Таҳия: Холид ибни Абдурраҳмон Шоеъ Тарҷумаи: Ҳомидов Мисбоҳиддин 2011 1432 ﴿وجوب بر الوالدين﴾ «باللغة الطاجيكية»

] طاجيكي – Tajiki – Тоҷики [

2011 - 1432

«باللغة الطاجيكية»

إعداد: خالد بن عبد الرحمن الشايع

2011 - 1432

Аммо баъд:

Худованд мефармояд:

وَقَضَى رَبُّكَ أَلَّا تَعْبُدُوا إِلَّا إِيَّاهُ وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا إِمَّا يَبْلُغَنَّ عِنْدَكَ الْكِبَرَ أَحَدُهُمَا أَوْ كِلَاهُمَا فَلَا تَقُلْ لَهُمَا أُفٍّ وَلَا تَنْهَرْهُمَا وَقُلْ لَهُمَا قَوْلًا كَرِيمًا (23) وَاخْفِضْ لَهُمَا جَنَاحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحْمَةِ وَقُلْ رَبِّ ارْحَمْهُمَا كَمَا رَبَّيَانِي صَغِيرًا (24)} [الإسراء: 23، 24]

"Парвардигорат муқаррар дошт, ки ҷуз Ӯро напарастед ва ба падару модар эҳсону некӣ кунед. Ҳар гоҳ то ту зинда ҳастӣ, ҳар ду ё яке аз он ду (падару модар) солхӯрда шаванд, ононро маёзор ва ба дуруштӣ хитоб макун ва бо онон ба икром сухан бигӯй.

Дар баробарашон аз рӯи меҳрубони сари хоксорӣ хам бикун ва бигӯ: «Эй Парвардигори ман, ҳамчунон ки маро дар хурдӣ парвариш доданд, бар онҳо раҳмат овар". (Исро 23 ва 24)

► Падару модар!!!

►Оё медонед падару модар киро мегуянд?

Падару модар яъне сабаби пайдоиши инсон, барои ин ду шахс, бо баландтарин мартабаи эҳсону неки бояд рафтор кард.

Некиву эҳсон бо падар, ба хотири он ки у ба сабаби фарзандаш тамоми машақатҳоро аз сар гузаронид то ки уро ба воя расонд, ва некиву эҳсон ба модар, ба хотир он ки у фарзандашро бо машақати зиёд ба дунё оварда ва тамоми раҳмату шафқаташро ба у бахшидааст.

Ҳабри уммат ва тарҷумони қурон, Абдуллоҳ ибни Абос (р) мегуяд: се ояте ҳастанд ки комил кунандаи ҳамдигаранд, ва яке аз онҳо бидуни дигараш пазируфта намешавад, ояти якум Худованд мефармояд:

Аз ин оят чунин фаҳмида мешавад ки ҳарки итоъати Худовандро ба ҷо биёраду итоъати паёмбарашро ба ҷо наорад аз у пазируфта намешавад.

Дар ояти дувум Худованд мефармояд:

وَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ وَآتُوا الزَّكَاةَ [البقرة: 43]

"Ва намозро барпой доред ва закотро бипардозед" (Бақара 43)

Аз ин оят фаҳмида мешавад ки ҳарки намоз бихонаду закотро напародозад, аз у пазируфта намешавад.

Ва дар ояти сеюм Худованд мефармояд:

أَنِ اشْكُرْ لِي وَلِوَالِدَيْكَ إِلَيَّ الْمَصِيرُ [لقمان: 14]

"Манро ва падару модаратро шукр гӯй" (Луқмон 14)

Аз ин оят фаҳмида мешавад ки ҳарки шукри Худоро ба ҷо биёраду шукри падару модарро ба ҷо наорад, аз у пазируфта намешавад.

Ва боз мефармояд:

Ва боз мефармояд:

Бо ин оятҳо маълум гардид ки падару модар чи қадар ҳақи бузурге бар фарзандонашон доранд, ва махсус модар, чунки у дар муқобили чандин сахтиҳову машақатҳо ба хотири фарзандаш истодагари кардааст, ба монанди парҳезгори аз хурданиҳо ва нушиданиҳо ба хотири фарзандаш, ва вазнинии ҳомилаги ва ҳар машақате ки занони ҳомила аз сарашон мегузаронанд, ва аммо тавалуд кардан бошад, ба монанди он аст ки инсон аз дами марг раҳо меёбад, дарди онро ба ғайр аз модарон каси дигаре наметавонад дарк кунад.

Чуноне ки дар ҳадиси Паёмбар (с) омадааст: "Ризогии Парвардигор дар ризогии падару модар аст, ва хашмгинии Парвардигор дар хамгинии падару модар аст" (Табарони)

Аҳли илм ба чунин фикранд, ки модар се баробари падар бар фарзанд ҳақ дорад, чунки модар се марҳалай мушкилиро аз сараш мегузаронад, аввал мушкилоти ҳомиладори, дувум мушкилоти тавалуд, севум мушкилоти нашъунамо ва хурондану нушонидани тифл, аммо дар тарбияти фарзанд падару модар баробар ҳуқуқанд, чуноне ки Худованд дар ин оят ишора кардааст:

Ва аз Абуҳурайра (р) ривоят шудааст ки Паёмбар (с) гуфт: "Се тоифае ҳастанд ки Худованд рузи қиёмат ба суяшон назар нахоҳад кард, оқи падару модар, зани мардмонанде ки худро бо мардон монанд месозад, ва (марди) даюс, ва се тоифа ҳастанд ки дохили ҷаннат нахоҳанд шуд, оқи падару модар, арақнуш, ва касе ки чизе медиҳаду боз миннат мекунад". (Насои ва Аҳмад ва Ҳоким)

Инчунин Муъоз ибни Ҷабал (р) мегуяд ки Паёмбар (с) манро чунин васият кард: "Ба Худо шарик наёр, агарчи кушта шави ва сузонда шави, ва оқи падару модар нашав, агарчи онҳо туро амр кунанд ки аз аҳлу оила ва молҳоят руй гардон……" (Аҳмад)

Ҳамон гунае ки неки ва эҳсон бо падару модар аз васиятҳо ва амрҳои Паёмбари ислом (с) мебошад, инчунин аз амалкард ва васиятҳои дигар паёмбарони пешин низ буд.

