Аллаһын елчиси
жүктеу/скачать 0.7 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- УШАГЛАРЛА ЕЈНИЛИК
- УШАГЛАРЫ СЕВИНДИРМә
- УШАҒЫН ИСТәКЛәРИ
- УШАҒЫН ИҸИДИЛМәСИНДәН ЧәКИНМәСИ
- УШАГ ШәХСИЈЈәТИНИН ТәРБИЈәСИ
- РәСУЛУЛЛАҺ (С) Вә ҸАВАНЛАР
РәСУЛУЛЛАҺ Вә УШАГЛАРБир фидана нәзәр саларкән инсанын хәјалында ләтафәт, зәрифлик, тәравәт, сакитлик ҹанланыр. Бу хүсусијјәтләрин һәр бири фиданын вүҹудунун кејфијјәтләриндән данышыр. Онун ләтифлији вә зәрифлији меһр вә сәфаны јада салыр. Онун тәравәти һәјат вә үмид ҹарчысыдыр. Онун еластик ҝөвдәси тәрбијәдән, тәрбијәнин гәбулундан хәбәр верир. Ушаг бир фидан кими зәриф, ләтиф, тәравәтли вә шаддыр. Ушаг өз инсанлыг фитрәтинә јахын олдуғу үчүн (јашы өтдүкҹә бу мәсафә артыр) паклыг, сәмимијјәт, меһрибанчылығыны сахлајыр. Тәравәтли вә шад олдуғу үчүн үмид вә һәјаты хатырладыр. Һәр јана әјилә билмәк бахымындан тәрбијәни һәјат боју ҝенишләндирир. Ушаг илаһи бир һәдијјә олараг, садә, зеһн, фитрәтлә јаранмышдыр вә бүтүн чиринликләрдән узагдыр. Јалныз сонракы хариҹи тә’сирләр ону ләкәләјир. Һәмин хүсусијјәтинә ҝөрә дә бүтүн тәрбијәләри гәбул етмәк исте’дады вар. Мүәллим ҹаван бир ағаҹ кими ону истәдији сәмтә јөнәлдә биләр. Буна ҝөрә дә ушаг үчүн тәрбијә програмы һазырлананда онун физики вә психоложи хүсусијјәтләри нәзәрә алынмалыдыр. Ушағын тутумуну, руһијјәсини билмәдән ону дүзҝүн тәрбијә етмәк мүмкүн дејил. Ушагла үнсијјәтдән оларкән онун характери арашдырылмалыдыр. Бу арашдырмалардан белә нәтиҹә чыхыр ки, ушагла меһрибан, нәвазишлә рәфтар етмәк онун исте’дадыны чичәкләндирир. Әксинә, сәрт рәфтар бу исте’дады пуча чыхарыр. Рәсулуллаһ (с) вәһј ҝөстәриши илә ушагларын хүсусијјәтләрини нәзәрә алараг онларла рәфтар едир. О, ушагларын тутумуна ујғун шәкилдә онларла үнсијјәт сахлајырды. Онларын фитри исте’дадларыны нәзәрә алар, онлар әзијјәт чәкәндә нараһат оларды. Һәзртә бөјүк сәмимијјәтлә ушагларын шәхсијјәтинә һөрмәт гојар, онларны инсни фәзиләтләрини чичәкләндирәрди. Көрпәләрин һәрәкәтлә, ағламагла билдирдикләри истәкләрә диггәт јетирәрди. УШАГЛАРЛА ЕЈНИЛИКРәсулуллаһ (с) малик олдуғу шәхсијјәт вә кәрамәтә бахмајараг, ушагларла оланда өзүнү онларла ејни тутарды. Онларла ојнајар, јахынлыг едәрди. Төвсијә едәрди ки, ушагла бир јердә олан шәхс өзүнү онунла ејни тутмалыдыр. «Јанында ушаг олан адам онунла ушаг кими давранмалыдыр» («Вәсаил» 5-ҹи ҹилд). Һәзрәт (с) нәвәләри Һәсән вә Һүсејни чијнинә миндирәр, «нә јахшы атыныз вар» дејәрди. («Бәһар» 43-ҹү ҹилд). Һәзрәт (с) адам ичиндә дә ушагларла јашыд кими рәфтар едәрди. Әсһаба бујурарды