Тулегенова газиза адилбековна

32 
Бүгінгі таңда маңызды әлеуметтік құндылық болып табылатын 
патриоттық тәрбиенің маңызы артып келеді. Әрине, патриоттық тәрбие 
мәселесі тек бүгінгі күннің проблемасы ғана емес.Бұл адамзаттың IX-XV 
ғасырлардағы тарихы. Баласағұни, М. Қашқари, Қожа Ахмет Ясауи, Асан 
Қайғы сияқты қазақ даласының ойшылдарының еңбектерінде «кемелді адам» 
құру идеяларында айқындалған. Қазақ даласының ұлы ойшылдарының 
шығармаларындағы патриотизмге тәрбиелеу ізгілік пен мейірімділік идеясын 
жетілдіреді. IX ғасырда өмір сүрген қобыз атасы, ақын Қорқыт атаның басты 
құндылығы - Өмір және өмірді сүю. Бұл ақынның: «Қонақ келмес үйдің 
қирағаны жақсы»» деген сөзінен айқын көрінеді. Ақылды әке ұсынған 
«Қорқыт ата кітабы» әдеби ескерткішіндегі тағы бір құндылық - Адамзат. Ол 
адамдар өздерінің адами қасиеттерін сақтауы керек деп есептеді. Адам үшін 
ең қауіпті нәрсе - адамзатты жоғалту. Адам өзінің құндылығын адамгершілік 
белгісі арқылы көрсеткісі келеді. Сондықтан құндылықтар туралы сөз 
болғанда алдымен адам туралы мәселе тұруы керек. Бұл тұжырым қазіргі 
орыс философтарының назарынан тыс қалмады және оған ерекше назар 
аударылды. Мысалы, философ К. Әбішев: «Адам - жоғары құндылық, ол 
тәуелсіз құндылық бола алады» дейді [17, б. 33]. Әл-Фарабидің ерекше 
құндылықтары: даналық, мейірімділік, көрегендік, парасаттылық. Әл-Фараби 
өзінің «Әлеуметтік-этикалық трактатында» интеллект адамзат үшін өте 
маңызды деп санайды. Ол шынайы бақыт тек іздену мен оқу арқылы мүмкін 
болады деп тұжырымдайды. Ғалым адамды құндылық деп санайды және 
адамның жақсылық пен жамандықты қатар жасайтынын, ақыл мен жақсы 
мінез-құлық үйлескенде адамзат пайда болатындығын баса айтады. Сонымен, 
Қорқыт баба идеяларымен басталып, әл-Фараби еңбектерінде жалғасын 
тапқан патриоттық тәрбие мәселесі ғылыми негізде, заман талабына сай әрі 
қарай дамытылуда. Жүсіп Баласағұнның «Құтты білік» дастанында 
патриоттық тәрбие барлық деңгейде ашылған. Эпоста бүкіл халықтың мінез-
құлқының ерекшеліктері айқын көрінеді, ал халықтың әдет-ғұрпында 
ежелден келе жатқан үлкенді сыйлау, кішіге ізеттілік, әдептілік пен 
қонақжайлылық дәстүрлері көрінеді. Ғұлама ойшыл тәрбиенің парасаттылық, 
қанағатшылдық, әділдік, ақылдылық пен білімділік, тектілік сияқты 
патриоттық құндылықтарын ерекше атап өтеді. 
М. Қашқаридің негізгі шығармасы - «Дивани лұғат-ат-түрік» еңбегінде 
сол кездегі түркі халықтарының қабылдауы, этикалық нормалары мен 
құндылықтары туралы кең мағлұматтар бар. Ол тілді ерекше құндылық деп 
санайды және даналық сөзі ғылымға апаратын жол деген тұжырымға келеді. 
