Диагностика. Міндетті түрде жамбас-сан буынының рентгенографиясы немесе УЗИ жасалуы тиіс. Рентгенография жасау үшін баланы арқасымен жатқызып, жазылған аяқтарын бірбіріне жақындатып, ішке қарай аздап бұрады да, тәнін қорғасын жабумен жабады. Нәрестелердің және 3-4 айдағы омырау жасындағы балалардың кейбір сүйек бөліктері шеміршектен тұрғандықтан, олар рентген сәулесін толық өткізіп, рентгенограммада көрінбейді. Сондықтан бұл жастағы балаларда туа біткен сан сүйегінің шығуын рентгенограммада анықтау үшін Хилгенрайнер-Эрлахер тәсілі қолданылады. Бұл тәсіл бойынша туа біткен сан сүйегі шығуының бар-жоқтығын анықтау үшін келесі сипаттамалар анықталуы қажет:
Жүре пайда болған шығулар. Клиникасы, диагностикасы.
Жарақаттық буын шыгуы зақымдалулардын 1,5-3%-ын құрайды және жиi кездеседі. Негiзгi мелшерi иык буынынын улесiне тиеді-50-80%. Бұл иық суйегі басының көлемі мен пішінінің жауырынның буын бетіне сәйкес келмеуімен тусiндiрiледi.
Патологиялык буын шыгуы әдетте, буын куысы мен суйектін буындык ұштарында дамитын, әртүрлі патологиялык (деструкциялык) үрдістердің нәтижесінде пайда болады. Мұндай буын шығуы көбінесе сүйек-буын туберкулезiнде, созылмалы остеомиелитте, моно- және полиартриттерде, артроздарда. полимиелит кезiндегi аяк-колдын əлсiз салдануында, неврогендi артропатиялардын кейбір түрлерінде, iсiктерде, остеодистрофияларда, остеохондропатияларда болуы мумкiн.
Клиника: ауыру сезімі, симметриялы дене бөлігі, буын аймағында деформация
Диагностика: КТ, рентгенологиялық зерттеу. Буын шығуын соғылу, созылу, буынішілік не жай сынықтан ажырату керек.
Патологиялық шығулар, себептері және пайда болуына әсер ететін факторлар.
Патологиялык буын шыгуы әдетте, буын куысы мен суйектін буындык ұштарында дамитын, әртүрлі патологиялык (деструкциялык) үрдістердің нәтижесінде пайда болады. Мұндай буын шығуы көбінесе сүйек-буын туберкулезiнде, созылмалы остеомиелитте, моно- және полиартриттерде, артроздарда. полимиелит кезiндегi аяк-колдын əлсiз салдануында, неврогендi артропатиялардын кейбір түрлерінде, iсiктерде, остеодистрофияларда, остеохондропатияларда болуы мумкiн.
Сынулар мен шығулар және басқа да шығулардың асқынуы.
Сыныктан пайда болган аскынулар жалпы және жергiлiктi болуы мүмкін Көптеген және бiрiктiрiлген сыныктары бар наукастарда шок, май эмболиясы, узак кысылу синдромы, анемия дамуы мумкін. Кәрi адамдарда гипостатикалык пневмония, ал маскунемлерде - жедел психоз пайда болады.
Ашык жэне ок жаракатынан болган сыныктар, жұмсак тіндердің үлкен аумакты закымдалуымен журетін сыныктар iрiндеумен, жаракаттан кейiнгi остеомиелитпен, сирек жагдайда анаэробты инфекциямен, сiреспемен, сепсислен аскынады.
Егер сыныктын кштары дұрыс калыпта бітіспесе, суйек сүйелі тым артык дамиды және аяк-колдардын деформациясы мен кыскаруы сакталады. Артык молшерде түзілген сүйек суйелi тамырлар мен нервтердi кысып, кейiн салдану мен
трофикалык бұзылыстардын себепшiсi болуы мумкін. Ұзак иммобилизациянын салдарынан кан және лимфа айналымынын бұзылыстары, флеботромбоздар, бұлшыкеттердiң сему) (атрофиясы) байқалады.
Элсiз және кәрi кiсiлерде гипостатикалык пневмония, ойылулар дамуы мумкін.
Функциональді бұзылыстар да кездеседі - буын козгалысының киындауы. контрактура, анкилоз.
Жалган буын табиғи буыннан тыс, суйектін диафизінде дамиды, ол наукаска функциональдi киындыктар туғызады. Осымен ол «жана буыннан» ерекшеленеді - неоартроз табиғи буын айналасында пайда болып, натижесiнде шыккан, не сынган буын ушынын жана анатомиялык катынаска функциональді икемделуi мен кызметiнiн наукаска тиiмдi болуымен сипатталады. Осынысымен ол жалган буын - псевдоартрозлан ерекшеленеді.
жаракаттан пайда болган жалган буын, әдетте сүйек сынганда, ал неоартроз - буын шыкканда және тек буын айналасындагы сыныктарда гана тузiледi: Псевдоартроз дамуынын себебі сынык уштарынын акауы, суйектiн регенерациялык кабiлетiнiм темендеуi және емдеу әдістемесiнiн дұрыс жүргiзiлмеуі болып табылады.
Алғашқы көмек, тасымалдаушы иммобилизация және шығулардың жалпы емдеу принциптері.
Буын шыққанда алғашқы көмек:
Анальгетик енгізу
Иммобилизация жасау
Ашық буын шығуында асептикалық таңғыш пайдалану
Стационарда шыккан буынды орнына салу жергiлiктi және жалпы жансыздандырумен жузеге асырылады. Буынның шығуы жана болса, жергiлiктi жансыздандыруды колданады: Sol. Novocaini 2% - 40 мл-iн закымдалған буынға енгiзедi. Сан суйегі шыкканда, аскынган және ескірген буын шыгуында жалпы жансыздандыруды пайдаланады.
Емдеу кезінде уш мiндет орындалады: шыккан буынды орнына салу, салынган суйекті калыпты жағдайда ұстап бекіту, еңбекке жарамдылығын тездету. Бірінші міндеті - шыккан буынды орнына салу барысында, суйектің басы буын сайына тускенде, «сырт» еткен дыбыс шыгады, бұл суйектің орнына тускендiгiне ешкандай күмән келтірмейдi. Наукас осы кезде әзiн жеңiл сезiнедi, деформация жоғалады, белсенді және енжар кимылдарды жасау мүмкіндігі туады. Тузету жасалганнан соң, рентгенологиялык бакылау мiндеттi турде жургiзiлуi тиiс.
Достарыңызбен бөлісу: |