1.«Ағынды менің Ақасуым» өлеңі Ілиястың туған жеріне, дархан даласына деген перзенттік сүйіспешілігі оның «Ағынды менің Ақауым»



бет5/10
Дата13.04.2024
өлшемі49.79 Kb.
#498550
түріПоэма
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10
Ілияс өлеңдерін талдау

10.Замандасқа


Өнерге ұмтыл, өнерді біл замандас!
Қамдан, жатпа, заманыңнан хабарлас!
Ынта салсаң, білім туын қолға алсаң,
Тендік тиер, ешкім күйе жаға алмас.
Шөлдеп тапқан судан басын ала алмас,
Шөлдемеген суға басын сала алмас.
Жаста білген, басқа сіңген тәлімің
Өзің өлмей сүйегіңнен қала алмас.
Жаста жақсы мінезді іздеп ала алмас
Онда біздей хайуан тіпті жаралмас!
«Іс Құдайда, ерік біреуде» дегенмен,
Біз қозғалмай, жау жабдығын жаба алмас.
«Құдай жазды, менде не бар» дегенмен,
Мұның бос сөз, һешнені өкпең қаба алмас

11.Өтініш


Шырмаяқ өмір шырмалып,
Басынды шатса шырмауық.
Қамығып көңіл қажыса,
Қайратсыз, қайғың құм жауып.
Әнеки сонда жүйрік жан,
Өлеңнен ғана сыр тауып.
Сырласар да мұңдасар.
Жыласар жырмен жылауық.
Жеңілтер үшін жан жүгін,
Жылағым келеді бір ауық.
Жылаған жырым - жан сырым,
Ұғылмаса - бұл қауіп.
Жылаған жырым - жан мұңым,
Құлағың қоя, құлап ұқ.
Өтінішім сол ғана:
Жаппа жала, шын сына,
Өз ойынды бұлдауық.
12.Заман
Зар, зар, зар, зар заман,
Зарлатып өткен о заман.
О заман кетсін өзімен,
Күлдірген бізді бұ заман.
Заманымда зырлаймын,
Жыламаймын, жырлаймын.
Ұмтылып өрге басып оң,
Аулым, елім көшкен соң,
Күлмес пе, көңіл өспес пе,
Ауылың болса көші - қон.
Көш жөнекей күлемін,
Күлетін күнің, күл, елім!
Көңілім көл, қабағым,
Айындай ашық талабым.
Талпынса көкке үмітім,
Ұмтылады өрге жаңа ағын.
Ағыннан айқай туады
Көпіре,.көңіл жуады.
Арынды, арналы, өзекті ой,
Тербетер тіл, сыр барда.
Оны сақтау қиын ғой,
Бұл заманда, бұл таңда:
Тетігі терең, тілі орам,
Төгілмеген ой арам.
Жаңадан жаңбыр жаудырар,
Жай отындай жүйрік жан.
Қозғалар, тасыр, быж қайнар,
Қорғасындай ауыр қан.
Сорғалар жауын жеріне,
Толғанар жан еліне.
Жарасам, жұртым, кірпішпін,
Сен үйіне қалаған.
Керегеңе келіссем,
Сағанағың бола алам.
Салдырар көшсе сағанақ,
Жаңғырар жас жұрт жаңалап.

13.Күн шыққанда
Шырт ұйқыда жатқанда
Шырылдайды торғайым.
Ұйқыны ашты, оятты.
Құлан иек, құлқын сәр,
Құрылып торғын шымылдық,
Шырға тартты, таң атты.
Желі желпіп желегін,
Жердегі бәйшешегін
Күлдіре, сұлу күн шықты.
Шыру, шыру, шіркін! - деп,
Көмекейі бүлкілдеп,
Торғайдан «тұрлап» жыр шықты.
Жайшы көрпе, жастықты,
Таста тастай тасбықты,
Апа - ау, әне күн шықты.
Шеш қазықтан сиырды,
Аналар жібін иірді,
Алсаңшы, апа, ұршықты.
Оят, кигіз шекпенін,
Қолына алсын кетпенін,
Барсын әкем егінге.
Қызылдан қымыз сабасын,
Жыртығыш үйдің жамасын,
Айт, апатай, келінге.
Орамалын оймыштап,
Оған оқа қойғыштап,
Тәтеме айт, тіксін кестесін.
Шүлен шал мал береді,
Қырығы қыздан дәмелі,
Өз қызығын ескерсін.
Текеметін тұйықтап,
Жатыр ма ағай әлі ұйықтап,
Барсын, малын көздесін.
Барсын, барсын малына,
Шаруа! Жалғыз шаруа!..
Қойдық сөздің өзгесін.
Жастық па, әлде мастық па?
Жатыр басы жастықта.
Інішек мұрны шуылдап.
Күн әлемді оятқан,
Күн күлкісін жел айтқан,
Тұр торғайың шырылдап.
Мал масайрап өрісте,
Құрт-құмырсқа бәрі істе,
Түр, көкешім, күн шықты.
Малда ағаң, әкең егінде,
Тәтең кергіш керуде,
Иірді апаң ұршықты.
Қалыпсың, ұйықтап, қарағым,
Қалады - ау сенің сабағың,
Жуын, жүгір мектепке.
Ашасың, көзді сабақтан,
Аласың, білім кітаптан,
Боласың адам мектепте.


Ілияс Жансүгіров


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет