Оқыту әдістері туралы түсінік. Әдіс - іс-эрекетті жүзеге асырудың бір жолы. Әдіс терминінің мағынасы ѳте кең. Ол кез келген адамның сарамандық жэне теориялық іс-эрекетінде белгілі бір мақсатқа жетудің қажетті мүмкіндіктерін игеруінің тэсілі. Оқыту эдісін тек оқытушының ғана іс эрекеті, немесе соның ғана қызметі деп түсінуге болмайды. Ол оқушы мен мүғалімнің бірігіп, мақсатқа жету жолындағы ізденісі, іс -эрекеті болып табылады.
Әдістің мэнін ашу үшін ең алдымен оқытудың мақсатын жэне мүғалім мен оқушының іс-эрекетін ескереді Оқыту әдістері дегеніміз-белгіленген оқу мақсатына жету үшін мүғалімнің іс-әрекеті мен оқушы іс-эрекетінің үйлесу түрлері, тэсілі.
Оқытудың мақсаттары мен қүралдары түрғысынан алғанда оқыту әдістері мүғалімі оқушыларын білім жэне бікпен қаруландыратын, адамгершілік козқарас қалыптастыратын қүралдары мен тәсілдерінің жиынтығы.
39
Оқытудың мақсаты мазмұнын игеру арқылы жүзеге асады Оның эдістері, қүралдары, іс-эрекеті осы мазмүнды меңгеруге бағытталған. Бүл тұрғыдан қарағанда химияны оқыту эдістері химия ғылымының мазмүнымен анықталады, ойткені эдіс дегеніміз - мазмүнның ішкі қозғалысы.
Келтірілген анықтамалардың біреулері дүрыс, екіншілері бүрыс деп айта алмаймыз, ойткені эдістің мэнін ашу үшін оқыту әрекетінің жеке жақтары пайданылган. Солардың бэрінің басын қосып, оқыту эдістері дегеніміз - белгіленген мақсатқа сэйкес анықталған мазмүнды игеру үшін мүғалім мен оқушы іс-эрекетінің үйлесу формулалары (тәсілдері) деген анықтамаға келеміз.
Химияны оқыту эдістері ғылыми зерттеу әдістерімен үштасып жатады, оқушылардың химия объектілерін танып, білу эрекетінің ерекшеліктерімен де сипатталады.
Оқыту эдістерінің жіктелуі Оқыту эрекетінің бір болігі болғанымен, оқыту эдістерінің оздері күрделі жүйе қүрайды. Олар жалпы эдістер тобы жэне жеке эдістер болып жіктеледі. Жалпы эдіс одан әрі оқушының таным әрекетінің сипаты бойынша түсіндірме - иллюстративті, іздестіру (эвристикалық) жэне зерттеу әдістеріне тармадалады. Бүлардың эрқайсысы білімнің бастауларына (қайнар козіне), басқаша айтқанда оқыту қүралдарына қарай соз эдістерінің тобы, соз - корнекі сарамандық эдістер тобына болінеді. Эдістер тобы одан әрі жеке эдістерге жіктеледі.
Түсіндірме - сурет бойынша түсіндіру - жалпы эдістің соз эдістері тобына мына жеке эдістер жатады: а) баяндау (дәріс, эңгіме); э) эңгімелесу; б) текспен оздігінен жүмыс.
Түсіндірме - сурет бойынша түсіндіру әдісі - мүғалімнің екі негізгі іс - эрекетін жаңа білімді баяндап түсіндіруін корсетеді. Мүғалімнің оқу материальш баяндауының үш түрі белгілі: монологтық, диалогтық жэне корсетілімді пайымдау тэсілі. Бүл эдіс негізінен үш топқа болінеді.
Соз - корнекі эдістер тобына жататын жеке эдістер: а) корнекі құралдарды корнекі корсете отырып баяндау; э) корнекі құралдарды корнекі корсете отырып эңгімелесу; б) текст және корнекі қүралдармен оздігінен жүмыс.
Соз - корнекі - сарамандық эдістер тобына:
а) оқушылардың үлестіріп берілген материалдармен жүмысы;
40
э) химиялық тэжірбиелер орындау;
б) құралдар құрастыру, модельдер жасау; в) жазбаша жэне графикалық жұмыстар орындау жатады.
іздестіру (эвристикалық) жалпы әдісінің мынандай эдістері бар.
Сез эдістер тобы: а) эңгімелесу (дискуссия, семинар), э) текспен ѳздігінен жұмыс. 2. Сѳз - кѳрнекі эдістер тобы: а) кѳрнекі құралдарды пайдаланып, эвристикалық эңгімелесу; э) кѳрнекі кұралдар жэне текспен оздігінен жұмыс. 3. Сѳз - кѳрнекі - сарамандық эдістер тобы жеке эдістерінің тізбесі осының алдыңдағыға ұқсас, одан айырмасы оқушылардың таным эреқеті эвристикалық сипатта болады.
Зерттеу жалпы әдісінің сѳз эдісі: оқу жэне ғылыми-кѳпшілік эдебиеттермен оқушылардың оздігінен істейтін жұмысы; соз-корнекі эдісі: эдебиеттермен жэне кѳрнекі құралдармен оздігінен жұмыс; соз корнекі-сарамандық эдістер тізбесі соз эдістеріндегідей, бірақ оқушылардың іс-эрекеті зерттеуге, субъективті жаңалық ашуға бағытталған.
Оқыту эдістерін жалпы логикалық жағынан алғанда индукция жэне дедукция, аналогия деп жіктейді.
Химия ғылымының зерттеу эдістерін химияны оқытуға қолданғанда оқыту эдістерін бақылау, химиялық эксперимент, модельдеу, суреттеу, теориялық түсіндіру, теориялық болжаулар эдістері деп жіктейді.
Достарыңызбен бөлісу: |