3 ОҚушылардың Үлгермеушілігін математика сабақтарында алдын-алудың теориясы мен тәжірбиесі
МАТЕМАТИКА САБАҒЫНДА ОҚУШЫЛАРДЫҢ ҮЛГЕРМЕУШІЛІГІН БОЛДЫРМАУ
жүктеу/скачать 72.54 Kb.
|
| 2.МАТЕМАТИКА САБАҒЫНДА ОҚУШЫЛАРДЫҢ ҮЛГЕРМЕУШІЛІГІН БОЛДЫРМАУ
2.1 Мектеп оқушыларының үлгермеушіліктерінің психологиялық-педагогикалық себептері және оларды жою жолдары Математика сабағында оқушылардың үлгермеушілігін болдырмау-ол балаларды оқуға үйрету, әр баланың өз қабілетіне сенуге көмектесу, ұйымшылдыққа, дербестікке, жауапкершілікке, тәртіпке тәрбиелеу. Үлгермеушіліктің алдын алу үшін-түсіндірме сабақтар,үлгілік жұмыс балалардың сабақта алған білімдерін сезініп, ой елегінен өткізуге, өз іс-әрекетін түсіндіруге, негіздеуге көмектесетін болады. Бастауыш мектепте оқытылатын әр пәннің өзіндік ерекшелігі, өз орны бар. Бастауыш сыныпта ең бірінші үлгермеуші оқушыларға«Математика» пәнінің мазмұнын оқытып,сосын әдіс-тәсілдерін оқушылардың өмірлік дағдыға бейімделуіне, білімдерін тұлғаға бағдарлай дамытуға, білім қорын молайтуға ықпал ететіні анық. Көбінесе оқушылардың математика сабағында үлгермеушілігін болдырмау өмірлік дағдыларын сабақта қарым-қатынас жасау арқылы қалыптастыру. Кітап оқу баланы саналылыққа, ұстамдылыққа үйретеді. Баланың сабақтағы психикалық белсенділігін, ойын шартына бағынуын ынталандырады. Мұндай ойындар тез математикалық жарыстар, сөздік есептер, флеш-ойындар ұйымдастыру және ойынның мақсатын түсіну, оның шешімін табуда көңілге жағымды сезім тудырады. Логикалық ойлауды дамыту үшін математиканы пайдаланатын жаттығулар оқушының күнделікті өмірімен тығыз байланысты және қоршаған ортада тиімді. Сонымен қатар, сабақ барысында оқушы тұлғасы дамып, бірте-бірте дамиды. В.А. Крутецкийдің пікірінше, математика сабағында оқушылардың тұлғалық қасиеттері қалыптасады. Математиканы меңгеруге абсолютті қабілетсіздік «математикалық соқырлықтың» түрі емес. Техникалық тұрғыдан алғанда, әрбір қалыпты, дені сау студент оқуды дұрыс ұйымдастырған жағдайда математика курсын азды-көпті меңгере алады. Математика сабағында оқушылар сандарды оқуды және жазуды, арифметикалық амалдарды орындауды, олардың қасиеттерін, геометриялық фигураларды салуды, ауданды өлшеуді, есептер шығаруды үйренеді. Математика сабағында тақырыптарды тереңірек түсіндіруге үлгермейтін оқушылар бар. Бұл оқушылардың бірі көбейтуді білмейді, екіншісі санауды, жазуды білмейді. Оқушылардың осы математика сабақтарында үлгермеуінің әртүрлі себептері бар. Мысалға: -оқушылардың математикаға қызығушылығының болмау -мұғалімнің дөрекілігі немесе шыдамсыздығ -ата-ананың балаға немқұрайлы қарауы -ұжымдық әсер ету -психикалық тұрақсыздық -оқулықтардың жетіспеушілігі немесе жетіспеуі және т.б Оқушылардың үлгеріміне негізінен мұғалім кінәлі. Әрбір ұстаз алдымен баланы шексіз сүйе білуі керек. Абай атамыз айтқандай, «Ұстаз шәкіртіне күндей мейірім нұрын шаша білсе, Гүлге ұмтылған көбелектей оқушы жаңа тақырыпқа енеді. Мұғалім әрқашан өзін ұстай білуі керек. Мұғалім бойында шыдамдылық, төзімділік, табандылық, адамгершілік, ұстамдылық, білімділік қасиеттері болуы керек. Мұғалім сәтсіздіктің алғашқы белгілерін байқаған сәттен бастап оның себептерін анықтап, сәтсіздікке жол бермеуге кірісуі керек. Математика көрнекі құралдарды көбірек пайдалануды қажет етеді. Күнделікті қарапайым сабақтың өзі оқушыларды жалықтырып, оқуға деген қызығушылығын төмендетеді. Бұл жағдайда мұғалімнің шеберлігі қажет. Мұғалім сабақты өзгертіп, ойын элементтерін көбірек қолдануы керек. Ойын – баланың барлық қабілеттерін дамытуға, ойын барысында қоршаған дүние туралы түсініктерін кеңейтуге, тілін дамытуға, құрбыларымен жақындасуға көмектесетін баланың барлық маңызды психикалық әрекеттері. А.