Ұрпағымызды заман талабына сай тәрбиелеуде ұлт болашағының басты 
құндылықтары тіл, білім, ғылым десек, ұлы ойшылдардың идеяларына 
сүйене отырып, оның мәнін айшықтай аламыз. Қожа Ахмет Ясауи өз 
еңбегінде тәубеге келу мен ғибадат етуді мұсылманның құнды қасиеті деп 
санайды. Ол ар мен ұятты адамгершіліктің маңызды белгілері деп санайды 
және ар мен ұятты оятуға, білім беру арқылы тұлғаны жетілдіруге ұмтылады. 
Ғұламаның «Диуани хикмет» еңбегіндегі имандылық идеяларын құндылық 

33 
ретінде меңгерту арқылы оқушылардың ұлт өкілі ретіндегі рухани келбетін 
қалыптастыру мүмкіндігіне ие боламыз. Қожа Ахмет Ясауи өз еңбегінде 
тәубе мен ғибадатты мұсылманның құнды қасиеті деп санайды. Ол ар мен 
ұятты адамгершіліктің маңызды белгілері деп санайды және ар мен ұятты 
оятуға, білім беру арқылы адамды жетілдіруге тырысады. 
XIV ғасырдың аяғы - XV ғасырдың басында өмір сүрген қазақ ойшылы 
Асан Қайғы ұсынған Жердің басты құндылығы. Оның дүниетанымында Жер 
тек Жер емес, ол Жерұйық. Ұрпақтар өсетін жер жай ғана емес, жақсы жер 
болуы керек деп сенген. Жалпы, қазақтардың дүниетанымы жер қасиетті 
ұғым екенін біледі. Жерұйық ұғымын енгізе отырып, Асан Қайғы өзінің 
ерекше құндылығы мен мәнін жаңаша түрде көрсетеді. Жерұйық ұғымымен 
қатар, сол кездегі қазақ халқының жаңа тарихи жүйесінің жаршысы және 
ұраны болған Асан Қайғы бүкіл елде ұйқы іздеп саяхаттады. Ондағы мақсаты 
қазақ халқы бақытты өмір сүретін жақсы жерді табу болатын. Сөйтіп ол әр 
жерге, әр аймаққа мінездеме береді. Атап айтқанда, Сыр бойында мал 
шаруашылығына қолайлы жағдайлардың молдығын, Шідерті бойының 
топырағы асыл, суы шыны екендігін жырлап, дәріптесе, Алатауға келгенде: 
Түні суық, күні ыстық жер даласы, 
Ананың емшегіндей сай саласы. 
Төрт елі топырақ асты алтын екен, 
Ішпей, жемей тоятын айналасы,- деп жырлайды. Еділ мен Жайық 
былайша сипатталады: 
Еділ менен Жайықтың
Бірін жазға жайласаң, 
Бірін қысқа қыстасаң, 
Ал қолыңды маларсың 
Алтын менен күміске. Сонымен, Асан Қайғы әр жерді сипаттай 
отырып, оның құндылығын көрсетеді. Біздің көз алдымызда қазақ халқының 
туған жеріне деген ыстық ықыласы мен жүрегінің жылулығына еліктейтін 
дана абыз Асан Қайғы тұр. Әр адамның үйі - оның отаны. Бұл мектеп 
оқушыларына Отанның құндылығын, кішігірім Отан туралы түсінік берудегі 
басты мысал және факт болады. Бұл оқушыларға Отанның құндылығын, 
кішігірім Отан туралы ұғымды үйретудегі басты мысал және факт болады. 
Патриоттық тәрбие жүйесі кесте түрінде қарастырылып, ұсынылған (кесте 1). 
Кестеде келтірілген ғалымдардың еңбектеріндегі патриоттық тәрбиені 
зерделей отырып, оны келесідей топтастыруға болады: 
- заттар мен құбылыстардың адам үшін маңыздылығын түсінуге 
көмектесетін құндылықтар: Өмір, Теңдік, Жер, Отан, Отбасы және т.б. 
