1. Физика пәні және оның басқа ғылымдармен байланысы. Физикалық шамалардың ӛлшемділігі және ӛлшеу бірліктері



Pdf көрінісі
бет57/59
Дата25.04.2024
өлшемі2.69 Mb.
#499822
түріЛекция
1   ...   51   52   53   54   55   56   57   58   59
Механика

Интервалдың түрлерi. Кеңістікті-уақыттық интервалда қандай 
құраушы басым рӛл атқаратын болса, кеңістiктiк пе, әлде уақытық па, соған 
байланысты интервалдар кеңістік тәрізді ( 
), уақыт тәрізді (
болып екіге бӛлінедi. Интервалдардың осы екі түрімен қатар оның 
үшіншi түрі де бар, ол – жарық тәрізді интервал:
.
Егер екі оқиғаның арасындағы интервал кеңістiк тәрізді болса, онда екі 
оқиғада бiр мезгiлде ӛте алатын К' санақ жүйесін табуға болады:

Егер интервал уақыт тәрізді болса, онда екі оқиға да бiр нүктеде ӛте 
алатын К' санақ жүйесін табуға болады:

Keңістік тәрізді интервалдар кезіңде 
, яғни ешбiр санақ 
жүйесінде оқиғалар бiр-бiріне ешқандай әсер ете алмайды, оқиғалар 
арасындағы байланыс шектiк 
с - жылдамдықпен атқарылатын кезде де дәл 
осындай жағдай туады.
Ал
болатын уақыт тәрізді немесе жарық тәрізді интервалдар 
үшін жағдай басқаша. Демек, уақыт тәрізді немесе жарық тәрізді интервалдар 
мен бӛлінген оқиғалар бiр-бiрiмен себеп-салдарлы байланыста бола алады. 
Жылдамдықты түрлендiру 
 


К жүйеде x, y жазықтығында бӛлшектер проекциялары
және
болатын ⃗ жылдамдықпен қозғалсын. (8) Лоренц түрлендiрулерінің 
кӛмeгiмeн осы жылдамдықтың 3-суретте кӛрсетiлгендей, ⃗⃗ жылдамдықпен 
қозғалатын К' жүйесіндегi
және
проекцияларын табайық. Ол үшін 
есептеуді келесі үлгімен орындайық: 

. 
(8) ӛрнегін x', y'
пен t' үшін t-уақыт бойынша дифференциалдап, алынған 
нәтижелерді
және
формуларына қойып, шамалы түрлендірулерді 
жасағаннан кейін келесі ӛрнекті жазамыз: 

,
(14)
мұндағы,
. Осыдан бӛлшектің К' жүйедегi жылдамдығы: 
√ 

(15) 
Бұл формулалар жылдамдықтың релятuвuстiк түрлену заңын бередi. Кіші 
жылдамдықтар кезіңде, яғни ( ) мен ( ) олар классикалық 
механиканың жылдамдықтарына түрленеді: 
немесе векторлық түрде: 


⃗⃗ 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   51   52   53   54   55   56   57   58   59




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет