Урок башкирского языка и литературы с использованием компьютера,медиапроектора,экрана. А. Игебаев «День Победы», 5 класс

Урок башкирского языка и литературы с использованием компьютера,медиапроектора,экрана. А. Игебаев «День Победы», 5 класс.

Продолжительность урока: 40 минут.

Цели урока:

- Знакомство с биографией писателя А. Игебаева, с его стихотворением «День Победы»;

- Развивать речь учащихся, навыки чтения и говорения;

- Воспитывать чувство любви к Родине, уважительного отношения к людям старшего поколения.

Задачи:

- Выполнить задания с само и взаимопроверкой;

- Отработать речевой навык через чтения стихотворения.

Оборудование урока:

1.Компьютер: презентация, медиапроектор, экран, портрет писателя, индивидуальные карточки (кроссворд, составление пары слов), альбомы с биографией ветеранов и тружеников тыла.

Медиаматериалы:

1.Презентации, выполненные в MS PowerPoint (см. приложение) 2.Биография писателя в MS Office Word (см. приложение) 3.Фотографии писателя (см. приложение № 6) 4.Кроссворд (см. приложение № 2) 5.Задание: найти пары слов (см. приложение № 1) 6.Стихотворение А. Игебаева «День Победы» (см. приложение № 6)

Литература: Хажин В. И., Валиданов Ә. Х. Башкорт теле 5 класс (учебник); Электронное пособие по литературе для 5-9 классов (башкирская литература).

Тема: А. Игебаев «Еңеү көнө»(Презентация №1 (слайд № 1))

Маҡсат: - Уҡыусыларҙы шиғырҙың ойкмәткеһе менән таныштырыу.

- Еңеү көнөн яулан алыусы ветерандарға ҡарата ихтирам һөйөү тойғоһо тәрбиәләү.(Презентация №1 (слайд № 2)) Йыһаҙландырыү: А. Игебаевтың портреты, презентация.(Презентация №1(слайд №3)) Актив үҙләштереү өсөн һүҙҙәр: Дөиөктөрөү – үлтереү, юҡ итеү: - уничтожить. Мәңгелек – вечный.

Дәрес барышы.

1. 
   Ойоштарау моменты.
   

Карточкаларҙы бирергә кәрәк (кроссвордты). (см.приложение № 2), Бер сәскәләге һүҙҙәрҙең икенсе сәскәнән парҙарын тап. (карточканы бирергә кәрәк). (см. Приложение № 1)

2. 
   Үткәнде иҫкә төшөрөү. -Бөгөн май айының нисяһе. (8). -Һәҙҙер беҙ һеҙҙең менән иҫәпләп алайыҡ. -Кем иҫәпләп башлай? (1-100). -Унарҙан иҫәпләйек (1, 10, 20,.. – 100) (1941, 22, 1945). -Аҙнаның ниндәй көнө бөгөн? (йома). -Бер аҙнаныҡ (ниндәй көнө бөгөн) көндәрен әйтеп китәйек (дни недели). -Әфәриндәр. -Инде төҫтәрҙе уйға килтерәек. -Был шар ниндәй төҫтө? (аҡ, ҡыҙыл, ...).(Презентация №1 (слайды № 4 – 13)) -Әфәриндәр. -Өйрәнгән шиғырҙарҙы иҫкә төшөрөп алайыҡ. -Кем шиғыр һөйләй?
   

4. Быйыл Бөйөк Ватан һуғышы бөткәненә :ҫ йыл тула ? майҙа. 1941 йылда өө июндә Бөйөк Ватан һуғышҡа башланды. Беҙҙең Совет кешеләр тыуған илде һаҡлау өсөн үҙҙәре телән һуғышҡа киттеләр. Беҙҙең һалдайтар батырлыҡ күрһәтеп, дошмандарҙы тыуған илдән кыуып, ордендарға, миҙалдарға лаыҡ булдылар. Бөйөк Ватан һуғышында 1945 йылдың ? майенда беҙҙең һалдаттар дошманды еңделәр. Үҙҙәренең гөмөрҙәрен аяманылар. Күп һалдаттар тыуған ил өсөн һуғыш ҡырҙарында ятып ҡалдылар. Үлгән һалдаттарға һәйкәл (памятник) ҡуйҙылар. Беҙҙен ауылданда күп кешеләр үҙҙәре теләп һуғышта булған кешеләр аҙ ҡалды. Таргулда ике ветеран ҡалған. Таңрыкулда Магасумов Шамиль Сулейманович, Сисангулов Рамазан һығышта ҡатнашҡандар, миҙалдар менән наградланғандар. Һеҙҙең карттай ҙарығыҙта һуғышта ҡатнашҡандар. Шул кешеләр тураһында әтеп китегеҙ. (Презентация № 2 (слайды № 1 – 2)) (Презентация № 3 (слайды № 1-6)) (Презентация № 4 (слайды № 1- 2)) -Альмира. Магасумов Шамиль Сулейманович (Презентация № 5 (слайды № 1-2 ) (см. приложение № 3)) - Айза. Сисангулов Рамазан Гибадуллович (Презентация № 5 ( слайд № 3) (см. приложение № 4) - Камила. Сулейманов Ярулла Халиуллович (Презентация № 5) (слайды № 4 - 5) (см. приложение № 5)

