3. Терминдердің жасалу жолдары
Жаңа терминдердің жасалуының бірнеше әдістері бар:
а) мына сөздердің түбірлерін қолдану: сермеу, шынығу, отыру, адым,
жүгіру, іліну, ұстау
б) бұрыннан кездесетін сөздерге жаңа өң беру немесе бұрыннан бар сөзге
жаңа мағына беру, мысалы: көпір, шпагат, шеңбер, кiру, шығу, ауысу
в) шектес мамандықтардың терминин қолдану, гимнастикаданың
терминологиялық жүйесінде белгілі терминдерге айналуы мүмкін, мысалы
цирк терминдері: рондат, курбет, твист.
г) сөз қосу әдісі - екi сөздердi біріктіріп бiр күрделi сөз немесе құрама
термин-сөз құратын тәсiл, мысалы: түрлi биiктегі (қос сырық), алыс-биiк
(секiру), қолыңды көтер-сыртқа.
д) жаңа шыққан қажетті, қиын элементті немесе сөз қосы тәсілімен
жасауға тым ұзын, қысқартуға келмейтін атауларды алған орындаушының
атымен беру. мысалы: «диомидовтық» - алға сермеп бір қолмен 360°
айналып екі қолға тіреп тұру.
Статикалық қалыпты көрсететін терминдер
Жаттығулардың әр түрлi үшiн терминдердiң жасалуының келесi
заңдылықтарында болады: статикалық, сермеу, секіру және серпілу.
Статикалық қалыпты көрсететін терминдер мынандай жолдармен
жасалады: тірек шарттары. Мысалы: тіземен тұру, баспен тұру, өкшемен
отыру;
дененiң жағдайы және оның буындарының өзара орналасқан жерiне
қарай. Мысалы: бұрышта отырып тiреу, көлбеу тіреу, шалқая іліну, бүгіліп
іліну.
Сермеу жаттығуларының терминдері қозғалыс қызметінің ерекшелігі
мен құрылымына қарай пайда болады. Мысалы: бүгіп көтерілу, алға сермеу,
айналып түсу, алға, артқа ұмтылу.
Секіру және серпілу терминдері дененің жабдықтан ұшу фазасына
тәуелді: екі аяқты алшақ ұстап секіру, жанымен секіру, бұрыштан артқа
серпілу.
Достарыңызбен бөлісу: |