ки, ушагларла јахын олун вә онлары гуҹағыныза ҝөтүрүн. Һәзрәтин (с) чијнинә миндирдији ушаглар бу ишлә фәхр едәрдиләр. Һәзрәт (с) Һүсејни күчәдә ушагларла ојнадығы заман гуҹағына чағыранда Һүсејн зарафатла гачар вә һәзрәт (с) ону тутанадәк тә’гиб едәрди. Һәзрәт (с) тә’кид едәрди ки, тәрбијәчи өзүнү ушагдан үстүн тутмамалыдыр. Ушагла ејни ушаг кими јахынлыг едиб, меһрибанлыг ҝөстәрмәлидир. УШАГЛАРЫ СЕВИНДИРМәҺәзрәт (с) чалышарды ки, бирликдә ојнамаг вә һәдијјә вермәклә ушаглары севиндирсин. Бу барәдә белә ҝөстәриш верир: «Өз гыз өвладыны севиндирән адам Исмаил өвладларындан бир гул азад етмиш кимидир. Өз оғлан ушағыны севиндирән адам Аллаһ горхусундан ҝөз јашы ахытмыш кимидир» («Бәһар» 101-ҹи ҹилд). Ушағын арзу вә еһтијаҹыны јеринә јетирмәк онун тәрбијәјә јатымлылығында мүһүм рол ојнајыр. УШАҒЫН ИСТәКЛәРИУшаг өз аҹлығыны, сусузлуғуну, севинҹ вә кәдәрини өз һәрәкәтләри, ағламасы вә ја ҝүлмәси илә билдирир. Һәзрәт (с) меһрибан олдуғу үчүн һәссас иди вә ушагларын истәкләринә диггәт ҝөстәрирди. Ојнадығы ушағын үрәјинҹә һәрәкәт етмәјә чалышырды. Һәтта сәҹдә һалында чијнинә ушаг чыханда сәҹдәни узадарды. Намаз заманы ушаг фәрјад чәксәјди, намазы гыса гыларды. Бунун сәбәби сорушуланда бујурарды: «Ушағын фәрјадыны ешитмирсинизми?!» («Фүруе-кафи» 6-ҹы ҹилд). УШАҒЫН ИҸИДИЛМәСИНДәН ЧәКИНМәСИУшағын руһунун зәрифлијинә ҝөрә һәзрәт һеч бир ушағын көнлүнү гырмазды. Даим бу мәсәләјә ҹидди јанашарды. Чүнки ушағын гәлбинә дәјмәк онун вүҹудунда, бәлкә дә, гаршысы алынмаз изләр бурахыр. Тә’кид едәрди ки, ушагларла јахын олун. Һәтта гуҹағындакы ушаг онун үстүнү мурдарлајанда ушағы өзүндән узаглашдырмазды. Бујурурду ки, ушағын сидијиндән аҹыглы һалда горунмајын. «Ушаг сидијини гурутмајынҹа она мане олмајын» («Бәһар» 16-ҹы ҹилд). Ушағын инҹидилмәмәси онун дәрракәсини артырыр. Ушағын истәјини јеринә јетирәндә о, дејиләнләри даһа асанлыгла гәбул едир. Сәрт рәфтар исә ушағын исте’дадыны сөндүрүр. УШАГ ШәХСИЈЈәТИНИН ТәРБИЈәСИРәсулуллаһ (с) ушағын инкишафы үчүн она шәхсијјәт кими јанашырды. Һәзрәт белә бујурур ки, өвладларыныза һөрмәтлә јанашын, онлары тәһгир етмәјин. («Вәсаил» 15-ҹи ҹилд). Бөјүк шәхсијјәтә малик олан һәзрәт (с) күчәдә вә базарда ушаглара салам верәр, онларын шәхсијјәтини галдырарды. («Вәсаил» 3-ҹи ҹилд). Ушағын шәхсијјәтинин уҹа тутулмасы тәрбијә үчүн фајдалыдыр.