- идеал адамның жеке қасиеттері түрінде көрінетін құндылықтар: 
өмірге деген сүйіспеншілік, адамгершілік, ізгілік, тектілік, парасаттылық, 
сенімділік және т.б. 
- адамдар арасындағы қатынастардың ережелерін анықтайтын 
құндылықтар мен өлшемдер: туыстық, достық, жолдастық және т.б.

34 
Кесте 1 – ІХ-ХУ ғасырларда өмір сүрген ойшылдардың еңбектеріндегі 
патриоттық тәрбие мәселелері 
Ғұламалар 
Еңбектері 
Еңбектеріндегі 
патриоттық 
құндылықтар 
Қорқыт
VIII-IX ғ.ғ. 
Қорқыт ата кітабы
Өмір, 
теңдік, 
қайырымдылық, 
адамгершілік, өмір сүю 
Әл-Фараби
IX-X ғ.ғ. 
Философиялық 
трактаттар 
Даналық, мейірімділік, қырағылық, 
парасаттылық 
Баласағұн
XI ғ.ғ. 
«Құтты білік» 
Өмір, 
отбасы, 
тектілік, 
адамгершілік, парасат, қанағат, 
әділдік, парасат пен білім, өнер 
М. Қашқари XI ғ. 
«Диуани 
лұғати-
ат-түрк» 
Мейірімділік, достық, жолдастық 
К. Яссауи XII ғ. 
«Диуани хикмет» 
Адамгершілік, адамгершілік, сенім, 
ар, ұят 
Асан Қайғы XV ғ. Толғау, 
терме, 
шешендік сөздері 
Жер , әділдік, бауырмалдық 
Жас ұрпақты осындай ұзаққа созылатын құндылықтарға жетелеу 
қажеттілігі ешқашан маңыздылығын жоғалтпайды. Сондықтан, бүгінгі таңда 
данышпандарымыз ұсынған мектеп оқушыларын Адам, Өмір, Теңдік, Жер, 
Парасат, Бейбітшілік, Ізгілік, Тәубе құндылықтарына бағыттаудың тиімді 
жолдарын іздеу - бұл даусыз мәселе. Оның бастауыш мектепте жүзеге 
асырылуы бастауыш білім беру мазмұнымен анықталады және сабақтарда 
пәндер бойынша жүйеленеді.
Патриоттық тәрбиені тану мен сіңіру мәселелері ұлы ойшылдардың, 
біздің мұғалімдер Ш.Уәлихановтың [34, б. 71], Ы.Алтынсарин [35, б 38], 
А.Құнанбаевтың [36, б. 117], сондай-ақ алғашқы мұғалімдер мен қоғам 
қайраткерлерінің еңбектерінен басталды. ұрпақ. ХХ ғасырдың жартысы 
М.Жұмабаев [37, б. 75], Ж.Аймауытов [38, б. 79], Ш.Құдайбердиев [39, б. 
117], М.Дулатов [40, б. 14], А.Байтұрсыновтардың рухани мұрасымен 
үйлеседі [41, б. 68]. Біздің жасұрпақтың игілігі үшін осы бай мұраға 
құндылық қосқан сайын, олардың ұлт азаматы болуына көмектесудің маңызы 
арта түседі. Ш.Уәлиханов адам мен табиғат құндылықтарының 
үйлесімділігіне ерекше назар аудара отырып, қазақ халқының поэтикалық 
рухын, шешендік өнерінің байлығын, сөз өнерін ерекше құндылық ретінде 
бағалады. Ол рухани құндылықтарға ерекше назар аударып, ғылымды, 
білімді және даналықты жоғары құндылық ретінде насихаттайды. Бүгінгі 
таңда білім мен ғылымның маңызы азайған жоқ. Сондықтан мектептегі 
жалпы және патриоттық тәрбиені тәрбиелеу бастауыш мектепте оқытудың 
маңыздылығы мен қажеттілігін түсіндіру мақсатында жүзеге асырылады.
