Адамзат баласы дүниеге келген күннен бастап қай жерде болмасын өзіне жәрдем беретін, барлық нәрсені құдіретіне бағындырған бір күшті іздеуде
ә. Жаңа Өсиеттің жазылуы және мазмұны
жүктеу/скачать 480.31 Kb.
|
ә. Жаңа Өсиеттің жазылуы және мазмұнытуралы көзқарастарШіркеу Інжілдермен қоса, бірқатар хаттар мен кітаптарды да Жаңа Өсиет құрамында топтастырып, нақты қасиетті жазба емес-ау деген күмәнді кемшіліктерден тазартуды көздеді. Бірақ олар тікелей Хз. Исаның айтып жаздырып кеткен сөздері емес еді. Өйткені ол кезде Иса арамейше сөйлейтін. Ал Жаңа Өсиеттің мәтіндері грекше жазылған (Қолдағы ең ескі Жаңа Өсиет мәтіндері грек тілінде). Інжілдер Исадан белгілі бір деректік тізбектер арқылы келмеген. Мәселен, Лұқа өз Інжілінің басы жағында әңгімені Теофил атты досына қарата айтып, соған ғана арнап жазғаны түсінікті болады (196). Бұл жазбалар –әлбетте Хз. Исаның сөзі емес, Лұқаның сөздері. Тіпті мәтіндік зерттеулердің нәтижесінде ең қуатты, ең сенімді деп қабылданған Лұқа Інжілінің кейбір бөлімдері оған тән еместігі белгілі болды. Жаңа Өсиетті құрайтын кітаптарда қайшылық сияқты көрінген және айырмашылық байқатқан бірқатар мысалдар: 1. Хз. Исаның ата-тегі Лұқа Інжілінде Матай Інжілінен басқаша түсіндіріледі. Мәриямның күйеуі Жүсіп Лұқа Інжілі бойынша Елінің, ал Матай бойынша Жақыптың баласы. (Қар. Лұқа, 3:23; Матай, 1:16). 2. Марқа Інжілінде «Інжіл» Құдай тағаладан келсе, Павелдің римдіктерге арнаған хатында Хз. Исадан бастау алады («Ұлымның Інжілі» түрінде) (Қар. Марқа1:14, Римдіктерге 1:8-10). Бұдан басқа, Марқа Інжілінің бір жерінде «Иса Мәсіхтің Інжілі», ал бір жерінде «Құдайдың Інжілі» делінеді. (Қар. Марқа, 1:1; 1:14). 3. Лұқа Інжілінің бір жерінде «Құтқарушым Құдай», ал басқа бір жерінде «Құтқарушы – Иса Мәсіх» делінген. (Қар. Лұқа, 1:47; 2:11). 4. Көптеген жерде Хз. Исаны әрі «Құдайдың ұлы», әрі «Жүсіптің ұлы», әрі «Дәуіттің ұлы», әрі «Адамның ұлы» деген тіркестермен атайды. 5. Бір Інжілде бар мәлімет келесісінде мүлдем жоқ. Кейде бір мәлімет төрт Інжілдің тек біреуінде ғана жазылып, қалғандарында кездеспейді. Кейде үш Інжілде жазылған мәлімет төртіншісінде жоқ. Мәселен, Жақия Хз. Исаны шомылдыру рәсімінен өткізгені Матай, Марқа және Лұқада айтылғанмен, Жоханда бұл жайлы әңгіме болмайды. (Қар. Матай, 3:3-17; Марқа, 1:9-1; Лұқа, 3:21-22, 4:1). 6. Алғашқы үш Інжіл бойынша Хз. Исаның негізгі мемлекеті – Галилея болса, Жоханда Яхудия. (Қар. Матай, 13:54-58; Марқа, 6:4; Лұқа, 4:29; Жохан, 4:3-43-45). Матай мен Лұқа бойынша Иса Бетхлеһемде туылған (Қар. Матай 2/1; Лұқа ІV/4,15). Марқа мен Жоханда бұл жағы айқын емес. Осы екі Інжілде Исаның Галилеядан келгендігі айтылады. (Қар. Марқа, 1:9; Жохан, 7:42). 