5. Шул еңеү көнөнә арналған башкорт шағиры Абдулхак Игебаевтың «Еңеү көнө» тигән шиғырҙы өйрәнәбеҙ. Абдулхаҡ Хажмөхәммәт улы Игебаев 1930 йылдың 2 июлендә Башҡортостандың Баймаҡ районы Күсей ауылында тыуа. Йәшләй етем ҡалып, балалар йортонда тәрбиәләнә. 1946 йылда Темәс педагогия училищеһын тамамлай. 1946 — 1950 йылдарҙа Башҡорт дәүләт педагогия институтында уҡый. “Ҡыҙыл таң”, “Совет Башҡортостаны” гәзиттәре һәм “Ағиҙел” журналы редакцияларында эшләй.

1969 — 1971 йылдарҙа Мәскәүҙә М. Горький исемендәге Әҙәбиәт институты ҡаршыһындағы Юғары әҙәби курстарҙа уҡый. 1971 — 1990 йылдарҙа “Ағиҙел” журналы редакцияһының поэзия бүлеге мөхәррире була.

Абдулхаҡ Игебаев шиғырҙары республика матбуғатында 1948 — 1949 йылдарҙа уҡ баҫыла башлай. Шағирҙың 1954 йылда донъя күргән тәүге китабы “Йәшлек йыры” тип атала.

Абдулхаҡ Игебаевтың “Тыуған ер”, “Ирәндек бөркөтө”, “Йылмайығыҙ, йондоҙҙар”, “Урал тауышы”, “Һағына белә икән таштар ҙа”, “Беләм ерем-һыуым ҡәҙерен”, “Шиғырҙар, поэмалар”, “Гөлдәр һиберҙәй булам”, “Әйтелмәгән һүҙҙәрем бар”, “Һайланма әҫәрҙәр”, “Елеп бара ғүмер йомғағы” һәм башҡа шиғри йыйынтыҡтарын уҡыусылар ихлас ҡабул итте.

Ул нигеҙҙә лирик шағир. Ошо сифат авторҙың шиғырҙарына яҙылған бик күп йырҙарында ла асыҡ сағыла. Уның “Оран һала Ер-әсә” поэмаһы һәм байтаҡ ҡына шиғырҙары рус, украин, ҡырғыҙ, татар, ҡаҙаҡ, үзбәк, яҡут һәм башҡа телдәргә тәржемә ителде.

Ул — балалар әҙәбиәте өлкәһендә лә әүҙем эшләй.

Абдулхаҡ Игебаев — Башҡортостан Республикаһының һәм Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре.

Ул — Башҡортостан Республикаһының Ғәлимов Сәләм исемендәге йәштәр премияһы һәм Башҡортостан Республикаһының Салауат Юлаев исемендәге дәүләт премияһы лауреаты. Абдулхаҡ Игебаев — Баймаҡ ҡалаһының һәм районының почетлы гражданы, шағир Батыр Вәлид исемендәге премияның иң беренсе лауреаты.

Абдулхак Игебаев — Өфөлә, Мәскәүҙә, Ҡазанда башҡорт, рус, татар телдәрендә сыҡҡан утыҙҙан артыҡ китап авторы.

1963 йылдан Яҙыусылар союзы ағзаһы. (Презентация № 5) (слайд № 6 - 7)

6. Һүҙлек эш. -Дөмөктөрөү – үлтереү,юҡ итеү – уничтожить; -Мәңелек – вечный; -Байраҡ – знамя; -Нәфис – изящный; -Дан – слава.

7.Шиғырҙы үҙем уҡыйым. ( см. приложение № 6). (Презентация № 5) (слайд № 7). -Уҡыусыларҙың үҙ аллы уҡыу,(шыбырлап уҡыу). - Тәсүирли укыу. - Шиғыр өйкмәткеһе буйынса әңгәмә. -Еңеү көнө нисек килде тыуған илемә? -Кемдәр уны яклап көрәшкәндәр? -Олатайҙар нимә яуланы? -Кемдәрҙе дөмөктөрөн илде дианланы? -Байрамы нисек талпына?

8. Физминутка.

9. Дәфтәрҙә эш. (работа в тетради). -Уҡырға беҙ өйрәндек, һарауҙарға яуан бирҙек, һәҙер 4 һөйләмде күсерен язығыз.

10. Оймғаҡлау. (Презентация № 5) (слайд № 9). -Беҙ ниндәй шиғырҙы өйрәндек? -Кем ул шиғырҙы яҙған? -Байыл Бөйөк Ватан бөткәненә нисә йыл була? (65) -Беҙҙең ветерандар аҙ ҡалған, уларға ярҙам итергә кәрәк, ҡаҡларға кәрәк, һәҙҙер итеү, хөрмәтләү кәрәк.