Абайдың ойынша Адам басты құндылық ретінде танылған. Ол 
әділеттілік пен жанашырлық сияқты патриоттық тәрбиеге басымдық береді. 

35 
Ақын өмірдің құндылығы туралы айта отырып, уақытты босқа өткізбей, 
мағыналы әрі пайдалы нәрсе жасауды ұсынады.
XIX 
ғасырда 
өмір 
сүрген қазақ халқының ағартушылары ұлттық үлгі мәселесіне ерекше назар 
аударады. Олардың ойынша ұлттық модель халықтың болашақ бағытын 
анықтауы керек. Осыған сүйене отырып, Ыбырай Алтынсарин ұсынған 
ұлттық үлгі - халықтық тәрбиенің үлгісі. Бұл саладағы оның басты 
құндылығы - білім беру. 
«Оқысаңдар балалар, шамнан шырақ жағылар, 
Тілегенің алдыңнан, іздемей-ақ табылар», 
немесе «Ата – енең қартайса, тіреу болар бұл оқу, 
Қартайғанда мал тайса сүйеу болар бұл оқу» - деген өлең жолдары 
арқылы оқушылардың таным – түсінігіне сай деңгейде білімнің құндылығын 
ұғындырады. «Қырғыз хрестоматиясы», «Қазақтарға орыс тілін оқытудың 
негізгі құралы» оқулықтарына енген еңбектерінде ол білімнің құндылығы 
мен құндылығын жағымды сипаттады («Кел, балалар, оқылық», «Өнер, 
білімді адамдар», «Қыпшақ және Сейітқұл» әңгімелері). Ол «Қырғыз 
хрестоматиясы», «Қазақтардың орыс тілін оқытудың негізгі құралы» 
оқулықтарына енген еңбектерінде білімнің құндылығы мен құндылығын 
жағымды сипаттады («Кел, балалар, оқылық», «Өнер, білімді адамдар») , 
«Қыпшақ пен Сейітқұл оқиғалары). Бұған «Қара батыр» ертегісінің 
кейіпкерінің ата-анасы мен апасының сағыныш пен махаббатқа толы сөздері 
дәлел. Ыбырай Алтынсариннің тұжырымдамасы тек мектепте оқып қана 
қоймай, оқушылардың рухани құндылықтарын дамытуға ықпал ету қажет. 
Біз ұлы ағартушының осы бай мұрасының бастауыш мектепте патриоттық 
тәрбие беру әлеуетін пайдалануда үлкен мүмкіндіктері бар деп санаймыз. 
Ұлттық тәрбиенің көрнекті өкілдері Ш.Құдайбердиев, М.Дулатов, 
Ж.Аймаутов, М.Жұмабаев, А.Байтұрсынов, Х.Досмұхамедов өздерінің 
педагогикалық еңбектерінде патриоттық тәрбиені кеңінен уағыздады. Бай 
мұра қалдырған Шәкәрімнің пікірінше, «адамның екі мақсаты болады: бірі - 
дененің мақсаты, ал екіншісі - жанның мақсаты. Өзімшілдік пен мақтаныш - 
дененің мақсаты, ал адалдық пен адал еңбек - жанның мақсаты. Бастапқыға 
ұмтылған адам, егер олар қатыгездікке ұшыраса да, өзінің байлығы мен 
мансабымен мақтанады. Соңғысына ұмтылған адамның адал еңбек пен ізгі 
ниеттен басқа іздейтін ештеңесі жоқ, оны алып, қорлауды ұнатпайды», - деп 
ол құндылықтар мен анти-құндылықтарды салыстыра отырып, шынайы 
құнды анықтады [42, б. 80]. Шәкәрім сонымен бірге өмірді құндылық ретінде 
түсінуге тырысады және өмірдің мәні неде деген сұраққа жауап іздейді. Ол 
өмірдің негізі таза еңбек және адамдарға мүмкіндігінше жақсылық жасау 
деген тұжырымға келеді.