С.Макаренко ойынша баланың физикалық және психологиялық қасиеттерінің сапаларын өзгертеді.Ойын баланың оқуына, зейінін шоғырландыруға, сонымен қатар қабылдауды жеңілдетуге, жан-жақты білімдерін дамытуға көмектеседі. Ойынның түрлері көп: ойын, ойын, жаттығу, сергіту сәті. Бұл дидактикалық мақсатты ойындар оқушылардың жан-жақты дамуына қызмет етеді. Сөздік ойындар балалардың ойлау қабілетін дамытады. Тіл сабақтарында зейінді, ойлауды, сөйлеуді дамытуда сөздік ойындардың маңызы зор. Ал математикадағы ойынның негізгі міндеті – есептеу дағдыларын қалыптастыру және жетілдіру.Қазіргі уақытта осы мақсатта қолданылатын ойындар бар.Мектептегі педагог-психологтың міндеттерінің бірі бала дамуындағы психофизиологиялық ауытқулардың дәрежесін анықтау, психо-педагогикалық коррекция жүргізу; әлеуметтік дезадаптацияның туындауының алдын алу шараларын жүзеге асыру;оқушылардың жеке тұлғасының дамуына кедергі келтіретін факторларды анықтау; оқушылардың жеке және жас ерекшеліктерін ескере отырып, оқу-тәрбие іс-әрекетін дамыту және түзету бағдарламаларын жоспарлау және әзірлеу; Психологияны тәжірибеде қолдану бойынша мұғалімдерге кеңес беру, мұғалімдер арттыру. Сонымен, үлгерімі төмен оқушыларды диагностикалық тестілеу мектеп психологтары жұмысының құрамдас бөлігі болып табылады және жеке және топтық түзету жұмыстарының негізгі бағыттарын анықтау мақсатында жүргізіледі. Әрине, әрбір маман өзінің диагностикалық арсеналын таңдайды, бірақ соған қарамастан, ол құралдың әмбебаптығы мен бірегейлігі принципін басшылыққа алуы керек. Психологтар психодиагностикалық кестелерді қолдануды ұсынады, онда қиындықтардың феноменологиясы, олардың мүмкін болатын психологиялық себептері, әрбір жағдай үшін нақты психодиагностикалық әдістер мен түзету жұмыстарының түрлері көрсетіледі. Т.Г. Богданова оқудағы қиындықтардың себептерін анықтау үшін жұмысты бес кезеңге бөлуді ұсынады: 1) оқушылар туралы алдын ала мәліметтерді жинау, оларды талдау; 2) әдістерді пайдалана отырып диагностикалау; 3) бірінші және екінші кезеңдердің нәтижелерін салыстыру; 4) қажетті психологиялық-педагогикалық әсерді таңдау; 5) оқушымен жұмысты дұрыс ұйымдастыру Үлгерімі төмен балаға көмектесудің тиімді стратегиясын анықтау үшін оның мектептегі проблемаларының себептерін, сондай-ақ оның оқу және мінез-құлық бұзылыстарының ерекшеліктерін түсіну маңызды. Бұл даму ерекшеліктерін, оның танымдық мүмкіндіктерінің бағдарламалық талаптарға сәйкестік дәрежесін жан-жақты бағалауды талап етеді; Мұндай бағалау психологиялық-педагогикалық және медициналық көмек көрсетудің мүмкін жолдарын анықтауға көмектеседі. Кешенді бағалау негізінен медициналық тексеруден, психологиялық диагностикадан, педагогикалық тексеруден және логопедиялық тексеруден тұрады. Мамандардың мұндай күрделі жұмысы оқудағы қиындықтар мен мектептегі дезадаптацияның туындауында биологиялық, психологиялық, әлеуметтік-педагогикалық факторлардың тығыз байланысы принципіне негізделген. Сәтсіздіктің себептері бейтараптандырылады (теріс жағдайларды жою және оң аспектілерді күшейту. Оқу-тәрбие процесін жетілдіру жолдарын әзірлеген кезде біз әдетте үлгерімі төмен оқушылар үшін ерекше қолайлы жағдай жасауды ескереміз. Сондай-ақ барлық оқушылар үшін жеке іс-шаралар әзірлеу; олар мектептегі оқушыларды оқыту мен тәрбиелеудің жалпы жағдайын жақсартуға қызмет етеді. Оның ішінде есеп пен бақылауды жетілдіру, оқушылардың танымдық белсенділігі мен