Mr-салыстырмалы молекулалық масса; Аг-салыстырмалы атомдық масса; Эл-элемент

п-атом саны.Мыс сульфатының химиялық формуласы-Си804

Mi

2. Элементтің масса үлесін табу.

Зат құрамындағы элементтің массалық үлесі бірдің ішіндегі бѳлшек санмен немесе пайызбен табылады. Заттағы элементтің масса үлесі ((b), элемент атомдарының массасы молекулалық массаның қанша бѳлігі екенін кѳрсетеді:

со (эл) = Аг(эл)-п /Мг

2-есеп. Мыс (II) оксидіндегі мыстың жэне оттегінің массалық үлесін есептеңіздер.

Шешуі: Mr(CuO) = 64+16 = 80

CuO

со (Си)-?, (0 (0 ) - ? (o(Cu) = Ar(Cu>l

Ar (Си) - 64

Ar (О) = 16 (О (Си) = 64 = 0,8 немесе 80%

со(О) =16-1/80 = 0,2 немесе 20%

Жауабы: СиО да 80% мыс, 20% оттегі бар.

0. 
   Зат мелшері ұғымын пайдаланып жүргізілетін есептеулер. Оқушыларға бұрыннан белгілі масса жэне колем ѳлшемдерінен
   

басқа химияда зат мелшері деген физикалық шама да жиі қолданылады. Зат мѳлшерінің елшемі - моль. Массасы 0,012 кг (12г) кѳміртегінде қанша атом болса, сонша құрылым белшектері (атомдары, молекулалары, электрондары, иондары, т.б.) болатын зат мѳлшерін моль (v) деп атайды. Есептеулер нэтижесінде 12г

Моль - негізгі ұғым, одан мольдік масса жэне мольдік колем ұғымдары туындайды. Бұлардың зат массасы, колемі жэне тығыздығы ұғымдарымен байланысын сызбанұсқа арқылы корсетуге болады.

Сызбанұсқада келтірілген заттың ғраммен алынған массасы (га), моль саны (v) мен мольдік массасының (М) кѳбейтіндісіне тең:

m = v-M

Бұдан v = —; М = —
м V
3 -сызбанұсқа. Заттың тығыздығы, молі, мольдік массасы жэне колемі арасындағы байланыс

М (кг) моль, ғ (моль)

М(кғ) моль, г(моль)

ш/кг, ғ-

NA — моль (v)

р(г/л)

V/Mt л-

Vm(M^) моль, л/(мО ЛЬ)

Мольдік массаны (М) атомның немесе молекуланың абсолюттік массасын (Шо) Авогардо санына кѳбейтіп табуға да болады.

0. 
   (эл = Шо (aTOM)-NA
   

0. 
   (эл) = 1-99-10'^"-6,02-10^ Ч і2г/моль
   

0. 
   (зат) = гпо (молекула)- Na
   

0. 
   (СО2) =7,3-10‘^^г-6,2-10^^ =44г/моль
   

Мольдік масса (М) мен салыстырмалы молекулалық немесе атомдық массалардың (MjAr) арасындағы қатынасы М=М г 1 ғ/моль теңдеумен ѳрнектеледі.

Сызбанұсқадағы озара байланыстарға қарап, моль санын табу формулалары:

■V=—; V = 4 ; V=—

Шешуі:

m ГН-,0) = 4,5 г

^(НаО)-? V = ^ ;

М(НгО) = Мг(Н20) . 1 г/моль