүтімен, абзал тәрбиесінің жемісі.

“Алып анадан туады” деген нақыл, тек нәрестенің дүниеге келуіне байланысты айтылған нақыл емес. Қазіргі кездегі қоғамымыздың рухани жағынан бала тәрбиесіне көңіл бөлінбеуіне және отбасындағы тәрбие саласында , әйелдердің рөлінің төмендеуінен француз қиялшысы Ш.Фурье: “Қоғамның рухани саулығы , даму дәрежесі әйелге деген көзқарасынан танылмақ” деген, ал қоғамымыздың рухани жағдайы әйел жағдайына тең деген, онда қоғамымыздағы әйелдердің жағдайы қандай? Қазіргі тапшылық заманда уақыттың көбі тіршілік тауқыметін шешуге кетеді. Сондықтан да балалар тәрбиесіне уақыт та жетіспейді, көңіл де бөлінбейді. Ал қоғамның рухани дәрежесі жаңағы аналар тәрбиелеген балалардың рухани дәрежесімен өлшенеді. Қазіргі ұғым бойынша аналық міндет қоғамдық қызметке жатпайды. Жақсы бала тәрбиелеген анаға ешқандай ресми баға жоқ.

Қысқаша айтсақ , бала тәрбиелеу міндетін қоғамдық қызметпен, өндірістегі жұмыспен тең әйелдерге қамқорлық жасау керек. Барлық бала жақсы және жаман әдеттерді өзі өскен шаңырақтан үйренеді. Сондықтан бала тәрбиесінде аналардың білімділігі(дипломы емес) , ақыл-парасаттылығы , көрген-түйгені(өмірлік тәжірибесі) мол, ұлттық игі қасиеттерден хабардарлығы үлкен рөл атқарады.

Өмірдегі жағдай әлдеқайда күрделі. Кісі өлтіру, ұрлық, өтірік айту қылмыс болғанмен себептерге байланысты жақсы адам да осыны істеуі мүмкін емес пе? Сондықтан жақсы қылық пен жаман қылыққа айдар тағу қиын.

Жасыратыны жоқ , қазіргі кезде көптеген ата-аналар бала тәрбиесіне уақыт жетіспеуін, көңіл бөлмеуін балалардың көңілін аулау арқылы толтырғысы келеді. Бірақ , балаға деген көңілдің орнын ешқандай сыйлықпен немесе ақшамен алдау арқылы толтыру өз-өзіңді алдаумен тең. Кейін баланың ата-анаға деген сыйластығы, сүйіспеншілігі суыйды. Содан бастап, үлкендерді сыйламау, тыңдамау, қарттар үйіне тапсыру деген сияқты қолымызда жат қасиеттер пайда болады. Қазірден бастап үлкендерді сыйламау, кейін ата-анасының жылдар бойы қасықтап жинаған абыройын, рухани байлығын шелектеп бірден төге салуын оңайлатады. Сондықтан «жұмыла көтерген жүк жеңіл» демекші адамгершілік қасиеті мол бала тәрбиелеу ата-аналары мен мектептің міндеті. «Ертең бүгіннен басталады» дегенді ойымызға шанши отырып, бала тәрбиесімен қазірден бастап дұрыстап айналысуымыз керек деп ойлаймын.

• 
  Беймезгіл уақытта қыздардың ерлермен оңаша сөйлесуіне шек қою. Кеш түсісімен үйде болуын, сыртта болса, естияр біреудің назарында болуын ескерту;
  
• 
  Телефонмен сөйлесуін қадағалау. Қыздардың бірінші болып ұлдарға орынсыз қоңырау шалмауына ақыл-кеңес беру;
  
• 
  Балалардың бір-біріне ретсіз сыйлық жасауын шектеу. Сыйлық берер кезде ата-ана кеңесін де ескерерліктей ету;
  
• 
  Қатаң талап қоямын деп өзіңізден қашықтатып алуға, өтірік айтуға еріксіз итермелелеуіңіз мүмкін;
  
• 
  Шынын айтқан баланы жазаламау керек. Түсіндіріп ескерту берген дұрыс;
  
• 
  Балаға сын айтқанда ешқашан оның жеке басын кемітуге болмайды, ескертуді іс-әрекетіне қатысты айту керек;
  
• 
  Орындалмайтын қоқан-лоққы көрсетіп, (мысалы, «құлағыңды кесіп алам», «көзіңді оямын» т.б.) тәрбиені нәтижесіз етуге болмайды;
  
• 
  Басқа балаларды үлгі етерде, өз балаңызды төмендете сөйлеуден сақ болыңыз.
  
• 
  Балада өшпенділік, көре алмаушылықтың дәнін егесіз;
  
• 
  Үнемі кемшілігін тауып, бетке басқаннан баланың ықыласы құриды. Кейде кемшілікті байқамаған боп, пікірді іште сақтап та қалған дұрыс.