► Ва ин чунин Худованд ба Яҳё ибни Закарё ба хотири он ки бо падару модараш эҳсону неки мекард сипос гуфт, чуноне ки Худованд фармуд:

Ва ҳамингуна гузаштагони солеҳи ин уммат низ дар неки бо падару модар бисёр кушишманд буданд.

Ҳангоме ки ба ҳоли гузаштагогнамон менигарем мебинем ки мо дар муқобил нисбат ба падару модаронамон бисёр кутоҳи мекунем, ҳатто ба он дараҷае мерасем ки дучори ғазабу норозигии онҳо мегардем.

Оқи падару модар чанд намуд мебошад ки аз баъзе аз онҳо мо хабар надорем ва дар назарамон андак менамояд, мисли ин ки садоро аз садои падар ё модар баланд намудан, ё ин ки ҳангоми соҳиби пулу мол шудан ё инки соҳиби илм шудан нисбати онҳо такабури намуданд.

Аз ҷумлаи оқи падару модар онаст, ки фарзанд парвои падару модар накунад ва онҳоро ба ҳоли худ гузорад то ки маҷбур шаванд ки даст ба талбандаги бизананд.

Инчунин касеро аз онҳо болову беҳтар донистан, мисли рафиқонро ва ё зану фарзандро ва ҳатто нафсашро.

Ва нидо кардани онҳоро бо номҳояшон ва шухи нанамудан ба номҳои онҳо.

Модаре ки тифлашро дар шикамаш нуҳ моҳ бо чанди машақатҳо бо тамоми намуди эҳтиётҳо ҳамл намуд, ҳар рузе ки дар шикамаш бузург мешавад ҳамон қадар дарду машақати модар зиёд мегардад, ва ҳангоме ки тифлашро ба дунё меорад чунон дарду аламе мебинад ки гуё аз дами марг раҳо ёфтааст, ва баъди тавалуди фарзандаш ҳамаи умедҳояшро бар фарзандаш мебандад, ва тамоми хушиву саодаташро дар хушиву саодати он фарзандаш мебинад, ва шабу рузашро дар хидмати фарзандаш мебахшад, кушиш мекунад ки уро аз беҳтарин таомҳо ва безарартарин таомҳо бихуронад, барои у заҳмат мекашад ва худро хаста месозад то ки фарзандаш роҳат бинад, синаву дастонашро савораи фарзандаш месозад, худро гурусна медорад то ки фарзандаш сер шавад, шабҳо хоб намекунад то ки фарзандаш оромона хоб кунад, ҳарвақто ки уро набинад фарёд мезанад, агар аз у руй гардонад уро хиҳиш мекунад, ҳаргоҳе ба фарзандаш зараре расад барояш кумак металабад, фикр мекунад ки тамоми хайру неки дар дасти уст, ва то замоне ки фарзанд дар оғушаш ё зери назараш бошад ба у нохушие нахоҳад расид.

Оё баъди ҳамаи ин ҷазои модар, уро норози сохтан ва аз у руй гардонидану сазовори хашми у гаштан аст?!. Худоё аз ин руз ба раҳмати ту паноҳ мебарем.

Аммо падар бошад, ба хотири фарзанд чандин намудҳои мушкилотро аз сар мегузаронад, то ки луқмае пайдо кунаду дар даҳони у бигзорад, ва дар тарбияту таълими у чиқадар машақатҳое нест ки накашида бошад, ҳаргоҳе ки фарзанд ба наздаш биёяд хушҳол мегардад, ва ҳаргоҳе ки аз наздаш дур гардад дар фироқи у месузад, ҳаногме ки падар ҳозир мегардад, фарзанд фикр мекунад ки дунё дар зери дасти уст ва дигаронро аз падараш метарсонад бо сари баланд қадам мезанад.

Оё баъди ҳамаи ин ҷазои падар такабури ва норози сохтани уст, ва сазовори хашми у шудан аст?!.

Худоё аз ин руз ба раҳмати ту паноҳ мебарем.

Ҳар як инсони оқил бояд огоҳ бошад, ки дар ҳақи падару модар кутоҳие накунад, оқибати ин кор бисёр сахт аст, бояд тамоми кушишашро сарф намояд, то ки бо онҳо эҳсону неки намояд, чунки рузе аз рузҳо онҳоро аз даст хоҳад дод, ва баъд аз он дигар газидани ангушт фоидае надорад, эҳсону неки бо падару модар агар аз нигоҳи шариъат ҳам фарз намешуд, аз нигоҳи инсонияту виждон аз баландмартабатарин амалҳо ба ҳисоб мерафт.

Ва илова бар ин эҳсону неки бо падару модар гуноҳонро аз байн мебарад, ва сабаби қабули дуъоҳо мегардад.

Худоё гуноҳони мо ва падарону модаронамонро бубахшо ва онҳоро раҳм намо чигунае ки моро дар хурди тарбият намуданд, ва онҳоро бо паёмбарону содиқон ва шаҳидону солиҳон ҳашр намо ва ҷои онҳоро фирдавси аъло бигардон. Омин