дербестігін белсендіру, ондағы шығармашылық элементтерді нығайту, қызығушылықты дамытуды ынталандыру бойынша ұсыныстар бар. Кейбір педагогикалық-психологиялық еңбектерде қарым-қатынасты қайта тәрбиелеудің ұсынылған жолдары тиімді болып көрінеді: оқушының алдына оның жетістігі үшін қолда бар міндеттерді қою. Төмен табыстан оқуға деген оң көзқарасқа көпір салуға болады. Осы мақсатта олар үлгерімі төмен жоғары сынып оқушыларын дамымаған жоғары сынып оқушыларымен қызықтыру үшін ойындар мен практикалық әрекеттерді пайдаланады. Бұл жағдайда педагогикалық іс-әрекет оқушыларды білім құндылықтарын түсінуге, мектептегі оқуға сыни көзқараспен қарауға мәжбүрлейді. Үлгерімі төмен оқушыларды сұраудың ерекше шарттарына назар аудару қажет. Тақтадағы жауабын ойлануға көбірек уақыт беріп, жоспар, сызба, постер арқылы сабақтың мазмұнын көрсетуге көмектесу ұсынылады. Респондентпен жеке сұхбаттаса алмаған, олардың қиындықтарын анықтай алмаған немесе жетекші сұрақтарға көмектесе алмаған студенттерге сауалнаманы басқа студенттердің өзіндік жұмыстарымен біріктіру ұсынылады. Өзіндік жұмыс барысында басқа оқушыларға қарағанда үлгерімі төмен оқушыларға сатылай, жан-жақты және егжей-тегжейлі нұсқаулар беру тиімдірек екендігі атап өтіледі [5]. Педагогикалық әдебиеттерде оқушылардың уақыт топтары бойынша сараланған мұғалімнің сабақтағы жұмысына көп көңіл бөлінеді. Оқушыларды әлсіз, орташа және күшті деп үш топқа бөлу ұсынылады. Мұғалімнің міндеті – әлсіздерді қажетті деңгейге дейін тәрбиелеу ғана емес, сонымен қатар орташа және күшті оқушыларға мүмкін ауыртпалық түсіру. Сабақтың белгілі бір кезеңдерінде топтық жұмыс ұйымдастырылып, оқушылар әртүрлі қиындықтағы тапсырмаларды орындайды. Мұғалім алдымен әлсіз оқушыларға көмектеседі. Соңғы кезеңде студенттер өздік жұмыстары бойынша есеп береді. Сабақты жоспарлаудың бұл принципі көптеген мектептердің тәжірибесінде қолданылады. Айта кету керек, топтар уақытша, бірінен екіншісіне өту студенттердің қалауы бойынша рұқсат етіледі және әр оқушының жетістіктерін ескере отырып, оқытушы жүзеге асырады. Сонымен қатар оқушыларды талдап, үй тапсырмасын орындату қажет. Бұл сұрақ салыстырмалы түрде аз өңделген, бірақ мен кейбір қызықты нәрселерді атап өткім келеді: математика пәнінен үлгермеуші оқушылар үшін бағдарламаланған үй тапсырмасының пайдалылығы, проблемалық жағдайды құру және үй тапсырмасын жекелендіру тиімділігі. Тәжірибеде мектептерде сыныптан тыс жұмыстардың әртүрлі түрлері кеңінен қолданылады. Бұл шараның кең тарауы оның қисынсыздығы үшін орынды сынға алынғанымен, материалды зерделеуге кететін уақытты көбейтуімен түсіндіріледі. Бұл әдіс сабақта оқушылардың жұмысын талдауды, үй тапсырмасын жекелендіруді білмейтін мұғалімдер үшін бірден-бір әдіс [4]. Үлгерімі төмен оқушылармен жұмыс жасағанда балалардың мінез-құлқының кейбір ерекшеліктерін жақсы түсінуге, тәрбиелік ықпал ету әдістерін дұрыс түрлендіруге мүмкіндік беретін балалардың темпераментін білу маңызды. Ең алдымен мектеп оқушыларының темпераментінің жеке ерекшеліктерін ескере отырып, олардың зейінін ұйымдастыру әдістерін нақтылау мұғалім үшін өте маңызды екенін атап өткен жөн. Мұғалім сабақтың басында мектеп оқушыларының зейінін ұйымдастыруы, оларды байыпты ой еңбегіне дайындауы керек [7]. Сангвиниктің зейіні ұтқырлықпен сипатталатынын біле отырып, мұғалім сабақтың алғашқы минуттарынан-ақ осындай оқушыны елестетуге тырысып, оның зейінін оқу-тәрбие жұмысына аударуы керек. Жұмыс үстелінде бөгде заттар болмауы керек. жүктеу/скачать 72.54 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|