Шәкәрім сонымен бірге өмірді құндылық ретінде түсінуге тырысады 
және өмірдің мәні неде деген сұраққа жауап іздейді. Ол өмірдің негізі таза 
еңбек және адамдарға мүмкіндігінше жақсылық жасау деген тұжырымға 
келеді. 
Білімді құндылық ретінде қастерлей отырып:

36 
Құры білген не керек, 
Білгенді қылған, сол керек - деген жолдармен білімді өмірде пайдалану 
қажет екенін айтады [42, б. 215].
Ал, Жүсіпбек Аймауытов болса «Тәрбиеге жетекші» деген еңбегінде 
тәрбиенің негізгі мақсаты - мінезді түзеу, адамшылыққа қызмет ету, адал 
еңбек ете білуге тәрбиелеу екенін айтып, жастарды рухани-адамгершілік 
сапа-қасиеттерге жетелейді [38, б. 66]. 
Ахмет Байтұрсыновтың «Баланы ұлша тәрбиелесең, ұл болмақшы. 
Құлша тәрбиелесең құл болмақшы», - деген сөздерінен баланы тәрбиелеуде 
оның рух тәрбиесіне көңіл бөлуді, сөйтіп оны намысшыл, арлы азамат етіп 
өсіруді меңзегенін көреміз. А. Байтұрсынов патриоттыққа тәрбиелеу ретінде 
бастауыш сынып оқушыларының халқымыздың салт-дәстүрлері мен әдет-
ғұрыптары туралы жеткілікті ақпарат алуына ерекше назар аударды.
Ахмет Байтұрсыновтың патриоттық тәрбие туралы пікірлері бүгінгі ұлт 
мектебінің ұлы мұраттарына сәйкес келеді: - оқулықтарда этнопедагогика 
элементтерінің мазмұнын ескеру; - бастауыш мектептегі білім мен тәрбие 
ұлттық негізге бағытталуы керек; - Бастауыш мектепте әдебиеттік білім беру 
[44, б. 79]. 
Бастауыш мектептегі оқу процесінде біз осы мұғалімдер мен қоғам 
қайраткерлерінің ұсыныстарын оқушыларға патриоттыққа тәрбиелеудің 
белгілі бір жүйесінде қолданамыз. Мағжан Жұмабаевтың «Педагогика» 
еңбегі - ұлттық идеяны насихаттайтын және жас ұрпақты ұлттық рухта қалай 
тәрбиелеу керектігін көрсететін қазақ жеріндегі алғашқы педагогикалық 
оқулық. Бұл еңбегінде ол отбасылық дәстүрлердің құндылығына баса назар 
аударады. Отбасында халқымыздың әдет-ғұрпын, салт-дәстүрін, сақтау 
керектігін айтып, баланың көңіл-күйі ашық болса, баланың ашық, көңілді 
болып өсетіндігін ескертті. Мағжан Жұмабаев туыстықтың әдемілігіне 
ерекше назар аударады. Қазақтарда үлкен мен кіші, жеңге мен қайны, қайын 
сіңлі, аға мен іні бірін-бірі сыйлауға, құрметтеуге негізделіп құрылып, 
балалар үлгі аларлықтай, таңырқап таңдай қағатындай дәрежеде болғанын 
қалады [37, б.85]. Мағжан Жұмабаевтың «Мен сүйемін» поэмасында ол өзі 
табынатын басты құндылықтар - ана, сүйікті жар, Отан мен жер екенін айқын 
көрсетеді. Сондай-ақ, Мағжанның «Бабам тілі» поэмасы - ақынның шынайы 
