Алдашева камар сагингалиевна
жүктеу/скачать 2.07 Mb. Pdf көрінісі
|
| № Сауалнама сҧрақтары
Жауап нҧсқалары % 1 Қазақ тілін үйренудегі мақсатым... барлық пəннен үздік болуға ұмтылу 3% қазақ тілі сабағына қатысу талап етіледі 12% қазақ тілін жетік білу – міндетім 85% 2 Сөйлеуде шет тілдік атауларды қолдануға не түрткі болады? Дағдыланып кеткенмін 40% Қазақша баламасын білмеймін 25% Шеттілдік сөз айтуға оңай, түсінікті 33% Қазақ тіліндегі нұсқасын ғана қолданамын 2% 3 Ұғым-түсініктің, заттың жиі қолданыстағы шет тілдік атауының орнына қазақша балама керек пе? Иə, қазақ тілінің өміршеңдігі үшін бұл аса қажет. 41% Жоқ, шеттілдік балама қалғаны дұрыс 8% Иə, бұл үшін қазақ тілінің əлеуеті мен мүмкіндіктері аса жеткілікті 46% Жоқ, шеттілдік атауларды нақты беруде қазақ сөзінің əлеуеті төмен 5% 4 Жаңа сөздерді білу не үшін маңызды? Аса маңызды емес 7% Күнделікті коммуникативтік қарым- қатынаста барлығын қолдану мүмкін емес 35% Ана тілінде сөйлеушінің беделді бейнесін қалыптастыру үшін маңызды 58% Ұсынылған сауалнама сұрақтарының нəтижесінде оқушылардың өз ана тілін білу, оған жауапкершілік қарым-қатынасы, тілді сақтауға мүдделілік танытуы жоғары екендігі байқалды. Алайда сауалнаманың қорытындысы көрсетіп отырғанындай, оқушылардың жаңа сөздерді танып-білуге деген қызығушылықтың төмен деңгейде болуы мынадай факторға байланысты: 1-фактор: Қостілділік жағдаяты – қоғам мүшелерінің коммуникативтік қарым-қатынасында қостілділіктің ықпалы жоғары; 2-фактор: Пайда болған жаңа сөздердің негізінен жазба нұсқаларда, ресми іскери құжаттарда орын алуы; ауызекі əдеби тілге араласуының бəсеңдігі; 3-фактор: «Қазақ тілі» оқулықтарындағы тілдік факті ретінде жаңа сөздердің аз көлемде қамтылуы, яғни білім беру үдерісінде бəсең насихатталуы; 4-фактор: Қазақ тілі пəнін оқытуда интеграциялық талаптардың жеткілікті түрде орындалмауы. Анықтау кезеңінің мақсатына сəйкес ұйымдасытырылған тапсырмалардың 2-бөлігі – қазіргі тілдік жағдаятқа байланысты орыс тіліндегі қолданыс жиілігі басым сөздердің қазақша баламасын сəйкестендіруге арналған тапсырмалар. 168 Бұл тапсырманың мақсаты – мектеп оқушысын тілдік тұлға ретінде тани отырып, оның қазіргі қазақ əдеби тіліндегі мерзімді баспасөзде, басқа да масс- медиа құралдарында, жарнамаларда жоғары жиілікпен жұмсалатын (кеңінен танымал деп есептелген) жаңа сөздерді меңгеру жəне ЖОББЖ-дағы жаратылыстану пəндері бойынша лингводидактикалық базада қолданылған жаңа сөздерді білу, танып-түсіну деңгейін анықтау. Тапсырма шеңберінде: 1) қоғамдық-əлеуметтік сипаттағы (кең қолданысқа түскен) жаңа сөздердің қазақ тіліндегі баламасы ұсынылды. Тапсырма бойынша оқушы орыс тіліндегі баламасын ұсынуы тиіс. Берілген сөздер: үдеріс, үрдіс, қағидат, кеден, тосынсый; 2) қоғамдық-əлеуметтік сипаттағы жаңа сөздердің орыс тіліндегі баламасы ұсынылды. Оқушы ұсынылған сөздердің қазақ тіліндегі баламаларын көрсетуі керек. Берілген сөздер: диета, концепция, глобализация, сувенир, форточка. Жаңа сөздердің қазақ жəне орыс тіліндеріндегі баламаларын сəйкестендіруді ұсынуға негіз болып отырған фактор – қазақстандық қоғамдағы қостілділік жағдайының мектептегі, қоғамдық орындардағы тілдік ортада кеңінен таралуы. Тапсырма нəтижесі бойынша берілген сөздердің қазақ жəне орыс тілдеріндегі баламаларын сəйкестендіру мынадай көрсеткіштерге ие болды (Кесте 6): Кесте 6 – Қоғамдық-əлеуметтік сипаттағы жаңа сөздерді меңгеру дəрежесін анықтауға арналған тапсырма нəтижесі жүктеу/скачать 2.07 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|