Урок Родной язык звучание сердца. 1-тапсырма. Тіл туралы ұлағатты сөздерді түсініп, есте сақтаңдар

9. 
   Класс
   

1. 
   Тіл жоқ жерде ұлт жоқ (Ш. Айтматов).
   

2. 
   Қазақша жазу – қазақ сөздерінің кез келгенін құрастыра беру емес (М. Әуезов).
   

3. 
   Әр халықтың ана тілі – білімнің кілті. Біздің жастарымыз ана тіліне жетік, білімді, мәдениетті болсын (А. Жұбанов).
   

4. 
   Ана тілін ұмытқан адам өз халқынын өткенінен де, болашағынан да қол үзеді (Ғ. Мүсрепов).
   

5. 
   Білімділіктің ең басты факторы туған тілінде сөйлеу мен оны ойлаудан басталады (Г. Гегель).
   

6. 
   Қазақ тілі түркі тілдерінің ішіндегі ең таза әрі бай тілге жатады. Қазақтар – шешен әрі әдемі сөйлеудің үлкен шебері... Қазақтардың халық әдебиеті аса бай әрі жан-жақты (П.М. Мелиоранский).
   

Ана тілің анаңның ақ сүтімен нәресте кезіңнен бойыңа сіңеді (Родной язык впитывается в младенчестве вместе с молоком матери).

Тіл – халықтың байлығы (Язык – богатство народа). Мысалы, біздің қазақ халқы жер бетінде өмір сүріп келе жатқаннан бері басынан кешкен өмірі, ерлік істері, аңыз, ертегілері, шығарған жырлары, табиғат пен қоғам құбылыстарының атаулары, көрген-білгені, жалпы дүние жайындағы ұғым-түсініктері, ойы, сезімі – бәрі де ана тілімізде шығарылып, ана тілімізде дамып, атадан балаға мұра болып келеді (Например, с тех пор как наш казахский народ появился на земле, его жизнь, героические поступки, предания, сказки, поэмы, названия природных и общественных явлений, познания, понятия об устройстве мира вообще, мысли, чувства – все это выражается на родном языке, на родном языке развивается и остается наследием, передающимся от отцов к детям). Демек, ана тіліміз – бүкіл қазақ халқының игілігі, байлығы (Следовательно, наш родной язык – это благо и богатство всего казахского народа). Ол халқымызбен бірге жасап, бірге дамып, мемлекет дәрежесіне көтеріліп өтыр (Он живет вместе с нашим народом, вместе развивается и поднят до уровня государственного).

Тілімізді сақтап, дамыту – бәріміздің қасиетті міндетіміз (Сохранять и развивать язык – почетная обязанность каждого из нас).

Ең алдымен қазақ қазақша, ана тілінде сөйлеу, жаза білуі керек (В первую очередь казахи должны уметь разговаривать и писать по-казахски, на родном языке).

(Ж.С. Қалиевадан)

Сөздік

нәресте – младенец	қоғам құбылыстары – общественные явления
сіңу – впитать	мұра – наследие
ерлік – геройство	дәреже – здесь: уровень

1. 
   Мәтінге сұрақ құрастырып өзара сөйлесіңдер.
   

2. 
   Септік жалғауы бар 3 сөз теріп жазып, сөз табына қарай морфологиялық талдау жасаңдар.
   

1. 
   Ана тілі қай кезден бастап бойыңа сіңеді?
   

2. 
   Тіл – халықтың байлығы деген пікірді қалай дәлелдеуге болады?
   

3. 
   Тіл туралы біздің міндетіміз қандай?
   

Мәтіннің мазмұнын айтып беріңдер.

Мәтінді жалғастырыңдар.