Сәулелі күйіктердiң себебі - сәулелі энергияның жергiлiктi әсерi (изотоп ты, рентгендiк сәулелену, УК-сәулелер). Терiнiн сәулеленуiнiн ерекшелігі сәулелі энергиянын бiруакытта жалпы әсер етуімен сәулелi аурудың дамуы. Тiндердегі өзгерістердің негiзiнде эритроциттер стазымен капиллярлык кананыстын бұзылысы, iсiнудiн түзiлуi және нерв ұштарындағы дегенеративті өзгерiстер жатыр. Сәулеленудiн улкен мөлшері тереңде жаткан тіндердiн кургак некрозын шакыруы мүмкін. Сәулелі күйiктердiн агымы үш фазада етедi: бастапкы реакция, жасырын кезен, некроздык өзгерiстер кезеңi. Бастапкы реакция сәулеленуден бiрнеше минуттардан кейiн дамиды және мардымсыз ауырсынумен, сәулеленген орыннын гиперемиясымен және iсiнуiмен көрiнiп, онымен бiр уакытта әлсіздік, бас ауруы, жүрек айнуы, кей де кұсу түрінде жалпы көрiнiстер болады. Бұл кезен кыска мерзiмдi (бірнеше сагаттар), осыдан кейiн жалпы да, жергiлiктi де көрiнiстер бiртiндеп етіп кетедi, жасырын кезен басталады, ол бірнеше сағаттардан (күндерден) бiрнеше апталарға дейін созылуы мумкiн. Онын ұзақтығы сәулелі терапиянын түрiне байланысты: ен кыска кезен алдамшы сауығу күнге күю кезінде (бірнеше - сагаттар), ен узак ионизациялаушы радиациянын әсерi кезiнде. Алдамшы сауығудан (жасырын кезен) кейiн некроздык өзгерістер сатысы басталады. Теріде гипермияланған аймактар көрiнедi, ұсак кантамырлардын кенеюi (телеангиоэктазиялар), серозды сұйыктыкпен толған көпіршіктердің түзілуімен эпидермистiн сылынуы, некроз аймактары, олардын ыгысуымен сәулелi жаралар түзiледi. Онымен бiр уакытта сәулелік аурудын көріністері пайда болады: әлсіздік, дімкәстік, журек айну, кейде кұсу, тез өршитін тром боцитопения, лейкопения, анемия, азғана жаракатка шырышты қабаттардын канагыштығы, терiге кан кұйылу. Сәулелі жаралар кезiнде тiндерде регенерациялану кабiлет мулдем болмай ды; грануляция және эпителизациянын түзiлуiнiн белгiлерiнсiз, олар сұр түсті аз мөлшердегi бөлiндiмен жабылған
71. Дәрежесіне байланысты күйіктердің классификациясы. Күйік алаңдарын анықтаудың әдістері.
Закымдану тереңдігінің есебімен:
I дәреже -эпидермистiң зақымдануы;
II дәреже -эпителийдің ескiндi кабатына дейiн закымдануы;
III дәреже-дерманың зақымдануы;
Ша -эпителийдiң некрозы және жартылай өскiндi қабатпен шаш қалтасының, май және тер бездерiнiң сақталуы;
IIIб - дерманың барлық қабатының некрозы, өскiндi қабатты, тері асты қабатын жартылай қамтыган;
IV дәреже - терiнiң барлық қабатының және тереңде жатқан тiндердің некрозы.
Зақымдану алаңын бағалау
Дұрыс бағалау емдеу әдiсiн рационалды тандауға ыкпал етедi. Көптеген белгiлi схемалар және есептеулердiн тәжірибелік манызы келесідей.
• <<Тоғыздық» ереже (92-сурет). Бұл ережеге сәйкес, дененiн жеке аймактарынын аланы 9 тен немесе еселi: бас және мойын - 9%, кол 9%,тұлғанын алдынғы бетi - 18%, тұлғанын арткы бетi - 18%, аяк - - 18% 1%. (сан - 9%, балтыр және аяк ұшы - 9%), сырткы жыныс ағзалары –1%
• <<Алақан» ережесі, шектелген күйiктерде колданылатын, әсіресе дененiн әртурлі алдынгы бетi 18% арткы бетi 18%
Ересек адамның алаканының өлшемі, барлық терiсiнiң бетінің 1% кұрайды. <<Тоғыздық» және «алақан» ережелерi күйiк аланың бағдарлау ақпаратын береді. Оны нақтырақ аланды тікелей өлшеуге негiзделген әдіспен (күйіктің пішіндерін залалсызданган мелдiр пленка койып белгiлейдi, оны аланы белгiлi торга кояды, мысалы, миллиметрлік қағазға) анықтайды. Бұл әдіс күйiктiн абсолюттi аланы туралы мәліметтi алуға мүмкіндік береді.
• Дененің жеке бөлiмдерiн аныктауға аланнын арнайы кестесiн пайдалануға болады (см2): бег - 500 (3,1%), бастын шашты белiгi - 480 (3,0%), кеуде және iш - 2990 (18,0%), кол ұшы- 360 (2,25%), арка- 2560 (16,0%) т.с.с
Достарыңызбен бөлісу: |