Алкалоидтар µсімдік организмінде т‰зілетін, жоѓары биологиялыќ, к‰рделі табиѓи органикалыќ азот ќ±рамды ќосылыстар
жүктеу/скачать 6.72 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Көкшіл көкшегүлі К өкшегүлдер тұқымдасы. Polemonium coeruleum L . Polemoniaceag
| Биік аралиясы : Аралия тұқымдасы.
Aralia elat et Maxim Araliaceal Сипаттама. Аралия туысына жататын, ұзындығы 6 м-ге жететін ағаш өсімдік, тік бұталы емес. Жапырағының ұзындығы 1 метр кейде одан да ұзын болады, күрделі гүлдері ұсақ, ақ түсті, шатырға жиналып гүл шоғырың құрайды. Жемісі қара-көк түсті, 5 сүйекшеден тұрады. Таралуы. Приморск, Хабаровск өлкесінің оңтүстік аймақтарында, Амур облысының оңтүстік орманды аударында таралған. Дайындалуы. Дәрілік шикізатты ретінде тамырын /Radicis Aralial/ пайдаланады. Негізгі дайындау аудандары Қиыр Шығыс өлкесі. Дайындауды көктемде жапырағы шыққанға дейін жинайды. Күрекпен диаметрі 5-10 см етіп қазып алады, өте ұсақ және ірі тамырлары жиналмайды. Қазып алынған тамырды жерден тазартады, қарайған бөліктерін алып тастайды. Кептіргенде 600 С температурада немесе желдетілген бөлмелерде кептіреді Ашық күнде кептіруге де болады. Сонымен қоса, Шмид аралиясын /А « Shidtii Pojark/ да жинауға болады. Сыртқы белгілер. Тамыр бөліктері бүтін немесе көлденең кесілген, тамырлары жеңіл, әжімделген. Қабығы жұқа, сыңықтары тікенекті. Тамырының түсі сыртынан сұрғылт-қоңыр, ішкі жағы сұрғылт-сүрғыш. Дәмі ащылау, хош иісті. Химиялық құрам. Тамырының құрамында үштерпенді сапониндер A, B, С аралозидтер, сонымен қатар, крахмал, белоктар, кәмірслар және эфир майы болады. Қолданылуы. Тамырынан жасалған дәрілер гипотония, астения ауруларын емдеу үшін қолданады. Дәрі-дәрмектер. Спирт тұңбасы, сапарал. Сақталу мерзімі 2 жыл. Көкшіл көкшегүлі Көкшегүлдер тұқымдасы. Polemonium coeruleum L. Polemoniaceag Сипаттама. Көкшегүл туысынажататын, биіктігі 1 м-гедейін баратын, көп жылдық, шөптексес өсімдік. Тамыр сабағы қысқа, одан көптеген жіңішке тамырлар тарайды. Жапырақтары кезектесіп, жарыса орналасады, қауырсын тәрізді сопақша, ұштары сүйір болып келеді. Төменгі жағындағы жапырақтарының сағақтары ұзын, жоғарғы жағындағы жапырақтары отырмалы. Гүлдері көкшіл түсті, майда, ұнамды иісі бар. Гүл тостағаншасының қалақшалары да, гүлжапырақшалары да 5-5-тен болады. Жемісі сопақша, келген көп тұқымды қауашақ. Маусым-шілде айларында гүлдейді. Жемісі тамыз-қырқүйек айларында піседі. Таралуы.Ормандардың шеттерінде, шабындықтарда, жол жиегінде, өзен жағалауларыңда, орман ішіндегі алаңдарда еседі. Қазақстанда Тобыл, Есіл, Ертіс аңгарларында, Алтайда кездеседі. Ресейдің европалық бөлігіңде, Батыс және Шыгыс Сібірде, Батыс Европада таралған. Дайындалуы. Шикізаты ретіңде тамыры мен тамырсабағын /Rhizomata et radicis Polemonii/ күзде қазып алады. Топырағынан тазартып салқын сумен жуады. да, кептіргіштерге салып кептіреді. Сыртқы белгілер. Тамыр сабағы көлденең, тік немесе майысыңқы болады ұзыңдығы 0,6-5 см-ге дейін, қалындығы 0,3-2 см-ге дейін келеді. Сыртқы беті әжімделген, сұрғылт -қоңырқай түсті, ішкі жағы ақшыл-сарғыш. Тамырлары жұқа, ұзындығы 7-35 см, жуандығы 1-2 мм, цилиндр тәріздес, сынғыш. Сыртқы жағы сарғыш, іші ақ түсті, өзіне тән әлсіз иісі, ащы дәмі бар. Химиялық құрам. Өсімдіктің тамыры мен тамырсабағында үштерпенді сапониндер, сапонизид, полемонозид С бар. Сонымен қатар, шикізаттың құрамында эфир майы, флавоноидтар, қара май, органикалық қышқылдар, майлар, микро /калий, кальций, темір/, макро /марганец, кобальт, молибден, хром, калий, қорғасын, стронций, күміс /элементтер кездеседі/. Қолданылуы. Медицинада қақырық түсіретін дәрі ретінде жедел және созылмалы бронхит аурударында қайнатпа түрінде пайдаланады. Седативті әсері бар. Басқа шөптермен қосып асқазан мен үлтабардың жарасын емдеуге пайдаланады. жүктеу/скачать 6.72 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|