7. Матайда ораза болып Хз. Исаға сұрақ қойғандар Жоханның шәкірттері, Марқада жазушылар және парсылар (Қар. Матай 9:14, Марқа 2:18). 8. Хз. Иса Эриха мемлекетінен шыққанда Матай бойынша екі, Марқада бір соқыр келіп көзін ашып беруі үшін келген (Қар. Матай 20:30, Марқа 10:46). 9. Матай мен Марқада Хз. Исаның міндеті шомылдырушы Яхия зынданға тасталған соң, Жоханда болса зынданнан бұрын бастағандығы айтылған (Қар. Матай 4:12-17, Марқада 1:14-15, Жохан 3:22-26, 4:13). 10. Хауарилердің Исаны ұстап берген адамды суреттеуі Інжілдерде әр түрлі айтылады. Бұл Жохан Інжілінде Исаның бір үзім нанды батырып ұзатып берген адам; басқа Інжілдерде қолын Исаның қолымен бірге дастарханға ұзатқан адам (Қар. Жохан13:26, Марқа 14:20, Матай 26:23, Лұқа 22:21). 11. Құдысқа кіріп бара жатқанда есекке мінуі, мінгізілуі түрінде бір-біріне қарама-қайшылықтармен қатар осы жайтқа байланысты түрлі түсіндірулер назар аудартарлық (Қар. Марқа 11:7; Матай21:5; Лұқа 19:30-35; Жохан 12:14). 12. Зебедидің әйелі Мәриямның Мәсіхке келуі жайлы Матай мен Марқада басқаша түсіндіріледі. Лұқа мен Жохан Інжілдерінде бұл мәселелер кездеспейді (Қар. Матай 20:20-22; Марқа 10:35-40). 13. Матайда Яхияның (Хз. Яхия) бір жерде шегіртке мен балықты жегендігі, басқа жерінде жемегендігі айтылады (Қар. Матай 3:4; 11:18-19). 14. Інжілдерде Тәңірді көру жайында бір-біріне қайшы келетін мәліметтер берілген (Қар. Жохан 5:37; 14:7-9; Матай 18:1-14; Марқа 9:1-8). Ең қуатты Інжіл саналатын Лұқа Інжілін жазған Павелдің шәкірті хауарилерден емес. Лұқа Інжілін Павелдің сенім негіздеріне сай жазған. Ол Інжілін басқа Інжілдерді зерттей отырып жазғанын басында айтып өтеді. Бірақ басқа Інжілдер мен Лұқа Інжілі арасындағы айырмашылыққа назар аударсақ оныкі немесе басқаларыныкі дұрыс емес. Басқа Інжілдерге көз жүгіртер болсақ олардың да бір-бірлері арасында қарама-қайшылық, үйлеспеушілік және басқаша түсіндірулермен қатар бірінде жазылған нәрсе енді бірінде ол жоқ. Міне осылардың бәріне мұқият қарасақ жазылған стилі мен қамтыған нәрселері адамның еңбегі екендігі, әрі көзқарастарының енгізілгендігі көрініп-ақ тұр. Бұл секілді қайшылықтар мен айырмашылықтардың Аллаһ жіберген кітапта болмайтындығына және бір пайғамбардың өзін Тәңір дәрежесіне көтеріп, Тәңірді адам дәрежесіне түсірмейтіні белгілі. Христиандардың Киелі Кітаптарының кейіннен адамдар тарапынан жазылғандығы, түрлі жорамал жасағандықтары, бұрмалағандықтары тайға таңба басқандай-ақ көрініп тұр. жүктеу/скачать 480.31 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|