әксинә, шәхсијјәтин тәһгири ону шәхсијјәтсизлијә апарыр. Һансы ки, ушағын шәхсијјәтләринин уҹа тутулмасы онун кәрамәтли вә фәрзанә бир инсан кими тәрбијәләндирир. РәСУЛУЛЛАҺ (С) Вә ҸАВАНЛАРҜәнҹләр өз ҹаванлыг дөврләринин хүсусијјәтләринә ујғун олараг, һәм тәрбијәјә јатымлы, һәм дә јениликчи вә рәнҝарәнҹлик севәрдиләр. Онлар програмлы, јекҹинс һәјатдан јорулурлар. Ҹәмијјәтин тә’лим-тәрбијә гурумлары о заман мүвәффәгијјәт газаныр ки, ҝәнҹләрин зөвгүнү охшајаҹаг нөвбә-нөв програмлар һазырласынлар. Гуру вә ҹазибәсиз тәдбирләрдә иштирак етмәк ҝәнҹләр үчүн дарыхдырыҹыдыр. Бу ганын дини гурулушда да истисна дејил. Әҝәр диндә руһ олмаса ҹаванлар тәбии олараг кәнарда галаҹагдыр. Әслиндә, бу сајаг јекҹинслији, гурулуғу дин адландырмаг олмаз. Динлә онун мәнбәси олан вәһјдән таныш олмаг олар. Илаһи вәһј исә Гур’ан вә рәвајәтләрдә әкс олунмушдур. Дин өзүнү диншүнас адландыран вә өз шәхси рә’јинә әсасланан бә’зиләринин дүшүнҹәси дејилдир. Динә биртәрәфли јанашмадан доған дүшүнҹәләр ону руһсуз тәгдим едир вә ҝәнҹләрин диндән узаглашмасына сәбәб олур. Дини танытдыран пејғәмбәрләр ҹәмијјәтин бүтүн тәбәгәләри илә јанашы аддымлајыр вә өз чијин јолдашыны инсани вә илаһи дәјәрләрлә марагландырырлар. Она ҝөрә дә пејғәмбәрләри ҹәмијјәтин тәкҹә бир тәбәгәси (мәсәлән, гоҹалар) әһатә етмир. Онун әтрафында гоҹалар, ҹаванлар, гадынлар вә кишиләр, касыблар вә варлылар топланыр. Бу даирәдә ән чох ҝөзә дәјән исә иҹтимаи, игтисади, сијаси, һәрби саһәләрдә мүһүм рол ојнајан ҝәнҹләрдир. Пејғәмбәрләр һеч заман бу енержили нәсли јаддан чыхармамышлар. Онларын әтрафында ҹаванлар олмушлар. Рәсулуллаһ (с) ҹаванлары ҝөзәл анлајыр, онларын мејлләринә диггәт јетирирди. Һәзрәт онларын әксәр истәкләринә, еләҹә дә ҹинси мејлләринә диггәтли иди. Бу еһтијаҹларын өдәнилмәси үчүн Рәсулуллаһ (с) чох чалышырды. Онун дөврүндә евләнмәк олдугҹа асан иди вә бөјүк хәрҹ тәләб етмирди. Онун ҹәмијјәтиндә дарҝөзлүк, јерсиз тәләбләр јох иди. Әксәр ҹаванын евләнмәси ҝүнүн бүтүн ади ишләри кими олдугҹа асан иди. Бүтүн бунлра илаһи ҹәмијјәтдә ҝәнҹләрин истәкләринә диггәтин тәҹәллисидир. Рәсулуллаһ (с) мүхтәлиф тәбәгәләр вә ҹаванларла мәшвәрәт едәрди. Онларын шәхсијјәтини уҹа тутарды. Һәзрәтин өзүнәмәхсус хүсусијјәтләри ону ҹаванлара севдирирди вә онлар мүхтәлиф топлантыларда иштирак едирдиләр. Рәсулуллаһ (с) онларын һиссләрини, мејлләрини дәрк едәрәк, онлары инандырырды. Һеч бир ҝәнҹ онун һүзурунда, онун мөвгејиндән инҹимәзди. Пејғәмбәр (с) бу тәбәгәни нәфс иззәтинә (нәфситохлуғуна) диггәтли иди. Онлар е’тигадлы, шәхсијјәтли вә өзүнә инамлы тәрбијә олунурдулар, исте’дадлары чичәкләнирди. Елә буна ҝөрә дә һәзрәтин ән мөһкәм јолдашлары она төвһид јолунда көмәк едән ҹаванлар иди.
жүктеу/скачать 0.7 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|