патриотизмінің Әдебиеттік оқу деп аталатын шынайы көрінісі. Бұл модель 
қазіргі кезде бастауыш сынып оқушыларына өз Отанына, әдебиетті оқуға 
деген құнды көзқарасты қалыптастыруға көмектеседі. Міржақып Дулатов 
ұлттық салт-дәстүрлердің құндылығын ерекше атап өтеді. Мұны келесі 
тұжырым дәлелдейді: «Дәстүрлерін ұрпағына мұра етіп қалдырған адамдар 
ғана білім мен мәдениетке тез қол жеткізе алады». Дулатовтың пікірінше, 
ұлттық тіл мен ұлттық әдет-ғұрыптар бір-бірінен ажырамайды. «Егер адам 
ана тілін толық меңгерсе, онда ол өзінің ұлттық рухын және ұлттық өмірін 
сақтайды» [40, б. 23]. Үйлесімді дамыған болашақ моделін, ізгі қоғамды 
ұсынған ағартушыларымыз ең алдымен ұлттық дүниетаным мен көзқарас 
қалыптастыру, қоғамды құрайтын адамдардың патриоттық тәрбиесі мен 

37 
санасын қалыптастыру мәселесін қарастырды. Бастауыш сыныптарда 
гуманитарлық пәндерді оқыту арқылы оқушылар отансүйгіштікке баулудың 
негізгі тәсілі - оларды әрдайым осы жұмыстарға тән құндылықтарға орала 
отырып, жүйелі түрде көрсету (2-кесте). 
Кесте 2 - XIX-XX ғасырдағы қазақтың ғұлама ағартушылары мен қоғам 
қайраткерлерінің рухани мұраларындағы патриоттыққа тәрбиелеу мәселесі 
Авторлар 
Еңбектері 
Патриоттыққа 
тәрбиелеу 
Бастауыш білім 
мазмұнында 
қамтылуы 
Ш.Уәлиханов 
«Қырдағы 
мұсылмандық туралы», 
«Қазақтардағы 
шамандықтың 
сілемдері». 
Ғылым 
жолы, 
әдебиеттік оқу, 
Парасаттылық. 
4-сынып, 
Әдебиеттік оқу 
Ы.Алтынсарин 
«Қазақ хрестоматиясы», 
«Исламның 
тұтқасы», 
«Қазақтарға орыс тілін 
оқытудың 
негізгі 
құралдары». 
Ата-ана, тума-туыс, 
білім, 
имандылық, 
қанағат. 
3-сынып, 
Әдебиеттік оқу 
А.Құнанбаев 
Абайдың қара сөздері, 
өлеңдері. 
Махаббат, 
адамшылық, 
хакімдік, ар-ождан, 
әділдік. 
3-сынып, 
Әдебиеттік оқу 
М.Жұмабаев 
Педагогика» оқулығы, 
«Сүйемін», «Бабам тілі»
Ана, Ел мен жер, 
тілін құрметтеу. 
Ана, Ел мен 
жер, 
тілін 
құрметтеу. 
Ж.Аймауытов 
«Тәрбиеге 
жетекші», 
«Психология», 
«Психология және кәсіп 
таңдау». 
Туған ел,
Әдебиеттік оқу. 
3,4 сыныптар 
Әдебиеттік оқу 
Ш.Құдайбердиев 
«Мұсылмандық 
шарты», «Үш анық», 
«Рух және табиғат» 
өлеңдері. 
Дәстүр, 
қайырымдылық; 
ұлттық мүдде, 
Өмір. 
3,4 сыныптар 
Әдебиеттік 
оқу 
М.Дулатов 
Шығармалары. 
«Есеп құралы» 
Салт, дәстүр, 
Қазақ тілі, білім 
3,4 сыныптар 
Әдебиеттік 
оқу 
А.Байтұрсынов 
«Тіл құралы», «Тілдік 
оқу», 
«Оқулық», 
«Оқуға шақыру». 
Ұлттық намыс,
Ар-ождан, 
Ұлт тілі. 