11. Оценки. Өйгә эш: Шиғырҙы ятлағыҙ.

Тема: А. Игебаев «День Победы».

Цели урока:

- Знакомство с биографией писателя А. Игебаева, с его стихотворением «День Победы»;

- Развивать речь учащихся, навыки чтения и говорения;

- Воспитывать чувство любви к Родине, уважительного отношения к людям старшего поколения.

Задачи:

- Выполнить задания с само и взаимопроверкой;

- Отработать речевой навык через чтения стихотворения.

Оборудование:

1.Компьютер: презентация, медиапроектор, экран, портрет писателя, индивидуальные карточки (кроссворд, составление пары слов), альбомы с биографией ветеранов и тружеников тыла.

Ход урока

1.Организационный момент. Кто сегодня на уроке отсутствует? По какой причине?

2.Актуализация знаний детей. Детям раздаются задания: (две девочки выполняют задания – найти пары слов, мальчик разгадывает кроссворд). (см. приложение №2 - №1) Девочка находит по карточке пары слов (см. приложение № 1) - Сейчас мы с вами посчитаем (от 1 до100). - Сейчас считаем десятками (10, 20,…,100) . - На доске записаны (1941, 22, 1945) – назвать эти даты и объяснить, что они обозначают. - Какое сегодня число? (8 мая) - Сегодня какой день недели? (суббота) - Сейчас мы с вами повторим дни недели. Кто назовёт по порядку дни недели? (Дети называют дни недели) - Молодцы! - Сейчас повторим цвета (показываем цветные шарики (Презентация № 1 (слайды № 4 – 13))) дети называют цвета шариков. - Молодцы! - Сейчас рассказываем ранее изученные стихотворения . - Молодцы!

3.Физминутка (Презентация № 1) (показываем слайд № 14)

4.Нынче наша страна отмечает 65-летие Великой Отечественной Войны. В 12 часов дня 22 июня 1941 года Молотов выступил по радио с официальным обращением к гражданам СССР, сообщив о нападении Германии на СССР и объявив о начале Отечественной войны. Вся наша страна встала за Родину. Наши солдаты не жалея свои жизни погибали, защищая нашу Родину. Наша Держава одержала Победу над фашизмом 9 мая 1945 года. Многие солдаты были награждены медалями, орденами. Погибшим нашим защитникам во всех уголках России были воздвигнуты памятники. Из нашего села многие ушли на фронт, защищали Родину. Единицы вернулись домой. На сегодняшний день у нас в селе осталось всего два ветерана ВОВ. Это Магасумов Шамиль Сулейманович, Сисангулов дедушка Рамазан, в соседнем селе проживает ветеран ВОВ Сулейманов Ярулла Халиуллович. Сейчас их внучки расскажут про наших ветеранов ВОВ. (Презентация № 2 (слайды № 1 - 2) , (Презентация № 2 (слайды № 1- 6), (Презентация № 3 (слайды № 1 – 6), (Презентация № 4 (слайды № 1 – 2) - Альмира - Магасумов Шамиль Сулейманович (Презентация № 5 (слайды № 1-2 ) (см. приложение № 3)) - Айза - Сисангулов Рамазан Гибадуллович (Презентация № 5 ( слайд № 3) (см. приложение № 4) - Камила - Сулейманов Ярулла Халиуллович (Презентация № 5) (слайды № 4 - 5) (см. приложение № 5)

5. Сегодня на уроке мы с вами прочитаем стихотворение А. Игебаева «День Победы», посвящённый великому празднику Дню Победы. Биография А. Игебаева. Он родился в 1930 году 2 июля в крестьянской семье в Башкортостане, в Баймакском районе в селе Кусей. Ещё маленький он остался без родителей. С детства он рос в интернате .В 1946 году закончил педучилище. В 1950 году закончил пединститут. Он много стихотворений посвятил детям. (презентация № 5) (слайды № 6 -7) (см. приложение № 6)

6.Словарная работа -Дөмөктөрөү – үлтереү,юҡ итеү – уничтожить; -Мәңелек – вечный; -Байраҡ – знамя; -Нәфис – изящный; -Дан – слава.

7.Знакомство с текстом. - Учитель читает стихотворение вслух, дети слушают. (Презентация № 5 (слайд № 7) (см. приложение № 6) - Дети читают стихотворение про себя, в полголоса. - Дети читают выразительно вслух. - Как и когда наступил День Победы? - Кто сражался за Родину? - Как они защищали Родину? - Как вы празднуете День Победы?

8.Физминутка.

9.Работа в тетрадях. - Запишите число. - Пропишите все башкирские буквы. - Запишите в тетрадях четыре понравившиеся строчки стихотворения (любой столбик). - Взаимопроверка тетрадей.

10. Итог урока. (Презентация № 5) (слайд № 7 - 8) - С каким стихотворением мы сегодня познакомились? - Кто написал это стихотворение? - Кому понравилось это стихотворение? - Что понравилось? - Сколько лет прошло, как закончилась Война? У нас осталось мало ветеранов. Давайте будем уважать ветеранов, помогать им.