3,4 сыныптар 
Әдебиеттік 
оқу 

38 
Жоғарыдағы еңбектерді оқып үйрене отырып, бастауыш сыныптың
оқу-тәрбие 
үдерісінде 
кеңінен 
пайдалану 
нәтижесінде 
бастауыш 
сыныптардағы гуманитарлық пәндерді оқыту арқылы оқушыларды 
патриоттыққа тәрбиелеу жүйесін құруға болады.
Бүгінгі таңда бастауыш сыныптарда гуманитарлық пәндерді оқыту 
арқылы мектеп оқушыларын патриоттыққа тәрбиелеудің маңызы егемен ел 
екендігімізге және жаһандану жағдайында жас ұрпақтың ұлттық бейнесін 
қалыптастыруға байланысты артып келеді. 
Қазақ философиясы мен әлеуметтануында көрнекті ғалымдардың 
патриотизмге тәрбиелеу туралы еңбектері бар. Мысалы, философ 
С.Нұрмұратов ұлттық патриотизмді зерттеу барысында осы құрылымды, 
жүйені құрайтын ұғымдарға тоқталып, ұлт ұғымына талдау жасайды. Ұлт 
ұғымы мен оның компоненттерін талдай отырып, ол этникалық сәйкестіктің 
қалыптасуын маңызды бағыт ретінде қарастырады және мұны әр ұлтты басқа 
ұлттардан ерекшелендіретін өзінің тұрақты құндылықтары мен дәстүрлерінің 
жиынтығынан көруге болады деп тұжырымдайды [11, б. 88]. 
Педагогика ғылымында бірқатар зерттеу еңбектерінде патриоттық 
тәрбие ұғымы әр қырынан қарастырылып, анықтамалар берілген. Атап 
айтқанда, Г. Анламасова, Н. Мұхамединова, Ж. Ембергенова, С. Қоңырбаева 
және т.б.
Г. Аңламасова өзінің «Мектеп оқушыларын патриоттыққа тәрбиелеу 
негізінде әлеуметтендіру» атты еңбегінде ұлттық тәрбиеде оқушыны 
әлеуметтендіруге тигізетін әсеріне жан-жақты тоқталады. Әр адамның 
бойында халқымыздың табиғатына тән мейірімділік, қарапайымдылық, 
адамгершілік, отбасылық татулық сияқты өмірлік маңызды патриотизм бар 
екендігіне ерекше назар аударылады [95]. Ғалым Н. Мұхамединованың 
зерттеу еңбегінде патриоттық тәрбиеге мынадай анықтама беріледі: 
«патриоттық тәрбие белгілі бір ұлтқа тән, адам болмысындағы, қарым-
қатынасындағы адами құндылықтың, ұлылықтың жетілген бейнесі» [96]. Ол 
патриоттық тәрбиені адами қасиеттерді қалыптастырудың маңызды үлгісі 
ретінде қарастырады және патриоттық қасиеттердің құндылығына ерекше 
назар аударады. 
Ж. Ембергенова халықтық педагогика құндылықтарын пайдалануда 
ұлттық ерекшеліктер мен ұрпақ сабақтастығын ескере отырып, салауатты 
өмір салтын қалыптастыруда білім берудің маңыздылығын атап көрсетеді 
[97].
С. Қоңырбаева өзінің зерттеуінде этномәдени құндылықтарға және 
олардың орта мектеп оқушыларын отбасылық өмірге дайындаудағы рөліне 
баса назар аударады. Ғалым этно-мәдени патриоттық тәрбиенің келесі 
жіктемесін берді: тіл, дін, діл, тарих, құқық, өнер, білім [98]. 
Біз «ұлттық құндылық» ұғымының мағынасын патриоттық тәрбиенің 
құрылымы мен мәнін зерттейтін философиялық, социологиялық, 
педагогикалық еңбектерді талдау арқылы нақтыладық. Осылайша, осы 

39 
анықтамаларды қорытындылай келе, біз патриоттық тәрбиені келесідей 
тұжырымдаймыз:

жүктеу/скачать 2.31 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: